Klaus Janson inkte de prachtige illustratie. Dit is het resultaat zoals het in de winkels lag. Je ziet dat de grijstinten zijn vervangen door een raster.
Zoals deze bijzondere cover voor Amazing Spider-Man Annual #19 (1985) door Mary Wilshire en John Romita Sr. Natuurlijk is Mary Jane Watson niet echt Spider-Man, maar schurk en uitvinder Alistair Smythe denkt in dit verhaal van wel.
In Mijn vriend Spider-Man vertel ik wat een enorme indruk het tekenwerk van Todd McFarlane indertijd maakte en hoe hij het uiterlijk van Spidey en Mary Jane vernieuwde.
Ik vind het nog steeds erg tof om naar McFarlane’s Spidey-strips te kijken. Mijn smaak is sinds de jaren tachtig echter wel veranderd. Ik hou bij superheldenstrips niet zo van karikaturale tekenstijlen en je zou kunnen zeggen dat McFarlane’s stijl daar wel iets van wegheeft. Misschien dat mijn liefde voor zijn strips dan ook behoorlijk ingegeven is door nostalgie. Als ik ze nu voor het eerst zou zien, zou ik ze wellicht anders beoordelen. Maar dat soort dingen zijn moeilijk te bepalen, want ik ken de tekeningen immers al 30 jaar.
Als je voor het eerst deze tegenstander van Spidey ziet, denk je wellicht: die oude man lijkt helemaal niet op Michael Keaton. Nee, dat klopt. De interpretatie van Keaton in Spider-Man: Homecoming is een heel andere Vulture dan die uit de strips. Maar goed, ze hebben in deze film wel meer aangepast om Spider-Man een fris tintje te geven.
De stripversie van de Vulture is een van mijn favoriete Spider-Man-schurken. (Hier licht ik toe waarom ik dat zo is.) Daarom ben ik ook blij dat ik hem een plekje heb kunnen geven in mijn boek Mijn vriend Spider-Man. Andere favoriete tegenstanders zoals de Hobgoblin en Venom heb ik ook een plek in het boek kunnen geven. Een heel stuk over Jonah Jameson is helaas komen te vervallen. In die tekst schets ik een psychologisch profiel van hem en stel ik de vraag of we hem nu als tegenstander van Spider-Man moeten zien, of niet.
Op dit moment weet ik nog niet wat ik met de outtakes van het boek ga doen. Misschien maak ik er blogposts van. Misschien maak ik toch een smallpress voor de stripdagen Haarlem. Een soort van deleted scenes van Mijn vriend Spider-Man.
Bron afbeelding: Marvel Comics of the 1980s.
Veel editors hebben aan Spider-Mans verhalen gewerkt, maar Jim Salicrup was de redacteur van de series toen ik deze in vertalingen van Juniorpress las. Het is daarom een van de namen die me altijd zijn bijgebleven. In die tijd waren de Spidey-comics ook nog steeds erg goed.
Salicrup dacht dat het een goed idee zou zijn om Kraven’s Last Hunt in alle drie de belangrijkste Spider-Man-series te laten lopen. Ook kwam hij op het idee om Todd McFarlane een eigen, nieuwe Spider-Man-serie te geven.
Grappig genoeg komt hij geregeld voor in de Spider-Man-comics uit die tijd. Kennelijk een running gag van de stripmakers. Soms zie je hem alleen op de achtergrond, maar soms heeft hij ook een sprekende rol, zoals in Web of Spider-Man #42 waarin Salicrup een fotograaf speelt. Op de cover zie je hoe Salicrup die de mooie Mary Jane Watson vastlegt tijdens een fotoshoot:
Mark Gruenwald, een andere schrijver en redacteur van Marvel, werd toentertijd vaak door Erik Larsen in Spidey-strips gestopt.
In een interview van tien jaar geleden in The Washington Times, vertelt Salicrup interessante zaken over zijn tijd bij Marvel:
McFarlane’s Spider-Man: The reasons the series came to be was not to drive the speculator market, but was a combination of factors — the main thing being I really enjoyed working with Todd McFarlane. The fans were really appreciating his approach, and he was an incredibly professional guy. The more he learned about creating comics, the more he wanted to do on the books. Basically, he wanted to do everything himself.
When Todd was thinking about leaving Marvel, I wanted to try anything I could to keep him. So why not create another Spider-Man book for Todd, present it in six-issue stories and be able to repackage them into trade paperbacks, a new concept that was just starting to take off.
Why I became an editor:It seemed like the perfect fit for me. I had an interest in every aspect of comics and am still an incredible fan. I love working with the writer and artists and, as an editor, I am in a great position. Let’s say I was working with John Byrne on the Fantastic Four. It puts me in a dream position as a comics fan. I can tell him, ‘Why don’t you do this with Doctor Doom?’
I basically have the top creators in the industry creating comic books just for me, except we’re publishing them. Fortunately, others share my taste.
Spider-Man speelde de hoofdrol in bijna alle deeltjes van de serie Marvel Team-Up, dus in de Essential bundel die ik las kwam ik mijn favoriete held vaak tegen. Een verhaal sprong er in het bijzonder voor mij uit, namelijk een avontuur van Chris Claremont waarin Spider-Man Black Widow helpt die te last heeft van geheugenverlies. Bijzonder aan het verhaal zijn de krachtige tekeningen van Sal Buscema, geïnkt door Steve Leialoha.
Zoals je wellicht weet zijn Essentials herdrukken in zwart-wit op goedkoop papier. Soms vind ik dat jammer, want de strips waren oorspronkelijk in kleur. Toch hebben deze zwart-wit uitgaven ook voordelen. Omdat alle kleurinformatie ontbreekt kun je de inktlijnen extra goed zien. Kleuren kunnen soms behoorlijk afleiden. En als de strip niet zo goed gedrukt is en vlakken buiten de lijntjes vallen, zelfs behoorlijk storen.
Ik kan je helaas alleen de ingekleurde versies laten zien, want die heb ik digitaal. In zwart-wit ziet het er allemaal nog krachtiger uit. Toch kun je hier al goed zien hoe fantastisch Buscema toen al gezichten tekende en hoe goed hij was in zijn storytelling en composities. Alle prenten zijn stuk voor stuk raak.
Neem deze splash page bijvoorbeeld. Die heeft een mooie, evenwichtige compositie waarin heel slim de editie van the Daily Bugle verwijst naar een eerder verhaal uit Marvel Team-Up.
Bovenstaand plaatje waarin Spidey met Black Widow in zijn armen over de muur omhoog loopt, vind ik ook prachtig.
Toch is dit mijn favoriete compositie uit #82:
Er zit veel diepte in dit plaatje. Spidey springt heel soepel van het dak af met Black Widow in zijn kielzog. Verder op de achtergrond komen de agenten van SHIELD achter hen aan. Rechts heeft Buscema duidelijk ruimte overgehouden voor de tekstballonnen.
Bij Spider-Mans laars zie je trouwens goed hoe rode kleurvlakken vaak ‘lekten’ in oude comics. Dan toch liever zwart-wit.
Marvel Team-Up #82 t/m 85 (1979).
Gelukkig voor Jonah bleek dit alles een illusie van Mysterio te zijn, maar ongetwijfeld heeft hij hier soms nog nachtmerries van. In de ogen van Jameson is Spider-Man immers de Satan.
De scène is afkomstig uit Webspinners: Tales of Spider-Man #2 (Feb, 1999), een serie met korte verhalen van een paar comics. Deze korte verhalen spelen zich telkens op andere momenten uit Spider-Mans carrière af, en werden door verschillende stripmakers gemaakt. Deze over Mysterio en Spidey is geschreven door J.M. DeMatteis en getekend door Michael Zulli. Zulli heeft een tekenstijl die ik niet heel erg goed bij Spider-Man vind passen. Hij tekent Peter Parker en Gwen bijvoorbeeld op een andere manier dan dat we gewend zijn. Ook lijkt Peters Spider-Man-pak soms twee maten te groot te zijn en ziet het er wat verfrommeld uit. Wel vind ik Zulli’s Spider-Satan er effectief uitzien.
Tijdens de kerstvakantie las ik onder andere een bundel met Webspinners.
Op die redactionele pagina’s staan wel eens illustraties om de boel te verfraaien. Soms zijn dit illustraties uit de strips zelf, soms lijken het wel unieke tussendoortjes. Deze kwam ik tegen in Web of Spider-Man #13 (Oktober 1986):
Vaak, zoals nu, staat er bij die illustraties geen tekenaar vermeld. Het zou kunnen dat deze tekening uit een strip is gehaald, of dat John Romita Sr., die toen art-director was bij Marvel, of iemand van zijn staf deze illustratie heeft gemaakt.
Deze tekening is in de typische Adam Hughes-stijl, die gekenmerkt wordt door strakke lijven en grote borsten. Adam Hughes tekent veel pin-ups en cheesecake achtige illustraties van bekende supervrouwen. Sommige van die illustraties zijn de basis voor beeldjes die echte collector’s items worden. De beeldjes worden niet door Hughes zelf gemaakt, maar door professionele beeldhouwers.
Hughes beeldje van Mary Jane Watson was controversieel, omdat sommige mensen deze nogal seksistisch vonden. Eigenlijk is dat label van toepassing op de meeste, zo niet, alle beeldjes, maar dat is natuurlijk ook waarom ze gretig – euh – aftrek vinden bij het publiek.
Ik kan altijd wel om dit soort afbeeldingen en beeldjes lachen. Bovendien zie ik de seksistische manier van het afbeelden van heldinnen maar ook helden als onderdeel van het genre. Al vind ik het natuurlijk niet erg als de tekenstijl neutraler is.
Ik stoor me dan wel weer aan het feit dat het gezicht van het beeldje van Mary Jane niet helemaal lijkt. Bij veel fan-art klopt het gezicht van MJ al helemaal niet. Je weet alleen dat het MJ moet voorstellen omdat mensen haar naam erbij zetten of omdat ze een Spider-Man-masker of iets dergelijks vast heeft. Door alleen maar een sexy vrouw te tekenen met lang rood haar en groene ogen, heb je nog geen Mary Jane Watson.
Tekenaar John Romita Sr. gaf MJ gestalte en hij baseerde haar uiterlijk op actrice Ann-Margret. Ik vind dat de huidige tekenaars haar wel herkenbaar moeten blijven tekenen. Al heeft iedere illustrator zijn of haar eigen stijl, dus enige variatie moet je als lezer voor lief nemen.
Natuurlijk kun je in het geval van Hughes’ tekeningen en de beeldjes die ervan gemaakt worden je afvragen of de gezichten wel of niet kloppen. Het is ook een kwestie van smaak. Maar dat geldt natuurlijk ook voor of je ze seksistisch vindt of niet. Ik denk altijd: als ze je niet aanstaan, koop ze dan gewoon niet. Ga er niet meteen heel erg over zeuren dat ze seksistisch zijn. Er is namelijk een publiek dat dit wel leuk vindt en je hoeft niet meteen het feestje van anderen te verpesten omdat je het niet eens bent met hun muzieksmaak.
In deze video komen niet alleen veel voorbeelden van de statues op basis van Hughes’ tekenwerk voorbij, ook legt de stripmaker het maakproces uit. Ook gaat hij in op de controversie die het MJ-beeldje veroorzaakte. Hughes vertelt dat hij het beeldje helemaal niet seksistisch vindt. Ten eerste omdat hij zijn vrouwen altijd afbeeld als sterk en zelfstandig. Ten tweede omdat Mary Jane niet de was voor Peter Parker doet hier, maar juist zijn kostuum in de wasmand vindt en zo ontdekt dat hij Spider-Man is. Ik vind zijn uitleg heel erg plausibel. Het is natuurlijk jammer dat je tegenwoordig je altijd moet verdedigen tegen zeurpieten online en mensen die overdreven politiek correct met het vingertje wijzen.
Overigens was het wel de Nederlandse versie van deze Spider-Man-comic, want we praten over de jaren tachtig. Toen kocht ik de Juniorpress-comics vaak nog tweedehands bij het Gele Teken. In Mijn vriend Spider-Man vertel ik daar van alles over. Het Gele Teken was voor mij toen hèt adres voor strips en Marvel Comics in het bijzonder. Ook al konden verkoper Harry en ik het niet altijd goed met elkaar vinden. Hoe dat precies ging, leg ik uitgebreid uit in het boek.
Spektakulaire Spiderman #43 (1983) was mijn eerste kennismaking met de schurk Cobra, hier zo prachtig afgebeeld op de rug van Spider-Man door John Romita Jr. en Al Milgrom. Het is altijd spannend om kennis te maken met nieuwe personages. Ik was toen nog heel veel aan het leren over de wereld van Spider-Man. Iedere nieuwe strip bood avonturen, eerste kennismakingen en een uitbreiding van mijn kennis over Peter Parker. Je zou kunnen zeggen dat ik toen dus al begon met het researchen van het boek dat in 2017 uitkwam. Al wist ik dat toen natuurlijk nog niet.
Cover Amazing Spider-Man #231
Zo zag het eruit als het buitenaardse kostuum, waar ik eerder over vertelde, Peter Parkers lichaam overnam. Dat deed de symbiont in het begin terwijl Peter sliep. Een apart soort slaapwandelen dus. Slaapwebslingeren.
Dit plaatje afkomstig van bovenstaande pagina is wat mij betreft de moeite van het inlijsten waard:
Script: Tom DeFalco
Tekeningen Ron Frenz.
Bron: Amazing Spider-Man #258.
Een van mijn favoriete John Romita Jr. covers.
Deze is geïnkt door Al Milgrom.