Ooit zag ik in Filmhuis Hoorn de director’s cut van The Exorcist (William Friedkin, 1973/2000). Ik kan me herinneren dat ik die behoorlijk goed vond. Recent zag ik deze echter weer in het kader van de weg naar Halloween, en eerlijk gezegd vind ik The Exorcist nu minder indrukwekkend.
Goed, de special effects in The Exorcist zijn voortreffelijk, evenals het camerawerk. Ook het spel van de acteurs, vooral van de jonge Linda Blair is zeer goed en in de meeste gevallen overtuigend. En het is altijd leuk om een vrouw te zien masturberen met een christelijk kruis, want het is altijd leuk om religieuze dwaallichten te choqueren.
Het verhaal komt verschrikkelijk traag op gang, maar dat wordt goed gemaakt op het moment dat het meisje bezeten raakt door de Duivel. Dan komt er een lekkere vaart in het geheel en wordt de vertelling zelfs wat fragmentarisch. Toch viel The Exorcist bij het terugzien wat tegen.
Het helpt natuurlijk niet dat het bekende muzikale thema, Tubular Bells van Mike Oldfield, vroeger gebruikt werd in de kinderserie Bassie & Adriaan. Die clown en acrobaat hebben niet alleen menig jeugd verknald door in tv-optredens als zichzelf iedere keer te laten zien dat ze eigenlijk grofgebekte proleten zijn, en door het gebruiken van het Exorcist-thema bij hun domme avonturen, moet ik iedere keer aan de huilende professor denken als ik de muziek in de film hoor. Niet echt bevorderlijk voor de horrorsfeer.
Grootste probleem heb ik wederom met de christelijke visie op de wereld die ten grondslag ligt aan het verhaal. Monsters die niet voortkomen uit een bestaande religie vind ik indrukwekkender dan wezens die al jaren door de kerk worden gebruikt om het volk klein te houden. Aangezien ik het christendom, net als alle andere religies, een onwijs onnozele uitvinding vind, boet de film mijns inziens hierdoor aan geloofwaardigheid in. Het idee dat de Duivel, het ultieme kwaad, zich laat binden door twee priesters die voorlezen uit de Bijbel en af en toe met een kruis zwaaien en onzin uitkramen als ‘The power of Christ compells you!’ is zo verschrikkelijk onzinnig dat het mijn suspension of disbelieve te boven gaat. Als ik Satan was geweest had ik die kruiszwaaiers een dikke middelvinger geven, maar in het verhaal van William Peter Blatty, die zijn eigen roman tot filmscript bewerkte, laat hij zich klein krijgen. Watje. Allemaal nachies, zeg ik dan.
(Benieuwd naar het verschil tussen de originele versie en de director’s cut? Check deze blogpost.)
Waarom de rubriek Frames?
De verhalen die we lezen en zien maken net zo goed deel uit van onze levensloop als de gebeurtenissen die we in reallife meemaken. In de rubriek Frames verzamel ik stills uit de films die ik heb gezien om zo die herinneringen te kunnen bewaren en koesteren. The Exorcist keek ik in het kader van de weg naar Halloween.
6 reacties op “The Exorcist: De Duivel is een watje”
Eigenlijk best jammer, dat de manier waarop je een film in je opneemt in de loop der jaren wordt beïnvloed door wat je allemaal nog meer hebt gezien (en meegemaakt). Voor die tijd vond ik het nl. een behoorlijk enge film. Ik vermijd zoveel mogelijk het opnieuw bekijken van dit soort films, omdat het altijd tegenvalt. Het heftige gevoel van de eerste keer krijg je nooit meer terug, en door met name het veel hogere tempo in moderne films dwaal ik tijdens ‘oudjes’ vaker af of ga ik de hele boel zitten relativeren. Het is maar een film, ik ben ook a(nti)religieus, dus ik geloof helemaal niet in een bijbelse duivel, etc. Waardoor de beleving helaas nooit meer in de buurt komt van de eerste keer.
@Jooper: Dat ben ik helemaal met je eens. Die impact van de eerste keer heeft een film een tweede of derde keer zelden. Op FB reageerden vooral oudere liefhebbers van deze film wat gepikeerd terwijl een jongere reageerder van een jaar of twintig het juist met mij eens was. Ik vind het zelf soms lastig om films die ik vroeger erg goed vond, en die op mij als jeugdige kijker een grote indruk maakten, nu nog kritisch te bekijken. Maar jongere kijkers, hebben dat probleem niet en bekijken een film als Exorcist naar huidge maatstaven. Erg interessant. Het roept bij mij de vraag op hoeveel waarde we bijvoorbeeld moeten hechten aan lijstjes met klassieke films. Canons kunnen en moeten misschien ook wel veranderen. Daarbij wil ik niet meteen zeggen dat Exorcist een slechte film is. Zeker niet, want je moet een film ook in zijn tijd zien. Maar wel dat films die we jarenlang als klassieker hebben beschouwd misschien toch wat van hun glans verloren hebben.
Ik vind het zelf erg interessant om nu tien jaar later, de film toch als minder te beoordelen. Dat komt ook omdat ik zelf wat veranderd ben en inmiddels alweer zoveel meer gezien heb. En ja, mijn houding ten opzichte van religie wordt met de jaren alleen maar militanter. Dat beinvloedt mijn kijkgedrag ook.
Ik begrijp op zich best dat mensen trouw blijven aan hun gevoel. Of dat ze consequent willen zijn voor wat hun mening of oordeel betreft. Maar als het gevoel bij een film nu anders is dan toen dan mag je dat best benoemen. Dan doe je niets af aan wat het toen voor je heeft betekent.
Ik heb vorig jaar voordat ik op vakantie ging naar Sicilië de Godfather trilogie nog een keer gekeken. Nog steeds prachtig, maar lang niet zo indrukwekkend als de eerste keer. Wat dat betreft ben ik liever eerlijk tegen en trouw aan mezelf dan dat ik uit nostalgie maar blijf beweren dat het gevoel niet verandert. Want dat doet het bij mij dus wel.
Vind het overigens nog steeds jammer dat de discussie dan op Facebook wordt gevoerd en niet hier.
“Vind het overigens nog steeds jammer dat de discussie dan op Facebook wordt gevoerd en niet hier.” Ik ook, maar op de of andere manier is dat niet op te lossen. Tenminste, niet zo lang ik daar mijn linkjes blijf plaatsen en dat lijkt wel weer noodzakelijk kwaad om de content uberhaupt onder de aandacht te krijgen. Een Catch-22. Tenzij iemand daar een constructieve oplossing voor weet waar ik zelf nog niet op ben gekomen. En met constructief bedoel ik niet een oplossing als: niet meer doorplaatsen op fb, want dat station is reeds gepasseerd.
Ik heb laatst met Menno een aflevering van VoorDeFilm opgenomen over Batman van Tim Burton. Dat is sinds mijn 12 een van mijn favoriete films en als tiener heb ik hem heel vaak gekeken. Vaker dan ik hier zo willen toegeven in ieder geval. Toch zie ik nu als volwassene wel in dat de film op sommige punten als gemankeerd genoemd mag worden. Die dingen zag ik toen niet, nu wel.
Edit: heeft betekend.