Filmrecensie: Watchmen

Een complexe graphic novel als Watchmen verfilmen is een immense taak. Aan de ene kant heb je de liefhebbers van de strip die het gelaagde verhaal zo getrouw mogelijk weergegeven willen zien. Aan de andere kant heb je de bioscoopbezoeker die nog nooit de strip heeft gelezen en gewoon een boeiende film wilt zien. De laatste groep heeft het meeste te mopperen bij deze stripverfilming.Watchmen, geschreven door Alan Moore en getekend door Dave Gibbons, kwam in een serie van 12 afleveringen uit voordat de graphic novel in zijn geheel werd uitgegeven. Sindsdien geldt Watchmen als een mijlpaal in de Amerikaanse stripgeschiedenis. De graphic novel speelde in op de tijdsgeest: halverwege de jaren tachtig heerste er angst voor een escalerende koude oorlog. In de allegorische wereld van Watchmen spelen superhelden een belangrijke rol in de strijd om wereldmacht. De Amerikanen hebben Dr. Manhattan (in de film gespeeld door Billy Crudup) als ultieme wapen: hij kan moleculaire structuur van alles veranderen. Ook The Comedian (Jeffrey Dean Morgan) knapt de vuile klusjes voor de Amerikaanse regering op. President Nixon is nog steeds aan de macht en sinds 1977 zijn alle superhelden door hem vogelvrij verklaard. Als de oude helden een voor een worden vermoord, gaat de vigilante Rorschach (Jackie Earle Haley) op onderzoek uit.Psychopaten, stoeipoezen en kostuumfetisjisten
Watchmen zit propvol interessante ideeën die vóór die tijd en sindsdien weinig zijn nagevolgd door stripmakers. Moore onderzoekt nauwgezet uiteenlopende aspecten van het superheldengenre. In zijn wereld zijn de helden soms psychopaten (zoals het personage Rorschach), opgedirkte vechtpoezen (zoals Silk Spectre) of mensen met een kostuumfetisj (Nite Owl, die ‘hem’ in de film alleen overeind lijkt te krijgen als hij in uniform is). Heel andere types dan welke we normaliter aantreffen in superheldenstrips.Trouwe adaptatie
Wie de strip kent ontkomt tijdens het kijken van deze avant-gardistische superheldenfilm niet aan het maken van vergelijkingen. De liefhebbers van de graphic novel hebben in dat opzicht niet veel te klagen: regisseur Zack Snyder (die eerder de strip 300 succesvol verfilmde) houdt zich nauwgezet aan de brontekst. De belangrijkste scènes uit Watchmen zitten in de film, zij het soms ietwat aangepast en ingekort. Wel heeft Snyder het einde veranderd en daarmee het verhaal versimpeld en logischer gemaakt. De overwegend grimmige toon van de graphic novel is overgenomen in de film. Terwijl de meeste superheldenfilms het genre altijd met een lichte dosis humor benaderen, valt er met de psychopaten in Watchmen weinig te lachen. Tenzij je een wel erg cynisch gevoel voor humor hebt.Misschien blijft Snyder de strip zelfs iets te trouw. De flashbackstructuur die de achtergrond van de superhelden duidelijk moet maken, haalt vaak de vaart uit de film. Hetzelfde geldt voor de momenten dat de karakters filosoferen. Dergelijke dialogen misstaan in de strip geenszins maar houden de film op en doen gekunsteld aan.Prachtige tableaus
Watchmen is een overdonderend, visueel spektakel geworden. Snyder is in de geweld- en seksscènes overigens opvallend explicieter dan in de strip. Veel actie wordt door slowmotion beelden extra benadrukt. De digitale toverdoos heeft overuren gemaakt. Met wisselend succes: de echtheid van adembenemende tableaus wordt aangetast door de enkele digitale shots die er nep uitzien. Zo zijn de shots in Vietnam waarin Dr. Manhattan en The Comedian flink huishouden duidelijk voor een green screen gedraaid.Maar dergelijke zwaktes vergeet je meteen wanneer Snyder op effectieve wijze de toon van scènes weet te zetten door nummers te gebruiken van Bob Dylan, Simon & Garfunkel en Jimi Hendrix. Door de herkenbare liedjes wordt de alternatieve wereld van Watchmen haast natuurlijk versmolten met de feitelijke Amerikaanse geschiedenis. Het mooiste voorbeeld hiervan is de titelsequentie vol driedimensionale stills die bondig de historie van de superhelden verhaalt, terwijl ‘The Times They Are A Changin’ van Bob Dylan te horen is.Bottom line: In het genre van de superheldenfilm is de film Watchmen een uniek en bijzonder uitstapje. Snyder is erin geslaagd de geest van de graphic novel te vertalen naar het witte doek – geen geringe prestatie. De filosofische en alternatieve blik op de wereld van de superheld is een feest voor de liefhebber, maar het is de vraag of het grote publiek hierop zit te wachten. De graphic novel lezen voordat je de bioscoopzaal binnenstapt zal de kijkervaring verbeteren.Watchmen draait vanaf 5 maart in de Nederlandse bioscopen.Deze recensie verscheen ook op EeuwigWeekend.nl.Lees ook:

• Uitkijken naar Watchmen