Filmrecensie: Joker

Joker geeft de origin story van een Joker, net per se dé Joker. Tegelijkertijd behandelen de filmmakers tijdloze thema’s die nu urgenter lijken dan ooit.

Joker is een fascinerende en ontrustende karakterstudie van Arthur Fleck, een man met psychische problemen die overdag in te huren is als clown en het ’s avonds probeert te maken als stand-up comedian. Maar losers als hij zijn vaak zelf het mikpunt van spot. Fleck woont bij zijn moeder in huis die hij liefdevol verzorgt. Hij houdt zich met moeite staande in Gotham City, een wereldstad vol apathie, waarin mensen vooral wreed zijn tegen elkaar en de rijken zich tegoed doen ten koste van de minderbedeelden in de samenleving.

Op een avond neemt Flecks leven een dramatische wending, wat een serie escalerende gebeurtenissen tot gevolg heeft. Fleck leert hier echter door dat wanneer hij zich losrukt uit de vicieuze cirkel van zijn leven en de ketenen van de maatschappij, hij volledig zichzelf kan zijn op eigen voorwaarde. Wanneer anderen zijn voorbeeld volgen, ontaard de stad in anarchistische chaos.

Regisseur en co-scenarist Todd Phillips heeft met Joker een fanatische film gemaakt, waarin we stap voor stap de ontwikkeling van Fleck in de Joker volgen. Het harde geweld en dubieuze acties van de hoofdrolspeler zorgen soms voor een naar gevoel in je maag, toch houd je tot aan de aftiteling sympathie voor hem. Dat komt deels door het Oscarwaardige spel van Joaquin Phoenix, maar ook omdat het contrast tussen slechte rijken en arme onbedeelden zo zwart wit wordt gesteld dat het niet moeilijk is om zijn kant te kiezen. De film beziet ook alles vanuit Flecks perspectief, en net als de Joker uit The Killing Joke van Alan Moore en Brian Bolland, is hij niet altijd een betrouwbare verteller. De filmmakers voeren de onderhuidse spanning vakkundig op en geven daarnaast een mooie schets van een vervallen wereldstad a la New York eind jaren zeventig, begin jaren tachtig.

Joker is een van mijn favoriete films van dit jaar. Als Batman-fan was ik verbaasd over hoe naargeestig Thomas Wayne dit keer wordt neergezet. In bijna alle andere Batman-films is de vader van Bruce toch vaak bijna een heilige, of in ieder geval sympathieke vent. Maar dat komt denk ik omdat we in die films Thomas vooral door de ogen zien van een zoon die tegen zijn vader opkijkt. Nu zien we hem door de ogen van Fleck. Iets anders wat me opviel is dat er op de aftiteling staat dat de personages afkomstig zijn van DC en niet van DC COMICS. Wellicht bewust omdat men Joker toch vooral presenteert als serieuze film en comics toch door veel mensen niet serieus worden genomen?

Joker draait vanaf 3 oktober in de bioscoop.

Met: Joaquin Phoenix, Robert DeNiro, Frances Conroy, Brett Cullen en Zazie Beetz.
Regie: Todd Phillips
Scenario: Todd Phillips & Scott Silver