Afgelopen vrijdag bij de persvoorstelling Clerks II van Kevin Smith gezien. Ik was erg benieuwd naar deze film: alle voorgaande films van Kevin zijn stuk voor stuk juweeltjes. Toch vroeg ik mij af of het verstandig was om een vervolg te maken op zijn debuutfilm Clerks. 
Voor mensen die niet bekend zijn met Mr. Smith: Kevin maakte in 1993 zijn eerste lowbudget flick Clerks. Hij baseerde het script op zijn ervaringen als winkelbediende in de Quick Stop, een kruidenierswinkeltje naast de videotheek, ergens in New Jersey. In deze film volgen we een dag uit het leven van Dante Hicks en zijn sidekick Randal Graves. De humor in de film is typisch Smith: puberaal, hard en oh zo prikkelend. Smith maakte de film voor een kleine 27.000 dollar. Maar daarmee schreef hij geschiedenis. De film sloeg aan, Miramax betaalde de rekeningen en Smith mocht aan zijn tweede film Mallrats zo’n 6 miljoen dollar uitgeven. 
View Askewniverse
Na Mallrats, draaide Smith Chasing Amy, Dogma, Jay & Silent Bob Strike Back, Jersey Girl en nu dus Clerks II. Al deze films spelen zich af in het View Askewniverse – een verhaalwereld bedacht door Smith, waarin we telkens dezelfde personages tegen het lijf lopen. Alle films hebben daarom met elkaar te maken en in dialoog wordt regelmatig naar gebeurtenissen verwezen die in andere films voorkomen of met de personages uit andere films te maken heeft. Het View Askewniverse (afgeleid van de naam van Smiths productiemaatschappij View Askew) bevat de volgende onderdelen: Jay & Silent Bob, New Jersey als setting (meestal), verwijzingen naar andere Hollywood-films, grappen over homoseksualiteit, seks en geloof. Vaste thema’s zijn de onmogelijke relaties tussen mannen en vrouwen, waarbij relatiebreuken en het zoeken/vinden van de ware centraal staan. Dat klinkt misschien heel erg als een romantische comedy – vergis je niet, want de grappen van Smith zijn zo hard dat enige romantiek meteen doodslaat. (Hij omschrijft zijn oeuvre zelf als een verzameling Dick and Fart-Jokes.) Ook in Clerks II maken de dealers Jay en Silent Bob hun opwachting. Na het grote bioscoopavontuur Jay & Silent Bob Strike Back zou Kevin ze niet meer op het scherm laten verschijnen. Het bloed kroop waar ze niet gaan mag. Gelukkig maar, want deze twee zijn als ankers in het universum van Smith.
Warm hart
Memorabele momenten in Clerks II zijn Randals uitbeelding van de Bored of the Rings-films (het meest verschrikkelijke filmavontuur van de afgelopen jaren), een knap staaltje intersoortelijke seks en het ritje in de kartbaan waarmee Randal en Dante laten zien nog niets van hun tienerharen verloren te zijn. Het goede aan Smiths films is dat onder de oppervlakte van puberale grollen er een gemeende emotionele lading zit die weet te beroeren. Ware vriendschap, echte liefde en familiewaarden worden op verfrissende wijze vormgegeven door Kevin Smith en zijn vaste team van filmmakers. Deze thema’s vormen het hart van het Aksewniverse. Hoewel Smith aan het eind van Jersey Girl wat te gezapig werd, is hij in Clerks II vanouds scherp. Clerks II is zowel genietbaar voor mensen die bekend zijn met het View Askuniverse en kijkers die voor het eerst kennismaken met Smiths unieke kijk op het ouder worden en vriendschap. Met Clerks II levert Smith het bewijs dat het oké is om niet volwassen te zijn rond je dertigste. Dit is een geruststellende gedachte waar ik in ieder geval een tijd mee voort kan. Natuurlijk zijn er succesvolle mensen in de wereld die rond die leeftijd een carrière en gezin hebben. Good for them. Er zijn ook mensen als Randal en Dante die richtingloos hun dagen doorbrengen achter de balie van een fastfoodbedrijf. En daar is dan ook niets mis mee. Uiteindelijk zullen zij ook hun weg in het leven vinden, aldus het evangelie van Kevin Smith. Als het met Randal en Dante goed komt, is er voor ons allemaal nog hoop. En dat is een prettige gedachte.
