Dit is een van de beste portretten van Wolvie ooit.
Vandaag weer Wolverine #1 t/m 3 herlezen van Juniorpress. De Nederlandse reeks waar ze in 1990 mee begonnen. En dat deden ze met een verhaal getekend door John Byrne en geschreven door Archie Goodwin.
Wolverine vs. Spore.
In dit verhaal krijgt de kleine rauwdouwer met scherpe klauwen onder andere te maken met de cyborg Geist, een ex-nazi die dictators van dienst is. En met Spore, een levende drug die mensen consumeert. Toentertijd was ik heel blij dat Juniorpress Wolverine ook uitgaf: hij was en is een van mijn favoriete X-Men, en eigenlijk ook een van mijn favoriete Marvel-helden.
Hier enkele van de covers van dit zevendelige verhaal. Het zijn een paar van mijn favoriete Wolverine covers.
Dit is een van de beste portretten van Wolvie.
In de klauwen en onderaan het metaal waar de klauwen uitschieten, zien we het gezicht van Geist gereflecteerd.
Klaus Janson inkte de tekeningen in heel dunne inktlijnen. Die zorgen ervoor dat het werk van Byrne er daardoor anders uitziet, dan wanneer hij zijn eigen werk inkt. De dunne lijnen maken het werk iets ruiger, meer ongepolijst, terwijl Byrne vaak dikkere lijnen gebruikt en een iets ‘netter’ eindresultaat bereikt.
In 1986 bestond Marvel Comics 25 jaar en dat werd onder andere gevierd met een speciale covers: portretten van de striphelden, met daaromheen een speciale illustratie met zoveel mogelijk Marvel-helden.
Mijn favorieten zijn de potretten op Peter Parker, The Spectacular Spider-Man en Wolverine op de X-Men-comic. Al vind ik Storm ook goed getroffen. En Thing, met hoed en regenjas, is ook een kostelijk portret.
Opeens ouder
Tegenwoordig is Marvel veel ouder. In 2009 werd de zeventigste verjaardag van Marvel gevierd. Oorspronkelijk zag men namelijk 1961 als het geboortejaar van Marvel, omdat Stan Lee en Jack Kirby toen met the Fantastic Four kwamen en de Marvel age of comics inluidden. Tegenwoordig noemt men 1939 als geboortejaar, toen het bedrijf Timely Comics heette en Jack Kirby en Joe Simon er werkten. In 1939 besloot uitgever Martin Goodman namelijk ook strips uit te brengen. Marvel Comics #1 (coverdatum november 1939) was de eerste. Al snel volgden Captain America Comics, Sub-Mariner en Human Torch.
Dat is allemaal mooi en aardig, de typische Marvel-held waar we allemaal zo van houden, werd dus pas echt gecreëerd in 1961. Maar goed, hoe oud je de uitgeverij ook vindt, het gaat het er natuurlijk om dat wat ze nu maken nog steeds leeswaardig is of niet.
Ook benieuwd hoe het er toen bij Marvel Comics aan toe ging? Deze aflevering van het Amerikaanse programma 20/20 laat het zien:
Todd McFarlane, eind jaren tachtig en begin jaren negentig de Spider-Man-tekenaar bij Marvel, vlogt tegenwoordig.
Op YouTube zijn al meerdere afleveringen te vinden. Meestal laat McFarlane zien hoe hij een specifiek personage tekent. Zoals Venom bijvoorbeeld.
Deze aflevering vertelt McFarlane het verhaal van de corner box op Amazing Spider-Man, die hij ontwierp. De corner boxes zijn de logo’s die links boven op de covers staan. Eigenlijk zijn het kleine kunstwerken.
Overigens vergist McFarlane zich hier wel. De corner box waar hij het over heeft, werd al vanaf 1988 door Marvel gebruikt en niet begin jaren negentig. Ze staan vanaf Amazing Spider-Man #302 op de cover. Maar goed, laten we daar niet te veel over kniesoren.
Het enige wat ik jammer vind aan de vlogs is dat McFarlane zijn smartphone niet horizonaal houdt. Dat is echt een vloek als mensen met een smartphone video’s maken, dat ze dan verticale beelden schieten. Maar verder vind ik ze echt leuk om te zien.
In het Belgisch stripcentrum te Brussel is de expositie Coverkunst nog tot 28 mei te zien. Ik raad je aan deze tentoonstelling te bezoeken, als dat nog niet gedaan hebt.
Recent bezocht ik het Stripmuseum in Brussel. Niet de eerste keer, maar ook nu weer een fijne ervaring. Die zaterdagmiddag was het museum drukbezocht, toch kon ik op mijn gemak de vele covers en originelen bekijken die tentoongesteld staan.
Een goede cover is van groot belang voor boeken en strips. Het is immers vaak de eerste introductie tot het verhaal. Een cover grijpt je aandacht of niet, maar het is niet altijd te zeggen waarom. De expositie poogt dit mysterie te ontsluiten.
Stapsgewijs
Soms gebeurt dat door het maakproces van één specifieke cover te tonen, met alle voorstellen erbij. Dat is interessant, want het is dan alsof je stap voor stap met de ontwerpers mee kunt kijken. Zo zijn er verschillende versies te zien van het album Een beeld van een jongen, van Frederik Peeters. En zien we ook verschillende versies van Het gele teken, met een uitgebreide toelichting.
Voorstudies voor de cover van ‘Een beeld van een jongen’.
Er komen veel kenners uit de stripwereld aan het woord over wat zij belangrijk vinden aan een cover: uitgevers, stripmakers en enkele stripkenners, waaronder ondergetekende. Soms via een citaat, vaak in een video waarin ze hun favoriete cover laten zien. Dit soort elementen maakt een expositie extra levendig. Wel jammer dat de Franse sprekers niet zijn ondertiteld. Nu snap ik dat het stripmuseum in Brussel staat, maar er zullen genoeg toeristen het instituut bezoeken die geen Frans spreken.
Virtuoos
Volgens Alexis Dragonetti is een goede cover virtuoos getekend, grafisch sterk opgemaakt en inhoudelijk intrigerend. Stripmaker Wim Swerts noemt vier eigenschappen waar een goede cover aan moet voldoen:
1. Een sterke uitstraling: als je ernaar kijkt, schept het verwachtingen naar avontuur, mysterie en spanning.
2. Compositie: een goede cover is niet te druk, alles is herleid tot de essentie.
3. Less is more: blijf bij de essentie, maak het niet te druk. Zorg ook voor
voldoende contrast.
4. Leesbaarheid: als je cover klaar is, moet je hem bij wijze van steekproef
verkleinen. Als alles nog duidelijk en leesbaar is, heb je een goede cover gemaakt.
In een video vertelt stripmaker Ken Steacy dat de coverillustratie een moment moet weergeven vlak voordat er iets staat te gebeuren. Een sleutelmoment uit het verhaal bijvoorbeeld.
Natuurlijk kun je over alle regels twisten, en dat maakt deze expositie ook zo leuk, want je wordt zelf uitgenodigd om over covers na te denken. Wat vind jij de belangrijkste eisen waar een omslag aan moet voldoen? Welke covers trekken meteen je aandacht en waarom? En welke vallen je eigenlijk helemaal niet op?
Doordat er heel veel omslagen te zien zijn, kun je die vragen dus in de praktijk beantwoorden. Wie onderweg goede aantekeningen maakt, heeft aan het einde van de expositie een mooi lijstje met tips voor het maken van een goede cover.
Originelen
Het mooiste blijft natuurlijk het zien van originelen, zoals de geschilderde omslagen van Rosinski, W. Vance, ‘De onzichtbare grens #2’ uit de reeks Duistere Steden en een originele schildering van Judith Vanistendael.
Hoewel de expositie een divers beeld geeft van verschillende soorten covers en een historisch overzicht, ligt de nadruk bij de selectie duidelijk bij de Europese strips. Amerikaanse comics en manga komen er bekaaid van af. Jammer, want misschien zijn de coverregels in andere culturen wel weer heel anders dan bij ons. Een thema dat nu niet behandeld wordt. Misschien een mooi uitgangspunt voor een vervolgexpositie?
Ik ben zelf in ieder geval een groot fan van hoe Amerikaanse stripmakers comiccovers vormgeven. Zij hebben daar echt een goede neus voor. Strakke composities die je het verhaal intrekken en teksten die nieuwsgierig maken en de lezers vaak direct aanspreken.
Deze Van Gogh cover vind ik heel gaaf en dynamisch. Ik ben meteen benieuwd naar het verhaal van deze strip.
Vormgeving
Ik vond de vormgeving van Coverkunst verder heel fraai. Ze nodigen uit tot lezen. Bij de teksten staan vaak grafische elementen uit de covers. Verder is de expositie mooi aangekleed, met bijvoorbeeld een enorme versie van De blauwe lotus. Wat dat betreft kunnen Nederlandse stripmusea nog wel eens wat leren van het Belgisch Stripmuseum.
Soms kom je online de mooiste vintage pulpcovers tegen. Zoals deze:
Bij het zien van zo’n illustratie ben ik meteen benieuwd naar welk verhaal er achter schuilt. Een naakte schone die achtervolgd wordt door wat een megagroot konijn lijkt. Of is het een haas? Waarschijnlijk worden op dit mysterieuze eiland allerlei vreemde experimenten uitgevoerd. Dat spreekt natuurlijk tot de verbeelding.
Volgens deze bron is de cover getekend door Francesco Blanc die meer van dit soort covers op zijn naam heeft staan. Waarschijnlijk tekende hij ook het binnenwerk.
Helaas heb ik geen of de betreffende uitgave ook in het Nederlands of Engels is verschenen.
Ik moet binnenkort maar eens naar winkels gaan waar ze dit soort pulpstrips verkopen. Mocht je nog een goed adresje weten, dan hou ik me warm aanbevolen.
Nu we het toch over sexy hazen op een cover hebben. Deze kwam ik dezelfde dag tegen:
Sinds zaterdag ben ik weer een stapeltje Iron Man-comics rijker…
De mooiste covers uit het stapeltje op een rij.
Zaterdagmiddag waren Linda en ik de hele dag op pad geweest in Amsterdam Noord. Niet mijn favoriete wijk overigens, maar ik vind de NDSM-werf wel leuk om te bezoeken.
Op de weg terug waren we in de buurt van Henk Comics & Manga Store, dus besloten we even een kijkje te nemen. Ik hoopte er de laatste twee delen van de Complete Ben Reilly Epic tegen te komen voor een leuke prijs. Helaas stonden ze er alleen voor de volle prijs en dat vind ik die verhalen nu weer niet waard. Nog even doorzoeken tot ik die als leuke aanbieding ergens tegenkom, zoals de eerste vier bundels.
Nu had Henk wel een paar kratten vol aanbiedingen dus begon ik geestdriftig te zoeken. Er waren geen Ben Reilly-avonturen die ik nog niet had, maar wel een hele stapel Iron Man paperbacks die mijn aandacht trokken.
Iron Man-comics lees ik graag. Het liefste uit de jaren tachtig trouwens, toen David Michelinie ze schreef en John Romita Jr. en Bob Layton ze tekenden. Armor Wars I+II bijvoorbeeld. Henk had wat comics uit recentere tijden geschreven door Matt Fraction en getekend door Salvador Larroca. Ook niet verkeerd.
Ik vroeg me nog wel af of ik deze nu al had of niet. Misschien word ik een dagje ouder, maar soms weet ik gewoon niet meer welke deeltjes ik wel en niet al heb. Dat komt deels ook omdat Marvel om de haverklap een serie weer bij nummer 1 begint. Als er dan achterop de trade staat welke nummers er in zijn opgenomen, zegt dat dus lang niet altijd iets.
De laatste tijd probeer ik het inkopen van comics wat te matigen, want de kasten beginnen vol te raken. En een deel van wat er in die kasten staat, moet ik nog lezen. Toch is het voor een stripliefhebber als ik moeilijk om interessante koopjes te negeren.
Voordat ik het wist had ik dus The Invincible Iron Man vol 4 t/m 10 in mijn handen. Helaas was vol 8 wat beschadigd. Normaliter laat ik beschadigde comics liggen – ik wil alles immers in zo’n goed mogelijke staat aanschaffen. Maar er was geen tweede exemplaar en het zou zonde zijn om een gat in het verhaal te hebben.
Gelukkig was de verkoper bereid wat korting te geven op de beschadigde comic. Dat maakt die beschadiging toch minder erg. Mocht het verhaal heel goed zijn, dan is het minder erg om later een tweede exemplaar van vol. 8 te kopen om de beschadigde te vervangen.
Zo ging ik met een tas vol Iron Man en Hellboy in Hell vol 2 naar huis (maar dat wordt een verhaal voor een andere keer), en zonder Ben Reilly. Die vinden we nog wel eens.
Deze week was ik op de redactie van SubQ om met Mirjam Renting de publiciteitsplannen voor mijn boek Mijn vriend Spider-Man te bespreken.
Nog een paar maanden en dan ligt het werk in de winkel. Begin mei dus. Tenminste, dat is de bedoeling. Op dit moment ben ik druk met het bijschaven, herschrijven en inkorten van de tekst.
Ondertussen heb ik meetings over coverdesign en hoe we de publiciteit gaan aanpakken. Mensen moeten te zijner tijd namelijk wel weten dat het boek uit is en tegenwoordig hebben we daar behoorlijk veel hulpmiddelen voor om dat bekend te maken. Hoe zorg je dat je in de stroom van informatie opvalt? Dat is nog best een lastige vraag. Gelukkig hebben we daar wel ideeën over en is er al interesse getoond door verschillende magazines en radioprogramma’s voor interviews.
Het was een goede meeting waar ik nu nog niet zo heel veel inhoudelijks over kan vertellen. Een paar uur later zette Mirjam deze update op Instagram:
Inderdaad, je ziet hier al het coverontwerp van Mijn vriend Spider-Man. Waarschijnlijk wordt daar nog een beetje aan gesleuteld, maar ik vind het toch leuk om de cover nu alvast te laten zien. En ik ben erg blij met het ontwerp dat de mannen van Moker hebben bedacht.
Hun werk zie je deze weken ook overal in de stad, want zij maakten het beeld bij de VPRO-serie Made in Europe.
Sinds het overlijden van Dick Bruna zijn er veel eerbetonen online te vinden. Dat snap ik heel goed, wie heeft er immers niet als kind Nijntje gelezen?
Nou ja, wij hadden geloof ik maar een boekje van Nijntje thuis. Nijntje in het ziekenhuis, gekregen van een zuster toen ik voor een operatie het ziekenhuis in moest. Ik geloof dat ik mijn keelamandelen geopereerd zouden worden. Anyway, in de kast heb ik wel wat werk van Bruna staan: hij maakte immers ook boeiende boekomslagen. Onder andere voor de reeks Zwarte Beertjes van uitgeverij Bruna. Ik heb daar een stapel Bond-uitgaven van.
Hier de twee covers die ik het boeiendst vind van dat stapeltje:
Kalm aan, Meneer Bond is de Nederlandse titel van Thunderball. Tja, die snap ik ook niet helemaal.
Dick Bruna (1927 – 2017) is 89 jaar geworden. Van de vele tributes die ik zag, vind ik dit een van de mooiste omdat de afbeelding meer laat zien dan alleen een droevige Nijntje. Bunbun legt troostend zijn hand op haar schouder en is zelf ook zichtbaar ontdaan. De illustratie is gemaakt door Matt Baaij, die een groot fan is van Bruna’s werk. En iets met konijnen heeft.
Afgelopen zomer kreeg ik een hele berg oude Juniorpress comics. Ben nu X-Men uit de jaren negentig aan het lezen.
Rond deze special had Peter de Bruin het stokje overgenomen van Ger Apeldoorn, die toen zo’n veertien jaar vertaler was van X-Men. Of: De X-Mannen zoals de serie in het Nederlands heet.
Ik ben altijd erg blij geweest met het feit dat een Nederlandse uitgeverij de moeite nam om Marvel Comics in het Nederlands uit te brengen. De comics van Juniopress waren mijn introductie tot de wereld van Marvel. En een klein beetje tot het universum van DC Comics.
In mijn locale stripwinkel waren namelijk niet zo heel veel Amerikaanse comics te koop. Bovendien is het onder de tien jaar fijn als je superheldenstrips in je eigen taal kunt lezen. Als tiener begin je echter al snel nieuwsgierig te worden naar de oorspronkelijke uitgaven. Tenminste, zo verging het mij wel. Tegen de tijd dat De X-Mannen Special #22 uitkwam, in 1997, was ik de interesse in X-Men al kwijt. Toch heb ik nog steeds warme, nostalgische gevoelens bij de Juniorpress-uitgaven. Niet in de laatste plaats door de redactionele teksten waar de strips mee begonnen. En de brievenpagina natuurlijk.
Erik Kriek maakte een prachtige omslagillustratie voor de VPRO Gids met als thema de horrorwestern Brimstone.
We zien op de illustratie hoofdrolspelers en tegenstanders Guy Pearce en Dakota Fanning. Natuurlijk maakte Kriek vorig jaar In the Pines en ik hoop van harte dat hij in de toekomst eens een lekkere western-strip maakt met alles erop en eraan.
In het kort:
Brimstone is an epic thriller set in the old west. A triumphant tale of powerful womanhood and resistance against a violent past that refuses to fade.
Liz (Dakota Fanning) is a mute young woman who lives together with her husband and two children. She is a midwife and communicates through sign language, sometimes assisted by her daughter. Her relationship with her 14 year old son could be better, but otherwise Liz’s life seems pretty good.
When the new reverend (Guy Pearce) climbs the pulpit in church, Liz freezes. She immediately knows she and her family are in danger.
In four chapters we see not only how the reverend tries to take everything Liz loves away from her, but also how her life has unfolded in the past.
Brimstone is a genre-bending film that draws inspiration from the American Southern Gothic genre, but also has a strong foothold in Dutch religious culture.
Wederom een film over hoe een misselijk mannetje dat het gelijk van God/Allah aan zijn kant denkt te hebben en het leven van anderen en met name vrouwen zuur maakt. Geen lichte kost dus, maar helaas wel nog steeds zeer actueel.
Brimstone werd geregisseerd en geschreven door Martin Koolhoven. Al jaren was het zijn diepe wens deze western te maken en nu draait zijn film dus in de bioscoop.
Eigenlijk zou ik vanavond naar een speciale voorstelling van deze film gaan met na afloop een Q&A met de regisseur.
Een of ander virus houdt me echter al een paar dagen aan huis gekluisterd en zorgt ervoor dat mijn lijf aanvoelt alsof mijn botten van beton zijn gemaakt. Dit ziek-zijn maakt het herschrijven van mijn boek er ook niet makkelijker op. Alles staat op een lager pitje. Brimstone moet dus even wachten…
Maandagmiddag waren Linda en ik even bij boekhandel De Dolfijn op de Haarlemmerdijk. We namen drie nieuwe boeken mee naar huis.
Boud, Een huis vol van Bill Bryson en een boek dat ik vanwege de aanstekelijke titel niet kon laten liggen: Mijn ex, de dood en ik. Deze roman is geschreven door de Duitse muzikant Thees Uhlmann (1974). Het is zijn debuut als romanschrijver. Het omslagontwerp is van Studio Jan de Boer en het omslagbeeld is van Lennard Kok.
De flaptekst belooft veel goeds:
Drie minuten krijgt de verteller om afscheid te nemen van het leven. Maar hij raakt met de Dood verwikkeld in een woordenstrijd over liefde, vriendschap en geloof. Samen gaan ze op weg naar zijn moeder en zoontje en ook zijn ex sluit zich aan. Onderweg wordt de Dood steeds geestdriftiger over het leven.
Mijn ex, de Dood en ikis een scherpe, humoristische en aandoenlijke roman over alles wat in het leven werkelijk telt. Een roadtrip recht naar diegenen die er écht toe doen. Je leest, lacht, smelt en bent immens tevreden dat je erbij kan zijn, bij deze belangwekkende zaak genaamd het leven.
Death van de Endless.
Verhalen waarin de Dood als persoon wordt opgevoerd, boeien mij. Welk karakter geven de schrijvers, filmmakers en stripmakers de Dood mee? Hoe ziet de Dood er eigenlijk uit? Als Neil Gaiman over haar schrijft in de serie Sandman, is de Dood een aantrekkelijke gothic chick. Je zou haar bijna bij je thuis uitnodigen, ware het niet dat dit waarschijnlijk het einde van je leven betekent. In Het zevende Zegel (1957) van Ingmar Bergman is de Dood al een stuk minder aantrekkelijk.
Wellicht dat ik met dit boek de Dood weer op een andere manier kan aanschouwen. Misschien kom ik zelfs zo van mijn doodsangst af, al is dat waarschijnlijk te hoog gegrepen.
Overigens realiseerde ik mij door de aanschaf van dit boek dat ik eigenlijk nooit Duitse schrijvers lees. Nou ja, bijna nooit. Ik heb een vertaald boek over Tim Burton in de kast staan dat door een Duitser is geschreven en een boek over bomen dat door een Germaanse boswachter op papier is gesteld.
Waarschijnlijk lees ik zo weinig Duitsers omdat ik niet veel Duitse literatuur tegenkom in de boekwinkel. En omdat ik er simpelweg geen Duitse schrijvers ken.
Constant is persattaché voor verschillende stripuitgeverijen (onder meer Casterman) en stripprojecten.
Elke striplezer herkent het gevoel: op een dag word je getroffen door die ene cover die volledig de lading dekt, dat ene beeld dat de inhoud van de strip perfect weergeeft, dé omslag die je nooit meer loslaat, een beeld voor het leven. Zulke krachtige covers zijn vaak het gevolg van een moeilijke evenwichtsoefening tussen de wensen van de auteur, de uitgever, de art-director en de marketingmanager. Want moet je nu in de eerste plaats de aandacht van de potentiële koper trekken of wil je toch vooral recht doen aan het stripverhaal als kunstvorm en focussen op het verhalende aspect van de beelden? Auteurs en uitgevers staan vrijwel dagelijks voor dit dilemma.
Volgens Marc Legendre bezit een goede cover de volgende eigenschappen:
1. Een heel duidelijk leesbaar lettertype
2. Een ijzersterke compositie: hoewel alle elementen belangrijk zijn, vormen ze
een harmonieus geheel.
3. Voldoende geheimzinnig
Duidelijke taal, waar ik het volledig mee eens ben. Ook vind ik dat een cover genoeg van de inhoud moet weergeven en dus de lading van het album moet dekken. Je moet een aardig idee krijgen wat je in huis haalt zonder dat een cover alles hoeft prijs te geven natuurlijk.
Ik vind covers uitermate fascinerend. We zeggen altijd: ‘never judge a book by its cover’ maar net zoals bij mensen beoordelen we boeken en strips in eerste instantie op hun uiterlijk. Als dat er boeiend uitziet, zijn we wellicht bereid om kennis te maken.
Foto: Daniel-Fouss.
Op dit moment heb ik de tentoonstelling Coverkunst nog niet kunnen zien, maar ik ben er wel zijdelings bij betrokken. In de expositie komen ook makers en stripexperts aan het woord. Tijdens de Stripdagen Haarlem interviewde Willem De Graeve mij kort over mijn favoriete cover en waar volgens mij een goede cover aan moet voldoen. De cover die ik voor de korte video heb uitgekozen is van een Spider-Man-comic, maar welke vertel ik later, want dat is leuk genoeg om een aparte blogpost aan te besteden.
Foto: Daniel-Fouss.
Coverzorgen
Op dit moment ben ik toevallig zelf heel druk met de cover van mijn boek Mijn vriend Spider-Man. Moker Ontwerp is bezig met het ontwerpen ervan en er liggen twee voorstellen op mijn bureau waar ik uit kan kiezen. Het is een erg lastige keuze omdat beide voorstellen zo goed zijn.
De expositie Coverkunst is te zien tot 28 mei 2017.
