In Holland Suburbia (I.H.S.) van stripmaker en filmmaker Guido van Driel gaat over het volgende:
In een typische Hollandse buitenwijk met eentonige rijtjeshuizen wordt op een nacht het lijk van een 18-jarige jongen gevonden. De dode is Jonas van der Geest. Hij is lid van het ’garage‘-bandje In Holland Suburbia (I.H.S). Jonas heeft alleen een bloederige snee op zijn voorhoofd. Waaraan hij is bezweken is niet meteen duidelijk. Een buurman vertelt dat hij hem de avond ervoor op handen en voeten door de voortuinen van de huizen heeft zien kruipen. Inspecteur van politie Harry Kleijn gaat de dood van Jonas onderzoeken. De inspecteur onderzocht ook de zaak van een ander bandlid van I.H.S., Ido Lindemans. Die moest een half jaar geleden onverwacht zijn linkerarm missen. Die werd eraf geslagen door een rondvliegende metalen schijf. Gewoon op straat, toen ze op een avond terugliepen na een repetitie.
Wat is er aan de hand?
Tóen beweerde Jonas bij hoog en bij laag dat hij voorafgaand aan de ’aanval met de metalen schijf‘ drie lichten boven de wijk had zien hangen. En Jonas‘ vader, een grondwerker, ontdekte dat de mysterieuze schijf het afsluitdeksel was geweest van de boorput op het Wilde Landje. Die boorput was in de jaren zestig gegraven door de NAM. Ondanks dat er een diepterecord werd verbroken (4850 meter) werd er gas noch olie gevonden.
Het onderzoek van de inspecteur brengt een keten gebeurtenissen aan het licht. Is er iets buitenaards de buurt binnengedrongen? Of juist iets ónderaards? Horen we bij de hemel of horen we bij de aarde? De ogenschijnlijk saaie buurt blijkt een reeks kleurrijke personages te bevatten die ieder zo hun eigen geheimen met zich meedragen.
In Muggen van striptekenaar Bart Nijstad krijgt het alledaagse een bovennatuurlijke wending. Een typisch Hollands stadje wordt decor van het Laatste oordeel.
Bart Nijstad. Zelfportret.
Muggen, het albumdebuut van Bart Nijstad (1979), kwam opmerkelijk genoeg eerst in Polen uit. In 2012 won hij de pitch op stripfestival Ligatura te Poznań. Als hoofdprijs werd een jaar later zijn strip gepubliceerd. Daarna duurde het een tijd voordat hij een Nederlandse uitgeverij had gevonden. ‘Misschien is het boek te experimenteel voor de Nederlandse markt en durfden de uitgevers het risico niet te nemen. Die brengen liever boeken uit waar een grote vraag naar is. Maar het kan ook dat ze het gewoon een stuk stront vonden,’ vertelt de stripmaker die ook schilderijen en videokunst maakt.
Angstmedia
‘Met Muggen wilde ik een moderne versie van het laatste oordeel maken in stripvorm. Dat had verschillende redenen. We worden door de media constant bang gemaakt met berichten over de opwarming van de aarde en weeralarmen. Daarbij heb ik altijd een fascinatie gehad met de schilderijen van de Vlaamse primitieven en met de rampenfilm. Het concept van die films interesseert me: je hebt een aantal sympathieke personages en je hoopt dat ze de ramp overleven. Mijn eerste plan voor het boek was om dit om te draaien. Ik wilde onsympathieke personages waarvan je blij bent dat ze het niet overleven. Dat mislukte, want de onsympathieke personages bleken uiteindelijk de leukste te zijn.’
De stad is wat de personages met elkaar verbindt en die baseerde Nijstad losjes op zijn geboortestad Meppel. Voor het verhaal putte hij deels uit eigen ervaring. In Muggen maken we kennis met verschillende bewoners uit het gelijknamige stadje, waaronder de middelbare scholier Wildo die geobsedeerd is door geslachtsorganen en tijdens de les dagdroomt over zijn lerares. ‘Die fantasie had ik vroeger ook. Wanneer ik een mooie lerares had, lag ik ’s avonds in mijn bed te fantaseren dat ik in een hol onder de grond woonde, met daarin een keukentje en een teeveetje, terwijl bovengronds mijn lerares lag te zonnen. Ik vroeg haar of ze mee wilde komen naar mijn hol. Een verlangen naar geborgenheid en gezelligheid. Heel Freudiaans, of niet?’ lacht Nijstad.
Aliens
De onheilspellende sfeer in Muggen doet denken aan strips van Charles Burns en de films van David Lynch. Net als zijn voorbeelden geeft Nijstad graag aan het alledaagse een bovennatuurlijke draai en voegt aan herkenbare omgevingen surrealistische elementen toe. De gehandicapte vrouw Feikje fungeert als schakel tussen de gewone wereld en het bovennatuurlijke. ‘Zij is deels gebaseerd op Ans Hoornweg, een spiritueel genezer die claimt dat ze bezocht wordt door buitenaardse wezens. Ze maakt poppen van die wezens en beschreef hun cultuur in een boek. Feikjes bezoek aan de spiritueel genezer is weer gebaseerd op mijn eigen jeugd. Ik kwam daar voor mijn astma en moest aan een kistje draaien waar geluid uit kwam. Op de een of andere manier hielp dat wel.’
Feikje maakt in trance kleipoppen van eindtijdwezens die tot leven komen en de Apocalyps ontketenen. Muggen gaat tegen de vlakte. Straten vol rijtjeshuizen worden verpletterd door de wezens die het puin opzuigen om het later weer uit te spuwen. Alleen Wildo en zijn vriendinnetje lijken de ramp te overleven. ‘Gaandeweg leek het me leuk om het cirkeltje rond te maken en van Openbaringen terug te gaan naar ongeveer het begin van de Bijbel, met Adam en Eva.’
Dualisme
Het dualisme tussen het gewone en bovennatuurlijke verbeeldt Nijstad door tekenwerk met gefotografeerde elementen te combineren. ‘Ik heb de kleipoppetjes en de kostuums van de eindwezens gefotografeerd. Evenals de kostuums van de eindtijdwezens, die ik samen met Suzanne Kollen maakte. Ik wilde alle metafysische elementen in een ander medium maken en omdat ik vaak mezelf fotografeer in de houdingen die ik nodig heb, lag de keuze voor dat medium voor de hand.’
Wellicht heb ik de laatste tijd te veel ‘Fringe’ gekeken, maar bij het zien van deze eieren verwacht ik dat er ieder moment een alien uit kan springen.
