Van de week reed ik in de tram, die weldra wellicht grotendeels uit het straatbeeld van de stad zal verdwijnen, langs ‘De schreeuw’. Het kunstwerk van Jeroen Henneman dat ter nagedachtenis aan Theo van Gogh in het Oosterpark staat.
De cineast, columnist, televisiemaker en polemist Theo van Gogh werd op 2 november 2004 vermoord door Mohammed Bouyeri. Een religieus dwaallicht dat zich beledigd voelde en vond dat de boosdoener van zogenoemde beledigende uitspraken maar dood moest. Ik hoop dat hij wegrot in zijn cel, waar hij levenslang moet zitten.
Ter vergelijking: Volkert van der Graaf kreeg 18 jaar na de moord op Pim Fortuyn, maar het ziet er naar uit dat hij binnenkort weer vrij rondhuppelt. Iets wat ik niet begrijp en ja, ik vind dat er veel te laag gestraft wordt in dit land.
In de tram moest ik denken aan de speech die cabaretier Hans Teeuwen hield bij de onthulling van ‘De schreeuw’ op 19 maart 2007. Hij zong er een aardig liedje bij, maar ik kon niet meer op de tekst komen. Gelukkig biedt YouTube in dat soort gevallen altijd uitkomst:
Ik mis het geluid van Theo van Gogh. In tegenstelling tot Wilders waren zijn uitspraken vaak gekscherend. Met humor wist hij een hoop op tafel te krijgen. Natuurlijk waren sommige uitspraken op het randje, maar wat dan nog? Wie zich daardoor beledigd voelt… Nou ja, het is werkelijk onvoorstelbaar dat hij daarvoor vermoord is. Ik vind het ook doodzonde dat we geen nieuwe films meer van deze maverick director kunnen zien.Van Gogh wist meestal met een laag budget en een paar dagen tijd een interessant werkstuk af te leveren. Niet altijd briljant, maar altijd boeiend om naar te kijken.
Sinds de moord op Van Gogh staat de vrijheid van meningsuiting in Nederland er niet beter voor. De term wordt veel gebezigd, daar niet van, maar ik heb toch sterk het gevoel dat steeds minder kunt zeggen wat je vindt zonder dat er meteen vanuit een bepaalde hoek bedreigd wordt. Wat je ook zegt: er is altijd wel iemand die zich beledigd voelt.
2 reacties op “Denkend aan Van Gogh”
Mooi stukkie Mike!
Op 2 november 2014 is het precies tien jaar geleden dat columnist, interviewer en filmmaker Theo van Gogh op laffe wijze werd vermoord door een moslimfundamentalist. EYE vertoont rond die datum al zijn dertien speelfilms, waarvan EYE er elf heeft geconserveerd.
Paul Verhoeven zal altijd mijn favoriete Nederlandse filmregisseur zijn maar voor Theo van Gogh (1957 – 2004) heb ik ook altijd veel bewondering gehad. Hij was actief als filmregisseur, columnist en televisiemaker. Veel van zijn films maakte hij voor kleine budgetten in zeer korte tijd.
Theo van Gogh tijdens op de opnames van 06/05. Bron: Cinema.nl.Natuurlijk was Van Gogh tegendraads en wilde hij graag provoceren. Hij voerde zeer scherpe interviews en was niet bang om vervelende vragen te stellen of het zijn gasten ongemakkelijk te maken. In de laatste jaren van zijn leven was hij vooral bekend als criticus van de islam waardoor het beeld van de ‘politieke Van Gogh’ dominant is geworden. EYE wil met het retrospectief vooral de filmmaker Van Gogh zichtbaar maken. Hij maakte tussen 1981 en 2004 dertien speelfilms, waarmee hij waarschijnlijk een van de meest productieve Nederlandse filmmakers was in de afgelopen dertig jaar. Daarnaast regisseerde hij verschillende televisiefilms en -series. Van Gogh maakte films in verschillende genres, van de vroege, in zwart-wit gedraaide lowbudget films Luger en Charley tot de literatuurverfilmingen Een dagje naar het strand, Terug naar Oegstgeest en Vals licht. Van de intieme acteursdrama’s 06, Blind Date en Interview werden na Van Goghs dood Amerikaanse remakes gemaakt. Een andere rode draad in zijn oeuvre zijn de thrillers: Loos, Baby Blue, het op de moord op Fortuyn gebaseerde 06/05 en de politiek geëngageerde tv-films In het belang van de staat en De nacht van Aalbers.
Ik heb nog lang niet alle films van Van Gogh gezien, maar kan me herinneren dat ik Baby Blue een goede thriller vond met fantastisch spel van Roeland Fernhout.
Als onderdeel van het retrospectief worden drie avonden georganiseerd die Van Goghs kwaliteiten als filmmaker belichten, tegen de achtergrond van de Nederlandse filmcultuur van de jaren tachtig tot 2004. Redacteuren van de Filmkrant gaan na afloop van de films in gesprek met cast en crewleden. Ook vertoont EYE vier favoriete klassiekers van Theo van Gogh: Salò, Don’t Look Now, A Clockwork Orange en Repulsion.
Theo van Gogh – alle films, talkshows, zijn favoriete klassiekers en live muziek, van 10 oktober t/m 2 november in EYE, IJPromenade 1, Amsterdam. Zie voor alle info: eyefilm.nl/theo
Lees ook:Denkend aan Van GoghSchwarzenegger revisitedImagine 2013: Quantum-leapenPaul Verhoeven: ‘Filmmaken is slavenwerk’Stripplaatje onder de loep: Olga Lawina poseert voor Van Gogh