30 jaar Schatjes!

De komische film Schatjes! laat zien hoe erg de spanningen in een familie kunnen oplopen. Na het herzien van de film ben ik maar wat blij dat ik geen koters heb.

Woensdagavond 5 november werd eenmalig Ruud van Hemerts debuutfilm Schatjes! vertoond in het Ketelhuis in aanwezigheid van enkele familie- en crewleden. Ook werd Van Hemerts autobiografie De Bruut verkocht.

Het is dertig jaar geleden dat Schatjes! uitkwam. De film gaat over een gezin waarin de ruzie tussen de ouders en hun kinderen groteske vormen aanneemt. De film werd met meer dan 1.5 miljoen bezoekers een enorm succes in de bioscoop. Ook het vervolg Mama is boos! (1986) werd een hit. Vorig jaar raakte Schatjes! nog in opspraak omdat de erotische scènes met de toen veertienjarige Akkemay Elderenbos door strafrechtadvocaat Gerard Spong als kinderporno werden bestempeld. Kun je nagaan hoe erg Nederland in dertig jaar is vertrut, want ‘de porno’ behelst voornamelijk een paar blote borsten en wat zoenwerk.

Wat dat betreft voldoet Schatjes! prima aan wat we bij een oudere Nederlandse film zouden verwachten: functioneel naakt en soms onverstaanbare dialogen die niet altijd syncrhoon zijn nagedubt. Toch vind ik Schatjes! een zeer vermakelijke film waarin het geweld groteske vormen aanneemt. Het spel van acteurs Peter Faber en Geert de Jong is goed. De acteerprestaties van de kinderen (waaronder Frank Schaafsma en Akkemay) vind ik minder overtuigend. Ze kennen hun tekst, maar in hun ogen gebeurt weinig.

Erik Koningsberger, die de geile tennisleraar Dennis speelt, was ook aanwezig tijdens de vertoning. Doense stelde hem nog enkele vragen voor de film begon en Koningsberger bevestigde dat Van Hemert een lastige regisseur was om mee samen te werken. ‘Er waren momenten dat ik hem een flinke knal voor zijn kop wilde geven, en volgens mij had iedereen dat wel op een bepaald moment.’ Later hoorde ik regie-assistente Joyce van Rijn zeggen dat het geen pretje was om met Van Hemert te werken. ‘Daar heb ik wel wat aan overgehouden.’

In de autobiografie De Bruut rekent Ruud van Hemert (1938-2012) genadeloos af met de Nederlandse filmwereld. Niemand blijft gespaard, maar zoals we van Van Hemert konden verwachten gaat dat gepaard met een flinke dosis zelfspot en relativerende humor. De Bruut werd eind 2011, kort voor Van Hemerts dood, in eigen beheer uitgegeven, maar door gebrek aan marketing en publiciteit bleef dit volkomen onopgemerkt. Na zijn overlijden wist Stichting Filmuitgaven de hand te leggen op een pallet met 800 exemplaren. De boeken zouden vernietigd worden, gelukkig greep Jan Doense in en kocht met Stichting Filmuitgaven de voorraad op. (Het boek is nu ook weer via Bol.com te bestellen.)

Doense deed woensdagavond ook de presentatie. Vooraf vertelde de sympathieke Mr. Horror mij dat hij een groot fan is van Ruud van Hemert en hem als de beste Nederlandse filmregisseur beschouwt. Doense vertelde ook dat hij voordat hij filmregisseur was, carrière maakte bij de VPRO en Vara als televisieregisseur van De Fred Haché Show en Barend is weer bezig!. Van Hemert werkte dus nauw samen met Wim T. Schippers die helaas niet aanwezig kon zijn op de vertoning bij Schatjes! omdat hij die avond ‘nog een toneelstuk moest afschrijven.’

Haghefilm Digitaal had trouwens voor een kraakheldere nieuwe kopie van de film gezorgd. Eigenlijk zou deze nog een tijdje in de bioscoop moeten draaien, want ook nu is Schatjes! nog heel genietbaar.