Een Nekschot voor vrije meningsuiting?

Cartoonist Gregorius Nekschot is verhoord omdat zijn cartoons discriminerend zouden zijnVan de week is de omstreden cartoonist Gregorius Nekschot opgepakt door de Amsterdamse politie omdat zijn werk beledigend zou zijn voor moslims en mensen met een donkere huidskleur. De cartoonist werd verhoord en na anderhalve dag weer vrijgelaten. Enkele spullen zijn uit zijn huis meegenomen.NRC-Next meldt dat een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM) wel als doel heeft hem te vervolgen. Het een en ander hangt af van de bevindingen van het Landelijk Expertise Centrum Discriminatie dat bij het OM in Amsterdam is ondergebracht. De keus kan dan zijn: een dagvaarding, waarna Nekschot zich voor de strafrechter moet verantwoorden, of een boete. Ik ben nooit fan geweest van Nekschots werk. Ik vind hem vaak erg grof, maar waardeer de cartoons voor wat ze zijn: een creatieve uiting van een kunstenaar die door middel van zijn werk misstanden aan de kaak wil stellen. (Zie voor een uitvoerige analyse van het werk van Nekschot deze recensie geschreven door (strip)journalist Jeroen Mirck.) Theo van Gogh was overigens wel een fan en plaatste Nekschots cartoons ook op zijn site de Gezonde Roker. Mensen als Hans Teeuwen – een vriend van Nekschot – en verschillende politici zijn verontwaardigd over deze aanhouding. En terecht. Op de website van OM staat vermeld dat het Openbaar Ministerie de cartoons mogelijk haatdragend zijn:

“Bij de beoordeling of de cartoons discriminerend zijn of aanzetten tot haat heeft het OM nadrukkelijk gekeken of de cartoons binnen de grenzen van de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van artistieke expressie passen. Het is bekend dat cartoonisten in hun spotprenten een bepaald standpunt ventileren. Cartoons hebben vaak een satirisch karakter en kunnen daardoor kwetsend zijn voor anderen. De kwetsendheid van een uiting is echter niet bepalend voor de strafbaarheid daarvan. Volgens het OM zijn bij de beoordeelde cartoons van Nekschot de grenzen van de strafbaarheid echter wel overschreden en daarom strafbaar.”

Bezwaar
Wat mij betreft is actie van het OM sterk overtrokken. Volgens het Meldpunt Discriminatie Internet (MDI) kwamen er veel klachten binnen over Nekschots werk. Een citaat uit de NRC-Next:

“Niet alleen imam Abdul Jabbar van de Ven maakt bezwaar tegen de tekeningen. Dat is echt onzin”, zegt MDI-directeur Niels van Tamelen. “We kregen in die tijd ruim tachtig meldingen van moslims of hun organisaties en van donkere mensen die beledigd waren.” Na de klachten, aldus Van Tamelen, werd de site van de cartoonist enige tijd scherper bekeken. “We hebben toen tientallen tekeningen geselecteerd waarvan wij het idee hadden dat ze over de grens waren. Zeker waren we daar dus niet van en daarom dachten we dat het beter was ze voor te leggen aan het OM.”

Wat mij betreft is deze actie een schoolvoorbeeld van de betutteling van de overheid. Gaan we nu in sneltreinvaart terug naar de jaren vijftig waarin je geen grapje over God kon maken zonder hel en verdoemenis over je uit te roepen? Mag een kunstenaar zich niet vrij uiten? Satire is bij uitstek een vorm om maatschappelijke misstanden aan de kaak te stellen; de cartoon is een prachtige uitingsvorm waarin een stripmaker zijn visie op de wereld verbeeldt. Vaak met een knipoog, soms met een grimmige grap. Is satire binnenkort ook verboden? Kortom: is dit het eerste nekschot voor de vrije meningsuiting?
Beledigd
En waarom is iedereen tegenwoordig zo snel beledigd? Dominee Gremdaat (de onovertroffen Paul Haenen) maakte zich recent ook al druk over alle mensen die zich zo snel beledigd voelen:

Ik word moe van al die mensen die zo snel op hun lange tenen zijn getrapt. Of het nu gelovigen, extremisten of Hyvers zijn. (En ja, even voor de duidelijkheid: dat van die Hyvers was natuurlijk een grapje.) Vrijheid van meningsuiting betekent ook dat er soms vervelende dingen worden gezegd. Ik vraag me overigens af wanneer een rechtbank bewezen acht dat een cartoon haatdragend of haatzaaiend is. (In het officiële persbericht van het OM staat ‘haatdragend’ terwijl in de nieuwsberichten ‘haatzaaiend’ gebruikt wordt.) Misschien loopt ‘deze arrestatie’ met een sisser af en krijgt Nekschot alleen een boete. Maar dat zou ook een belediging zijn van het vrije woord.Wordt ongetwijfeld vervolgd

Update:

• GeenStijl maakte een videoreportage over het verhoor van Nekschot en ging bij Hans Teeuwen langs.

Lees ook:

• Striprecensie Burka Babes
• Column: Niet voor tere zieltjes
• Recensie Nekschot op Nieuwe Media.nl
• Zetten films aan tot roken?