Categorieën
Strips

Jan Kruis (1933-2017)

Stripmaker, illustrator en schilder Jan Kruis (Rotterdam, 1933) is 19 januari overleden in zijn woonplaats Mantinge in Drenthe. Hij was al enige tijd ziek. Kruis is 83 jaar geworden.

Jan Kruis met Jean-Marc van Tol.
Jan Kruis met Jean-Marc van Tol.

We kennen hem natuurlijk als maker en geestelijk vader van de strip Jan, Jans en de Kinderen. Ik denk dat er weinig Nederlanders zijn die deze familiestrip nog nooit hebben gelezen. Hele generaties groeiden op met de avonturen van de familie Tromp. Het is dan ook een van de beste Nederlandse strips.

jan_kruis_katerMet Jan, Jans en de Kinderen heeft Kruis duidelijk zijn stempel gedrukt op de Nederlandse strip en onsterfelijke personages geschapen. Ook wist hij altijd zijn vinger op de tijdsgeest te leggen. Kruis baseerde de stripfiguren op zijn eigen gezin en liet zich voor de verhalen vaak door zijn gezin inspireren.

Van 1970 tot en met 1998 maakte Kruis Jan, Jans en de Kinderen voor Libelle. Daarna gaf hij het tekenstokje over aan Studio Jan Kruis en sindsdien worden de afleveringen van deze strip dus door anderen gemaakt.

In 2007 verscheen een stripbewerking door Kruis van Multatuli’s Woutertje Pieterse. Ook maakte hij nog gelegenheidsalbums voor de Leprastichting. Kruis maakte ook schilderijen. Op de comiclopedia van Lambiek staat een uitgebreid cv van Kruis.

Jan Kruis te midden van zijn creaties.
Jan Kruis te midden van zijn creaties.

In 2010 kreeg Kruis de Marten Toonderprijs voor zijn gehele oeuvre. Ik interviewde hem vlak voor de ceremonie, de enige keer dat ik hem professioneel sprak.

Ik neem aan dat jullie allemaal vroeger de strips van Jan lazen. Mocht je daar nog een leuke anecdote of herinnering aan hebben, schroom niet om deze in het commentformulier te delen. Hallie Lama deelde dit mooie eerbetoon op Twitter vandaag:

hallie lama jan kruisFokke & Sukke zijn ook verdrietig:

fokke en sukke jan kruisRobert van der Kroft haalde deze illustratie uit zijn archief: Catootje en Jeroen, als Sjors en Sjimmie.

jan jans sjors sjimmie

Categorieën
Daily Webhead Strips Video

Vlog: Jean-Marc van Tol tekent Fokke & Sukke

Op Vers voor de Pers tekende Jean-Marc van Tol een cartoon van Fokke en Sukke. Het publiek mocht het onderwerp aandragen: een berichtje uit het nieuws natuurlijk, over Potvissen.

Ook vertelt Van Tol over zijn samenwerking met Mark Retera: vanaf nu zijn Fokke & Sukke en Dirkjan samen in schoolagenda’s en op andere schoolspullen te vinden. Hij was sowieso op Vers voor de Pers om Fokke & Sukke aan het examen te promoten: een bundel met de beste examengrappen die in maart zal verschijnen. Dit was het enige stripitem op Vers voor de Pers dit jaar, een beurs georganiseerd door het CPNB waar uitgeverijen hun nieuwe plannen presenteren aan de media. Het was een beetje karige bedoening. Er viel er voor mij als journalist sowieso al niet veel te halen.

Categorieën
Strips

Het jaar samengevat in cartoons en strips

Al half november kun je ze meestal al krijgen: de jaaroverzichten in stripvorm. Ook dit jaar is er weer keuze uit bundels van Hein de Kort, Argus en Fokke & Sukke.

hein de kort 2015 coverEn dan heb ik er waarschijnlijk nog een paar over het hoofd gezien.

Persoonlijk vond ik dit een goed jaar, zolang ik die halvegare moslimterroristen even vergeet en ook alle domme beslissingen en missers van het kabinet negeer. Dat is een hele opgave, maar gelukkig zijn er genoeg strips om me af te leiden van dat soort zaken.

Goed, de cartoonbundels.

De bundel van Hein de Kort viel twee weken geleden op mijn mat. Het is alweer de zevende editie waarin De Kort terugkijkt op het afgelopen jaar. De bundeling is een overzicht van de beste cartoons en strippagina’s die De Kort maakte voor Het Financieele Dagblad (de strip Pegels & Zwart Zaad), Het Parool (Piet en Riet van de Buis) en Revu (Dirk & Desiree). De Kort is zoals altijd scherp en schaamteloos. Ik moet altijd erg om zijn cartoons en strips lachen.

Het enige bezwaar dat ik tegen de layout van de bundel heb is dat op sommige pagina’s meerdere cartoons worden afgebeeld. Sommige cartoons zijn daardoor soms te klein en die zijn lastig te lezen met het vlekkerige teken- en schrijfwerk van De Kort.

de-kort-wetenschap

Het nieuwsoverzicht van Argus, geschreven en getekend door René Leisink staat ieder nummer in Eppo en wordt ook in dagblad Metro afgedrukt. Elke dag leest Argus alle kranten en kijkt hij alle journaals. Het nieuws van de dag vat hij samen in één scherp beeld. Het werk van Argus is toegankelijk getekend.

fokke-sukke-afzien-2015Ook dit jaar hebben Fokke & Sukke natuurlijk weer Een afzien van. Hier staat een aardig plankje afzienbundels van de afgelopen jaren – een mooi overzicht van alle onheil die in die tijd over ons heen is gestort en gelukkig zorgen Reid, Geleijnse & Van Tol er met hun scherpe grappen voor dat het allemaal een beetje dragelijk wordt.

De nieuwe bundel van Fokke & Sukke heb ik nog niet gezien. Deze wordt meestal niet automatisch mijn kant opgestuurd. Waarschijnlijk verkopen die bundels toch wel, of er nu recensies over geschreven worden of niet.

Ik hoop overigens dat Jean-Marc van Tol weer verdergaat met de strips over de geschiedenis van Fokke & Sukke. Het eerste deel Prelude stamt alweer uit 2011 en dat vond ik een te gek verhaal. Op zijn site heeft Van Tol wel al wat pagina’s van het tweede deel gepubliceerd, maar ik lees liever alles in één keer in een heel album.

Vraag aan jou: Wat vind jij van dit soort cartoonbundels? Lees je ze graag?

Categorieën
Strips

Stripliefde: Flo, Fokke & Sukke, Suske en Wiske

sabine_leest_floIedere dinsdag en vrijdag publiceer ik een aflevering van Stripliefde, de rubriek waarin striplezers zich uitspreken over hun favoriete strip of strips.

Wat is je naam, je leeftijd en je wat doe je voor werk?
Sabine, 38 jaar, Kunstzinnig Therapeut en pedagogisch medewerker.

Welke strip(s) is/zijn je favoriet en lees je nu nog steeds?
Daily’s: Flo en Fokke & Sukke lees ik nog dagelijks. Ik begon met volgen van Fokke & Sukke en via die site heb ik Flo ontdekt, en die volg ik sindsdien met veel plezier.
Stripboeken: Suske en Wiske blijft leuk, ik lees ze niet meer stuk zoals vroeger, maar laatst kocht ik een paar onbekenden voor mij om cadeau te geven, en die heb ik toch eerst even zelf doorgelezen!

Waarom is/zijn dit je favoriete strip(s)? Wat vind je er zo goed aan?
Flo: Simpel, herkenbaar, lief getekend, grappig.
Fokke & Sukke: scherp, grappig, humor.
Suske en Wiske: jeugdsentiment – weer even 10 zijn met een stripboekje 😀

Wanneer kwam je er voor het eerst mee in aanraking? En wat deed dat met je?
Flo: in april 2004 zag ik de daily Do You Know Flo voor het eerst, en het trof me meteen, ik herkende er een vriendenkring in en een dagelijkse humor. Ik heb het ook meteen gedeeld met mensen om me heen.
Fokke & Sukke: las in in de Mare, studentenblad, altijd treffende grappen en het eerste wat ik las als ik de nieuwe krant had. Gaf ook wel gespreksonderwerpen.

Suske en Wiske: het begon als kind, met mijn vaders enorme collectie Suskes en Wiskes, stukgelezen en daarna met vakanties en verjaardagen telkens wel weer een nieuwe uitgave gehad, zo ook mijn broertje dus dat vulde lekker aan! (en we markeerden onze ‘eigen’ boeken natuurlijk wel, dat doe je als broer en zus 😉

suskederat2

In de rubriek Stripliefde vertellen striplezers over hun favoriete strip of strips. Op deze manier bouwen we langzaam een interessante leeslijst op. Ook meedoen? Check hier hoe je dat doet. Ik kijk uit naar je inzending. Oh ja: mocht iemand anders al je favoriete strip genoemd hebben, stuur dan even goed je inzending in, want jouw reden om de strip goed te vinden kan heel anders zijn. Bovendien is je eerste kennismaking en wat dat met je deed waarschijnlijk anders dan die van andere lezers.

Categorieën
Strips

Stripprofessor bij De Wereld Leert Door

rudi-de-vriesToch mooi dat op Valentijnsdag Rudi de Vries zijn liefde voor strips mocht tonen bij De Wereld Leert Door. November vorig jaar promoveerde De Vries op het onderwerp Nederlandse stripcultuur. In DWLD werd hij immer schnell in tien minuten geïnterviewd door Isolde.

Twee jaar geleden interviewde ik Matthijs van Nieuwkerk voor een interview op mijnvara.nl. Na het gesprek vroeg ik hem waarom er in De Wereld Draait Door nooit gesproken werd over strips. Goed, je had een paar jaar lang de cartoons van Fokke & Sukke, maar los daarvan kwam het beeldverhaal nooit ter sprake. Van Nieuwkerk zei dat strips lastig waren om te behandelen in DWDD. Kennelijk denkt men daar nu anders over, want donderdag 14 februari werd Rudi de Vries geïnterviewd in de spin-off van het programma. Tijdens het gesprek zijn er cartoons te zien van Michiel van de Pol, zoals deze prachtige prent:

Cartoon: Michiel van de Pol.
Cartoon: Michiel van de Pol.

De Vries heeft met zijn boek Comics and co-evolutions een doorwrochten studie afgeleverd. Hij bracht de ontwikkeling van Nederlandse stripuitgeverijen in kaart en beantwoordt daarin de vraag waarom de Nederlandse stripcultuur achterloopt op de Belgen en Fransen. Jammer dat ook in De Wereld Leert Door het tempo hoog gehouden wordt. In die 10 minuten werd niet een heel hoop duidelijk, maar wel wat. En strips op tv, daar word ik altijd blij van. Op die manier wordt een grote groep kijkers er weer eens aan herinnerd dat ze nog steeds bestaan die strips en de moeite van het lezen waard zijn.

Bekijk de video in andere formaten.

 

Wordt vervolgd want…
Twee maanden geleden sprak ik met De Vries over zijn onderzoek voor de VPRO Gids. Dat stuk zal binnenkort in de Gids verschijnen, daarna zal ik op deze site een langere versie ervan publiceren.

Categorieën
Strips

Fokke & Sukke bundelen juridische grappen

Fokke & Sukke aan de balie ligt vanaf 1 maart in de winkels. Het is het tweede deel van de luxe reeks van Fokke & Sukke, waarin cartoons rond een thema zijn gebundeld. In deze bundel staan de beste cartoons die iets met juridische kwesties te maken hebben.

‘Geschikt voor iedereen met enige belangstelling voor juridische kwesties. Zelfs advocaten,’ aldus Uitgeverij Catullus.

En nu ik toch reclame aan het maken ben voor Fokke & Sukke: De scheurkalender 2013 ligt eind augustus in de winkel. Maar dat duurt dus nog wel even. Voorlopig moet je het dus doen met de bundel Aan de balie. Je kunt natuurlijk ook de oude bundels van het duo weer eens uit de kast pakken… of het prachtige album Prelude over de geschiedenis van dit komische stripduo.

Categorieën
Striprecensie Strips

Prelude: Opkomst en ondergang van Fokke & Sukke

De ontstaansgeschiedenis van Fokke & Sukke in stripvorm. Een briljant idee natuurlijk en fantastisch uitgevoerd. Ik heb in tijden niet zoveel lol gehad met het lezen van een biografische strip.

Sinds Jean-Marc van Tol Prelude: Opkomst en ondergang van Fokke & Sukke aankondigde, nu alweer zo’n anderhalf jaar geleden, heb ik er reikhalzend naar uitgekeken. Ik ben namelijk een ontzettende fan van Fokke & Sukke. Omdat Van Tol doorgaans druk is met het maken van cartoons en nog wel eens een strip uitgeeft van andere stripmakers, duurde het even voordat het album af was. Het was het wachten waard.

Herpublicaties
Van Tol vertelt in Prelude de ontstaansgeschiedenis van het beroemde stripduo. Van het moment in de pilsenerclub ‘De Engelse reet’ dat Bastiaan Geleijnse aan Van Tol opperde dat ze samen een strip moeten gaan maken tot en met de eerste publicatie van een Fokke & Sukke cartoon. Tussen deze momenten zitten verschillende fasen waarin het duo langzaam uitgevonden werd, want studiegenoten Geleijnse, John Stuart Reid en Van Tol kwamen niet zo maar op de succesvolle cartoonreeks.

Het leuke is dat in Prelude de strippogingen die Fokke & Sukke voorgingen er ook in staan. Evenals de allereerste Fokke & Sukke cartoons, fotomateriaal en achtergrondinformatie.

Het is interessant om de tekenstijl die Van Tol toen hanteerde te vergelijken met hoe hij de rest van Prelude heeft getekend. Nu zet hij zijn tekeningen met een schijnbaar nonchalance op het papier met een fineliner (zoals we iedere avond in DWDD kunnen zien). Toen tekende hij gedetailleerder in meer klassieke mainstream stijl.

Feest der herkenning
Amsterdam, de stad waar de drie heren studeerden, speelt een belangrijke rol in het verhaal. Van Tol zet de locaties rondom het Spui en de gebouwen van de UvA herkenbaar neer. Sowieso is de strip voor een UvA alumni als ik een feest van herkenning, maar voelt extra vertrouwd omdat er bekende figuren een rol vervullen: zoals Ronald Giphart,  aan wie Van Tol ooit een boze brief schreef omdat diens tweede roman hem zo tegenviel. Ook Erik Noomen, toen redacteur bij het studentenweekblad Propria Cures, Mark Burema (tegenwoordig hoofdredacteur van GeenStijl) en Maarten Moll, recensent en journalist bij Het Parool. Zelfs culinair journalist Johannes van Dam heeft een cameo.

Saillant detail: de meeste mensen die erin voorkomen hebben de strip gelezen. Hun reactie erop is ook in het album te lezen.

Prelude eindigt op het moment dat de eerste cartoon van Fokke en Sukke gepubliceerd wordt. Volgens de overlevering was dit in Propria Cures. Dankzij Prelude weten we dat de waarheid genuanceerder en ingewikkelder is. Tenminste, Van Tols waarheid op de gebeurtenissen.

Stripgeschiedenis: De allereerste Fokke & Sukke uit december 1993

Tekenplezier
Biografische strips zijn doorgaans niet erg fijn leesvoer. Ze zijn vaak erg serieus van toon, hypercorrect en behoorlijk droog. Denk maar aan de stripbiografie van Anne Frank, Nelson Mandela en dat soort boeken. Bij Prelude straalt de lol die Van Tol ongetwijfeld had bij het tekenen, van het papier en werkt aanstekelijk. De stripmaker heeft aangegeven inmiddels met deel 2 van deze geschiedenis bezig te zijn. Eind dit jaar mogen we die in de boekhandel verwachten. Een boek waar ik wederom naar uitkijk.

Jean-Marc van Tol – Prelude: Opkomst en ondergang van Fokke & Sukke
Uitgeverij Catullus, €11,95
ISBN 9789078753292

4 sterren!

Categorieën
Strips

Fokke & Sukke binnen op nummer 17

Je beseft het wellicht nog niet, maar eigenlijk is 2010 al voorbij. Recent verscheen namelijk het jaaroverzicht van Fokke & Sukke – Het afzien van 2010. Dus tja, dan is de zaak rond.

Deze week komt de bundel binnen op plaats 17 in de CPNB Top60 van best verkochte boeken. Deze lijst publiceert de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek elke week online. Saillant detail: in aanmerking komen ‘algemene’ boeken (bijvoorbeeld geen strips) van meer dan € 2,50, die bij meer dan één verkooppunt verkrijgbaar zijn.

De twee satirische vogels van Reid, Geleijnse & Van Tol zijn vaak geziene gasten op de lijsten van het CPNB. In de top5 van best verkochte bundels 2009 stonden ze op nummer 4 met hun Afzien, en in de Top100 op nummer 76, omdat er toen tussen de 30.000 en 40.000 exemplaren van verkocht zijn. Volgens mij de enige strip/cartoonbundel in de top100.

Het afzien van 2010 is alweer de elfde editie, de bundeling verschijnt sinds 2000. Dit jaar verscheen het boekje een week eerder dan normaal om lang genoeg mee te kunnen doen als Sinterklaascadeautje.