Striprecensie: De hel van Rwanda

Genocide is moeilijk voor te stellen. Het uitmoorden van een geheel volk gaat immers het begrip te boven. Wie daar een boeiend fictief verhaal over wil maken moet van goeden huize komen.Tussen april en juli van 1994 werden in Rwanda meer dan een miljoen Tutsi’s vermoord door Hutu-landgenoten. Interventie van de internationale gemeenschap bleef uit, omdat politici het niet eens konden worden of de term genocide op de situatie van toepassing was. Cécile Grenier deed extensief onderzoek naar de genocide in Rwanda en voelde de behoefte om het verhaal van de slachtoffers in stripvorm te vertellen. ‘Al op die heuvels voelde ik de aandrang tot een strip,’ schrijft ze in de inleiding, ‘een ingetogen en krachtig medium om het onzegbare over te brengen, om te delen wat je nooit op het nieuws ziet en wat de cijfers nooit vermelden: het leven van mensen gevangen in de actualiteit.’Grenier schreef samen met Ralph het script voor de strip De Hel van Rwanda ’94. Ze hebben de research van archiefmateriaal en ooggetuigenverslagen van die zwarte periode omgezet in een dramatisch verhaal over de Rwandese Mathilde die haar drie kinderen probeert te beschermen tegen moordlustige Hutu’s en Franse soldaten. Het relaas is vormgegeven door de delicate potloodlijnen van illustrator Pat Masioni. De met pastellen ingekleurde en gedetailleerde tekeningen doen recht aan het kleurrijke Rwandese landschap.Geforceerd
Helaas weten de stripmakers de aandacht van de lezer niet vast te houden. Mathilde staat in de strip symbool voor alle slachtoffers, maar wordt daardoor nooit een volmondig personage. Daarvoor functioneren de scènes in het verhaal te veel als schoolvoorbeelden van de gruwelijkheden die de Tutsi’s zijn aangedaan. De dialogen zijn vooral gericht op het overbrengen van informatie en voelen geforceerd aan. Zoals de scène waarin Mathilde droomt over de geboorte van haar zoon. Tijdens de bevalling zegt de dokter: ‘Een mooie baby, Mathilde! Je zult van hem gaan houden, ook al is hij geboren uit een verkrachting!’Schoolboek
Grenier en Ralph neigen te veel naar het geven van een geschiedenisles. Meer dan naar het vakkundig vertellen van een stripverhaal. Grenier weet haar punt dan ook beter over te brengen in de informatieve tekst achterin de uitgave, waarin in grote lijnen de geschiedenis van Rwanda wordt verteld. De historische achtergrond biedt de broodnodige context voor het beeldverhaal.Als inleidend studieboek dat een voorzichtige indruk moet geven van wat zich heeft afgespeeld in die maanden van 1994 is De Hel van Rwanda geslaagd. Als boeiend stripverhaal blijft het werk vooral in goede bedoelingen steken en schiet het te kort. In Nederland werd De Hel van Rwanda recent uitgebracht door uitgeverij Xtra. Inmiddels is in Frankrijk al het tweede deel verschenen.Deze bijdrage is ook op EeuwigWeekend.nl gepubliceerd.