Dinsdag 13 februari was ik in het Stripmuseum in Brussel om de expositie Panorama van de Chinese strip te bezoeken en met enkele gasten te spreken.
Ik mag hier voor de VPRO gids een artikel over schrijven. De reis naar Brussel was er eentje vol met vertraging die het dure Thalyskaartje en de belofte van snelheid die daarbij hoort, teniet deed. Maar daar ga ik je verder niet mee lastig vallen.
Schitterende boog, van ZHANG Zhongxiao uit 1973.
Panorama van de Chinese strip is een boeiende expositie. Een mooie kennismaking met welke strips er in China worden en werden gemaakt, en welke thema’s daar belangrijk zijn. Ik heb heel veel mooi tekenwerk gezien en meteen wat opgestoken van de geschiedenis van China.
Ik sprak met onder andere stripmaker Ferry van Vosselen. Die zit niet alleen in het bestuur van het stripmuseum, hij was ook mee met curatoren JC de la Royère en LOU Yiping naar China. (Overigens is LOU de achternaam van Yiping. In China schrijven ze de achternamen eerst.)
Het was grappig om kunstenaar en stripkenner JIN Cheng te interviewen. Dat moest met een tolk erbij, want de beste man spreekt geen Engels en ik geen Chinees. Interviewen met een tolk is altijd gek en wat onhandig. Soms ontkom je er niet aan. Ik interviewde JIN samen met collega Geert de Weyer die ook een stuk ging schrijven over de tentoonstelling.
Michael in gesprek met Jin Cheng en tolk. Foto: Willem De Graeve.
Geert wees me er via de mail op dat ik in beeld ben bij de reportage die de VRT over Panorama van de Chinese strip maakte. Die kan ik niet embedden, maar hier is daar de link van.
Februari was voor mij: een leuke presentatie van de nieuwe Schokkend Nieuws, een muzikale boekpresentatie van Erik Kriek (niet op de foto), een vervelend bezoek aan de diëtist (niet op de foto), een leuke ontmoeting met een oud-middelbareschoolgenote (niet op de foto), de Stripdagen, veel schrijfwerk (niet op de foto) en herten in het wild.
Een nieuwe maand dus een nieuw kalenderblad. De twee personages uit de strip Haas kijken niet echt vrolijk.
Tja, het blijft een katholiek land hè… Hoe zou de lucht er op andere planeten uitzien? In Galerie Movie Ink werd zaterdag 13 februari werd Schokkend Nieuws #118 gepresenteerd. Een toepasselijke plek, want dit nummer van mijn favoriete filmblad bevat een grote filmposter special. Check it out dus. Overigens wist Wim Jansen, eigenaar van Movie Ink, boeiend te vertellen over Italiaanse filmposters. Ook hij wordt in SN geïnterviewd.
Na de presentatie gingen Paul, Marlies, Linda en ik naar een cafétje om gezellig bij te praten en wat te eten. Een mooie tent trouwens, met een prachtig dakraam. De kroketten waren ook prima te eten.
Voor een vrijwel lege zaal vond een interessant panel met Belgische stripmakers en stripjournalist Geert de Weyer plaats. Ger Apeldoorn was de interviewer.
In het laatste weekend van februari vonden de ‘nieuwe’ Stripdagen plaats in de Broodfabriek in Rijswijk. Een nieuwe locatie die een hele verbetering was ten opzichte van de deprimerende plek in Gorinchem. Nu ben ik al een paar jaar niet meer op de Stripdagen geweest omdat ik daarna te veel prozac moest slikken, maar Ton Schuringa, de nieuwe directeur van de Stripdagen, had me dit jaar overgehaald om een paar interviews te doen op zaterdag.
Helemaal nieuw waren de stripdagen overigens niet, vooral bekend publiek en bekend stripwerk op zaterdag, maar wel een interessant programma dit jaar. Al was daar niet altijd veel aandacht voor, had ik het idee. Mensen kwamen toch vooral weer ‘boekies’ scoren. Misschien moeten ze volgend jaar een groot podium midden op de beurs maken en daar alle interviews en presenaties laten plaatsvinden in plaats van in een aparte zaal die tevens dient als doorloop naar de toiletten en expositieruimte. Al hadden ze wel hun best gedaan om die mooi aan te kleden. Met hulp van de mensen van uitgeverij Xtra overigens, die deze muurversiering geregeld hadden:
Vond het tof om mijn Belgische collega Geert De Weyer de hand te schudden en eens kennis te maken. Hij gaf een boeiende lezing over zijn boek België Gestript en behandelde hoe de Belgische strip geleden heeft onder de Franse censuur.
Op zondag had ik geen zin in Stripdagen maar hebben Linda en ik de zon opgezocht in Zandvoort.
Een lijstje met strips uit 2015 die ik van harte aanbeveel.
Net als vorig jaar geef ik een lijstje met dit jaar uitgekomen strips waar ik het meeste leesplezier aan ontleende. Leesplezier komt voort uit een goed geschreven verhaal of fantastische tekeningen. Als beiden voorkomen in een strip, ben ik helemaal blij.
Zoals eerder aangegeven, vorig jaar toen ik een lijstje presenteerde, viel het me ook dit jaar weer op hoe recensies van dezelfde strip kunnen verschillen. Recenseren blijft – tot op zekere hoogte althans – maar een arbitraire bedoeling. Maar dat is een onderwerp om later eens op te pakken.
Goed, het lijstje. Op alfabetische, en dus willekeurige, volgorde:
De beeldhouwer/ The Sculptor (Scott McCloud)
Een fantastisch verhaal dat na het lezen blijft resoneren. Faustiaanse verhalen kennen we genoeg, toch weet Scott McCloud iedere keer met een nieuwe wending in de plot te komen die niet alleen verrast, maar ook nog eens niet-gezocht aanvoelt. Door het lezen van De beeldhouwer ben ik een beetje een ander mens geworden en zie ik het leven een beetje anders. Dat is voor mij een van de indicaties van een goed verhaal.
Jheronimus (Marcel Ruijters)
Marcel Ruijters maakte met zijn indringende portret van de bekende schilder Jheronimus Bosch het beste boek uit zijn oeuvre. Het is een prachtige striproman geworden waarin Ruijters een boeiend en echt personage van Bosch weet te maken en de lezer op levendige wijze informeert over diens leefwereld.
Mijn vriend Dahmer / My Friend Dahmer (Derf Backderf)
De strips van Derf Backderf zijn voor mij de grootste ontdekking van dit jaar. Ik had voordat hij naar Amsterdam kwam en ik hem interviewde in de ABC en het Américain, nog niets van hem gelezen. Maar voor de interviews natuurlijk wel. Ik ben een groot fan van zijn boek Mijn vriend Dahmer. Backderf zat op de middelbare school met latere seriemoordenaar Jeffrey Dahmer en maakte daar een aangrijpende striproman over. Ik heb ook erg genoten van zijn Punk Rock and Trailer Parks (2009) en Trashed. Dahmer staat vooralsnog bovenaan de lijst als zijn beste werk.
Het paradijs verloren (Pablo Auladell)
Pablo Auladell maakte een overbluffende en meeslepende stripbewerking van Paradise Lost van John Milton. Auladell vertelt een prachtig verhaal op een meeslepende wijze gevisualiseerd dat je tot de laatste bladzijde geboeid blijft lezen.
The Sandman: Overture – Deluxe edition (Neil Gaiman, J.H. Williams)
De langverwachte prequel op de reeks The Sandman van wonderschrijver Neil Gaiman. Een prachtig verhaal dat zijn geheimen niet direct prijsgeeft, bijzonder mooi getekend door J.H. Williams en levendig ingekleurd door Dave Stewart. The Sandman: Overture leest als een droom en is een kunstwerk.
Tot slot nog twee stripgerelateerde boeken die ik toch even wil noemen. Exploring Calvin and Hobbes: Een mooie catalogus en boeiend interview met geestelijk vader Bill Watterson. Een must read. Dat laatste geldt ook voor België gestriptvan Geert de Weyer: een uitgebreid naslagwerk over de Belgische strip. Een genot om te lezen.
België gestript van Geert De Weyer geeft op thematische wijze een grondig overzicht van het Belgische beeldverhaal.
Als stripjournalist en stripliefhebber word ik altijd blij van naslagwerken over het beeldverhaal. Door het lezen van een boekwerk ben je een stuk wijzer over strips uit een bepaalde periode, land of genre. Zie het als een gedegen spoedcursus. Tenminste, als het boek goed is geschreven en de informatie klopt natuurlijk.
Geert de Weyer
Recent verscheen België gestript van stripjournalist Geert De Weyer. Een collega van mij dus, die ik tot op heden nog niet heb ontmoet, maar wiens werk ik wel ken. Hier op de plank staan zijn 100 stripklassiekers die niet in je boekenkast mogen ontbreken en Loslopend wild: De nieuwe generatie Vlaamse stripauteurs. Loslopend wild is een boek met interviews met belangrijke Vlaamse stripmakers die toen onder de nieuwe garde werden geschaard, zoals Kim, Brecht Evens, Ilah, Serge Baeken en Judith Vanistendael. Loslopend wild geeft een goede indruk van het werk, denk- en werkwijze van bovengenoemde makers.
En nu is er dus België gestript. Op het moment van schrijven ben ik dat boek nog aan het lezen (dit stuk staat immers gepubliceerd in de rubriek Minneboo leest), maar ik wil je er toch alvast op attenderen omdat dit het perfecte boek is om een stripliefhebber als jezelf of iemand anders cadeau te doen voor de feestdagen. Bovendien weet ik nog niet of we er in de VPRO Gids ruimte voor gaan hebben.
Rare jongens die Fransen De Weyer behandelt de rijke geschiedenis van het Belgische beeldverhaal en dat doet hij met thematische hoofdstukken. De Weyer begint met een overzichtshoofdstuk waarin hij een kleine geschiedenis van de Belgische strip behandelt. Daarna is er aandacht voor het stripblad Spirou/Robbedoes en vervolgens de geboorte van Kuifje. Andere thema’s die aan de orde komen zijn de verbeelding van minderheden in de strip, de rol van de vrouw in de strip en de rol die de Franse censuur heeft gehad op de Belgische strips. Want die laatste was aanzienlijk. Niet alleen komen er door de Fransen lange tijd nagenoeg geen vrouwen in de strips voor, als ze er wel zijn hebben ze een onbeduidende rol en zijn ze in ieder geval niet sexy afgebeeld. Borsten waren al helemaal uit den boze, maar ook een vrouwelijke enkel of een knie kwamen al niet door de censuur. De Fransen probeerden hun eigen stripmarkt te beschermen dus legden zijn allerlei eisen op aan de Belgische strips onder het mom van bescherming van de tere kinderziel. Nu moeten we volgens De Weyer daar de Fransen niet helemaal de schuld van geven, want veel Vlaamse stripmakers hadden ook een streng katholieke, dus conservatieve inborst. Gelukkig is het uiteindelijk sinds eind jaren zestig nog goed gekomen met de vrouwen in de strip en kennen we tegenwoordig boeiende stripheldinnen.
Mag dat wel?
Een ander thema dat mijn aandacht meteen trok zijn de vele stripparodieën die in de loop der jaren zijn verschenen. Niet al dat spul is even onschuldig. Vooral in de jaren tachtig was er wildgroei aan seksparodieën zoals Suske en Wiske: De Glunderende gluurdervan een groepje tekenaars bestaande uit Aloys Oosterwijk, Ben Jansen, René Meulenbroek en Hanco Kolk. De Weyer behandelt niet alleen de verschillende soorten parodieën en hommages die er zijn, maar ook hoe de gerechtelijke macht telkens verschillend oordeelt over wat nu wel en niet mag.
De personages uit de strip Nero van Marc Sleen. Een van de bekendste Vlaamse strips.
Overigens merkt De Weyer in zijn inleiding terecht op dat de Waalse strip doorgaans op meer aandacht kon rekenen dan de Vlaamse: ‘Van dit boek verschijnt ook een Franse editie. Dat is nieuw. Er zijn al naslagwerken over de Belgische strip geschreven, maar zelden of nooit gingen die over de vaderlandse strip. Ze gingen vooral over het Franstalige gedeelte van ons landje. Voor een stuk begrijpelijk, want op enkele grote uitzonderingen als Vandersteen, Marvano, Griffo, Vance en Morris na, zijn slechts een tiental Vlaamse stripauteurs er echt in geslaagd internationaal door te breken. De rest, zo leer u al snel in dit boek, stak het hoofd diep in de Vlaamse klei. En dat had zo zijn gevolgen. De Franstalige en Vlaamse strip ontwikkelden zich los van elkaar.’ België is dus eigenlijk een land met twee stripculturen en hoe die zich precies tot elkaar verhouden en hoe we die culturen moeten zien, valt goed te lezen in België stript.
België gestript is levendig geschreven en staat vol met pakkende illustraties en citaten. Het boek is ook prachtig vormgegeven. Alleen de coverillustratie van Stedho is al een lust voor het oog. De uitsnede in de vorm van België vormt een slimme visuele grap. Wie de cover dicht heeft, wordt door enkele bekende stripfiguren vastberaden aangekeken. Wie daarna het achterste schutblad bekijkt, ziet dat uit het gat enkele stripschurken als Krimson en Gargamel kruipen.
Het enige puntje van kritiek dat ik op dit moment heb is dat biografieën van de belangrijkste stripmakers ontbreken. Daarmee had het boek een mooie afsluiter gehad. Aan de andere kant zijn er zoveel Belgische stripmakers die zo’n tekstje verdienen dat het boek dan waarschijnlijk een kwart dikker was geworden. En met z’n 350 bladzijden is België stript al behoorlijk zwaarlijvig.
Tante Sidonia en professor Philip Mortimer zijn afgelopen dinsdag met elkaar getrouwd in het Belgisch Stripmuseum te Brussel.
Kusje!
Nou ja, niet echt natuurlijk. Het was allemaal een pr-stunt om België gestript, het nieuwe referentiewerk over de Belgische strip en zijn geschiedenis, te promoten dat 4 november op de Boekenbeurs in Antwerpen uitkwam. Het huwelijk tussen Sidonia en Mortimer staat symbool voor het huwelijk tussen de Vlaamse en Franstalige strip.
België gestript is het nieuwe boek van collega-journalist Geert de Weyer.
Over de plechtigheid zei De Weyer op Facebook: ‘En jawel, hoor. Zij zei ‘Ja’, hij zei ‘Yes’. Ringen werden over elkaars vinger geschoven en één bepaald neusorgaan werd opzijgeschoven om de huwelijkskus fysiek te kunnen laten doorgaan. Sidonia (of voor de oudere striplezers: Sidonie) is onder grote belangstelling van de media en talrijke genodigden in het huwelijksbootje gestapt. Van Lambik geen nieuws, voorlopig.’
De Weyer: ‘Stedho heeft zijn reputatie van uitstekende tekenaar meer dan waargemaakt. Ik herinner mij hoe iedereen op de redactie een zucht van verlichting slaakte toen hij alleen nog maar zijn eerste schets binnenbracht en een idee had om de uitsparing op de cover achteraan het boek op te vullen. Chapeau!’
België gestript is uitgebracht door uitgeverij Dragonetti. De softcover versie telt 320 pagina’s en kost € 49,95.
Over België gestript:
België is de bakermat van de Europese strip. Decennialang was het ook het epicentrum van het beeldverhaal. Geert De Weyer, Vlaams stripjournalist en een onbetwiste autoriteit in de stripwereld, waagt zich als eerste aan een allesomvattend verhaal over de strip aan beide kanten van de taalgrens.
In een zeer heldere en toegankelijke stijl neemt de auteur ons mee in de fantastische wereld van Kuifje, Robbedoes, Lucky Luke, Jommeke, Thorgal, XIII, Largo Winch, Suske en Wiske, De Kiekeboes, De Blauwbloezen en al die andere heerlijke strippersonages die deel uitmaken van de Belgische cultuur en DNA.
Niet alleen de ontstaansgeschiedenis van de vele stripfiguren en -reeksen wordt behandeld, Geert De Weyer besteedt ook veel aandacht aan de strip als spiegel van de samenleving. Zo komen onder meer de rol van de vrouw, de censuur en de invloed van de politieke en sociale ontwikkelingen uitgebreid aan bod.
België gestript is een rijkelijk geïllustreerd naslagwerk dat het hart van elke stripliefhebber sneller doet kloppen.
Eindelijk komt er weer eens een stripalbum van Serge Baeken uit. Een album over de avonturen van zijn kat, Suske, getiteld Sugar: Leven als kat. Ik heb het nog niet binnen gekregen, anders zou ik je er van alles over kunnen vertellen. Maar eigenlijk komt het belangrijkste al aan bod in dit interview dat de Vlaamse stripjournalist Geert de Weyer afnam voor Cobra.be. Kijken dus.
Sugar verschijnt 5 februari bij uitgeverij Biloan.
De Bommel-strips zijn in vele talen uitgebracht maar, zo blijkt uit de reportage, niet alle fantastische termen en woorden die Toonder bedacht, laten zich makkelijk vertalen.
En hier nog de reportage die TV Brussel maakte, met daarin een optreden van Dick Matena die jarenlang voor de Toonder Studio’s werkte.
