Parijs 25/44: Historische figuren in melodrama

De laatste jaren staat Dick Matena extra in de belangstelling door zijn verstrippingen van literaire klassiekers als De Avonden, Kort Amerikaans en Kaas. Kennelijk beviel het opnieuw vertellen van verhalen Matena wel, want Parijs 25/44 is een herbewerking van zijn eigen stripalbum Sartre & Hemingway, dat in 1992 uitkwam.Beide strips verhalen een fictieve ontmoeting tussen de jonge Jean-Paul Sartre en Ernest Hemingway in Parijs, anno 1925. De cast van de strip beslaat verder een scala aan kunstenaars en schrijvers die zich allen ophielden in de Franse hoofdstad tijdens de ‘roaring twenties’. F. Scott Fitzgerald, Getrude Stein, Pablo Picasso, Salvador Dalí en James Joyce. Maar een cast met literaire personages maakt nog geen literaire strip.Uitleg
De strip wordt voorafgegaan door een introductie van de historische figuren die een rol spelen in het verhaal. Omdat de toon van de strip op het uitleggerige af is, lijkt het alsof Matena vooral de historische situatie en typeringen van de personages zoals die door hem worden beschreven in de introductie wilde uitwerken. Een dergelijke visualisering maakt de introductie overbodig.De dialogen tussen de kunstenaars zijn vermakelijk en typeren de personages zoals ze in de introductie worden voorgesteld. Zo wordt Dalí afgeschilderd als iemand met een groot ego die over zichzelf in de derdepersoon spreekt. Om zijn afkeer van moderne kunst te demonstreren gooit de opgewonden Dalí een salade tegen de muur. Wanneer Hemingway de agressieve Dalí op straat schopt, eist deze dat ze hun conflict zullen uitvechten in een duel om zo zijn eer te redden. Een duel wat met een Ferme vuistslag van Hemingway in diens voordeel beslecht wordt.Melodrama
Toch zijn dit soort kleurrijke taferelen slechts omlijsting van een verhaal dat in wezen draait om het ongelukkige leven van één centrale figuur: het meisje Eva dat voor haar vriend Antione de hoer moet spelen. Op een avond redt Hemingway haar van een zelfmoordpoging. Later ontmoet Hemingway de jonge Jean-Paul Sartre. Eva was vroeger de dienstmeid van zijn ouders en de schuchtere schrijver is hopeloos verliefd op haar. Het lot van Eva is de rode draad die als het ware de verschillende scènes in de kunstscène van het Parijs van de jaren twintig aan elkaar moet rijgen. Toch kan de aanwezigheid van de historische personages niet verhullen dat de plot het niveau van een stuiverroman niet ontstijgt. De filmnoirachtige verhaalelementen die op het omslag van de uitgave worden vermeld, zijn mij ook ontgaan. Parijs 25/44 heeft niets met noir van doen, wel met het melodrama.Meester
Het is vooral in de visualisatie dat Matena zich een meester toont. Het realistische tekenwerk van Parijs 25/44 spreekt mij daarom het meeste aan. De tekeningen zijn vrijwel geheel gearceerd, met deze techniek voorziet Matena zijn werk van textuur. Tegelijkertijd contrasteren de witte vlakken van de gezichten met de arceringen en donkere vlakken. Door dit contrast leidt Matena het oog automatisch naar de witte rustpunten in het drukke lijnenspel. Hierdoor verliest de lezer nooit de personages en hun expressies uit het oog en blijft de vertelling overzichtelijk.Matena hanteert een strakke kadrering waarin hij op zowel de voor- als achtergrond acties opvoert. De prenten hebben hierdoor veel diepte. Het geeft de scènes, die toch vooral uit dialogen bestaan, de nodige dynamiek.Lelijke reproductie
Omdat het tekenwerk zo bekoorlijk is, is het des te spijtig dat de prenten zo slecht zijn gereproduceerd. Soms bevatten de zwarte vlakken op de pagina’s witte strepen, alsof het boekje gekopieerd is op een ordinaire kopieermachine. Er zijn smallpress-uitgaven die er beter uitzien dan deze uitgave van uitgeverij Atlas.Matena, Dick. Parijs 25/44.
Uitgeverij Atlas. ISBN 9789045013701Ook verschenen op EeuwigWeekend.nl.
Lees de andere striprecensies op Mike’s Webs.