Clive Barker – Michael Minneboo

De eerste Hellraiser (Clive Barker, 1987) had ik ooit wel gezien, maar nog nooit een van de sequels. Omdat een hete zomer toch een soort hel voor mij is, besloot ik om wat meer van de filmreeks te kijken.

Clive Barker baseerde zich voor de eerste film op zijn eigen novelle The Hellbound Heart. Hij schreef ook Hellbound: Hellraiser II geregisseerd door Tony Randel, maar is bij aflevering drie alleen nog maar executive producer.

Tot nu toe zag ik de eerste drie films en ik heb me erg met ze vermaakt. Hellraiser is een reeks die draait om de figuur Pinhead: een demonische man die leider is van de Cenobites. Wezens van een helse dimensie die naar de aarde komen om zielen op te halen en te martelen. Ze kunnen alleen onze dimensie bereiken middels een zogenoemde Lemarchand box: die vormt een puzzel en wie de onderdelen van het mechanisme op de juiste wijze configureert en dus de puzzel oplost, geeft de Cenobites vrij toegang tot onze dimensie en wordt door de wezens naar de hel meegenomen om tot het einde der tijden gemarteld te worden.

Dacht je dat de middelbare school de hel was, nee hoor, zo ziet de hel eruit.

Marteling
Ik zag erg op tegen die martelingen en dat is stiekem de reden dat ik de Hellraiser-reeks altijd links heb laten liggen. Ik vind naar pratende CDA’ers kijken namelijk al een marteling, laat staan een hels masochistisch buffet waarin haken in lichamen geslagen worden en mensen geketend uiteengerukt worden. Maar tot nu toe valt het sadomasochistische gehalte van de films me nogal mee. Pinhead (Doug Bradley) is een welbespraakte kwelgeest die vooral veel zijn mondje roert maar weinig kans krijgt om zijn martelkunsten te vertonen. Tenminste, relatief weinig in ieder geval. Qua uiterlijk schaar ik hem onder cyberpunk wannabe met een vleugje Matrix, maar dat zou ik natuurlijk nooit in zijn gezicht zeggen, want voordat je het weet lig je op de snijtafel van een autopsie specialist.

Afstandelijk
Wat mij wel opvalt aan de films tot nu toe is dat ik een toeschouwer blijf. Ik volg wat er op het scherm gebeurt met enige interesse, maar voel me niet betrokken bij de personages. Horror is toch ook bedoeld om middels engagement tot op zekere hoogte onze eigen angsten te ondergaan, maar dat heb ik bij Clive Barkers films helemaal niet. Ik geniet van de special effects en de verbeelding van de hel, maar voor de rest blijf ik een grote afstand voelen tot mijn eigen beleving en de verhaalwereld.

Waar dat precies door komt, weet ik niet zo goed. Misschien omdat hetgeen we voorgeschoteld krijgen belachelijk is en verschrikkelijk vergezocht – al geldt dat natuurlijk voor meer horrorfilms. Een helse dimensie is tot daaraan toe, maar als Pinhead in Hellraiser III: Hell on Earth (1992) een onderdeel is van een sculptuur dat tot leven komt… tja, dan krijgt de horror toch een komisch tintje dat de geloofwaardigheid, als die er al enigszins was, teniet doet. (Dat kunstwerk zou overigens wel een suf programma als Tussen Kunst & Kitsch goed verlevendigen, maar dat geheel terzijde.)
In de Hellraiser-reeks wordt dan ook wel een heel theatrale wereld voorgeschoteld. En dat theatrale schept afstand.

Misschien komt die afstand ook wel omdat de verhaaltjes eigenlijk flinterdun zijn en datzelfde ook geldt voor de eendimensionale personages. Het zijn meer types die iets overkomt, dan mensen van vlees en bloed. Het is daarom lastig met ze mee te voelen. Ik geef toe dat vishaken die in huid geslagen worden en vel eraf scheuren, een naar beeld is om naar te kijken, maar als de personages verder niet boeien, stimuleert dit alleen een oppervlakkig soort van identificatie.

Hellraiser is onpersoonlijke horror.

Toch ben ik benieuwd naar de wendingen die de schrijvers in de komende films zullen bedenken om het verhaal op gang te houden. Het leuke aan oudere filmreeksen is dat de sequels van tevoren niet gepland waren. Tegenwoordig wil Hollywood alleen nog maar franchises maken, maar in de jaren tachtig was iedere film een afgerond verhaal. Pas bij succes werd er een vervolg gemaakt en moest er dus een logische reden bedacht worden om Pinhead weer terug te brengen.

hellraiser Ashley Laurence — Ashley Laurence.

hellraiser_3_terry_farrell_02 — Terry Farrell is boos in Hellraiser III.

Schone slachtoffers
Een ding concludeer ik na de eerste drie films met genoegen: Pinhead heeft een goede smaak wat vrouwelijke slachtoffers betreft. In de eerste twee films krijgt hij Ashley Laurence tegenover zich en in Hellraiser III Terry Farrell. Farrell is bij nerds waarschijnlijk wel bekend als Jadzia Dax uit Star Trek: Deep Space Nine. Beide dames doen geen zeer aan de ogen en het is dus geen marteling om deze actrices in actie te zien. Ook al slaat het allemaal nergens op.

[hr]

Waarom de rubriek Frames?
De verhalen die we lezen en zien maken net zo goed deel uit van onze levensloop als de gebeurtenissen die we in reallife meemaken. In de rubriek Frames verzamel ik stills uit de films die ik heb gezien om zo die herinneringen te kunnen bewaren en koesteren.

In oktober komt een director’s cut uit van Nightbreed (1990), want Clive Barker die zijn eigen boek Cabal verfilmde, was niet tevreden over wat de studio van zijn film had overgelaten.

In een artikel (uit Cinefantastique, Vol 21, No 1, July 1990 van Alan Jones) laat hij zich dan ook duidelijk uit over het feit dat de filmstudio geen bal snapte van wat hij probeerde te maken:

“The lesson I’ve learned [making ‘Nightbreed’] is that a lot of people don’t want anything different. They don’t want you to have a unique vision. But why make movies anybody else could have done? Well, I’ve paid the consequences, but I’m unrepentant. Again and again I listened to deprecating comments about low literacy levels. There was supposedly no point showing ‘Nightbreed’ to critics because the people who see these movies don’t read reviews, in brackets, even if they can read at all! Immediately it was disqualified from serious criticism. Therefore it had to be sold to the lowest common denominator. Nobody cares for the product I, and a host of other horror directors, make. One [old] guy at Fox never saw it through because he felt it was morally reprehensible and disgusting – the two very things it’s not. Their imaginations are limited and they have a very unadventurous sense of what to do. Someone at Morgan Creek said to me, ‘You know, Clive, if you’re not careful some people are going to like the monsters.’ Talk about completely missing the point! Even the company I was making the film for couldn’t comprehend what I was trying to achieve!”

Ik heb me vermaakt met deze fantasiehorror vol met vreemde creaturen. Het idee van Midian, een plek waar monsters wonen en worden geaccepteerd voor wat ze zijn, staat me zeer aan. De creaturen zien er intrigerend uit en in dit geval zijn de monsters de good guys. Danny Elfman componeerde de bombastische en zeer aanwezige soundtrack.

Wat je ook van Clive Barkers werk vindt, onorigineel is het niet. Hij schreef verschillende horrorboeken en regisseerde en schreef onder andere Hellraiser. (De film Candyman is ook gebaseerd op een verhaal van Barker, al vond ik die film zeer slaapverwekkend. Veel mensen op Facebook waren het wat dat betreft niet met me eens.)

nightbreed_03 — Boone deed me heel erg denken aan Angel uit Buffy. Weten we in ieder geval waar David Boreanaz de monsterd vandaan heeft gehaald.

Dat de Canadese filmregisseur David Cronenberg de rol van Dr. Phillip K. Decker speelt, vind ik een leuk detail. Decker is een verknipte psychiater met moordneigingen die met een masker op zijn hoofd mensen in mootjes hakt.

Boone heeft zijn dokter (David Cronenberg) goed te pakken.

Decker vertelt zijn patiënt Aaron Boone (Craig Sheffer) dat hij een seriemoordenaar is. Boone slaat op de vlucht en vindt onderdak bij een groep monsters genaamd Nightbreed, die zich schuilhouden op een oud kerkhof. De dokter, de politie en Boone’s vriendin (Anne Bobby) gaan achter Boone aan, wat tot een explosief einde leidt.