Een recente aflevering van Aimée de Jonghs gagstrip Snippers gaat over een heikel punt, namelijk de perceptie van wat een graphic novel is. Of nog beter gezegd: de misconceptie ervan.
Dankzij stripuitgaven als Mooi is dat! en Filmfanfare, maar ook de reeks literaire verstrippingen die Dick Matena op zijn naam heeft staan, denkt het gros van het lezersvolk nog steeds dat een graphic novel een verstripte roman is. En nee, iedere stripliefhebber weet dat de term zoveel meer betekent. Ja, een stripbewerking van De Avonden noemen we een graphic novel, maar het prachtige boek dat Typex recent maakte over Rembrandt noemen we ook zo. In Amerika worden sommige superheldenstrips zelfs als zodanig aangeduid wanneer ze gebundeld worden.
Ook boekverkopers weten het vaak niet eens precies waar de term voor staat. Daarom is er een tijd geleden een foldertje verschenen waarin wordt uitgelegd wat een graphic novel nu precies is en hoe je die aan de man kunt brengen.
Simpel gezegd staat graphic novel voor strips voor volwassenen, romans in beeldvorm. De verhalen gaan dieper dan Suske & Wiske, ze zijn vaak van persoonlijke aard (maar dat hoeft niet per se) en ze zijn in zekere zin qua ambitie vergelijkbaar met literaire romans. Al moet je met het woord literair en strips ook weer oppassen natuurlijk.
Graphic novels worden over het algemeen in een kleiner formaat uitgegeven, een formaat vergelijkbaar met die van romans. Ook dat is deels zodat de link tussen romans en strips wordt gelegd. Al komt dat kleinere formaat het grafische werk niet altijd ten goede. Stripplaatjes moeten niet te klein worden.
Een uitgebreider verhaal vind je op wikipedia.
Maar het is ook een modieus label dat lukraak op strips van uiteenlopende kwaliteit wordt geplakt, want het is een buzzword en uitgevers verkopen graag hun boeken. Ik geloof dat Mara Joustra van uitgeverij Oog & Blik ook liever praat over stripromans. Hoe dan ook: hoe je ze ook wil duiden die graphic novels, het zijn strips. Dát weten we in ieder geval zeker.
In 2011 organiseerde SLAA er een serieuze debatavond over in de Balie, waar ik voor Het Parool verslag van deed.
En wat vind jij ervan? Waar staat de term graphic novel in jouw ogen voor?
9 reacties op “Wat is een graphic novel?”
Hi Michael!
Goeie blog wederom, nuttig ook.
Waar zou jij, als expert, mijn verstrippingen van antieke auteurs als Ovidius, Vergilius en Plautus (met originele Latijnse teksten) onder rekenen? Ik noem ze graphic novels.
http://booxalive.nl/dido-en-aeneas/
http://booxalive.nl/phaethon/
http://booxalive.nl/curculiokorenwurm/
Groetjes van een fan,
Magda van Tilburg
Dank je, Magda. Om die inschatting te maken zou ik ze eens moeten lezen. Wat ik me wel afvraag: waarom de Latijnse teksten in de tekstballonnen opgenomen en de Nederlandse ernaast en niet andersom?
Hi Michael!
Het zijn eigenlijk boekjes, die C.C. Buchner heeft uitgegeven in Duitstalige landen. Daar staat alleen het Latijn in, geen enkele vertaling erbij – want voornamelijk bedoeld als aanvulling op lesmateriaal op gymnasia. Het Latijn is dus de hoofdzaak.
Toen ik mijn platform booxalive.nl op poten zette, bedacht ik dat voor leerlingen en liefhebbers van mythologie een vertaling ernaast een uniek extraatje zou betekenen. Zo’n zelfgemaakt platform verschaft legio mogelijkheden, dit is één probeersel. Maar uit de onderwijswereld kreeg ik reacties dat de vertaling ernaast juist haar doel voorbijschiet en de leerling lui maakt. Nu overweeg ik een voice-over audioknop.
Bovendien wil ik deze strips internationaal toegankelijk maken, dus ook een Engelse vertaling is een overweging. Maar er is zoveel ander werk aan de site, ik heb dagen te kort… 😉
Bytheway: niemand schijnt te beseffen wat een klus het is om de oorspronkelijke Latijnse teksten balloon-fähig te maken… Dat dát ook juist de pre is van écht Latijn in wolkjes 🙂
Windig & De Jong maakten al korte metten met de graphic novel-hype door hun reeks meanderende dagstrips ‘Heinz de graphic novel’ te noemen. En wat betreft de romanbewerkingen: wat mij betreft draagt Dick Matena met zijn letterlijke romanverstrippingen niets bij aan het stripgenre. Ik had liever gezien dat hij de verhalen had herteld, zoals gebruikelijk is in films. Lorenzo Mattotti (Dr. Jekyll en Mr. Hyde) heeft dat beter begrepen, bijvoorbeeld. Hij laat zien dat een graphic novel zeker geen origineel verhaal hoeft te zijn om een goede strip te zijn. Dat is bij films ook niet zo (denk bijv. aan – ik noem maar wat – A Clockwork Orange). Ik vind dat er in literaire verbeeldingen in stripvorm juist nog veel braakliggend terrein is.
Eens: ik ben ook geen fan van Matena’s ik verstrip letteriijk wat er gezegd wordt én neem de tekst van het boek integraal in de strip op. Literatuur voor dummies wellicht?
Ben het grondig met jullie eens!
Lastige discussie. Probeer ‘literatuur’ of ‘kunst’ maar eens te definiëren…
In een graphic novel gaat het volgens mij niet zozeer om de draak die een ridder verslaat, de boef die een agent vangt of de berg die een wielrenner bedwing; het gaat vooral om de vraag hoe ridder, agent en wielrenner zich daaronder voelen en gedragen. (Of de draak, de boef of – vooruit – de berg.)
Sluit ik me bij aan. Zelfs bij de berg 🙂