Categorieën
Strips

De Daddy Vinci Code komt 23 april uit

Lodewijk-Agent-20-Daddy-VinHet is 1-april, maar aan dat soort grappen doe ik niet. Wel aan leuk stripnieuws zoals dit: 23 april komt eindelijk het nieuwe avontuur van Agent 327 uit, De Daddy Vinci Code. Echt waar!

In De Daddy Vinci Code nemen Agent 327 en Olga Lawina het op tegen de maffia van Don Vitale Testosterone die de Schat van de Tempeliers wil vinden.

We hebben er lang op moeten wachten. Martin Lodewijk begon in 2004 al te werken aan het verhaal en vanaf de herstart van de Eppo werd het nieuwe avontuur van Agent 327 voorgepubliceerd. En toen hielden de afleveringen opeens op. Lodewijk kampte met een writer’s block. Toen ik hem in 2013 interviewde zei hij: ‘Die vertraging is ontstaan door gezondheidsproblemen in de familie. Eerst overleed mijn broer aan kanker, daarna werd mijn vrouw ziek. Met haar is het gelukkig goed afgelopen, maar daardoor ben je wel even met andere dingen bezig. Nu is het moeilijk om weer te beginnen.’ Inmiddels is het verhaal eindelijk volledig voorgepubliceerd in Eppo Stripblad. Wie dat niet leest kan dus vanaf 23 april het album lezen, dat die dag bij uitgeverij L zal verschijnen.

Op diezelfde dag komt ook de documentaire Martin Lodewijk en de laatste pagina op NPO2 bij de NTR, om 23 uur. Regisseur Koert Davidse filmde, met intervallen, anderhalf jaar bij Lodewijk om een mooi potret van de stripmaker te maken. Uiteraard komt ook de vertraging van De Daddy Vinci Code ter sprake. Vorige week heb ik Davidse kort geïnterviewd voor de VPRO Gids en kon ik de documentaire alvast zien. Die is meer dan het kijken waard. Dick Matena, Eric Heuvel en Jan Kruis spelen ook een belangrijke rol in de film.

Categorieën
Film Strips

HAFF 2015: Het HAFF stript!

‘Ik denk dat strips geschikter zijn om over de interne roerselen van een personage en het mondaine leven te vertellen dan overdreven fantasieverhalen,’ vindt de Canadese stripmaker en illustrator Seth (Gregory Gallant).

palookaville_4_coverMet dit statement begint de documentaire Seth’s Dominion van Luc Chamberland die op het HAFF te zien is. Seth’s Dominion schetst een beeld van het leven en werk van de stripmaker. In korte animaties komen zijn beeldverhalen tot leven. Seth verwierf bekendheid met de strip Palookaville, waarin eenzame personages dikwijls in het verleden zingeving hopen te vinden. Seth weet in (autobiografische) verhalen het alledaagse op een tragikomische manier te vatten en een weemoedige, poëtische glans te geven.

Seth zult u niet aantreffen op de zevende editie van de Kunststripbeurs die zaterdag 21 maart in Nicolaïkerk plaatsvindt. Wel stripmakers, illustrators en ander grafisch talent uit Nederland en België die hun werk presenteren en verkopen. Een mooie gelegenheid om kennis te maken met tekentalent en om originelen, prints en small-press uitgaven te bekijken, te besnuffelen en aan te schaffen. Nieuwe albums worden ten doop gehouden, zoals Mijn begrafenis van Maarten de Saeger. Albo Helm, organisator van de kunststripbeurs. ‘Ik ben erg blij met de aanwezigheid van Arne Zuidhoek, ooit mede-oprichter van het Stripschap en auteur van De verzinsels van Vader Wapper (1974)Dit is zo’n beetje de eerste Nederlandse graphic novel. Hij komt binnenkort met een vervolg.‘  Griffioen Grafiek exposeert tijdens de beurs affiches gemaakt door Nederlandse stripmakers tijdens het internationale stripfestival Angoulème 2014. Ook zal de StripGrafiekPrijs weer worden uitgereikt. Tijdens het HAFF wordt ook In koffiehuis Koffie Leute in DRUK aan de Westerkade stripwerk geëxposeerd, namelijk van Wasco, de eigenzinnigste stripmaker van Nederland.

Het Holland Animation Film Festival is van 18 t/m 22 maart 2015.

Geschreven voor en gepubliceerd in de HAFF-bijlage van de VPRO Gids.

 

Categorieën
Film

Hisko Hulsing animeert Kurt Cobain

Voor de eerste geautoriseerde documentaire over Kurt Cobain heeft de Nederlandse animatieregisseur Hisko Hulsing twee sequenties geregisseerd. Kurt Cobain: Montage of Heck komt uit in april.

De film van Brett Morgen ging op 24 januari in première op het Sundance festival. Aanwezig waren Courtney Love, Frances Bean Cobain en Nirvana bassist Krist Novoselic. Frances Bean, de dochter van, is de executive producer van de documentaire.

Hisko Hulsing werd in 2014 door Brett Morgen benaderd om twee grote sequenties op basis van unieke audio opnamen van Kurt Cobain te animeren in de kenmerkende klassieke stijl van Hulsings film Junkyard (2012), die wereldwijd meer dan 20 prijzen won. Hulsings animatiecrew bestond uit zo’n 18 Nederlandse, Belgische en Duitse animatietalenten en het Nederlandse productiehuis Il Luster. Voor de animatie werden 6000 tekeningen gemaakt, Hisko Hulsing schilderde eigenhandig 60 olieverfschilderijen op canvas die als backgrounds dienden.

Hier alvast één frame van de animatie:

Kurt Cobain-House-Hisko Hulsing

Over de documentaire hebben de makers het volgende bekend gemaakt:

The first documentary to be made with the cooperation of Kurt Cobain’s family, the film is a raw and visceral journey through Cobain’s life and provides no-holds-barred access to Kurt Cobain’s archives, home to his never-before-seen home movies, recordings, artwork, photography, journals, demos, personal archives, family archives and songbooks. The film features dozens of Nirvana songs and performances as well as previously unheard Cobain originals.

Variety heeft al een recensie gepubliceerd. De film zal in april 2015 wereldwijd in de bioscopen worden uitgebracht door Universal Pictures en op 4 mei uitgezonden worden door HBO.

Categorieën
Film Mike's notities

Sinterklaas en Zwarte Piet

In mijn schoen vond ik een Playmobildoosje met daarin Sinterklaas en Zwarte Piet. Dankjewel, Linda… euh Sinterklaas!

playmobil_zwarte_piet_02

Al vanaf het moment dat ik in Het Parool een foto zag staan van een Zwarte Piet-figuurtje van Playmobil, wilde ik deze al hebben. Ik verzamel doorgaans geen speelgoed, maar ik vermoed dat deze vorm van Zwarte Piet binnenkort tot het verleden behoort. Ik denk niet dat de Playmobil Zwarte Piet nog lang in het assortiment heeft zitten, gezien hoe fel dit jaar de discussie omtrent de assistent van de goedheiligman is opgelaaid.

Het setje wordt voor mij dan symbool voor hoe we vroeger Sinterklaas vierden. Tradities veranderen. Als Piet inderdaad alle kleuren van de regenboog gaat hebben in de toekomst, en er rode, groene en blauwe Pieten met Sinterklaas op pad gaan, dan heb ik, voor de komende generaties toch nog een traditionele Piet in bewaring thuis.

Vorig jaar vond ik het een nogal onzinnige discussie, want ik had zelf als kind Zwarte Piet nooit als racistisch ervaren. De laatste tijd besef ik dat ik niet voor anderen kan uitmaken wat ze als racistisch ervaren, ook als hetgeen wat ze als racistisch ervaren niet als zodanig bedoeld is.

In mei schreef ik over mijn Nederlanderschap en de vraag wat mij eigenlijk een Nederlander maakt. Het Sinterklaasfeest is een klein deel van het antwoord, want daar ben ik mee opgegroeid. (Al wordt Sinterklaas overigens niet exclusief in Nederland gevierd.)

Zo zwart als roet
Uiteraard heb ik ook naar de documentaire Zwart als roet van Sunny Bergman gekeken. En zoals bij haar eerdere werk, heb ik daar gemengde gevoelens bij. Ik vind het goed dat er films over maatschappelijke discussies gemaakt worden die tot nadenken stemmen. En Bergmans film doet dat. Maar tegelijkertijd laat Bergman vooral de weg zien die zij aflegt, haar film blijft vooral steken in particuliere ervaringen, waarvan die van de filmmaakster als leidraad dienen. Hoewel ze tijdens haar reis ook zaken aanstipt die voor ons allemaal interessant zijn, zoals de onbewuste vooroordelen die we hebben ten opzichte van anderen. Ook verbaasde het me dat in 1987 Sesamstraat al aandacht had voor de racistische aspecten van Zwarte Piet. Ik wist niet dat de discussie al zo lang speelt.

Ik vond het interessant om de mensen van de Anti-Piet-organisatie aan het woord te zien, maar vond dat er weinig ruimte was voor het andere geluid. Van de pro-Pieten werden vooral de mensen geciteerd die zich racistisch via sociale media hebben uitgelaten. De heren van de pietitie kwamen weliswaar aan het woord, maar een erg duidelijk verhaal hadden ze niet. Dat kan natuurlijk ook aan de montage van de film liggen, want de regisseur bepaalt wat we wel en niet zien van een interview en kan de beeldvorming van dat gesprek dus op een heel simpele manier manipuleren.

Ik denk dat Sunny Bergman wel teveel in een film wilde stoppen, iets wat ze in een interview met de VPRO Gids ook toegeeft. Om ook nog eens de representatie van minderheden in Hilversum erbij te halen en daar enkele NPO-bobo’s op aan te spreken, vond ik wat te veel van het goede. Vooral omdat niet verder wordt uitgelegd wie die mensen uit het groepje zijn.

Wat ik dus vooral miste in Zwart als roet, was duiding door onafhankelijke stemmen. Dat had de film mijns inziens meer waarde en gewicht gegeven.

Categorieën
Film

KLIK! 2014: Rare jongens, die hooligans

In het filmprogramma ‘It’s a Gender Thing’ op het KLIK! Amsterdam Animation Festival draait de animatiedocumentaire I Love Hooligans van Jan-Dirk Bouw, over een homoseksuele hooligan die zijn geaardheid angstvallig voor het wereldje verborgen houdt.

‘Al enige tijd deed ik research naar het thema homoseksualiteit en voetbal. Een onbespreekbaar onderwerp in de voetbalwereld,’ vertelt regisseur Jan-Dirk Bouw. ‘Omdat ik met profvoetballers niet veel verder kwam, zocht ik contact met homoseksuele amateur-voetballers. Eentje vertelde me dat hij een homoseksuele hooligan kende. De combinatie van die twee werelden leek me erg interessant.’ Bouw zocht contact met de hooligan via een datingsite voor gays en maakte na enkele chats een afspraak. ‘Bij het eerste contact heb ik meteen open kaart gespeeld over de documentaire en verteld wat ik wilde. De hooligan gaf snel aan dat hij een bijdrage wilde leveren, want hij voelde ook de urgentie van dit onderwerp. Voorwaarde was wel dat de hooligan en zijn club absoluut anoniem moesten blijven. Een interessant probleem. Mijn liefde voor strips en animatie deed me al snel besluiten dat een animatie de oplossing bood.’

i_love_hooligansTijdens zijn research had Bouw foto- en videomateriaal gedraaid in het voetbalstadion. De live-action beelden zijn eerst gemonteerd, daarna werden deze overgetrokken door de animators, wat rotoscopen wordt genoemd. ‘Het animatieteam heeft natuurlijk wel het een en ander aangevuld omdat we niet alles precies konden opnemen zoals je dat in de film ziet. Daarnaast hebben we bijvoorbeeld gebruik gemaakt van internetvideo’s die hooligans zelf maken van hun vechtpartijen. We zijn dicht op de realiteit gebleven.’ De tekenstijl die Bouw en art-director Joost Jansen uitkozen zit tegen realisme aan, met hier en daar een expressieve uitspatting om de boodschap duidelijk over te brengen. ‘Jansen wilde de vrijheid om dingen soms dikker aan te zetten. Als je de hooligan tijdens de wedstrijd ziet schreeuwen heeft dat iets onmenselijks, waardoor de emotie wordt uitvergroot. Ook benadrukt dit de paradox: terwijl de hooligan zijn seksuele geaardheid verborgen houdt, scheldt hij spelers uit voor homo.’

Geweld
I Love Hooligans geeft een boeiende inkijk in wereld van de voetbalhooligan. ‘Op het veld moeten de spelers het doen. Die wedstrijd kan je verliezen maar dan kan je die wedstrijd altijd buiten het stadion nog winnen,’ vertelt de hoofdpersoon in de documentaire. Vervolgens zijn we getuige van hoe zijn ploeg een supporter van de andere club aftuigt. Bouw: ‘Ik had hem leren kennen als een heel aardige, relaxte man. De eerste keer dat ik mee naar het voetbal ging zag ik opeens een totaal anders personage. Er was plotseling zoveel agressie! Waarschijnlijk had hij ook wat gebruikt. Ik ben blij dat we die agressie hebben laten zien, want in mijn beleving is dat toch een essentieel onderdeel van die wereld.’

Feedback
Reacties op de film zijn positief, ook uit de voetbalwereld. Op het Berlijnse 11-mm Voetbalfilmfestival won hij de eerste prijs. ‘Daaraan merk je toch dat men het binnen de voetbalwereld belangrijk vindt dat dit onderwerp besproken wordt. Graag zou ik de film laten zien in de pauze van een wedstrijd, maar dat is onmogelijk met het geweld en drugsgebruik dat we tonen.’
En hoe reageerde de hoofdrolspeler? ‘De eerste keer dat hij de film zag was hij helemaal geobsedeerd door het geweld en had het gevoel weer in de wedstrijd te zitten. De tweede keer was tijdens de première. Na de voorstelling zag ik hem eenzaam wat biertjes drinken en toen ik vroeg of het ging, zei hij dat hij toch erg geraakt was door zijn eigen verhaal. Misschien had hij dat in eerste instantie onderdrukt en voelde de hooligan het deze keer wel. Dat was een heel emotioneel moment.’

I love hooligans (trailer) from Joost Jansen on Vimeo.

KLIK! 4 t/m 9 november in Eye te Amsterdam. www.klimamsterdam.nl

VPROTV vertoont vanaf 3 november een aantal animaties, zie vpro.nl. Op NPO Cultura op 9 november een special over KLIK!, zie npocultura.nl/klik

Dit artikel is gepubliceerd in VPRO Gids #44 (2014).

Categorieën
Film Filmrecensie Strips

Filmrecensie: Dear Mr. Watterson

Bill Watterson komt zelf helaas niet aan het woord in de documentaire Dear Mr. Watterson. Da’s niet zo gek, want tot voor kort was de beste man een kluizenaar van wie we zelden iets van hoorden. In de documentaire komen wel veel fans van de strip Calvin and Hobbes aan het woord, Wattersons collega’s en de mensen van Universal Uclick die de licentie van de strip beheren.

Strook van de allerlaatste aflevering 'Calvin and Hobbes'.
Strook van de allerlaatste aflevering ‘Calvin and Hobbes’.

Dear Mr. Watterson van regisseur Joel Allen Schroeder probeert een verklaring te geven waarom Calvin and Hobbes, toch wel een van de beste krantenstrips ooit, zoveel mensen aanspreekt. Ook nu nog, bijna twintig jaar nadat de laatste aflevering in de krant verscheen. Men onderzoekt de inspiratiebronnen van Watterson en gaat op veldtocht naar Chagrin Falls, in Cleveland Ohio, waar Watterson opgroeide. Wie daar rondloopt, waant zich bijna in een aflevering van Calvin and Hobbes. Ook bezoekt Schroeder het Cartoon Art Museum in San Francisco en het Billy Ireland Cartoon Library & Museum in Ohio waar de originelen van Watterson veilig liggen opgeborgen. Je mag die overigens alleen aanraken met handschoentjes aan en ze mogen ook de speciale leesruimte niet verlaten. Uitgebreid wordt ingegaan op Wattersons weigering om zijn personages op welke manier dan ook te exploiteren. Je zult dus geen officiële poppetjes van Calvin en Hobbes vinden, noch bekers, bordjes of schorten met afbeeldingen van het duo. Dat heeft onder andere tot gevolg dat Watterson miljoenen misliep in merchandise en dat mensen zelf bootleg t-shirts zijn gaan maken.

Dear Mr Watterson_PosterEen relatief grote rol is weggelegd voor Nevin Martell, auteur van het boek Looking for Calvin & Hobbes. Een boek waar ik erg veel zin in heb gekregen, al heb ik natuurlijk nog meer zin om weer eens gewoon Calvin and Hobbes te gaan lezen. De strip is tijdloos en blijft een onuitputtelijke bron van inspiratie. Zoals een van de cartoonisten in de film aangeeft: Watterson heeft de lat in het genre extra hoog gelegd.

Dear Mr. Watterson is voor iedereen die van Calvin & Hobbes houdt een must see. De filmmakers hebben wel de neiging om veel quotes van verschillende talking heads achter elkaar te plakken waardoor sommige delen van de documentaire aanvoelen als een lange trailer. De lange reeks lofuitingen wordt daardoor op een gegeven moment vervelend. Gelukkig bevat de documentaire genoeg interessante punten om dit puntje de makers te vergeven. Het is hartverwarmend om de fans te horen praten over wat de strip in hun leven betekent.

Overigens komt Watterson wel aan het woord in de documentaire Stripped, die gaat over het verdwijnen van de krantenstrip. Maar die moet ik nog zien. Om Calvin te citeren: ‘Let’s go exploring!’

Categorieën
Media

Het Amsterdam van Ed van der Elsken in het Stadsarchief

Het is alweer jaren geleden dat ik op een verloren zondag een zapbui had en terechtkwam in een van de documentaires van Ed van der Elsken (1925 – 1990) waarvan er door de VPRO een reeks die middag werden uitgezonden.

Foto: Ed van der Elsken
Foto: Ed van der Elsken

Een van die documentaires was Van der Elskens afscheidsfilm (Bye, 1990): ernstig ziek van de prostaatkanker sprak hij een afscheidswoord in en keek daarbij recht in de cameralens. Hij keek mij dus aan en ik was geraakt door dit openhartige en ontwapenende moment. Sindsdien is de naam Van der Elsken altijd in mijn achterhoofd blijven steken. Hij maakte dan ook erg interessante foto’s. Daarom was ik gisteren met Linda in het Stadsarchief Amsterdam om de tentoonstelling Amsterdam! Ed van der Elsken, oude foto’s 1947-1970 te bezoeken.

ed_vander_elsken_AmsterdamDe expo is naar aanleiding van de herdruk van het gelijknamige fotoboek dat recent opnieuw is uitgebracht en dat indertijd werd samengesteld door Van der Elsken en grafisch ontwerper Anthon Beeke. Eind mei werd het fotoboek opnieuw uitgegeven door Top Notch in samenwerking met Lecturis en Uitgeverij Bas Lubberhuizen. Top Notch is in 1995 opgericht, het platenlabel is marktleider in de Nederlandse hiphop. Ook verschijnen er regelmatig films en boeken bij het label.

Ruim 300 negatieven zijn door het Nederlands Fotomuseum opnieuw ingescand en bewerkt voor de unieke heruitgave van het boek. De opmaak van het boek was in handen van het Anthon Beeke collectief, geheel in lijn met de originele opmaak.

Foto: Ed van der Elsken
Foto: Ed van der Elsken

Het is mooi om een tijdsbeeld van Amsterdam in de jaren veertig tot en met zeventig terug te zien. Met name omdat Van der Elsken een voorliefde had om markante figuren vast te leggen. In de audiotour komen enkele geportretteerden aan het woord en hun verhalen zijn erg leuk om te horen. Jammer alleen dat men een acteur heeft ingehuurd om de voice-over van Van der Elsken in te spreken. Ik had begrepen dat er opnames zijn waarin hij zelf toelichting geeft op zijn foto’s.

Van der Elsken haalde inspiratie uit zijn eigen omgeving. Zijn onderwerp was letterlijk op straat te vinden, soms zelfs door simpelweg uit zijn eigen raam te kijken, zoals die ene foto die hij van de hoer achter het raam maakte bewijst. Die werkte namelijk aan de overkant van zijn huis. Ik vind dat een mooi gegeven. Je hoeft niet ver te reizen of jezelf in allerlei bochten te wringen om je onderwerp te vinden.

Het meest opvallende moment uit het boek vond ik overigens een tekst over de bezetting van het Maagdenhuis. Daar wordt toch vaak in grote woorden over gesproken als het grote studentenopstand van Nederland. Uit het boek blijkt dat het eigenlijk vooral een balorige actie was om verveling tegen te gaan.

Nog te zien t/m 14 september.

Categorieën
Daily Webhead English Film Video

DW Video: Frank Pavich talks about Jodorowsky’s Dune

Jodorowky’s Dune is one of the most interesting and inspiring documentary’s I’ve seen in years. It’s about how Alejandro Jodorowsky tried to make a film adaptation of Frank Herbert’s novel Dune, with help from people like Moebius, H.R. Giger and Salvador Dali.

I interviewed director Frank Pavich about his documentary at the Imagine Film Festival in Amsterdam, where it won the Silver Scream Audience Award 2014.

This video is also published on SchokkendNieuws.nl.

Categorieën
Strips Video

Video: Zo tekent Typex Rembrandt

Typex_Rembrandt-coverHet zal de stripliefhebber niet ontgaan zijn dat Typex een prachtige striproman over schilder Rembrandt van Rijn heeft gemaakt. Mocht je het interview dat ik met hem had voor de VPRO Gids niet gelezen hebben, dan ben je hem vast ergens anders in de media tegengekomen, want het boek en de maker kregen ruime aandacht. En terecht: net als het boek van Barbara Stok over Vincent van Gogh en de bundel met stripimpressies van Lovecrafts verhalen door Erik Kriek, is Typex’ Rembrandt zo’n boek waarop de Nederlandse stripcultuur weer een tijdje vooruit kan.

Ik zie het uitgegeven stripaanbod graag als een rivier van stromend papier. Zo nu en dan steekt er boven die stroom een eilandje uit waar je even op kunt uitrusten en je kunt verwonderen. Bovengenoemde boeken zijn die eilanden. Ze maken indruk en verleggen de koers van de stroming enigszins, omdat ze goede voorbeelden zijn voor andere stripmakers en hen hopelijk inspireren.

Oké, nu even tot de kern van de zaak. Lex Reitsma maakte een korte documentaire over de totstandkoming van Typex’ Rembrandt. Deze werd vertoond tijdens de boekpresentatie en als onderdeel van Avro’s Kunstuur. Gelukkig staat hij ook gewoon online.

Helaas wel in de lage kwaliteit waarin de publieke omroep haar content aanbiedt. Ik bedoel, verdomme, zelfs op YouTube kun je gewoon HD video bekijken, maar als je de silverlight player al aan de praat krijgt en het beeld op volledige grootte zet, zie je vooral wazig beeld. Je hoeft geen bril te dragen: de videokwaliteit vanuit Hilversum is gewoon zo laag.

Een beetje jaloers ben ik overigens wel op Reitsma: ik had graag een mooie docu gedraaid over de totstandkoming van dit boek. Ik zou sowieso graag voor de publieke omroep een reeks video-interviews opnemen met stripmakers.

Categorieën
Strips

De schwulcomix van Ralf König

De Duitse stripmaker Ralf König breekt met zijn strips een lans voor de acceptatie van homo’s.

ralfkonig_charactersRalf König (Soest, Westfalen 1960) is een van de succesvolste stripmakers van Duitsland. In een paar snelle lijnen en een cartooneske stijl zet König zijn doorgaans kleine mannetjes met dikke, ronde neuzen op papier. Met humor, ironie en vlijmscherpe observaties gaat hij vooroordelen jegens homo’s te lijf.

König speelt op briljante wijze met clichés en gebruikt opgevoerde stereotypen om de lezer te confronteren met zijn eigen vooraannames. Het controversiële duo Konrad en Paul is het beste voorbeeld van hoe de stripmaker karikaturen gebruikt: terwijl Paul zijn libido botviert in darkrooms en sauna’s, luistert de introverte Konrad thuis naar klassieke muziek. Verder worden Königs relatiekomedies bevolkt door gespierde bouwvakkers met strakgespannen leren broeken en dikbesnorde queens met namen als Norbert en Walter. Ook een overbezorgde moeder die haar zoon het hemd van het lijf vraagt over zijn homoseksuele neigingen, duikt geregeld op.

In zijn strips behandelt König ook universele en filosofische thema’s zoals het neurotische leven in de stad en de invloed van religie op de maatschappij en als bron van homofobie. Zijn werk spreekt een breed, heterogeen publiek aan in binnen- en buitenland.

ralf-koenig-religie

ralf-konig-dvdKönig kwam eind jaren zeventig uit de kast. Al snel publiceerde hij zijn eerste korte stripverhalen in underground striptijdschriften Zomix en Rosa Flieder. In de vroege jaren tachtig verwierven zijn Schwulcomix (wat letterlijk vertaald homostrip betekent) een cultstatus in de gay scene. Königs doorbraak bij het grote publiek kwam in 1987 toen een grote uitgeverij zijn boek Der bewegte Mann uitgaf, in 1994 succesvol verfilmd door Sönke Wortmann. Zijn eerste lange stripverhaal Kondom des Grauens, een parodie op het detective genre, werd ook verfilmd.

In de documentaire König des Comics: Ralf König portretteert regisseur Rosa von Praunheim (Holger Mischwitzky) de stripmaker als een bescheiden mensch, die tijdens lezingen op amusante wijze en met gekke stemmetjes uit eigen werk voorleest.
Voor Von Praunheim is het werk en leven van König een passende onderwerpkeuze: de regisseur is een van de initiators van de homobeweging in Duitsland. Veel van zijn documentaires, experimentele en fictiefilms gaan over homocultuur.

De documentaire König des Comics – Ralf König is zaterdag 2 februari te zien op Arte, 22:00-22:45. De film was vorig jaar te zien tijdens het But filmfestival te Breda.

Dit artikel is gepubliceerd in VPRO Gids #5 (2013).

Categorieën
Film

Frozen Kids bij Koppen XL

Update: Ik verneem zojuist van Cees dat de uitzending niet doorgaat. Zie hier voor meer details.

Frozen-KidsOké even serieus nu. Kindermisbruik is een serieus thema en vaak moeilijk bespreekbaar. De laatste jaren is er wel veel bericht over de activiteiten van de katholieke pedoclub, maar seksueel misbruik komt net zo goed voor binnen de muren van het gezin. Gezinsleden, ooms, tantes en buurmannen vergrijpen zich soms ook aan een kind.

Walgelijk.

In december was ik uitgenodigd voor een besloten voorstelling van de documentaire Frozen Kids. Hierin interviewt filmmaker Cees Franke zeven mannen die in hun jeugd seksueel zijn misbruikt. Het zijn confronterende gesprekken. Ook wanneer er maar een keer iets is gebeurt, een van de geïnterviewde had een voorval met een oom, zijn de slachtoffers voor het leven getekend.

Franke koos voor een sobere stijl. We zien vooral talking heads voor een donkere achtergrond. Dat werkt goed. Bij dergelijke verhalen zijn woorden genoeg en hoeft er niet extra geïllustreerd te worden met beeld.

Wat mij vooral is bijgebleven van die voorstelling is het moment na de vertoning. De zeven geïnterviewden werden door Cees op het podium geroepen. De opluchting bij de mannen, dat ze eindelijk hun verhaal hadden kunnen doen, was duidelijk zichtbaar. Het was een emotioneel moment.

Het budget van Frozen Kids werd voor een derde bij elkaar gesprokkeld door crowdfunding, de rest van het geld en de tijd komt uit de zakken van Franke zelf. Je zou hem een man met een missie kunnen noemen en een moeilijke boodschap.

Een verkorte versie van Frozen Kids wordt vanavond uitgezonden als reportage van het Belgische Koppen XL. Kijk en huiver zou ik zeggen.

Koppen XL. Dinsdag 8 januari, 22.30 uur, op één.

Categorieën
Film Strips

Terugblik Imagine: Superhelden, meneer!

Wat een feest was de 28ste editie van het Imagine filmfestival. Een berg leuke films gezien, gepraat met gelijkgestemden en interessante lezingen bijgewoond. En wat is er dan leuker dan na te genieten door even terug te blikken op het hoofdthema van deze editie: de immer inspirerende superhelden!

Superhelden stonden centraal dit jaar. Je weet wel, die vrolijke snuiters in kleurrijke outfits met superkrachten die het onrecht bestrijden. Hoewel, in de documentaire Superheroes van Michael Barnett zijn het vooral brave burgers die de straat op gaan in zelfgemaakte pakjes en dito identiteiten. Ze noemen zich Master Legend, Mr Extreme of Zimmer en ze beschikken weliswaar niet over superkrachten maar wel over een flinke dosis zelfoverschatting.

Tijd voor een biertje
Goed, sommigen van hen zijn kundig in een vechtsport, maar die vormen eerder de uitzondering op de regel. En dan is het nog steeds lastig kogels ontwijken, vooral als je Master Legend heet en je je energie haalt uit het consumeren van grote hoeveelheden bier. Het moment dat de oude man in vol ornaat op een barkruk plaatsneemt, een biertje achterover slaat en vervolgens probeert indruk te maken op een veel jonger meisje staat me nog helder voor de geest.

Ik vond het een aandoenlijke documentaire: hoewel de real-life superheroes handelen met goede bedoelingen, krijg je natuurlijk al snel kick-ass situaties waarin de ‘held’ door dealers en autodieven in elkaar wordt getimmerd. Dergelijke taferelen zien overigens niet in Barretts film, wel superhelden die overlevingspakketjes uitdelen aan zwervers in San Diego en een groep vigilantes die een potenrammer in de val willen lokken. Op YouTube zijn wat dat betreft schokkender beelden te zien van de lotgevallen van deze beunhaashelden.

In de keuken van Stan
In Superheroes wordt striplegende Stan Lee ook gevraagd naar zijn visie over de ‘echte helden.’ Lee kwam tijdens deze editie van Imagine wel vaker in beeld. Hij kreeg de Career Achievement Award en er draaide een boeiende documentaire over de man en zijn leven. Aangezien Lee een van mijn helden is, wilde ik With great power: The Stan Lee Story bijzonder graag zien. Lee’s carrière wordt behandeld, maar ook zien we beelden uit zijn privéleven. Stan is al zestig jaar met Joan getrouwd, en de een-tweetjes tussen hen zijn vermakelijk om te zien. Ze plagen elkaar met veel affectie, en die Joan is net als echtgenoot Stan niet op haar mondje gevallen.

Bijzonder is de scène in de keuken waarin de dood van een van hun kinderen ter sprake komt. De 89-jarige Lee wordt daar nog steeds zichtbaar emotioneel van. Het zijn dit soort kijkjes in Stans privéleven die de film een meerwaarde geven, want verstokte fans weten natuurlijk allang hoe en wanneer hij Spider-Man en de andere helden bedacht. With great power biedt de persoonlijke kant van de striplegende en dat vind ik bijzonder. Lee had overigens wel final cut: hij bepaalde uiteindelijk wat de filmmakers wel en niet mochten laten zien. Verwacht dus geen kritische noten.

Zelf kan ik geen genoeg krijgen van deze energieke, inspirerende opa van de Amerikaanse strip, die nog dagelijks aan het werk is om nieuwe personages te bedenken, media-projecten uit te stippelen of boekjes te signeren op een stripbeurs. Hij vindt het allemaal nog veel te leuk om te stoppen en kan zeer aanstekelijk vertellen over zijn werk. Daarmee onthult Lee waarschijnlijk zijn grootste geheim: wie positief in het leven staat, leeft nog lang en gelukkig.


Stans dankwoord voor zijn award.

Saillant detail: Will Hess, een van de drie regisseurs van de film was op het festival aanwezig. Na de eerste vertoning kreeg de regisseur, zwaar vermoeid door jetlag, een epileptische aanval. De dag erna was Hess gelukkig weer helemaal de oude.

Persoonlijk ben ik hem en zijn partners zeer dankbaar dat deze documentaire is gemaakt. Het werd verdomme een keer tijd dat de man die in de jaren zestig de renaissance van het superheldengenre veroorzaakte een eigen film kreeg. Renaissance? Sterker nog: als Lee niet met zijn meer menselijke helden op de proppen was gekomen, was het superheldengenre allang uit saaiheid overleden. Zo, dat is er uit.

Lachen met en om superhelden
Behalve fictiefilms en documentaires had Imagine ook een paar speciale presentaties in petto. Cabaretier én stripliefhebber Thijs van Domburg is een van de leden van Comedy Train, met als thuisbasis het befaamde Amsterdamse theater Toomler. Als trouwe bezoeker van Imagine raakte Thijs zo geïnspireerd door het thema superhelden, dat hij speciaal voor het festival een voorstelling bedacht: Stand-up Superhero. In ruim een uur kwamen clips uit zo’n veertig superheldenfilms voorbij die door Thijs met veel humor werden gerecenseerd.

Zelf was ik vergeten dat de Captain America in de film uit 1990 een watje was, maar Van Domburg presenteerde een paar clips uit deze film waarin de roodblauwe soldaat van Marvel er flink van langst krijgt. Zijn grootste vaardigheid is de auto uitrennen en faken dat hij moet kotsen. Ook goed gevonden was de samenvatting van de film Wolverine. Wanneer Hugh Jackman het moeilijk krijgt, schieten de klauwen uit zijn handen, strekt hij zijn armen en brult hij heel hard in de camera. Dat doet hij iets van vijf keer, waarmee alle oppervlakkigheid van het scenario aan het licht is gebracht.

Ik vond Van Domburgs show een fijne en frisse manier om naar het genre te kijken. Ik hoop dat ze op Imagine vaker van dit soort dingen gaan presenteren. Aangezien de festivalleiding erg blij was met deze specials in het programma, voorspel ik dat we volgend jaar meer van dit soort dingen gaan zien.

Andere speciale voorstellingen tijdens het festival waren de lezing van Franca Jonquiere over geluid in de film, het interview met de animatieproducenten van Il Luster en natuurlijk mijn goedbezochte lezing over mijn favoriete Webhoofd. Dit soort extraatjes verbreden het aanbod van het filmfestival en bieden ook wat verdieping.

Overigens is Van Domburg een van de genomineerden voor de Comic House debuutprijs. Agentschap Comic House neemt het stokje over van de VPRO en sponsort vanaf dit jaar de Debuutprijs die wordt uitgereikt tijdens de Stripdagen Haarlem 2012. Van Domburg is genomineerd voor zijn strip 2017, getekend door Aimée de Jongh. Het is een prequel van zijn theatershow.

Het superheldenprogramma omvatte nog meer, maar helaas heb ik die films gemist tijdens het festival. Niet getreurd, het filmoverzicht staat gewoon nog online, dus er valt nog een hoop uit de virtuele videotheek op te halen.