Film: Superman returns

Bryan Singer heeft voor zijn Superman Returns goed naar zijn voorbeelden gekeken en een eigentijdse remix gemaakt. Begin december komt de film uit op DVD.

Als een god zweeft Superman boven de aarde, badend in het licht van de gele zon die zijn krachten voedt. Op deze hoogte kan de Redder van de Mensheid alles horen wat er op de aarde gebeurt en is hij in staat bij ieder onheil in te grijpen. Het is een bekend beeld van de stripheld – alleen is het in Superman Returns de vraag of de wereld nog wel op haar redder zit te wachten. Na een mysterieuze afwezigheid van vijf jaar keert Superman terug op aarde. Inmiddels is iedereen gewend geraakt aan een leven zonder hem, zelfs ex-geliefde Lois Lane. Ze is verloofd en heeft een zoon. Met het artikel ‘Waarom de wereld geen Superman nodig heeft’, nam ze afscheid van haar jeugdige crush. Wanneer Lex Luthor vrijkomt uit de gevangenis, blijkt dat de wereld helemaal niet zonder Superman kan. En Lois uiteindelijk ook niet trouwens.

Spiritueel vervolg
Regisseur Bryan Singer, bekend van de eerste twee X-Men-films, wilde geen nieuwe versie van Superman maken, maar hem slechts updaten:

‘Ik denk dat de Superman-legende niet zo zeer draait om verandering als wel om evolutie. Natuurlijk, hij heeft het opgenomen tegen verschillende schurken en zijn kostuum is in de loop der jaren ontelbare keren aangepast. Zeker in deze film krijgt hij te maken met grote veranderingen nu hij vijf jaar is weggeweest. En toch blijft er een ding constant … zijn inherente eigenschap zijn speciale krachten te gebruiken om een leidend voorbeeld te zijn en door goed te doen in de wereld.’

Superman Returns is het spirituele vervolg op Superman: the Movie van Richard Donner en Superman II van Richard Lester. Singer heeft zich duidelijk door deze films laten inspireren, Superman Returns zit vol met verwijzingen naar Donners film. Veel situaties zijn rechtstreeks afgeleid van Superman: The Movie. In die film ontmoetten Superman (Christopher Reeve) en Lois elkaar voor het eerst toen hij haar redde uit een neerstortende helikopter. Nu redt hij haar uit een neerstortend vliegtuig. In beide films maakt hij de opmerking dat vliegen statistisch gezien nog steeds de veiligste manier van reizen is. En Superman Returns bevat meer dialogen die als een echo de eerste films oproepen. De personages lijken op het eerste gezicht dan ook niet veel aangepast te zijn. Hoewel Kate Bosworth met haar 23 jaar eigenlijk te jong is voor de rol van Lois Lane, heeft haar Lois nog steeds moeite met spellen. “Schrijf je catastrofe met dubbel ‘f’?”, vraagt ze net als Margot Kidder die eerder de rol speelde.

Christopher Reeve
Acteur Brandon Routh lijkt qua uiterlijk wel wat op Christopher Reeve en de manier waarop Routh Superman en Clark gestalte geeft, lijkt in ieder geval geïnspireerd te zijn op het acteerwerk van Reeve. Overigens waren beide acteurs onbekenden voordat ze het tenue van de Man van Staal aantrokken. Donner en Singer kozen opzettelijk voor een opkomend talent, zodat het publiek niet afgeleid zou worden door rollen die ze eerder hadden gespeeld. De rol van Superman is dus niet weggelegd voor grote Hollywoodsterren.Superman Returns kent meer overeenkomsten met zijn voorgangers. Decors zoals Supermans ijsfort (the Fortress of Solitude) en de boerderij van de familie Kent zijn weliswaar iets aangepast, maar nog steeds goed herkenbaar als de ontwerpen van John Barry uit de eerste film. De muzikale score is een exacte kopie van de thema’s die John Williams componeerde. Dit samplen is ook doorgevoerd in de rolbezetting: Superman Returns bevat opnames van Marlon Brando – de inmiddels overleden acteur die Supermans vader Jor-El in de eerste film speelde. Dankzij deze beeld- en audiosamples geeft Jor-El vanuit het graf van Brando nog steeds wijze raad aan zijn zoon Kal-El/Superman.

Eigen verhaal
Het resultaat van deze overeenkomsten is dat Superman Returns een eigentijdse hommage aan de eerdere films is geworden. Singer probeert echter ietwat krampachtig een gevoel van déjà vu te creëren. Als hij dit streven halverwege de film loslaat, wanneer de sfeer en personages zijn verankerd, voelt Singer zich zeker genoeg om zijn eigen verhaal te vertellen. Op dat moment worden de verschillen tussen beide films duidelijk en is er werkelijk sprake van evolutie en een eigentijdse versie.Singer en Donner vertellen beiden een episch verhaal, waarin de romance tussen Superman en Lois een belangrijke factor is. In Donners film zitten echter slapstick en campelementen die het superheldenverhaal relativeren. Singers versie is daarentegen veel serieuzer en integer van toon. Wanneer hij humor toepast, is dat voornamelijk in de vorm van oneliners. Een zelfde stijl herkennen we in de X-Men-films. Brandon Routh zet een ietwat verlegen en gevoelige Clark neer. Heel anders dan de onhandige sukkel van Reeve. Clark heeft nu meer diepgang en dit vergroot het inlevingsvermogen van de kijker. De Lex Luthor van Kevin Spacey is minder cartoonesk dan Gene Hackmans versie. Al heeft Luthor zijn voorliefde voor grondbezit en het uiten van vermakelijke oneliners niet verloren, toch zet Spacey met zichtbaar plezier een dreigendere Luthor neer dan Hackman. Ondanks overbluffende specialeffecten en de kleine nuanceverschillen die Singer toevoegt, is dit vijfde deel nog het beste te omschrijven als een remix van de beproefde formule. Daarmee heeft Singer in feite een Superman-film gemaakt die perfect thuishoort in dit tijdperk van samplen en hergebruik van oud materiaal.