Column: Verlangende teksten

De noodzaak om te schrijven is niet zo gek als je je bedenkt dat iedereen op een bepaalde manier zijn sporen wil nalaten. De noodzaak om gelezen te worden is echter nog veel groter dan om te schrijven, hoewel het een natuurlijk niet zonder het ander kan geschieden. Toch is hier geen sprake van een direct oorzaak en gevolg. Er zijn veel mensen die hun tijd al schrijvend spenderen, terwijl er maar een klein percentage van die geschriften ooit gelezen zal worden. Mensen die echt iets te vertellen hebben, zijn niet persé de mensen die ook echt gehoord worden, terwijl mensen die niets te vertellen hebben juist wel alle aandacht lijken te krijgen.

Literatuur is een mooie manier om trauma’s te verwerken en dikke stapels rekeningen van de psychiater mee te bekostigen. Maar willen de mensen eigenlijk wel over je trauma’s lezen? Wel als je die onderhoudend verpakt. Schrijven dat je je kut voelt is misschien duidelijk en handig als je correspondentie voert met een vriend of vriendin; als literaire boodschap schiet het duidelijk tekort. Een opsomming van al het leed is dus niet de juiste vorm. Als de lezer de laatste bladzijde al bereikt, dan zal dat niet zijn zonder een potje prozac achterover te slaan. Daarom zijn cynisme, zwarte humor en ironie uitgevonden. Dit zijn de wapens om menselijk leed onderhoudend te beschrijven. Maar dan moet je wel publiek hebben dat deze stijlvormen snapt, anders sla je alsnog de plank mis.

Als je schrijft, wil je dus niet alleen gelezen worden, je wilt ook door het juiste publiek gelezen worden. Net zo goed als dat het werk van Johann Wolfgang von Goethe niet besteed zal zijn aan de gemiddelde damesromanlezer, zal het genre van de damesroman niet besteed zijn aan de gemiddelde filosoferende Goethe-addict. Dat neemt overigens niet weg dat het best mogelijk is dat Goethe zelf wel een grote fan was van damesromans, al was het alleen maar om iets te lezen te hebben tijdens het dagelijks afscheid van zijn afvalstoffen. Dat gezegd hebbende, wil ik ook niet meteen stellen dat de teksten van Goethe een meerwaarde zouden hebben ten opzichte van damesromans, zeker als je je bedenkt dat deze laatste waarschijnlijk door meer mensen worden gelezen dan alle werken van de Duitse schrijver bij elkander. Hoewel het natuurlijk maar de vraag is of een tekst beter is naarmate hij door meer mensen gelezen wordt. Dat zou van de Bijbel het beste boek van de wereld maken en dat lijkt me toch stug. Ook al kunnen we wel vaststellen dat de Bijbel meer effect heeft gehad in de wereld dan het genre damesroman. Hetzelfde kan gezegd worden over Goethes bijdrage op intellectueel niveau.

Grappig is natuurlijk wel dat zowel de Bijbel, als Goethe en damesromans verhandelen over de aard van de mens. Over verlangens, verdriet, geluk, alle andere staten waarin de mens kan verkeren en de mogelijke oorzaken daarvan. Ook zijn het allemaal teksten die ooit geschreven zijn door een schrijver die gelezen wil worden. Allemaal teksten met het verlangen om mensen te bereiken. Net als deze overigens. Bedankt voor het lezen.