Stel, je hebt nog nooit een film van de Coen Brothers gezien en je maakt bij het kijken van Burn After Reading, de nieuwste flick van deze creatieve broers, voor het eerst kennis met de vreemde personages, absurde situaties en droge, ietwat bizarre humor.
Kijk, daar ga ik alweer: wanneer een filmmaker een herkenbare stijl heeft, is het haast onmogelijk om zijn nieuwste film niet te vergelijken met voorgaande producties en te analyseren hoe deze past in de rest van het oeuvre. En de Coen-brothers hebben in de afgelopen 24 jaar al een indrukwekkend oeuvre van mooie films opgebouwd, zoals: Blood Simple, The Big Lebowksi, Fargo, The Hudsucker Proxy en vorig jaar nog No Country for Old Men. Allemaal films met een herkenbare stijl en vaak ook dezelfde acteurs.Personages met een tic
Ethan en Joel Coen lokken met Burn After Reading het maken van vergelijkingen zelf ook een beetje uit. Zo hebben ze oudgedienden Frances McDormand en George Clooney ingehuurd. Sterker nog: ze hebben de rollen speciaal voor deze sterren geschreven. Clooney speelt net als in O, Brother Where Art Thou? en Intolerable Cruelty een dommig personage met een tic. In de eerste was hij geobsedeerd door zijn haar, in de tweede waren het tanden en in Burn After Reading heeft Clooney een obsessie voor interieurdesign. Daarbij is hij een dwangmatig hardloper.Eigenlijk zijn alle personages in Burn After Reading simpele zielen die foute keuzes maken. Osborne Cox (John Malkovich) is zo’n simpele ziel. Wanneer de analist van de CIA wordt gedemoveerd vanwege zijn drankprobleem, neemt Cox verongelijkt ontslag om zijn memoires te schrijven. Dit is reden genoeg voor zijn vrouw (Tilda Swinton) om een echtscheiding aan te vragen. Ze gaat ervan uit dat haar minnaar Harry Pfarrer (Clooney) nu met haar zal trouwen. Ondertussen wil Linda Litzke (McDormand), heel graag onder het mes bij de plastisch chirurg om de lichamelijke tekenen van de middelbare leeftijd weg te laten snijden. (Dat ze haar lichaam ook strakker kan trainen in de sportschool waar ze werkt, komt niet in haar op.) Via internetdates probeert ze de ware te vinden. Wanneer een computerschijfje van Cox vol met vertrouwelijke informatie in de handen van haar fitnesscollega Chad Feldheimer (Brad Pitt) komt, besluiten ze het schijfje tegen een vergoeding terug te geven aan Cox. Waarom zou een goede daad immers niet goed betaald kunnen worden? Wat volgt is een humoristisch kat-en-muis-spel tussen de verschillende personages, waarbij paranoia en bedrog hoogtij vieren.
Paranoia
Het geheel speelt zich in Washington DC, wel vaker de achtergrond voor verhalen over spionage en (staats)geheimen. De Coen Brothers brengen deze elementen naar het leven van alledag, waar paranoïde burgers zich laten leiden door hun eigen waanideeën.De filmmakers nemen de paranoia van de Amerikanen flink op de hak en tonen verwarde CIA-agenten die geen idee hebben wat er precies aan de hand is. Brad Pitt speelt een oerdomme, maar sympathieke gezondheidsfreak met een foute blonde kuif. Neurotisch kauwgom kauwend en Gatorade slikkend speelt hij het spionagespelletje mee al heeft hij geen idee in welk wespennest hij terecht is gekomen. Malkovich slaat volledig door en ziet er hilarisch uit als hij in zijn kamerjas met een bijl op een van de personages inhakt.
In wezen proberen alle personages zich door een midlife-crisis te slaan. Allen verlangen ze ernaar zichzelf te veranderen, maar deze verandering brengt vooral destructie. Niet alleen lopen de relaties en de auto’s van de personages flinke blikschade op, ook de zelfgemaakte seksstoel van Harry Pfarrer zal de film niet overleven.Leuk, maar…
Alle klucht levert een vermakelijke film op die op sommige momenten flink doet schaterlachen. Maar als een Coen Brothers-film – een vergelijking is toch onvermijdelijk – valt Burn After Reading wat tegen. Daarvoor zijn het scenario en de grappen net niet scherp genoeg en de vorige films in dat opzicht beter. De onwetende bioscoopbezoeker zal zich met deze film echter prima vermaken.
Burn After Reading draait vanaf 30 oktober in de bioscoop. De recensie verscheen ook op EeuwigWeekend.nl.
