Deze dus.
Ik ben benieuwd hoe ze bij NASA hebben bepaald wie wel voet op de maan ging zetten en in welke volgorde, en wie de achterblijver zou zijn. Naar wat ik later deze week online las vond Aldrin het eigenlijk niet leuk dat hij de tweede man was op de maan en heeft hij daarom bewust geen foto’s van Armstrong gemaakt. Ik denk dan: gast, een of tweede, je bent op de fucking maan geweest, dus wat zeur je nou?!
Op 20 juli 2019 was het precies 50 jaar geleden dat de astronauten van de Apollo 11-missie de maan bereikten. Een paar uur later, op 21 juli zetten de eerste mensen een voet op van wat ook wel de natuurlijke satelliet wordt genoemd (als ik wikipedia mag geloven. Ik vond de documentaire erg indrukkend en nu al mijn een na leukste filmervaring van dit jaar. De leukste zal Avengers: Endgame blijven – je bent immers Marvel-fan of niet.
Apollo 11 bevat recent ontdekt, nog niet eerder vertoond 70mm beeldmateriaal en meer dan 11.000 uur aan geluidsopnamen. De beelden zijn haarscherp en de kleuren prachtig, alsof alles gisteren is opgenomen. Opnames vanuit de ruimte worden afgewisseld met beelden van de mensen van Mission Control van NASA. Ook zien we hoe het publiek zich rondom de lanceersite verzamelde op de opstijging bij te wonen. Dat geeft een prachtig tijdsbeeld van wat mensen toen droegen en de hardware die ze hadden om historische momenten vast te leggen.
Schematische, maar doeltreffende animaties maken de verschillende onderdelen van de missie duidelijk aan de toeschouwer. Erg indrukwekkend vond ik het shot vanuit de lift, wanneer de astronauten naar de raket gaan vlak voordat ze opstijgen. De camera gaat langzaam omhoog en biedt een mooi zicht op de Apollo-raket. Je ziet alle details van de raket en de hele constructie er omheen. Ook de close-ups van het opstijgen, en de enorme vuurkracht die daarvoor nodig was om het gevaarte in de lucht te krijgen, gaven me kippenvel. En de opnames op het maanoppervlak zijn natuurlijk erg bijzonder.
Er zitten overigens een paar opnames bij waarvan ik vermoed dat ze in een studio zijn nagemaakt. Het gaat hier niet om shots van de maan, maar stukjes uit de ruimte. Die shots moeten het verhaal duidelijk maken, maar ik betwijfel of ze er toen aan dachten om die op te nemen. En hier en daar voegen ze geluid in de ruimte toe, wanneer twee ruimtevaartuigen aan elkaar gekoppeld worden. In de ruimte kan niemand je horen gillen weten we van de Alien-filmposter, dus zo’n koppelgeluid is in een vacuüm ook niet te horen.
Er zit natuurlijk wel een patriottistisch sausje over de documentaire heen: de wedloop om wie als eerste mensen op de maan had, de Sovjetunie of de Verenigde Staten, maakte dat ze toen zo’n haast hadden. Het is een prestatie van jewelste voor de mensheid, maar toch vooral een heldhaftige daad van de Amerikanen. Dat maakt het telefoongesprek tussen Nixon en Armstrong terwijl hij op de maan staat, nog even extra duidelijk. Maar weet je, die propaganda vind ik niet zo’n probleem. Het waren immers de Amerikanen die deze historische missie hebben volbracht. En op de maan staat niet een wereldvlag, maar de Amerikaanse.
Toen ik na de film nog even de winkel in Eye bezocht, heb ik enkele geeky kaarten gekocht. Ze verkopen allerlei film gerelateerde postkaarten daar. Vaak portretten van acteurs in character, maar ook afbeeldingen van filmaffiches. Niet toevallig kocht ik een foto van Christopher Reeve als Superman, Julie Newmar als Catwoman en Yvonne Craig als Batgirl. Er waren geen foto’s van Amerikaanse astronauten, maar deze Amerikaanse helden voldoen prima. Om het patriottisme wat te compenseren kocht ik ook een portret van Terence Hill die Italiaan is en eigenlijk Mario Girotti heet, en een afbeelding van het filmaffiche van Octopussy met Roger Moore als James Bond en de Zweedse Maud Adams als het titelpersonage. Ik wilde nog wat kaarten van Batman van Tim Burton kopen, maar die hadden ze niet meer. Kennelijk veranderen ze het assortiment geregeld. Slim, want zo blijf je terugkomen.
Terwijl we in de avondlucht langs het IJ naar huis liepen, moest ik toch vooral nog aan de Apollo-11 missie denken. Fijn dat zo’n documentaire je bijna het gevoel kan geven alsof je er 50 jaar geleden bij was.
Marten Toonders kleindochter vond het van groot belang de collectie van de Toonder Studio’s bijeen te houden en voor toekomstig onderzoek beschikbaar te maken.
Hieronder het persbericht:
Met deze schenking verwerft het Literatuurmuseum ruim 25.000 stripstroken van Toonders hoofdreeksen Panda, Kappie en Koning Hollewijn, zo’n 20.000 originele stripstroken van tientallen andere striptitels die door Toonder Studio’s-medewerkers werden gemaakt; onder wie Thé Tjong Khing. Verder bevat de aanwinst onder meer vele opzetten, schetsen en losse illustraties, reclamemateriaal en correspondentie van Marten Toonder.
Zeer bijzonder zijn de originele stripstroken van vroege strips als Don Sombrero, die teruggaan tot 1939. Het bewaard gebleven archief werpt een licht op de samenwerking tussen Toonder en de Toonder Studio’s, ook nadat de kunstenaar in 1965 naar Ierland was verhuisd. Directeur Aad Meinderts is bijzonder verheugd: ‘De collectie is een prachtige toevoeging op het persoonlijk archief van Toonder, dat we reeds in beheer hebben. Met dit archief erbij kan met recht gesteld worden dat ons museum de schatkamer is van Toonders kunstenaarschap’.
Alles wat te maken heeft met de Bommelfilm Als je begrijpt wat ik bedoel, heeft een onderkomen gevonden in de collectie van Eye. Deze film uit 1983 is de eerste avondvullende tekenfilm van Nederlandse bodem. Het aan de cinematografie gewijde centrum verwerft hiermee onder andere meer dan duizend filmcels, honderden potloodschetsen voor achtergronden, en vele storyboards.
https://www.youtube.com/watch?v=tFuEtAMqYNw
Deze expositie haalt zijn inspiratie uit The Hero with a Thousand Faces, het belangrijke boek van mythe-onderzoeker Joseph Campbell dat door scenaristen in Hollywood veelvuldig gebruikt is en wordt. Star Wars volgt deze heldenreis bijvoorbeeld nauwgezet.
Campbell destilleerde uit traditionele verhalen het model voor een epische reis in zeventien stappen, waarin de held op stap gaat om de wereld te redden en zichzelf te louteren. Die zeventien stappen worden in de expositie verbeeld. Hieronder zie je bijvoorbeeld het moment ’the atonement with the father’, gevisualiseerd door een storyboard van Harry Potter and the Prisoner of Azkaban getekend door Temple Clark.
Deze fase in het heldenverhaal gaat over de confrontatie tussen de held en de vaderfiguur. Het is het moment dat de held zich van zijn vader losmaakt en volwassen wordt. Denk bijvoorbeeld aan de confrontatie tussen Darth Vader en Luke Skywalker in The Empire Strikes Back. Ooit heb ik een dikke scriptie gelezen die analyseerde hoe de verschillende fasen van Campbells model terug te zien is in de eerste Star Wars-reeks van George Lucas. Echt interessant leesvoer.
(Alweer tien jaar geleden blogde ik over de inspiratiebronnen van Star Wars.)
Voor schrijvers kan het geen kwaad het boek van Campbell te lezen. Je moet die zeventien fasen niet slaafs volgen, want dat levert waarschijnlijk een heel voorspelbaar verhaal op, maar vooral gebruiken als een leidraad bij het schrijven.
De expositie bevat werk van onder andere Yasmin Sheikh, Charl Landvreugd, Temple Clark en studenten van de HKU.
Kick-Ass Women, Storytelling en Joseph Campbells The Hero’s Journey staan dit jaar centraal.
Daar laat ik graag Netflix even een weekje voor wat het is. Gelukkig heb ik de tijd om het festival te bezoeken, al moet ik tussendoor ook een paar dagen naar Groningen en mis ik daardoor de presentatie van een echte Wicca Priesters en masterclasses over storyboards. Gelukkig interviewde ik een paar jaar geleden storyboardtekenaar Jim Cornish toen hij Imagine bezocht.
Ik ben vooral benieuwd naar de masterclasses van Dan Hassler-Forest: Representation matters en de masterclass over remakes. In deze audiovisuele masterclass geeft regisseur Peet Gelderblom aan de hand van video-essays en mash-ups een fascinerende kijk op storytelling, recuts en remakes. Aan bod komen meester Hitchcock en leerling De Palma, de fundamenten van filmtaal, variaties in storytelling, het ultieme duel tussen goed en kwaad, director’s cuts, weerspiegelingen van de tijdgeest en de kracht van het Kuleshov-effect.
Tot besluit een extra lang video-essay, gemaakt in opdracht van Imagine, dat ingaat op de politieke, maatschappelijke en stilistische elementen uit vier verfilmingen die door de jaren heen gemaakt zijn van Jack Finneys roman The Body Snatchers uit 1955.
Ook denk ik er aan de workshop Spannend Verhaal schrijven door René Appel te gaan volgen. Tips om beter te schrijven zijn immers altijd goed om te krijgen.
Anyway, check hier het volledige programma.
Wat ga jij zeker kijken dit jaar?
Imagine 2018 van 11 tot en met 21 april in EYE Amsterdam.
Filmblad Preview vroeg me hiervoor en aangezien ik het altijd leuk vind om over superhelden te praten, hoefde ik er niet lang over na te denken of ik deze Russische rip-off van Avengers en X-Men wilde inleiden.
Guardians (Sarik Andreasyan, 2017) in het kort: tijdens de Koude Oorlog werd Patriot gevormd, een geheim team van superhelden waarvan het DNA werd gemanipuleerd en verbeterd. Genetisch gemanipuleerde superhelden. Een beetje zoals Captain America dus.
De leden kwamen uit verschillende delen van de Sovjet-Unie. Nadat die uiteenviel, keerden ze terug naar hun eigen land. Nu de Schepper van de Guardians doorslaat en de wereld wil veroveren, is het aan de superhelden om weer samen te komen en hem te verslaan.
Wie de superhelden uit Guardians bekijkt, herkent meteen elementen uit Marvel-films zoals the Avengers en X-Men. Daar ga ik vrijdag meer over vertellen. Nieuwsgierig? Zie je in Eye.
Vrijdag 14 april om 22:00 in Eye zaal 2.
https://www.youtube.com/watch?v=yIc0NqjOPgc
Molenaar kennen de meeste lezers natuurlijk van strips als Storm, Roodhaar en wellicht J.Rom. Maar hij heeft ook aardig wat Amerikaanse comics getekend, zoals X-Men Unlimited, Birds of Prey, Batman en Tomb Raider. Wie zijn werk kent weet dat hij prima in staat is om stoere en aantrekkelijke heldinnen te tekenen. De masterclass biedt dus een mooie kans om van de meester zelf te horen en te zien hoe hij dat doet.
In 2014 maakte ik samen met Romano deze video terwijl hij aan het werk was bij Henk:
Deze Roodhaar tekende hij op de recenste editie van Dutch Comic Con:
En dit bekende beeld uit Batman Returns is eigenlijk een materiaaloefening. In zijn vrije tijd tekent en schildert Romano dus graag bekende sterren of scenes uit films na. Mooi werk!
Waar en wanneer is het vraag je? Maandag 17 april om 14:00 in de foyer van EYE1.
Het Imagine Film Festival is van 12 tot en met 22 april in Eye Amsterdam.
En dat is een mooi thema, waar je alle kanten mee op kunt. In een breed en gevarieerd themaprogramma richt Imagine de blik op de rol van kostuums en stilering bij het creëren van de fantastische illusie. Naast een uitgebreid filmprogramma is er een groot randprogramma met gasten uit binnen- en buitenland.
Zo is Lindy Hemming (1948), kostuumontwerper van onder andere de Batman-trilogie van Christopher Nolan en de Wonder Woman-film die 1 juli uitkomt, eregast. (Lees hier een interessant artikel over haar werk.)
James Bond
De uit Wales afkomstige kostuumontwerpster studeerde af aan de Royal Academy of Dramatic Art. Zij begon haar carrière als kostuumontwerpster bij Britse regisseurs als Mike Leigh en Stephen Frears. In 2000 ontving zij een Oscar voor Topsy-Turvy. Zij maakte de kostuums voor de James Bond-films Goldeneye, Tomorrow Never Dies, Die Another Day en Casino Royale.
Hemming zal een openbare masterclass geven. Hierin zal zij aan de hand van werktekeningen en veel ander materiaal vertellen over haar werk en de manier waarop haar ontwerpen het fantastische karakter van de films mede hebben gevormd. In de openbare ruimte van EYE wordt een selectie van haar ontwerpschetsen en ander werkmateriaal gedurende het hele festival tentoongesteld.
Wonder Woman
Over Wonder Woman gesproken: de Canadese historicus, auteur en blogger Tim Hanley publiceerde uitgebreid over Wonder Woman en vertelt in zijn lezing over de veelbewogen geschiedenis van deze superheldin.
Er is verder nog een symposium over mode en een filmprogramma dat thematisch met fashion te maken heeft. Voor het laatste nieuws en updates verwijs ik je graag door naar de site van Imagine.
Superheldenkostuums
Vandaag ben ik vanwege het themaprogramma op Imagine druk bezig geweest met het schrijven van een achtergrondartikel over superheldenkostuums voor de VPRO gids. Het stuk begint al aardig vorm te krijgen. Er valt ook heel veel over dit onderwerp te vertellen, maar ik heb slechts 900 woorden. Om het artikel leesbaar te houden moet ik me dus beperken tot de zaken die ik het relevantst vind.
Imagine Film Festival
12 – 22 april 2017
EYE, Amsterdam
www.imaginefilmfestival.nl
Met andere woorden: ik heb meer niet gezien dan wel, maar twee dagen animatie is natuurlijk ook leuk en beter dan geen dagen animatie. Vooral mijn eerste dag ervoer ik als surreëel, alsof ik alles van een afstandje bekeek zonder er echt te zijn. Dat mocht verder de pret niet drukken want een lezing als die van Piet Kroon was meer dan de moeite waard.
Achtergronden op de voorgrond
Ook de lezing op zaterdag van Aymeric Kevin was erg interessant. Kevin is een background artist en verzorgt dus de achtergronden in animatiefilms en series. Geen makkelijk werk en zeer sfeerbepalend voor de animatie.
Hij werkt veel in de anime-industrie en maakt tijdens producties lange dagen. Vaak schildert hij vijf achtergronden in een werkdag. Dat zijn niet allemaal heel gedetailleerde landschappen trouwens. Hij wisselt dat soort uitgebreid werk af met eenvoudiger achtergronden. Het tempo ligt hoog: een aflevering van de serie Ping Pong, waar Kevin eindverantwoordelijke en coördinator is van het achtergrondteam wordt bijvoorbeeld in een week gemaakt.
Hoe dan ook Kevin maakt prachtig werk en vertelde daar boeiend over. Hier een paar voorbeelden:
Klikmas trees
Dit jaar was het decor ook weer mooi gekozen met dennenbomen op de trappen van Eye die me meteen in de Klikmas spirit brachten. Het subtiele en sfeervolle decor was gemaakt door Laurens Koorevaar.
Het decor paste goed bij de thema’s The world we live in en Reframing Utopia, waarin mens en omgeving centraal stond. Verwant hieraan waren ook de kunstwerken, maquettes en installaties die utopieën en landschappen uitbeelden. Hieronder een paar voorbeelden:
Sleeping Gold van Grietje Schepers.
Tot slot een foto van showhost Roloff de Jeu die altijd stijlvol gekleed gaat (veel stijlvoller dan ondergetekende in ieder geval) en die je wellicht ook kent van zijn Star Wars verzameling. Binnenkort is een deel van die verzameling te zien in het Museum van de Twintigste Eeuw in Hoorn trouwens.
Kroon regisseerde het animatiesegment in Osmosis Jones en ontwikkelde vele projecten, waaronder Fraidy Cat voor Disney. Als storyboardtekenaar werkte hij mee aan Despicable Me, Iron Giant en Rio 1 en 2. En over die functie vertelde hij vrijdag smakelijk.
Als storyboard artist wordt Kroon in een vroeg stadium van het productieproces van een animatiefilm betrokken. Vaak is er dan nog niet eens een script, hoogstens een synopsis. Het is de taak van mensen als Kroon om op basis van een paar gegevens hele sequenties in het verhaal te bedenken. Hun ideeën presenteren de tekenaars middels storyboards.
Kroon bepaalt camerastandpunten, ontwerpt sets en personages. En hij is dus ook verantwoordelijk voor veel verhaalelementen. ‘Als storyboard artist probeer ik ideeën te bedenken en de ideeën van de regisseur te vertalen,’ legde Kroon uit. Het werk van een storyboard artist is soms best ondankbaar: ‘Het meeste wat ik maak gaat de prullenbank in’.
Kroon had als voorbeeld een scène uit Shrek 2 om dit proces duidelijk te maken. Deze sequentie vindt plaats in de tweede akte van de film. Hij had hiervoor enkele basisgegevens gekregen van de producent: Shrek zit gevangen en zijn vrienden moeten hem hieruit bevrijden. In ieder geval zouden Donkey en Puss in Boots, een nieuw personage, een rol moeten spelen in deze sequentie. Ook was de gevangenis al ontworpen en die bevond zich midden in het water, wat het gebouw moeilijk bereikbaar maakte. De rest moest Kroon maar uitvogelen.
Gedurende een boeiend uur toonde Kroon op welke ideeën hij allemaal gekomen was en hoe hij deze had gevisualiseerd in storyboard sequenties. Kroon bedacht bijvoorbeeld dat ze met de glazen kist van Sneeuwwitje naar de gevangenis zouden varen en onderweg allerlei obstakels tegenkwamen die de trip moeilijker maken. In een versie werden de personages zelfs opgeslokt door de walvis uit het sprookje Pinokkio. ‘Ik probeer zoveel elementen te gebruiken waar we de personages van kennen. Bij de drie biggetjes zijn dat stro, hout en steen. Respectievelijk de materialen waar ze hun huisjes mee bouwen in het sprookje. Je probeert allerlei manieren te bedenken waarop het voor de helden moeilijk is om hun uiteindelijke doel te bereiken. Hoe ze met die moeilijkheden omgaan en hoe ze hun problemen wel of niet oplossen laat veel zien van hoe een personage in elkaar zit.’
Wat Kroon ook bedacht is dat Pinokkio een rol speelde in de scène en dat liegen zijn neus doet groeien. Dit is een van de weinige elementen die uiteindelijk in de film terechtkwam.
Wat namelijk vaak gebeurt is dat storyboard artists veel werk voor niets doen omdat er niet altijd even goed gecommuniceerd wordt. Het is voorgekomen dat Kroon zijn sequentie inleverde en dat bleek dat een van de personages bijvoorbeeld een hond was geworden waardoor de hele sequentie in dat licht overgedaan worden. ‘Een simpel telefoontje had me daarvan op de hoogte kunnen stellen.’
In het geval van Shrek 2 bleek uiteindelijk dat niet alleen Shrek gevangen zat, maar ook Donkey en Puss in Boots. Dat gaf de sequentie dus een geheel nieuwe wending.
Bij de Q&A vroeg iemand of Kroon niet liever met een volledig script zou willen werken, in plaats van de omslachtige manier waarop nu vaak in Hollywood gewerkt wordt. ‘Met een goed script aan de slag gaan is de meest optimale werksituatie, maar vaak werken we dus zoals ik net heb laten zien. Het verhaal wordt dus zo langzaam opgebouwd door verschillende mensen en veel werk gaat verloren. Je hebt in Hollywood ook met heel veel ego’s te maken. Als een storyboarder bijvoorbeeld een leuke grap bedenkt die de regisseur bevalt, dan vindt de scenarist dat weer niet zo leuk en wil dan zelf iets schrijven wat erop lijkt. Dus in plaats van gewoon de credits te nemen voor een goede grap, maken ze zelf iets wat uiteindelijk minder is en is de regisseur wel verplicht die mindere grap dan te gebruiken.’
Zes dagen KLIK! betekent hilarische, maffe, speelse, artistieke, dramatische, overweldigende en ontroerende animatiefilms kijken en speciale themaprogramma’s volgen. Het centrale thema van deze editie is Natuur en landschappen.
De afgelopen eeuwen is de mens steeds verder van de natuur af komen te staan en heeft hij steeds meer het gevoel gekregen dat hij die kan beheersen. Nu is het echter toch echt tot de meesten van ons doorgedrongen dat de natuur niet iets statisch is, en iets dat we niet zo makkelijk kunnen aanpassen aan onze wensen. Het is tijd om stil te staan bij de natuur, het landschap en de rol van de mens.
Met het themaprogramma The World We Live In vraagt het festival dit jaar aandacht voor animaties waarin het landschap en de rol van de mens centraal staan. Films en speciale evenementen over de relatie tussen de mens en zijn leefomgeving – soms harmonisch, soms uiterst gevaarlijk – geven stof tot nadenken en laten de onuitputtelijke veelzijdigheid van animatie zien. Naast speelfilms, presentaties en compilaties van korte films, komt het thema ook tot uiting in een speciale tentoonstelling over utopische en dystopische visies op onze omgang met het landschap. Ook is het mogelijk om op de fiets Amsterdam-Noord te verkennen en op drie locaties bijzondere films te bekijken die passen bij de omgeving. De films en de omgeving versmelten tot één ervaring.
Exclusieve première van Sync
Tijdens KLIK! gaat de fascinerende documentaire Sync (2016) in première. Makers Joop van den Beucken en Bob van der Houven duiken, samen met de bedenkers van de nostalgische online serie Stemmen van Toen, in de wereld van de Nederlandse nasynchronisatie van animatiefilms en laten zien wat daar allemaal bij komt kijken. Aan de hand van interviews met stemacteurs, regisseurs, vertalers, technici en studiobazen belicht Sync het heden en verleden van deze creatieve bedrijfstak en de impact ervan op onze samenleving. Na de vertoning is er de mogelijkheid om vragen te stellen aan de makers en acteurs.
KLIK draait niet alleen om films maar ook om inspiratie opdoen en zelf creatief zijn. In verschillende presentaties vertellen animatieprofessionals die hun sporen hebben verdiend over hun projecten en carrière. Gasten die komen zijn Piet Kroon (hij vertelt over het feature animation story process aan de hand van Shrek 2), Aymeric Kevin die zijn werkprocess als background director deelt (heeft gewerkt in Europa, Noord-Amerika en Japan aan o.a. de Adventure Time aflevering ‘Food Chain’ – super tof voor liefhebbers van eye candy en experimentele anime), en NEXUS producent Mariano Melman die een presentatie houdt over hoe je een verhaal in 360 graden virtual reality vertelt, aan de hand van hun nieuwe productie Rain or Shine.
Ook kan je de geweldige digitale kunstenaar Loish aan het werk zien in een live tekensessie. Loish is o.a. bekend van het artwork op de Wacom dozen en haalde bijna een kwart miljoen pond op met haar Kickstarter voor haar eerste publicatie. Daarnaast hebben we diverse workshops en demo’s waarbij je gratis kan aanschuiven (background art schilderen en schilderen met een VR bril op).
Dit is nog maar het topje van de ijsberg wat het programma betreft. Check daarom vooral de website van KLIK! voor meer informatie en de kaartverkoop.
Over het werk van Müller is nu een boeiende expositie in Eye. Kenmerkend aan het werk van deze cameraman/ director of photography is dat hij vaak gebruik maakt van natuurlijk licht en het experiment niet schuwt. De eigenzinnige Müller houdt van kleine crews en is wars van Hollywood. In Hollywood mag je bijvoorbeeld als DOP niet zelf de camera hanteren, maar dat is juist wat Müller wel zelf wil doen. Hij werkt veel samen met Jarmusch, Wim Wenders, Lars von Trier, en Steve McQueen.
De film Dead Man zag ik jaren geleden eens in de cinema van De Melkweg. Eerder had ik de film al eens op video gezien. Ik was er in het bijzonder nieuwsgierig naar geworden nadat ik een stageverslag van een student aan de HKU had gelezen die op die filmset had gewerkt. Een mooi stageverslag met veel foto’s kan ik me nog herinneren.