Dit is de cover van de VPRO Gids van deze week, gemaakt door Roel Siebrand:
De cover verwijst naar het artikel over de Stanley Kubrick tentoonstelling in het EYE instituut in Amsterdam. Prachtig hoe Siebrand het oeuvre van de eigenzinnige Britse filmmaker verbeeldt middels icoontjes. Herken jij alle films?
Wil je je antwoorden testen, check dan deze video die Menno Kooistra gemaakt heeft. Je kunt er ook toegang tot krijgen met een layar-app.
Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van striptekenaar Marten Toonder, geestelijk vader van Tom Poes en Ollie B. Bommel, zijn in het EYE filminstituut april bijzondere animatiefilms uit de Toonder Studio te zien. Tevens vindt de presentatie plaats van het boek ‘De Toonder Animatiefilms’ van J.W. de Vries.
De 100e geboortedag van Marten Toonder (1912-2005) wordt dit jaar uitgebreid gevierd, met o.a. exposities, een musical en heruitgaven van zijn werk. Toonder verwierf vooral bekendheid als stripauteur met zijn creaties Olivier B. Bommel en Tom Poes, maar op filmgebied was hij minstens zo actief: de Toonder Studio’s, in 1942 opgericht door Marten Toonder en Joop Geesink als de Geesink-Toonder Studio’s, produceerden in de bijna halve eeuw van hun bestaan honderden animatiefilms: commercials en opdrachtfilms, maar ook bekroonde vrije films en een serie Bommel en Tom Poes-films voor de Amerikaanse markt.
EYE conserveerde verschillende films uit deze collectie, waarvan een selectie op dvd verschijnt bij het boek De Toonder Animatiefilms van Jan-Willem de Vries. In deze collectiespecial wordt het boek gepresenteerd en worden de meest opmerkelijke en bijzondere door EYE geconserveerde Toonder-films vertoond, waaronder een aantal films die niet op de dvd zijn verschenen. Auteur Jan Willem de Vries en Leenke Ripmeester (verantwoordelijk voor de conservering van de Toonder collectie) presenteren de middag en spreken met Alan Standen, die onder meer verantwoordelijk was voor de geschilderde achtergronden van de Toonder-productie Moonglow (1954).
100 jaar Marten Toonder, de Toonder Animatiefilms wordt georganiseerd in samenwerking met de Toonder Compagnie en Uitgeverij Silvester. Het boek is verkrijgbaar in de winkel van EYE, na afloop kunt u uw exemplaar laten signeren door de auteur en oud-medewerkers van de Toonder Studio’s.
De avond is onderdeel van de serie Collectiespecial, waarin maandelijks aandacht wordt gegeven aan bijzondere deelgebieden van de EYE-collectie, zoals opdracht- en amateurfilms, animatie- en stille films en nieuwe restauraties.
Zondag 29 april, 16:30
Vorige week was er wat ophef in de media over Filmfanfare, het nieuwe verstrippingsproject van Gert Jan Pos. De initiatiefnemers van dit project hadden verzaakt om de rechthebbende van de films op de hoogte te stellen dat deze verstript zouden worden. Maandag reageerde de BNS, de Beroepsvereniging Nederlandse Stripmakers, op de filmmakers die een verstripping van hun werk niet zien zitten.
Stripmakers schaden geen auteursrechten bij Filmfanfare
Binnen de BNS, Beroepsvereniging Nederlandse Stripmakers, hebben zich een honderdtal Nederlandse schrijvers en tekenaars van beeldverhalen aaneengesloten.
De Beroepsvereniging heeft met verbazing kennis genomen van de in haar ogen merkwaardige reactie van filmregisseurs naar aanleiding van het geplande boek Filmfanfare. In dit boek zullen in stripvorm een groot aantal Nederlandse films worden geëerd. Het boek is een samenwerkingsproject van het Filmfonds, uitgeverij de Bezige Bij, EYE en het Fonds BKVB.
Eerst en vooral: Het is onhandig van Eye en het Filmfonds dat ze geen contact met de filmmakers hebben opgenomen voordat de organisatie werd ingezet. Het zou beleefder zijn geweest om de filmmakers op de hoogte te stellen van het project.
Tegelijkertijd hebben wij de overtuiging dat het stripmakers vrij staat een op films, personen of boeken gebaseerde strip te maken, zolang deze bewerking zich maar verre houdt van plagiaat.We kunnen ons het standpunt van de regisseurs voorstellen indien het ging om een complete verstripping van hun film in de vorm van een boek per film, waarin scène voor scène het verhaal wordt naverteld. Dit is echter niet het geval bij Filmfanfare: Iedere film krijgt een stripbewerking van één pagina lang. Door deze lengte moet de stripmaker de inhoud dusdanig comprimeren en abstraheren, dat er een autonoom kunstwerk ontstaat, weliswaar gebaseerd op een film maar volledig autonoom.
Zolang andermans auteursrecht niet wordt geschaad zijn stripmakers vrij om over welk onderwerp dan ook een strip te maken.
Namens de BNS,
Hanco Kolk en Maaike Hartjes (duo-voorzitters)
Ik heb begrepen dat de BNS de kwestie heeft laten bekijken door een auteursrechtspecialist. Ik ben zelf niet helemaal 100% thuis in het auteursrecht, maar ik weet niet zeker of bovenstaande helemaal hout snijdt. Je gebruikt ook bij een verstripping van één pagina nog steeds andermans ideeën en personages. Mag je zomaar het personage van iemand anders gebruiken voor een eigen strip? In het geval van een parodie wel, maar dat gaan de verstrippingen in Filmfanfare niet worden.
Als je bijvoorbeeld als filmproducent een film wilt maken over beschermde personages als James Bond zul je toch echt de rechten eerst moeten regelen. Dat zal ook voor figuren uit Flodder gelden als je daar een strip over maakt. En hoe in hoeverre is het portretrecht eigenlijk van toepassing als stripmakers bijvoorbeeld acteurs herkenbaar afbeelden in hun strip?
Zo’n boek als Filmfanfare bevindt zich ongetwijfeld in een schemergebied van het auteursrecht en roept allerlei vragen op. Daarom juist hadden de initiatiefnemers van tevoren zaken moeten regelen, dan had de mediafanfare van vorige week vast voorkomen kunnen worden.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
