Column: Pasfoto van een terrorist

Paspoortverlenging betekent vaak een nieuwe pasfoto laten maken. ‘Dit keer niet’, dacht ik hoopvol, toen ik in de la nog één foto van de vorige sessie vond. Ik ben niet zo fan van pasfoto’s: ik zie er vaak knullig uit met een flauwe grijns op mijn gezicht. Maar de vorige keer waren ze wel geslaagd.Dus fietste ik fluitend naar het stadhuis. Toen ik echter drie kwartier had zitten wachten op mijn beurt, wist de jonge ambtenaar me te vertellen dat de foto niet aan de huidige eisen voldeed: ‘Hij is bijna te klein en de achtergrond is niet egaal. Ook kan ik zien dat hij niet recent is,’ zei ze bits. Om haar punt te onderstrepen wees ze nog eens op mijn huidige paspoort waarin dezelfde foto verwerkt zat. Ik vond dat ik er niet veel anders uitzag dan vijf jaar geleden, dus wat zat deze ambtenaar nu weer moeilijk te doen? ‘Ik vind mezelf anders prima herkenbaar’, wierp ik nog tegen. ‘Regels zijn regels,’ was het antwoord. Voodoopoppetje
Als ik denk aan de overheid dan voel ik meestal het maagzuur al opborrelen. Nederland kent een bureaucratie van Kafkaiaanse proporties. Een burger moet zich geregeld in allerlei bochten wringen om aan de verzoeken van overheidsinstanties te voldoen. Instanties vol ambtenaren die er zelf een potje van maken. Vorig jaar moest ik vijf keer mijn digiID-nummer aanvragen voordat ik eindelijk eens fatsoenlijk mijn zaakjes kon geregelen; de administratie bij de belastingdienst loopt zelden goed. Ambtenaren – het is niet mijn favoriete soort mensen. En als ze zaken afdoen met een kinderachtig credo als ‘regels zijn regels’, is het opeens niet meer moeilijk voor te stellen dat sommige mensen rood voor de ogen zien als ze kostbare levenstijd kwijt zijn door alle redtape waar ze mee te maken krijgen. Soms zou ik willen dat voodoopoppetjes wél werkten.

Crimineel
Een paar dagen later poseerde ik tóch voor de fotograaf. De nieuwe richtlijnen voor pasfoto’s zijn strenger dan ooit (in navolging van de Verenigde Staten, die de richtlijnen hebben opgesteld om terroristen makkelijker te kunnen herkennen):

1. ogen op een horizontale lijn
2. hoofd gekanteld
3. schouders recht
4. neutrale blik
5. recht in de camera kijken en
6. mond gesloten houden

De laatste regel maakt zelfs een kleine glimlach haast onmogelijk. Als je lacht worden namelijk je ogen iets smaller, waardoor je moeilijker herkenbaar bent. Daarom mag er niet meer gelachen worden op de foto’s. Door deze strenge regels kun je een beetje ontspannen blik op je pasfoto dus wel vergeten. Iedereen ziet er bij voorbaat uit als crimineel. Je bent verdacht totdat het tegendeel bewezen is. Ook ik kijk op mijn identiteitsportret chagrijnig, alleen het nummerbord onder mijn kin ontbreekt nog. Ergens biedt die foto ook wel troost: iedere ambtenaar die in het vervolg in mijn paspoort kijkt, krijgt die blik toegeworpen.En daar word ik dan wel weer vrolijk van.