Mike hoort stemmen

Het lijkt zo makkelijk als je het hoort: een voice-overtekst inspreken, radio dj zijn of stemmetjes inspreken voor een animatiefilm. Zaterdag bezocht ik de oriëntatiedag voor stemmen in Hilversum. Ik heb veel goede tips gehoord van professionals uit het veld. Conclusie: stemmen inspreken doe je niet zomaar, dat is een vak!Zaterdag 12 september was ik op uitnodiging van internationaal stemmenbureau MultiVoice en Qletz aanwezig op de oriëntatiedag voor mediastemmen. Mensen die geïnteresseerd zijn in het inspreken van teksten voor tv-programma’s, commercials, animatiefilms en nieuwsberichten konden daar voorzichtig kennismaken met het vak.
De dag wordt jaarlijks door MultiVoice georganiseerd om mensen te interesseren in de workshops die ze in samenwerking met Qletz geven. De dag is dus ook deels bedoeld om mensen te laten inschrijven in de cursussen en om tussen de enthousiastelingen al een beetje het kaf van het koren te scheiden.De dag begon met korte lezingen van professionals uit het veld. Frits Bloemink (zie foto), presentator Radio 4 en voice-over bij tv-programma’s, benadrukte dat het een vak is waar je echt voor moet gaan: ‘Dit werk doe je omdat je het erg graag wilt. Als je anderen hoort spreken, moet je geprikkeld worden om het zelf ook te willen.’Er was ook wat ruimte om van de praktijk te proeven, al had dat volgens sommige deelnemers wel wat meer mogen zijn. Twee vrijwilligers uit de zaal kregen een tekstje uit het programma Opgelicht voor te lezen. Er werden meerdere pogingen gedaan om de tekst goed uit te spreken, soms ook met een sfeermuziekje op de achtergrond. Opvallend snel pikten zij de aanwijzingen van de professionals op. Zo vertelde Bloemink dat het belangrijk is jezelf in te leven in wat je zegt. Je moet bij sommige programma’s sfeer maken om de kijker/luisteraar bij het verhaal te betrekken. Een beetje acteren dus. Maar zonder dat de luisteraar dat echt doorheeft, want wat je zegt moet naturel overkomen.’Een goede spreker moet van schrijftaal, spreektaal weten te maken,’ legde nieuwslezer Jeroen Tjepkema uit. ‘Het moet namelijk niet te horen zijn dat een stem voorleest.’ Tjepkema noemt dit ‘loskomen van de tekst.’ Als een spreker zijn eigen tekst schrijft is het veranderen van woorden geen probleem, maar wanneer je te maken hebt met een tekst die vanuit een opdrachtgever komt en waar door vele koppen lang over vergaderd is, kan het veranderen van een tekst in de praktijk lastig zijn. Uiteindelijk staat een stem altijd in dienst van de boodschap (en degene die voor die boodschap betaalt).Logopedie
Een professionele stem word je natuurlijk niet zo maar. Een belangrijk basiselement is talent en vooral passie voor het vak, maar daar ben je er nog niet mee.
Het woord logopedie viel opvallend vaak die middag. Aangezien de stem een instrument is dat je moet leren beheersen, hebben veel professionals baat bij logopedie. Ook Tjepkema liet zich door een logopedist trainen om aan zijn ij-klank te werken. Ook wordt hij nog regelmatig gecoacht door een stemmencoach.Acteur en regisseur Howard van Dodemont maakte duidelijk dat een acteur achter zijn personage moet staan. Alleen dan weet hij te overtuigen. Van Dodemont ging wat meer in op het psychologische aspect van het acteren en spreken: ‘Wie ben jij? Ontdek waar je goed in bent, want je kunt niet alles. Maar binnen je grenzen is er zóveel mogelijk. Waar ligt jou talent? Mensen hebben vaak wel een idee en volgen dat blindelings, maar ze zouden wat meer naar hun eigen geluid moeten luisteren!’ sprak Van Dodemont het publiek gepassioneerd toe. Ook hij hamerde er op dat mensen bereid moeten zijn om zichzelf te trainen. Een Stem ben je niet zo maar, dat kost moeite en toewijding. En ook niet belangrijk: je moet geen gene hebben; je moet het wel durven.Na de sprekers was er een lunch en de mogelijkheid om informatie over de cursussen te vergaren. Sommige mensen deden dat, anderen lieten zich tot karikatuurtekenen door huistekenaar Hallie Lama. Opvallend feit was de diversiteit van de bezoekers op de oriëntatiedag: van een jonge studente tot een ingenieur van zestigplus die zich wel eens op een ander vak wilden oriënteren. Mij werd die dag duidelijk dat ik voorlopig het inspreken even links laat liggen. Mijn ambities liggen voor nu meer bij de journalistiek: het schrijven van boeiende artikelen over beeldcultuur en het maken van interessante video’s. Ieder z’n vak.Alle foto’s zijn gemaakt door Roos Manintveld.