Vorige week stond ik met 20.000 anderen op het Leidseplein waar een luid protest tegen de kabinetsplannen klonk. Het kabinet dat rigoureus wil bezuinigen in de Nederlandse cultuursector. Toch riep het protest bij mij vragen op.
Deze besprak ik via twitter met Peter de Kock, blogger en specialist in geweldloze communicatie. Naar aanleiding van ons gesprek en de video die ik maakte van de manifestatie, schreef hij twee blogposts over wat er nu eigenlijk gecommuniceerd werd op het Leidseplein, gezien vanuit het perspectief van geweldloze communicatie: een manier van denken en van spreken vanuit verbinding met je gevoelens en behoeftes en die van de ander.
Ik vind het altijd leuk als de ene blogpost leidt tot een andere blogpost. Dat iemand het stokje overneemt en daar het zijne mee doet. Peters tekst zette mij overigens ook weer aan het denken.
Ik stond er middenin afgelopen zaterdag. En met gemengde gevoelens. Omdat ik niet alleen een gebruiker ben van kunst en cultuur, maar er als journalist ook over schrijf, vond ik dat ik daar moest staan. Als een overheid dingen beslist waar je het niet mee eens bent, moet je dat laten weten. Ook al denk ik niet dat Rutte en Wilders opeens het licht hebben gezien en van gedachten zijn veranderd.
Wat schreeuw je nu eigenlijk?
Ik vind het idee van schreeuwen alleen niet heel positief. Ik geloof meer in de benadering dat je laat zien wat er op het spel staat, wat er wordt bedreigd met deze maatregelen. Daarom was ik blij dat er ook werd opgetreden die middag. Dit kwam bijvoorbeeld niet aan bod in de schreeuwspotjes die je op televisie zag. Een stel schreeuwende acteurs die het niet met regeringsbeleid eens zijn, communiceren nog niet wat er op het spel staat. Die spot waarin scènes uit Nederlandse films aan elkaar werden gesmeed, vond ik daarom al beter.
Maandag was er een speciale show onder de noemer Leve de beschaving met presentatoren Freek de Jonge en Giel Beelen, waarin nog meer voorbeelden werden gegeven. Toch is het programma, dat live bij de Publieke Omroep te zien was, niet massaal bekeken. Ik geloof dat een kleine 400.000 paar ogen op de buis gericht waren.
De kabinetsplannen inspireerden muzikant Gerhardt om het mooie initiatief Fluister mooie dingen in het leven te roepen:
Nederland schreeuwt om cultuur. En dan? Schreeuwen vind ik een negatieve manier van aandacht vragen. Hoe leg je dat uit aan hen die niet begrijpen dat cultuursubsidies soms nodig zijn voor de ontwikkeling van die cultuur. Laat het effect zien wat cultuur juist doet met mensen. De intrinsieke waarde ervan. De economische waarde ervan.
Daar zijn Gerhardt en ik het over eens.
Een ander mooi voorbeeld, aangedragen door Karin Ramaker in een reactie, waren de flashmobs waarin koren en muzikanten ‘spontaan’ op straat muziek maakten. Tijdens een uitzending van Pauw & Witteman stond het Omroepkoor opeens op:
Toch moet ik soms nog even terugdenken aan zaterdag aan het Leidseplein. Ik hou niet zo van mensenmassa’s, maar afgezien van het Bolkestein-moment, leek de massa wel in een goede bui. En er was genoeg ruimte om te staan zonder verdrukt te worden.
Cultuurpolitici
Wel heb ik vraagtekens bij de vorm: door vanaf een balkon de menigte toe te spreken, leken de cultuurminnaars verdacht veel op politici. Ik kreeg er ook een beetje het preaching to the choir gevoel van. Je stopt een paar wel vallende oneliners in je speech en de massa juicht je toe. Maar betekent dat meer dan de weinig inhoudelijke ‘vind-ik-leuk-knop op Facebook? Ja, want als boodschap naar de politiek toe, waren al die luide kelen een duidelijk signaal. Men sprak die middag de taal van de politiek. Dat moeten ze in Den Haag toch verstaan.
Protest is een eerste stap, geen einddoel. Daarna begint het echte werk, als de dialoog tussen de partijen op gang gebracht moet worden.