Vorige week stond ik met 20.000 anderen op het Leidseplein waar een luid protest tegen de kabinetsplannen klonk. Het kabinet dat rigoureus wil bezuinigen in de Nederlandse cultuursector. Toch riep het protest bij mij vragen op.
Deze besprak ik via twitter met Peter de Kock, blogger en specialist in geweldloze communicatie. Naar aanleiding van ons gesprek en de video die ik maakte van de manifestatie, schreef hij twee blogposts over wat er nu eigenlijk gecommuniceerd werd op het Leidseplein, gezien vanuit het perspectief van geweldloze communicatie: een manier van denken en van spreken vanuit verbinding met je gevoelens en behoeftes en die van de ander.
Ik vind het altijd leuk als de ene blogpost leidt tot een andere blogpost. Dat iemand het stokje overneemt en daar het zijne mee doet. Peters tekst zette mij overigens ook weer aan het denken.
Ik stond er middenin afgelopen zaterdag. En met gemengde gevoelens. Omdat ik niet alleen een gebruiker ben van kunst en cultuur, maar er als journalist ook over schrijf, vond ik dat ik daar moest staan. Als een overheid dingen beslist waar je het niet mee eens bent, moet je dat laten weten. Ook al denk ik niet dat Rutte en Wilders opeens het licht hebben gezien en van gedachten zijn veranderd.
Wat schreeuw je nu eigenlijk?
Ik vind het idee van schreeuwen alleen niet heel positief. Ik geloof meer in de benadering dat je laat zien wat er op het spel staat, wat er wordt bedreigd met deze maatregelen. Daarom was ik blij dat er ook werd opgetreden die middag. Dit kwam bijvoorbeeld niet aan bod in de schreeuwspotjes die je op televisie zag. Een stel schreeuwende acteurs die het niet met regeringsbeleid eens zijn, communiceren nog niet wat er op het spel staat. Die spot waarin scènes uit Nederlandse films aan elkaar werden gesmeed, vond ik daarom al beter.
Maandag was er een speciale show onder de noemer Leve de beschaving met presentatoren Freek de Jonge en Giel Beelen, waarin nog meer voorbeelden werden gegeven. Toch is het programma, dat live bij de Publieke Omroep te zien was, niet massaal bekeken. Ik geloof dat een kleine 400.000 paar ogen op de buis gericht waren.
De kabinetsplannen inspireerden muzikant Gerhardt om het mooie initiatief Fluister mooie dingen in het leven te roepen:
Nederland schreeuwt om cultuur. En dan? Schreeuwen vind ik een negatieve manier van aandacht vragen. Hoe leg je dat uit aan hen die niet begrijpen dat cultuursubsidies soms nodig zijn voor de ontwikkeling van die cultuur. Laat het effect zien wat cultuur juist doet met mensen. De intrinsieke waarde ervan. De economische waarde ervan.
Daar zijn Gerhardt en ik het over eens.
Een ander mooi voorbeeld, aangedragen door Karin Ramaker in een reactie, waren de flashmobs waarin koren en muzikanten ‘spontaan’ op straat muziek maakten. Tijdens een uitzending van Pauw & Witteman stond het Omroepkoor opeens op:
Toch moet ik soms nog even terugdenken aan zaterdag aan het Leidseplein. Ik hou niet zo van mensenmassa’s, maar afgezien van het Bolkestein-moment, leek de massa wel in een goede bui. En er was genoeg ruimte om te staan zonder verdrukt te worden.
Cultuurpolitici
Wel heb ik vraagtekens bij de vorm: door vanaf een balkon de menigte toe te spreken, leken de cultuurminnaars verdacht veel op politici. Ik kreeg er ook een beetje het preaching to the choir gevoel van. Je stopt een paar wel vallende oneliners in je speech en de massa juicht je toe. Maar betekent dat meer dan de weinig inhoudelijke ‘vind-ik-leuk-knop op Facebook? Ja, want als boodschap naar de politiek toe, waren al die luide kelen een duidelijk signaal. Men sprak die middag de taal van de politiek. Dat moeten ze in Den Haag toch verstaan.
Protest is een eerste stap, geen einddoel. Daarna begint het echte werk, als de dialoog tussen de partijen op gang gebracht moet worden.
11 reacties op “Gemengde gevoelens bij de schreeuw om cultuur”
ik ben het er meestal mee eens dat schreeuwen nergens toe leidt. Als iemand zijn aandacht op me wil vestigen en hard gaat roepen of schreeuwen, raak ik de boodschap kwijt, simpelweg omdat ik niet wil luisteren naar een schreeuwlelijk.
Toch vond ik het dit keer wel kunnen. Soms is een uiting ook zo’n uiting. En omdat het een vorm is van toneel. We schreeuwen wel met z’n allen, maar het lijkt soms bijna een concert, als je begrijpt wat ik bedoel.
Overigens vond ik die flashmobs de allermooste uitingen van protest de afgelopen weken. Op Den Haag CS bijvoorbeeld. Prachtig hoe een samenstroom van muzikanten een heel concert op poten zette in een drukke stationshal. Out of the blue.
Kinderen schreeuwen omdat ze zich machteloos en gefrustreerd voelen. Het is een gebrek aan niet anders kunnen communiceren. Je moet je altijd maar volwassen gedragen. Soms is de maat vol.
Je hebt gelijk, een protest is nuttig om te laten zien dat je het er niet mee eens bent. Het effect laat even op zich wachten. Misschien voor altijd. Dat is overigens niet erg. Je stem laten horen is in deze het belangrijkst. Vind ik. …
Daar kaart je nog een interessant ding aan: die flashmobs. Inderdaad een mooie manier om te laten zien wat er op het spel staat. Ik heb ze zelf alleen maar op televisie gezien en niet in het wild. Ik zal het er nog even bijzetten in de tekst. Bedankt voor de tip!
Het is ook schreeuw om aandacht. En Amsterdam krijgt dan aandacht, veel minder die andere steden die ook aandacht willen voor cultuur.
Ik hoop op een veel eerlijkere verdeling van de gelden. Schreeuwen daarvoor is misschien niet een handige methode, stilte wel. Maar goeds, het is een keuze.
Wat ik hoop dat duidelijk is dat cultuur pure noodzaak is. En dat het volk zich weer massaal verzet. Dat is een goed gevoel. Het volk is machtiger dan politiek of wat dan ook en kan zich middels moderner technieken beter organiseren dan de politiek of het bedrijfsleven kan regelen.
[…] Dit blogartikel was vermeld op Twitter door Peter de Kock, Michael Minneboo. Michael Minneboo heeft gezegd: [nwe blogpost] Gemengde gevoelens bij de schreeuw om cultuur http://goo.gl/fb/ER1CZ […]
Het zou niet nodig moeten zijn, terwijl aan de andere kant vaak zinloos en zonder te weten waar het terechtkomt met bakken de deur uit worden gesmeten.
Ik denk dat je altijd wel bepaalde culturele uitingen zult hebben die niet zonder subsidie kunnen bestaan. Niet alles kan zich commercieel bedruipen. Maar wat mij betreft draaien we ook de geldkraan voor defensie dicht. 🙂
Als je ernaar kijkt vanuit gevoelens, en dan met name boosheid, dan kan ik me voorstellen dat schreeuwen helpt om boosheid te uiten. Het kan gezond zijn om dat te doen.
Hoe meer ik over deze manifestatie nadenk, hoe meer het ik tot het idee kom dat een manifestatie meer een ritueel is dan een strategie om invloed uit te oefenen op een beslissing. Gezonde rituelen kennen we in onze maatschappij niet zoveel. Daarom hebben we alternatieven bedacht zoals samen naar een voetbalstadion gaan om voetbal te kijken, een ritueel om samen te zijn. Het verschijnsel dat we ‘hangjongeren’ noemen is ook een ritueel om samen te zijn. De behoefte om samen te zijn en om samen uiting te geven aan wat er leeft en speelt spat er voor mij vanaf.
cultuur is héél belangrijk. Misschien wel van levensbelang. cultuur biedt vertroosting. Geeft stof tot nadenken.
Toch heb ook ik gemengde gevoelens. Mijn zoon komt niet goed mee op school. Al zeker twee jaar lang wordt gezinspeeld op het moeten aanvragen van een rugzakje. uitgerekend nu is het plan 300 miljoen te bezuinigen op de pot waar dit uit bekostigd wordt.
Een handjevol mensen uit deze jeugdhulpverleningssector protesteerden tegen deze bezuinigingsplannen. Hier zag ik niks over terug in de media. Daarvoor moet je blijkbaar een duur reclamebureau kunnen inschakelen én vrienden bij de media hebben.
Hoe belangrijk ik cultuur ook vind, als de keus gemaakt moet worden tussen een paar orkesten, een omroepkoor én wat andere culturele uitingen of het welzijn van mijn zoon, dan weet ik wel wat voor mij het belangrijkste is.
Ik weet niet precies wat je met een ‘rugzakje’ bedoelt, maar ik neem gemakshalve aan dat het gaat om extra begeleiding en bijlessen. Wat mij betreft mag er in beide sectoren niet zoveel bezuinigd worden. Maar ik begrijp dat het protest het hardst klinkt waar de bezuinigingen je persoonlijk het hardst raken.
Het is droevig dat deze regering zonder te knipperen met de ogen flink weet te snijden in onderwijs en cultuur. Juist Wilders en co. die zo’n hoge pet op hebben van het beschermen van de Nederlandse cultuur tegen islamitische invloeden, zouden toch beter moeten denken.
Waarom moeten we eigenlijk 18 miljard bezuinigen? En waarom moet het gewone volk de prijs van de crisis betalen? Dat spookt door mijn hoofd.
Wat ik jammer vind aan al dat bezuinigen is dat het niets met de toekomst te maken heeft. Er wordt niet bezuinigd om in de toekomst geld te hebben om te investeren. Er wordt bezuinigd omdat politici hun eigen retoriek zijn gaan geloven, dat we de schuld die wij maken niet door mogen geven aan onze kinderen. Terwijl we eigenlijk er beter aan zouden doen om gewoon goed met ons huishoudboekje om te gaan. Dan zouden we nu niet hoeven bezuinigen.
Ook na zo’n uitzending van KRO’s Reporter over de pensioen ellende die er aankomt, wordt weer eens duidelijk dat politici eigenlijk niet weten waarom ze gekozen worden. Als je in de vette jaren dreigt pensioenoverschotten in te pikken, om zo de economie te stimuleren, dan geef je duidelijk blijk van onkunde en onvermogen. Want regeren is vooruit zien zeggen ze zelf, maar dan bedoelen ze vooral vooruit zien tot hun eigen herverkiezing, betaald met ons belastinggeld. Te verwachten dat de huidige generatie politici ondersteund door ambtenaren niet verder komt dan saneren en reorganiseren, want dat is toch wat ze nu aan het doen zijn. Waarmee je je meteen kunt afvragen of al die christelijke politici hun eigen bijbel kennen, was daar niet een belangrijk adviseur met de naam Jozef, die zei dat je in je vette jaren moest sparen voor je magere jaren. Onze politici doen het precies andersom. In de vette jaren leven ze alsof er geen einde aan de rijkdom komt. In de magere jaren schuiven ze de schuld af naar anderen.
Ik heb die aflevering van KRO’s reporter niet gezien. Net als jij heb ik grote vraagtekens bij het nut van al deze bezuinigen. Niemand in Den Haag heeft mij kunnen overtuigen van het nut ervan, ik hoor van andere hoeken alleen maar over de negatieve gevolgen ervan. Gezond verstand schrijft ook voor dat zoveel bezuinigen niet gezond kan zijn voor een maatschappij. En dan bedoel ik natuurlijk niet alleen de bezuinigingen op cultuur. Daarbij zijn de oorzaken van de crisis wel aangestipt, maar zie ik niet echt veel maatregelen getroffen worden om dezelfde fouten in de toekomst te voorkomen.