Buffy the Vampire Slayer: Trendy bloedzuigers

In de hoogtijdagen van de cultserie Buffy the Vampire Slayer schreef ik samen met een studiegenoot een artikel voor het filmblad Skrien over mijn favoriete cheerleadende vampierenvechter. Wat mij betreft is Buffy een van de beste televisieserie sinds jaren geweest. (De dvd’s van de serie zijn tegenwoordig voor een leuk prijsje te koop – al laat de beeldkwaliteit daarvan helaas erg te wensen over.) Daarom deze nostalgische ‘herpublicatie’ van het betreffende artikel. Bite me! Trendy bloedzuigers in Buffy the Vampire Slayer “I’m the Slayer. Slay-er. Chosen one? She who hangs out a lot in cemeteries? Ask around. Look it up: ‘Slayer comma The.”Gekleed volgens de laatste mode en ruim een kop kleiner dan de vampieren die ze tegenover zich krijgt, bindt Buffy the Vampire Slayer iedere week de strijd aan tegen het kwaad. Ze wisselt klappen af met oneliners en is daardoor tegelijkertijd een lustobject, geëmancipeerde vrouw en comédienne. Het is precies deze combinatie die de serie zo’n succes maakt. Buffy Summers (Sarah Michelle Gellar) leidt een dubbelleven: overdag hangt ze in de collegebanken en ‘s avond maakt ze jacht op vampieren. Zij is de Vampire Slayer: iedere generatie wordt een meisje verkozen om tegen vampieren en demonen te vechten en om de wereld van de Apocalyps te behoeden. Buffy wordt bijgestaan door haar Watcher, Giles (Anthony Stewart Head) en haar vrienden. De Watcher traint haar en bezit een grote collectie literatuur waar de meest uiteenlopende demonen/vampieren opgezocht kunnen worden. Haar vrienden, Willow (Alyson Hannigan) en Xander (Nicholas Brendon), assisteren in de research, verzorgen de donuts en moeten vaak gered worden als ze Buffy ‘helpen’ met de jacht. Buffy The Vampire Slayer is een typisch voorbeeld van een recente Amerikaanse tienerserie en past in het rijtje van Charmed, Angel en Dawson’s Creek. In deze series staan de dagelijkse problemen van het tienerleven centraal: een periode die gekenmerkt wordt door verandering, onzekerheid, vriendschap, liefde, ontluikende seks en het anderszijn. Deze thema’s worden in Buffy uitvergroot en via metaforen aan de kaak gesteld door bovennatuurlijke elementen, zoals vampieren, demonen en andere wezens.Zo blijkt de (te) perfecte nieuwe vriend van Buffy’s moeder een doorgedraaide robot te zijn waar ze het tegen moet opnemen. In het begin wil niemand geloven dat hij kwaadwillend is, omdat ze denken dat Buffy dit zich inbeeldt: welk kind wantrouwt immers niet de nieuwe partner van zijn ouder? Een ander voorbeeld van het bovennatuurlijke is de outcast Jonathan die iedereen door een toverspreuk laat denken een soort James Bond te zijn. Hij is altijd het buitenbeentje geweest en probeert met allerlei mogelijke middelen geaccepteerd te worden. Iedere aflevering staat er een ander probleem centraal en door de metaforen zijn deze goed herkenbaar.Buffy’s kracht
De kracht van de serie komt voort uit een combinatie van factoren. De serie vormt een mix van verschillende televisie- en filmgenres. Daarmee is het een typisch product van deze (postmoderne) tijd. Naast de tienerelementen, wordt er op speelse wijze omgesprongen met kenmerken van de horrorfilm, actieseries en detectives: de graven, de zombies en vampieren dragen bij aan de horrorsfeer die de serie uitstraalt; de actiescènes kennen een goede choreografie en iedere aflevering moet er een mysterie opgelost worden. Alles wordt gebracht met een flinke dosis humor. In de aflevering ‘Never Kill a Boy on the First Date’ bijvoorbeeld, zegt Buffy als ze een vampier doodt: ‘We haven’t been properly introduced. I’m Buffy, and you’re history.’ De serie neemt zichzelf wel serieus, maar is zich ook bewust van de conventies waarmee ze speelt. Verder kent de serie doorlopende en goede verhaallijnen. Dit komt deels doordat de bedenker en creatief-leider van Buffy, Joss Whedon, een duidelijk idee heeft van wat hij wil met de serie en de personages. Hierdoor bevatten zelfs de opzichzelfstaande afleveringen elementen die de grote ontwikkelingen voortstuwen. Zo ontwikkelen de personages zich steeds op een geloofwaardige manier. De verhoudingen tussen de personages veranderen en er vinden ingrijpende persoonlijke ontwikkelingen plaats. Willow ontwikkelt zich van een schuchtere computer-nerd tot een sterke, aantrekkelijke en krachtige heks. Xander neemt langzaam steeds meer verantwoordelijkheid op zich en verandert van onbezorgde tiener in een jong volwassen met een vaste baan.De personages in Buffy zijn archetypes en daardoor heel herkenbaar. Toch bieden ze meer dan alleen de standaard typeringen die we kennen uit bijvoorbeeld sitcoms. In sommige opzichten heeft Buffy nog veel weg van de leeghoofdige cheerleader die ze eerst was: ze maakt zich zorgen over haar uiterlijk, kleding, populariteit en vriendjes. Anderzijds kampt ze met de zware verantwoordelijkheid van het slayer-zijn, haar gemengde gevoelens hierover en de onzekere toekomst die ze tegemoet gaat. Deze uitersten maken haar tot een complex personage. Familiebanden
De band tussen de personages is hecht en doet denken aan een familie. Daarbij vervult de Watcher de vaderrol. Hij ontfermt zich over zijn kroost: Buffy, Willow en Xander. Deze familie verschilt echter van ‘normale’ families, doordat nieuwe leden allemaal een bovennatuurlijk element in zich dragen. Zo is de vriendin van Xander een voormalige wraakdemon, de vriendin van Willow een heks en blijkt Buffy’s zusje een sleutel tot een andere dimensie te zijn. De dialogen tussen de personages zijn snel en humoristisch. Ze spreken in de taal en slang van nu. Buffy is popcultuur: we zien hedendaagse thema’s terug in de serie, de soundtrack wordt hier en daar aangevuld met (alternatieve) popmuziek en zelfs de vampieren gaan met hun tijd mee. Een thema als bijvoorbeeld biseksualiteit wordt niet geschuwd. Zo krijgt Willow een relatie met een studiegenote. Dit is zowel voor haar als haar vrienden verassend. Buffy is het schoolvoorbeeld van de postfeministische en zelfstandige vrouw die de traditionele mannelijke heldenrol op zich neemt. Ze vecht zonder haar vrouwelijkheid te verliezen. Daarmee verbeeldt de serie overheersende sociale tendensen die we ook terugzien in series als Charmed, Dark Angel en La Femme Nikita. Wat Buffy met Charmed en een serie als The X-Files deelt, zijn de bovennatuurlijke elementen die sterk naar voren komen. Hiermee voldoen ze aan de vraag naar magische/fantasievolle narratieven in deze tijd. Dit verklaart voor een deel het succes van deze series. Juist omdat ze zo goed aansluiten bij de tijdsgeest van nu en een verbeelding zijn van de popcultuur, is het nog maar de vraag of ze over tien jaar niet heel gedateerd over komen.Vampire Cult
De serie kent een grote cult-following. Naast de officiële Buffy site zijn er vele websites gewijd aan de Slayer. Messageboards, forums en chatsessies maken een actieve fanparticipatie mogelijk. Op deze virtuele ontmoetingsplaatsen wisselen fans ideeën uit, praten ze over plotlijnen, personages en het verdere verloop van de serie of kunnen ze de identiteit van een van de karakters aannemen in role-playing games. Daarbij is het mogelijk om verschillende soorten merchandise aan te schaffen als: t-shirts, strips, posters, tijdschriften, poppetjes, boeken, dvd’s en video’s. Hiermee verschilt de serie eigenlijk niet van andere Amerikaanse hitseries.Buffy onderscheidt zich wel van een andere series door de hoge productiewaarden. De serie heeft een filmische stijl en wordt gedraaid op 35mm film, wat het beeld een extra diepte geeft. Daarnaast worden de scènes minutieus voorbereid en neemt men de tijd om alles er zo goed mogelijk op te krijgen. Een zeldzaam gegeven in televisieland. De jonge groep acteurs speelt overtuigend en behoort tot de generatie spelers die praktisch voor de camera zijn opgegroeid. De herkenbare thematiek en personages, humor en hoge productiewaarden maken van Buffy the Vampire Slayer een van de meest interessante series van dit moment. Michael Minneboo & Irene Boll Lees ook (of niet): Hey Buffy!