Wat een feest was de 28ste editie van het Imagine filmfestival. Een berg leuke films gezien, gepraat met gelijkgestemden en interessante lezingen bijgewoond. En wat is er dan leuker dan na te genieten door even terug te blikken op het hoofdthema van deze editie: de immer inspirerende superhelden!
Superhelden stonden centraal dit jaar. Je weet wel, die vrolijke snuiters in kleurrijke outfits met superkrachten die het onrecht bestrijden. Hoewel, in de documentaire Superheroes van Michael Barnett zijn het vooral brave burgers die de straat op gaan in zelfgemaakte pakjes en dito identiteiten. Ze noemen zich Master Legend, Mr Extreme of Zimmer en ze beschikken weliswaar niet over superkrachten maar wel over een flinke dosis zelfoverschatting.
Tijd voor een biertje
Goed, sommigen van hen zijn kundig in een vechtsport, maar die vormen eerder de uitzondering op de regel. En dan is het nog steeds lastig kogels ontwijken, vooral als je Master Legend heet en je je energie haalt uit het consumeren van grote hoeveelheden bier. Het moment dat de oude man in vol ornaat op een barkruk plaatsneemt, een biertje achterover slaat en vervolgens probeert indruk te maken op een veel jonger meisje staat me nog helder voor de geest.
Ik vond het een aandoenlijke documentaire: hoewel de real-life superheroes handelen met goede bedoelingen, krijg je natuurlijk al snel kick-ass situaties waarin de ‘held’ door dealers en autodieven in elkaar wordt getimmerd. Dergelijke taferelen zien overigens niet in Barretts film, wel superhelden die overlevingspakketjes uitdelen aan zwervers in San Diego en een groep vigilantes die een potenrammer in de val willen lokken. Op YouTube zijn wat dat betreft schokkender beelden te zien van de lotgevallen van deze beunhaashelden.
In de keuken van Stan
In Superheroes wordt striplegende Stan Lee ook gevraagd naar zijn visie over de ‘echte helden.’ Lee kwam tijdens deze editie van Imagine wel vaker in beeld. Hij kreeg de Career Achievement Award en er draaide een boeiende documentaire over de man en zijn leven. Aangezien Lee een van mijn helden is, wilde ik With great power: The Stan Lee Story bijzonder graag zien. Lee’s carrière wordt behandeld, maar ook zien we beelden uit zijn privéleven. Stan is al zestig jaar met Joan getrouwd, en de een-tweetjes tussen hen zijn vermakelijk om te zien. Ze plagen elkaar met veel affectie, en die Joan is net als echtgenoot Stan niet op haar mondje gevallen.
Bijzonder is de scène in de keuken waarin de dood van een van hun kinderen ter sprake komt. De 89-jarige Lee wordt daar nog steeds zichtbaar emotioneel van. Het zijn dit soort kijkjes in Stans privéleven die de film een meerwaarde geven, want verstokte fans weten natuurlijk allang hoe en wanneer hij Spider-Man en de andere helden bedacht. With great power biedt de persoonlijke kant van de striplegende en dat vind ik bijzonder. Lee had overigens wel final cut: hij bepaalde uiteindelijk wat de filmmakers wel en niet mochten laten zien. Verwacht dus geen kritische noten.
Zelf kan ik geen genoeg krijgen van deze energieke, inspirerende opa van de Amerikaanse strip, die nog dagelijks aan het werk is om nieuwe personages te bedenken, media-projecten uit te stippelen of boekjes te signeren op een stripbeurs. Hij vindt het allemaal nog veel te leuk om te stoppen en kan zeer aanstekelijk vertellen over zijn werk. Daarmee onthult Lee waarschijnlijk zijn grootste geheim: wie positief in het leven staat, leeft nog lang en gelukkig.
Stans dankwoord voor zijn award.
Saillant detail: Will Hess, een van de drie regisseurs van de film was op het festival aanwezig. Na de eerste vertoning kreeg de regisseur, zwaar vermoeid door jetlag, een epileptische aanval. De dag erna was Hess gelukkig weer helemaal de oude.
Persoonlijk ben ik hem en zijn partners zeer dankbaar dat deze documentaire is gemaakt. Het werd verdomme een keer tijd dat de man die in de jaren zestig de renaissance van het superheldengenre veroorzaakte een eigen film kreeg. Renaissance? Sterker nog: als Lee niet met zijn meer menselijke helden op de proppen was gekomen, was het superheldengenre allang uit saaiheid overleden. Zo, dat is er uit.
Lachen met en om superhelden
Behalve fictiefilms en documentaires had Imagine ook een paar speciale presentaties in petto. Cabaretier én stripliefhebber Thijs van Domburg is een van de leden van Comedy Train, met als thuisbasis het befaamde Amsterdamse theater Toomler. Als trouwe bezoeker van Imagine raakte Thijs zo geïnspireerd door het thema superhelden, dat hij speciaal voor het festival een voorstelling bedacht: Stand-up Superhero. In ruim een uur kwamen clips uit zo’n veertig superheldenfilms voorbij die door Thijs met veel humor werden gerecenseerd.
Zelf was ik vergeten dat de Captain America in de film uit 1990 een watje was, maar Van Domburg presenteerde een paar clips uit deze film waarin de roodblauwe soldaat van Marvel er flink van langst krijgt. Zijn grootste vaardigheid is de auto uitrennen en faken dat hij moet kotsen. Ook goed gevonden was de samenvatting van de film Wolverine. Wanneer Hugh Jackman het moeilijk krijgt, schieten de klauwen uit zijn handen, strekt hij zijn armen en brult hij heel hard in de camera. Dat doet hij iets van vijf keer, waarmee alle oppervlakkigheid van het scenario aan het licht is gebracht.
Ik vond Van Domburgs show een fijne en frisse manier om naar het genre te kijken. Ik hoop dat ze op Imagine vaker van dit soort dingen gaan presenteren. Aangezien de festivalleiding erg blij was met deze specials in het programma, voorspel ik dat we volgend jaar meer van dit soort dingen gaan zien.
Andere speciale voorstellingen tijdens het festival waren de lezing van Franca Jonquiere over geluid in de film, het interview met de animatieproducenten van Il Luster en natuurlijk mijn goedbezochte lezing over mijn favoriete Webhoofd. Dit soort extraatjes verbreden het aanbod van het filmfestival en bieden ook wat verdieping.
Overigens is Van Domburg een van de genomineerden voor de Comic House debuutprijs. Agentschap Comic House neemt het stokje over van de VPRO en sponsort vanaf dit jaar de Debuutprijs die wordt uitgereikt tijdens de Stripdagen Haarlem 2012. Van Domburg is genomineerd voor zijn strip 2017, getekend door Aimée de Jongh. Het is een prequel van zijn theatershow.
Het superheldenprogramma omvatte nog meer, maar helaas heb ik die films gemist tijdens het festival. Niet getreurd, het filmoverzicht staat gewoon nog online, dus er valt nog een hoop uit de virtuele videotheek op te halen.
5 reacties op “Terugblik Imagine: Superhelden, meneer!”
Jij bent dus een Stan Lee fan?
Ik niet, denk ik. Ik twijfel altijd vreselijk aan Stan Lee.
Ik heb diverse interviews gelezen met Jack Kirby waarin Kirby beweert dat hij de meeste nieuwe Marvel helden uit de 1960’s bedacht heeft, en dat hij ook het merendeel van de verhaallijnen en de dialogen bedacht. Stan Lee kreeg er de credits voor omdat hij nou eenmaal de hoofdredacteur van Marvel was op dat moment. Kirby zou hier mee ingestemd hebben omdat hij anders niet betaald kreeg.
Later schijnt Jack Kirby deze bewering weer gedeeltelijk terug genomen hebben.
Of dit allemaal waar is kan ik natuurlijk niet met zekerheid zeggen; ik was er niet bij. Maar Kirby’s verhaal komt op mij betrouwbaar over, om de volgende reden:
Als Kirby zijn helden beschrijft, dan lijkt hij te begrijpen wat hen bezig houdt en waarom de nieuwe Marvel helden uit de 1960’s zo fundamenteel anders zijn dan de superhelden van de oude generatie. Bovendien lijken een aantal van de nieuwe helden (met name the Thing van de the Fantastic Four) qua persoonlijkheid opvallend veel op Kirby. Voor zover ik dat kan beoordelen, want ik heb Jack Kirby nooit ontmoet.
Als ik interviews met Stan lee lees krijg ik nooit de indruk dat hij de Marvel helden echt begrijpt. Daarom kan ik me niet zo goed voorstellen dat hij die helden bedacht heeft, en daarom lijkt Kirby’s verhaal mij vrij geloofwaardig.
Dat is de indruk die ik er van heb. Meer dan een indruk is het natuurlijk niet. Bewijzen heb ik niet. Maar ik krijg toch een ongemakkelijk gevoel iedere keer als ik Stan Lee in een Marvel film zie.
Ik ben inderdaad een fan van Stan Lee. Als schrijver hebben hij en andere auteurs bij Marvel meer betekend voor mijn leesplezier dan menig ander schrijver.
Ik ben het dan ook niet met je inschatting eens, al hebben de tekenaars natuurlijk een belangrijke bijdrage geleverd aan het succes van de Marvel-helden. Stan heeft ook altijd mensen als Ditko als co-creator aangewezen. Ditko heeft het uiterlijk van Spider-Man ontworpen, en veel van de eerste verhalen mede geplot. Maar het basisconcept van Spidey/Peter Parker is Lee’s verzinsel en daarin schuilt ook de sleutel tot het succes van Spidey.
De controverse van de rechtenkwestie zit hem meer in het feit dat Lee in vaste dienst van Marvel werkte, terwijl mensen als Kirby en Ditko op freelancebasis werkten. Daardoor wordt hun werk gezien als ‘work for hire’ waarmee de rechten van wat ze maakten bij Marvel lagen.
Recent is dat nogmaals door de rechter bepaald: http://www.michaelminneboo.nl/2011/07/marvel-houdt-copyright-op-stripfiguren-familie-kirby-verliest-rechtzaak/.
Is het terecht? Nee, ik vind dat de tekenaars van toen (tegenwoordig is het beter geregeld) ook recht hadden op een stuk van de financiele taart. Maar voor mij staat het buiten kijf dat Lee de geestelijk vader is van Spider-Man, The Fantastic Four, de Hulk, X-Men en al die andere figuren waar hij om bekend staat.
Tja, ik blijf mijn twijfels houden.
Bijkomende moeilijkheid is natuurlijk dat in die tijd niemand zich er echt van bewust was dat ze bij Marvel geschiedenis schreven. Men wilde comics verkopen en daar geld mee verdienden, en ze hoopten dat de comics die deze maand populair waren de maand daarna nog steeds populair zouden zijn. Niemand kon vermoeden dat die comics 50 jaar later nog steeds impact zouden hebben, en de inspiratiebron zouden vormen voor films en voor analyses en discussies. Zo ver keek men niemand vooruit.
Als ze toen in hadden schatten wat de impact van die comics zou zijn, dan zouden ze mogelijk dingen beter gedocumenteerd hebben en zorgvuldiger hebben vast gelegd.
Maar misschien is het maar goed dat ze het toen niet wisten. Misschien waren die comics juist wel zo goed omdat ze niet meer pretendeerden te zijn dan gewoon comics.
“Maar misschien is het maar goed dat ze het toen niet wisten. Misschien waren die comics juist wel zo goed omdat ze niet meer pretendeerden te zijn dan gewoon comics.”
Dat vind ik inderdaad het mooiste aan de comicsindustrie indertijd: men deed vaak maar wat en keek wat werkte. Daar is mooi werk uit voortgekomen.
[…] Terugblik Imagine: Superhelden, meneer! […]