Freek de Jonge – Michael Minneboo

Vandaag ben ik in een beetje sombere bui. Ik weet niet precies hoe dat komt, want gisteren ging alles lekker.

Flink geschreven aan een artikel voor de VPRO gids over superheldenkostuums. Daarna nog wat mailtjes beantwoord om dingen op te zetten… Maar vandaag ben ik een mêh-bui.

Misschien heb ik me de afgelopen weken wat te veel mee laten slepen met de Tweede Kamerverkiezingen. Al jaren probeer ik die politieke poppetjes niet al te serieus te nemen, want dat doen ze de kiezer eigenlijk ook niet. Wat mij altijd stoort aan die campagnetijd, is hoe politieke partijen elkaar zwart proberen te maken. Ze denken allemaal het beste programma te hebben, en zijn niet te beroerd te liegen om anderen in een slecht daglicht te stellen. ‘Met ons plan komen er zoveel meer nieuwe banen bij, met het plan van hun niet!’. Ja, ja, alsof partijen in de praktijk letterlijk hun plannen kunnen uitvoeren en er in een kabinet niet constant gepolderd moet worden.

Weet je, ik zou het verfrissend vinden als partijen ook in de campagne overeenkomsten bij elkaar zoeken en gemeenschappelijke plannen maken. Ik weet het, het klinkt naïef. Toch hoop ik nog steeds dat er Kamerleden zijn die nog echt voor een ideaal aan het werk zijn, en niet omdat ze nu eenmaal een partij groot moeten maken omdat die partij nu eenmaal groot moet zijn, omdat want ja, de macht enzo.

Daarom ben ik blij dat enkele partijen een ‘stembusakkoord’ hebben gesloten om seksueel ongewenst gedrag te bestrijden. Dat vind ik constructief. Samen naar een oplossing zoeken, in plaats van loze leugens en beloftes naar elkaar toe te gooien tijdens debatten.

Vaak komt het tijdens die debatten niet tot de kern. Zo was de Nederlandse identiteit een belangrijk thema deze verkiezingen, maar zoals Zondag met Lubach al aangaf, weet geen van de partijen nu precies wat ze daarmee bedoelen.

Identiteit is een lastige kwestie, maar zo moeilijk nou ook weer niet. Je Nederlandse identiteit begint bij het spreken van de taal. Kennis van de geschiedenis en het delen van bepaalde waarden en ideeën. Welke dat precies zijn, daar moeten we het met z’n allen maar eens over hebben. Nu wordt de Nederlandse identiteit te vaak gedefinieerd door wat het niet is en wie dat niet uitstraalt. Ook een begin, maar daarna moet je verder graven.

Niet dat ik zoiets echt gehoord heb tijdens de debatten. De lijsttrekkers kwamen vaak niet verder dan halfslachtige voorstellen zoals het Wilhelmus kennen.

Volgens mij zijn die televisiedebatten een van de oorzaken dat steeds minder mensen nog echt in politiek geloven. Want, laten we eerlijk zijn, als we in Nederland Razzie awards zouden uitdelen voor slecht acteerspel, staat de shortlist vol met lijsttrekkers. Het is allemaal show, maar dan heb ik liever boeiend entertainment.

Nee, dan liever Freek de Jonge met De Stemming gisteravond. Zijn cabaretshow was lachen en relativerend. Toegegeven: politici maken zo vaak uitglijers tijdens de campagneperiode, zoals die suffe advertenties van Mark Rutte en Lodewijk Asscher. Dat was dankbaar materiaal voor De Jonge.

Waar ik overigens ook vrolijk van werd is dat een oud-klasgenoot van me campagne voert voor het CDA. Wytske de Pater staat op plek 22, dus ik hoop voor haar dat ze met voorkeursstemmen in de Kamer komt. Het is alweer een aantal jaren dat we elkaar spraken, maar ik weet dat zij nu juist iemand is die ik wel zou vertrouwen als volksvertegenwoordiger. Ik stem zelf geen CDA omdat ik alle partijen die religie als basis hebben wantrouw, en ik vind dat kerk en politiek gescheiden moeten zijn. Maar als het dan toch jouw partij is, stem dan vooral op De Pater.

Anyway, zoals altijd geldt ook hier: focus op het positieve. Mijn koffie smaakt lekker, ik weet dat ik op morgen op Piraten ga stemmen, en een dagje minder vrolijk kan ook wel een keer.

Rant is over. Ik schenk nog een koffie in.

Gemengde gevoelens bij de schreeuw om cultuur

Vorige week stond ik met 20.000 anderen op het Leidseplein waar een luid protest tegen de kabinetsplannen klonk. Het kabinet dat rigoureus wil bezuinigen in de Nederlandse cultuursector. Toch riep het protest bij mij vragen op.

Deze besprak ik via twitter met Peter de Kock, blogger en specialist in geweldloze communicatie. Naar aanleiding van ons gesprek en de video die ik maakte van de manifestatie, schreef hij twee blogposts over wat er nu eigenlijk gecommuniceerd werd op het Leidseplein, gezien vanuit het perspectief van geweldloze communicatie: een manier van denken en van spreken vanuit verbinding met je gevoelens en behoeftes en die van de ander.

Ik vind het altijd leuk als de ene blogpost leidt tot een andere blogpost. Dat iemand het stokje overneemt en daar het zijne mee doet. Peters tekst zette mij overigens ook weer aan het denken.

Ik stond er middenin afgelopen zaterdag. En met gemengde gevoelens. Omdat ik niet alleen een gebruiker ben van kunst en cultuur, maar er als journalist ook over schrijf, vond ik dat ik daar moest staan. Als een overheid dingen beslist waar je het niet mee eens bent, moet je dat laten weten. Ook al denk ik niet dat Rutte en Wilders opeens het licht hebben gezien en van gedachten zijn veranderd.

Wat schreeuw je nu eigenlijk?
Ik vind het idee van schreeuwen alleen niet heel positief. Ik geloof meer in de benadering dat je laat zien wat er op het spel staat, wat er wordt bedreigd met deze maatregelen. Daarom was ik blij dat er ook werd opgetreden die middag. Dit kwam bijvoorbeeld niet aan bod in de schreeuwspotjes die je op televisie zag. Een stel schreeuwende acteurs die het niet met regeringsbeleid eens zijn, communiceren nog niet wat er op het spel staat. Die spot waarin scènes uit Nederlandse films aan elkaar werden gesmeed, vond ik daarom al beter.

Maandag was er een speciale show onder de noemer Leve de beschaving met presentatoren Freek de Jonge en Giel Beelen, waarin nog meer voorbeelden werden gegeven. Toch is het programma, dat live bij de Publieke Omroep te zien was, niet massaal bekeken. Ik geloof dat een kleine 400.000 paar ogen op de buis gericht waren.

De kabinetsplannen inspireerden muzikant Gerhardt om het mooie initiatief Fluister mooie dingen in het leven te roepen:

Nederland schreeuwt om cultuur. En dan? Schreeuwen vind ik een negatieve manier van aandacht vragen. Hoe leg je dat uit aan hen die niet begrijpen dat cultuursubsidies soms nodig zijn voor de ontwikkeling van die cultuur. Laat het effect zien wat cultuur juist doet met mensen. De intrinsieke waarde ervan. De economische waarde ervan.

Daar zijn Gerhardt en ik het over eens.

Een ander mooi voorbeeld, aangedragen door Karin Ramaker in een reactie, waren de flashmobs waarin koren en muzikanten ‘spontaan’ op straat muziek maakten. Tijdens een uitzending van Pauw & Witteman stond het Omroepkoor opeens op:

Toch moet ik soms nog even terugdenken aan zaterdag aan het Leidseplein. Ik hou niet zo van mensenmassa’s, maar afgezien van het Bolkestein-moment, leek de massa wel in een goede bui. En er was genoeg ruimte om te staan zonder verdrukt te worden.

Cultuurpolitici
Wel heb ik vraagtekens bij de vorm: door vanaf een balkon de menigte toe te spreken, leken de cultuurminnaars verdacht veel op politici. Ik kreeg er ook een beetje het preaching to the choir gevoel van. Je stopt een paar wel vallende oneliners in je speech en de massa juicht je toe. Maar betekent dat meer dan de weinig inhoudelijke ‘vind-ik-leuk-knop op Facebook? Ja, want als boodschap naar de politiek toe, waren al die luide kelen een duidelijk signaal. Men sprak die middag de taal van de politiek. Dat moeten ze in Den Haag toch verstaan.

Protest is een eerste stap, geen einddoel. Daarna begint het echte werk, als de dialoog tussen de partijen op gang gebracht moet worden.