One might find it a bit morbid, but I have a fascination for old graveyards. While visiting the island Vlieland, I came across this one. It has a nice mixture of very old grave and ones that are fairly recent.
When I talked to one of the locals, he told me that the cemetery is full at the moment. There’s hardly any room for new bodies. Even on a small island like Vlieland, with a population of about 1,100 people, that can be problematic. Grave of Christian Mathiesen Schmidt, captain of the Delphine that stranded on the Vliehors on December 4th, 1863. Originally published on October 24, 2017 on HalloweenCult.com.
Klaas Knol, jarenlang medewerker van stripwinkel Lambiek, overleed vrijdag 12 juli op 64-jarige leeftijd. Hij leed al geruime tijd aan longemfyseem. We gaan een echte ambassadeur van de strip missen.
Klaas was echt een stripheld. Ik mocht hem graag. In deze vlog deel ik mijn herinneringen aan Klaas en toon ik enkele fragmenten van Klaas in Lambiek.
Stan Lee, de geestelijk vader van ontelbaar veel superhelden waaronder Spider-Man, de Hulk, Thor, Daredevil, Silver Surfer, Black Panther, The Avengers en de X-Men, is maandag overleden. Lee werd 95 jaar oud en is wereldwijd waarschijnlijk de meest bekende stripmaker ooit.
Wat Shakespeare was voor de Engelse literatuur, was Stan Lee voor de Amerikaanse comicsindustrie. Zonder hem was het superheldengenre waarschijnlijk een vroege dood gestorven. Dankzij Lee en de stripmakers van Marvel Comics, waaronder Jack Kirby en Steve Ditko, werd de wereld verrijkt met een nieuw type superheld. Een menselijker held met dagelijkse problemen, karakterfouten en beschadigingen.
De helden van Lee gaan zowel de strijd aan met superschurken als met hun innerlijke demonen, ze worden geplaagd door alledaagse problemen en hun superkrachten zijn niet per se een zegen. Denk maar aan de Hulk of the Thing van de Fantastic Four. Twee tragische helden met een monsterlijk uiterlijk. Lee noemde de Hulk de Jekyll and Hyde van het atoomtijdperk. Natuurlijk snappen we dat de Hulk ook teruggrijpt naar het Monster van Frankenstein. Een onbegrepen monster dat de angst voor de Ander en het onbekende representeert. Ook staat de Hulk voor de woede-uitbarstingen waar we allemaal toe in staat zijn. Wie ooit gepest is, zal vast gewenst hebben een Hulk in zich te hebben.
De helden van Lee zijn heel herkenbaar. Door hun feilbaarheid kun je je makkelijk met hen identificeren. Daarmee waren ze een groot contrast met de superhelden die ervoor kwamen zoals Superman, Batman en Wonder Woman. Feilloze helden die daardoor best saai konden zijn.
Spider-Man
Voor mij is Spider-Man het beste voorbeeld van Stans nieuwe soort superheld. Spider-Man (Peter Parker) gebruikt zijn krachten in eerste instantie niet om mensen te helpen maar er zelf beter van te worden. Totdat zijn oom vermoord wordt door een inbreker die Spider-Man eerder had kunnen tegenhouden. Hij leert door die ervaring dat hij zijn kracht moet gebruiken om het goede te doen. Parker wordt geplaagd door geldproblemen, heeft een zieke tante waar hij voor moet zorgen en kan lang niet altijd zijn naasten beschermen tegen het kwaad. Dit had eens de dood van zijn vriendin tot gevolg. Daarnaast geeft Peter Parker nooit op, hoe moeilijk zijn leven en de strijd soms worden. Dat vind ik grenzeloos inspirerend. Ik leerde Spider-Man kennen toen ik negen jaar oud was en was meteen heel erg onder in de indruk. Die ‘relatie’ duurt tot op heden voort. Daarom heb ik Mijn vriend Spider-Man geschreven, een boek over fan-zijn en over wat we van Spider-Man kunnen leren.
Stan Lee en zijn creatie Spider-Man.
Van loopjongen tot cultureel icoon
Stan Lee werd op 28 december 1922 geboren als Stanley Martin Lieber aan de Upper West Side in New York. Zijn ouders waren Joods-Roemeense immigranten. Als kind las Lee alles wat hij in zijn handen kon krijgen, van Charles Dickens, H.G. Wells, Arthur Conan Doyle, Shakespeare tot Edgar Rice Burroughs’ Tarzan-verhalen. Zijn idool was filmavonturier Errol Flynn. In zijn tienerjaren speelde hij dan ook even toneel en had een aantal kortlopende baantjes.
Zijn echte ‘serieuze’ baan was die van loopjongen bij Timely Comics, waar hij in 1939 terechtkon dankzij zijn nicht die getrouwd was met uitgever Martin Goodman. Lieber werkte voor redacteur Joe Simon en art director Jack Kirby, het duo dat in 1941 de superheld Captain America bedacht. Stan was verantwoordelijk voor het vullen van de inktpotjes, het uitgummen van potloodlijnen van geïnkte pagina’s, het corrigeren van teksten en de lunch. Al snel kreeg hij ook de opdracht om redactionele stukjes te schrijven. In Captain America #3 werd zijn eerste verhaaltje gepubliceerd: ‘Captain America Foils the Traitor’s Revenge.’ Strips werden op dat moment als laagwaardige cultuur gezien en aangezien Lieber zijn naam wilde bewaren voor als hij ooit nog eens de Grote Amerikaanse Roman zou schrijven, besloot hij onder pseudoniem Stan Lee te publiceren. Twee nummers later scheef Lee zijn eerste scenario voor een Captain America-strip.
Toen Simon en Kirby uit onenigheid met Goodman vertrokken, werd de negentienjarige Lee gepromoveerd tot redacteur. Lee schreef veel strips en gebruikte verschillende pseudoniemen om de kleine uitgeverij groter te laten lijken. De uitgeverij gaf comics uit in de genres die op dat moment populair waren en veranderde wel eens van naam tot ze uiteindelijk voor Marvel Comics kozen. Lee werd hoofdredacteur bij Marvel. Begin jaren zestig vroeg Goodman hem een superheldenteam te bedenken omdat de Justice League van concurrent DC Comics het goed deed. Omdat Lee eigenlijk genoeg had van de comicindustrie en ontslag wilde nemen, stelde zijn vrouw Joan voor de Fantastic Four precies te maken hoe Lee vond dat superhelden moesten zijn. Hij had immers toch niets te verliezen. Samen met Kirby creëerde Lee het beroemde super viertal in 1961 en begon daarmee het Marvel Universum. Binnen enkele jaren werden de Marvel-helden enorm populair. Lees jongere broer Larry Lieber zou ook nog veel comics voor Marvel tekenen.
Met het bedenken van Spider-Man en de vele andere superhelden, inspireerde Lee miljoenen lezers en tegenwoordig ook filmkijkers. Lee was jarenlang de hoofdredacteur van Marvel die de plots van de meeste comics bedacht. Later werd hij de uitgever en uiteindelijk verhuisde Lee naar Hollywood om zijn helden op de televisie en het grote scherm te krijgen. Andere schrijvers volgden hem op en hielden de superhelden relevant en springlevend.
Marvel Methode
Vernieuwend was Lees manier van werken. Allereerst bedacht hij de Marvel Methode van schrijven: Lee vertelde de plot van een comic aan de tekenaar – soms beeldde hij deze uit in zijn kantoor en stond hij als Errol Flynn op zijn bureau te acteren – en de tekenaar werkte het verhaal vervolgens visueel helemaal uit. Lee schreef daarna de teksten in de ballons en de captions. Op die manier kon hij meerdere comics per maand produceren.
Uniek aan Lees schrijfwerk was zijn tone of voice. Hij erkende dat superhelden eigenlijk iets belachelijks hebben, en knipoogde naar de lezer die dit ook snapte. Tegelijkertijd namen Lee en de lezer de personages en hun wereld wel serieus. De beste Marvel-films hebben deze dubbelzinnige benadering ook.
Daarnaast sprak Lee de lezers ook amicaal en direct toe op de brievenpagina’s van de comics en in zijn redactionele columns. Lee wist de lezers echt bij Marvel te betrekken, alsof het bijzonder was om tot deze club te behoren. Door zijn altijd positieve houding was Lee ook in zijn latere jaren een geliefde en altijd energieke verschijning op comic cons. Zijn cameo’s in de Marvel-films waren altijd een fijne toevoeging. Lee was zijn hele leven een ambassadeur voor het stripmedium.
Mallrats
Mijn favoriete acteerprestatie is in Mallrats (Kevin Smith, 1995) waarin Lee zichzelf speelt. Hij signeert in een stripwinkel in een winkelcentrum. Het hoofdpersonage Brodie (Jason Lee) is een enorme Marvel-fan en wil van alles weten over de superhelden en hun seksleven. Lee praat echter telkens over hoe prachtig de liefde kan zijn en hoe romantisch een jong paartje er uitziet dat even verder op staat. Hij is hiertoe aangezet door de vriend van Brodie, omdat Brodie zijn ex-vriendin terug moet veroveren. Het mooie aan deze scène is dat Lee hier echt acteert en nog goed ook.
Lees vrouw Joan overleed in 2017. Ze waren 69 jaar samen en kregen twee dochters waarvan er eentje na enkele dagen overleed. Sinds de dood van zijn vrouw ging het privé slechter met Lee. In zijn laatste jaren was hij slechtziend en slechthorend. Ook klaagde hij zijn oude zakenpartner aan en vroeg een straatverbod aan voor de man die zijn zaken behartigde en misbruik van Lee maakte. Uiteindelijk is dat allemaal nog voor zijn dood opgelost.
Op Imagine kreeg Lee de Career Achievement Award. De regisseur van de documentaire With Great Power: The Stan Lee Story nam de prijs voor Lee in ontvangst die zelf niet aanwezig was. In 1995 is Stan Lee officieel opgenomen in de Jack Kirby Hall of Fame en in 2011 kreeg hij een ster op de Hollywood Walk of Fame.
Zonder Stan Lee hadden het Marvel Universum en de meer menselijke superheld niet bestaan. Dat had mijn leven een stuk minder avontuurlijk gemaakt en naar ik vermoed ook het leven van miljoenen anderen. Voor mij is Lee dus een van de belangrijkste schrijvers ooit. Van alle kleurrijke personages waarmee hij de wereld verrijkte is wellicht Stan Lee de sympathiekste held die Stanley Martin Lieber bedacht. We gaan hem heel erg missen.
Rust in vrede Stan Lee, bedankt voor alle avonturen en.. Excelsior!
[hr]
Dit in memoriam heb ik geschreven en is gepubliceerd op SchokkendNieuws.nl. Een dag later stond ik in de studio van Next Level Heroes om samen met gast Mevlin Imanuel van Dirtees te praten over Stan Lee met hosts Bas van Teylingen en Bardo Ellens.
Ik vind het altijd moeilijk als een van mijn helden overlijdt. Ook al was Stan dan op een leeftijd dat je het kunt verwachten. Het was een heftige en emotionele week met de dood van Stan de daarop volgende media-aandacht. Ik ben blij dat de Nederlandse media zo veel aandacht hadden voor Stan en dat ik daar een kleine bijdrage aan heb kunnen leveren.
In de jaren tachtig werd Dick Grayson Nightwing en kreeg Batman een nieuwe Robin in de vorm van Jason Todd. Omdat de stripmakers bij DC Comics graag verhalen herschrijven, kreeg Todd uiteindelijk twee origin stories. In 1988 werd besloten dat hij dood moest.
Tenminste, de redacteuren van DC Comics lieten die beslissing aan de lezers over. Zij pasten opeens het karakter van Todd aan en maakten hem gewelddadiger en opstandiger.
In het verhaal A Death in the Familyreist Jason Todd af naar het Midden Oosten om zijn biologische moeder te vinden. De Joker is daar ook en wil een atoombom verkopen aan terroristen. Jason vindt zijn moeder maar zij wordt gechanteerd door de Joker en levert haar zoon aan de psychopaat uit.
Aan het einde van deel twee van het verhaal A Death in the Family, is Jason in elkaar geslagen door de Joker met een breekijzer. Jason zit samen met zijn moeder opgesloten in een magazijn. Ze kunnen niet ontsnappen voordat er een bom ontploft.
De lezers konden in een korte periode twee telefoonnummers bellen: een telefoontje aan het ene nummer was een stem om Jason te laten sterven. Een telefoontje naar het andere nummer hield de jonge Bat-spruit in leven. Uiteindelijk stemden 5.343 mensen voor Jasons dood, en 5.271 tegen. In totaal stemden 10.614 lezers.
Batman vindt in het derde deel dus het dode lichaam van zijn Robin. Dankzij de lezertjes die met een kleine meerderheid de jongen dood wensten.
Frank Miller noemde dit ooit een heel cynische actie van DC Comics en daar moet je hem gelijk in geven. Stemmen of een personage moet blijven leven of sterven is een heel cynische vorm van marketing.
Batman kijkt droevig, alsof hij denkt: ‘Hoe diep kan een uitgeverij als DC Comics zinken…’
Stel je voor als ze dit geintje hadden uitgehaald met Gwen Stacy in 1973… Wat was dan de uitslag geweest?
Het verhaal A Death in the Family werd geschreven door Jim Starlin en getekend door Jim Aparo, geinkt door Mike DeCarlo. De covers waren echter gemaakt door Mike Mignola. Volgens mij was dit de eerste keer dat ik kennismaakte met zijn tekenstijl. Het zijn mooie, ingetogen en ietwat sombere portretten. En de cover van de dode Robin hakt er goed in.
A Death in the Family is ook in het Nederlands uitgegeven door Juniorpress/ Baldakijn als Batman Special #1-3. Daarin is ook de prelude opgenomen waarin Robins nieuwe karakter duidelijk naar voren komt. Oorspronkelijke uitgaven: Batman #426-429.
En nu is Adam West ook nog overleden. De beste man is 88 geworden en dat is niet mis, maar het is toch spijtig om te horen dat Batman bezweken is aan leukemie.
Voor mij zal West altijd een voorbeeld zijn van mensen die de wereld een stukje vrolijker maken. Zijn Batman uit de jaren zestig koester ik toch wel, en misschien was het wel de laatste keer dat de wereld nog een beetje onschuldig leek. In ieder geval voor mij.
Natuurlijk heeft West veel meer rollen gespeeld dan Batman. Ik kan me een film herinneren waarin hij de vader van Peter Weller speelde en dat heel verdienstelijk deed. Het zal The New Agegeweest zijn van regisseur Michael Tolkin uit 1994. Het was de eerste keer dat ik West weer eens voorbij zag komen zonder masker op zijn hoofd.
Toch is hij ook slachtoffer van wat we vroeger het Swiebertje-effect noemde. Waarschijnlijk is daar nu een andere term voor, daar er niet zo heel veel mensen meer zullen weten wie Swiebertje was. Batman kent echter iedereen en die overschaduwde West zijn verdere carrière.
Het web staat vol met foto’s van West als Batman en dat doet me ook goed. Jarenlang werd de serie toch een beetje verguisd, want het gaf Batman een kinderachtige reputatie. De laatste jaren was er sprake van eerherstel. De serie is zelfs op blu-ray uitgebracht en mensen kunnen daar nu, ruim vijftig jaar later, weer van genieten. Er werd ook een animatiefilm in de stijl van de tv-serie uitgebracht en er loopt een stripreeks onder de titel Batman ’66.
Liever de Batman van Adam West dan die van Zack Snyder of Joel Schumacher.
Deze foto kwam ik vanmorgen ergens op Twitter tegen. Ik vind hem heel mooi, want hier stapt Adam West in zijn Batmobile alsof hij naar zijn werk gaat. Alsof het een gewone werkdag is. Precies dat aardse wat zijn Batman altijd had.
Sinds het overlijden van Dick Bruna zijn er veel eerbetonen online te vinden. Dat snap ik heel goed, wie heeft er immers niet als kind Nijntje gelezen?
Nou ja, wij hadden geloof ik maar een boekje van Nijntje thuis. Nijntje in het ziekenhuis, gekregen van een zuster toen ik voor een operatie het ziekenhuis in moest. Ik geloof dat ik mijn keelamandelen geopereerd zouden worden. Anyway, in de kast heb ik wel wat werk van Bruna staan: hij maakte immers ook boeiende boekomslagen. Onder andere voor de reeks Zwarte Beertjes van uitgeverij Bruna. Ik heb daar een stapel Bond-uitgaven van.
Hier de twee covers die ik het boeiendst vind van dat stapeltje:
Kalm aan, Meneer Bond is de Nederlandse titel van Thunderball. Tja, die snap ik ook niet helemaal.
Dick Bruna (1927 – 2017) is 89 jaar geworden. Van de vele tributes die ik zag, vind ik dit een van de mooiste omdat de afbeelding meer laat zien dan alleen een droevige Nijntje. Bunbun legt troostend zijn hand op haar schouder en is zelf ook zichtbaar ontdaan. De illustratie is gemaakt door Matt Baaij, die een groot fan is van Bruna’s werk. En iets met konijnen heeft.
Vanuit wereldperspectief gezien was 2016 een turbulent jaar. Op persoonlijk vlak was het een jaar van persoonlijke mijlpalen.
Foto: Bart Wessels.
Het viel me op dat de meeste eindejaarslijstjes en overzichten begin december al werden gepubliceerd. Het leek bijna wel of december niet mee mocht doen met 2016. Daarmee vergeleken komt dit overzichtje veel te laat, maar eerlijk gezegd vond ik al die andere lijstjes echt aan de vroege kant. Over een paar dagen is het jaar afgelopen, dus dit lijkt me een mooi moment voor een korte terugblik.
Maar goed, welke mijlpaaltjes had ik dan het afgelopen jaar?
Ik vond een uitgever voor mijn boek Mijn vriend Spider-Man en in een paar maanden later tekende ik het contract voor mijn debuut. Inmiddels is er een cover, flaptekst en ben ik druk met het herschrijven van de tekst. De zomer was ik vooral heel druk met het schrijven van de eerste versie. Freelance werk en mijn blog stonden op een heel laag pitje. Mijn vriend Spider-Man is een van die dingen die ik in mijn leven gedaan wil hebben en die mijn leven zin geven. Dat klinkt wat hoogdravend wellicht, maar ik voel dat echt zo. Artikelen schrijven is tof, maar mijns inziens heeft een boek een langduriger waarde. Het is een van de dingen die ik gedaan wil hebben voordat ik voor eeuwig mijn ogen sluit.
Maar het jaar begon al goed met het winnen van de Persprijs Brusselvoor een artikel over het prachtige stripmuseum in Brussel. Ik voel me zeer vereerd dat ik deze prijs in ontvangst mocht nemen en ik vond het ook erg leuk dat Willem de Graeve, de directeur van het museum, voor deze gelegenheid naar Amsterdam was gekomen.
Striptalkshow
Ook vond ik het erg tof dat ik op de Stripdagen Haarlem een eigen talkshow had waarin ik stripmakers uit binnen- en buitenland ontving en interviewde. Dat is toch ook een droom die uitkomt voor een stripjournalist.
In gesprek met Mézièrs. Foto: Cok Jouvenaar.
Over interviews gesproken: mijn wens om Frits Jonker eens te interviewen voor de VPRO gids kwam ook uit. Het artikel staat begin volgend jaar in de gids. Frits heeft de tekst deels handmatig geletterd dus dat gaat er vast heel mooi uitzien. Ook interviewde ik Joe Hill tijdens Dutch Comc Con dit jaar.
Ook deed ik een grote pr-klus voor Submarine Channel, namelijk het promoten van de expositie over Motion Comics. Een erg boeiende en leuke ervaring die in 2017 een vervolg gaat krijgen.
Tot slot was dit het jaar dat ik een decennium lang blog. Dat vond ik ook wel een feestje waard eigenlijk. Tot mijn teleurstelling reageerde bijna niemand op mijn artikel hierover. Dat komt deels omdat ik toen geen linkjes plaatste op Fakebook, waardoor minder mensen op mijn blog kwamen kijken. Toch vond ik de lage respons jammer. Dat zegt wellicht iets over het feit dat dit blog als project voor mij veel belangrijker is dan voor de mensen die hier zo nu en dan komen lezen. Hoewel in voorgaande jaren blogverjaardagen wel vaak felicitaties opleverden. Is het dan toch puur een kwestie van Fakebookbereik?
Ach, fuk het ook maar. Voor mij was het een belangrijke mijlpaal en dat is veel belangrijker dan wat anderen daarvan zouden denken.
Prince. Illustratie: Gilles Vranckx
Overleden helden
Natuurlijk had 2016 ook zijn schaduwkanten. De dood van Prince was een enorme schok waar ik weken lang verdrietig van ben geweest. Ook moeten we Bowie missen, Alan Rickman, Peter van Straaten, Wim Brands en George Michael. En op de valreep ook nog Carrie Fisher!
Anderen hadden wellicht veel verdriet van het overlijden van Leonard Cohen of Glenn Frey.
De grote namen lijken met bosjes het leven te laten. Dat komt deels natuurlijk doordat veel sterren al op leeftijd zijn, maar ook overlijden ze soms veel te jong zoals Prince en George Michael. En soms besluiten ze zelf dat het genoeg is geweest, zoals Brands. Met zijn overlijden hebben we niet alleen een heel aardige man met echte passie voor het boek verloren, maar ook een van de beste interviewers die Nederland ooit gekend heeft.
Het beste leesvoer…
Dit jaar zal ik geen lijstje publiceren met daarop de beste stripalbums van het jaar. Daarvoor heb ik simpelweg te weinig nieuwe strips kunnen lezen: de meeste tijd zat ik namelijk oude Spider-Man comics door te nemen. Geen straf overigens, want ik heb eindelijk ook de Spider-Man by Roger Stern omnibus gekocht en dat zijn toch echt enkele van de beste Spider-Man comics ooit geschreven.
Twee strips schieten me echter wel meteen te binnen als zeker de moeite van het lezen waard en dat zijn In the Pines van Erik Kriek en De Man van Nu van Hanco Kolk en Kim Duchateau.
In the Pines.
Erik Kriek bewerkte vijf murder ballads tot pakkende en duistere stripverhalen. Geen slaafse adaptaties, maar eigen interpretaties. Kriek gebruikte de murder ballads om zijn eigen fantasie de ruimte te geven. Kriek levert iedere keer weer fantastisch tekenwerk af en is toch echt een van de origineelste en beste stripmakers van Nederland. Punt.
De Man van Nu.
De Man van Nu van Kolk en Duchatau is een zeer originele graphic novel, op fantastische wijze uitgevoerd. Het sciencefictionverhaal biedt allerlei spannende wendingen en een onverwachts einde. Ook slagen de makers erin het basisgegeven geloofwaardig te presenteren en op dramatisch vlak goed uit te werken.
Het boek De kunst van Morrisnoem ik ook nog even. Ik was heel blij dat dit mooie naslagwerk ook een Nederlandse editie kreeg en heb het boek met veel plezier gelezen.
Voornemens
1. Het komende jaar ga ik me minder druk maken over bullshit op straat (en dus bullshit online).
2. Ik ga ervoor zorgen dat in mei mijn boek Mijn vriend Spider-Man in de winkels ligt en ermee op tour.
3. Aan mijn tweede boek beginnen.
4. Serieus iets gaan doen tegen mijn doodsangst.
Alvast een goed nieuwjaar gewenst!
PS: Sommige mensen vonden 2016 echt een horrorjaar en hebben die gedachte gebruikt om deze spannende trailer te maken:
Deze post schrijf ik met een bezwaard hart, want vandaag is bekend gemaakt dat tekenaar Peter van Straaten is overleden. Daarmee is misschien wel de beste tekenaar van Nederland niet meer onder ons.
Peter van Straaten. Bron: www.petervanstraaten.nl
In ieder geval is nu een van mijn helden overleden, want ik heb altijd erg van Van Straatens tekeningen gehouden.
Als geen ander was Peter van Straaten in staat menselijke tekortkomingen met zoveel mededogen te verbeelden. Al zijn tekeningen zijn raak en door de schetsmatige, ietwat krasserige stijl altijd meteen herkenbaar als een tekening van Van Straaten. De tekenaar/cartoonist/schrijver hield ons een spiegel voor. Dankzij zijn feilbare personages konden we om onszelf lachen.
Tot mijn spijt heb ik Peter nooit langer gesproken dan korte gesprekjes hier en daar en is het nooit gekomen van een goed interview. Ik had hem heel graag willen spreken over zijn vakmanschap, wat hij dacht tijdens het tekenen en het toch iedere keer tot zulke scherpe observaties wist te komen. Hij kwam op mij over als een zachtaardige man met wie je graag een biertje of wijntje drinkt op een lauwwarme zaterdagmiddag.
Mijn gedachten gaan uit naar zijn nabestaanden. Ik hoop dat zij enigszins troost kunnen vinden in de ontelbaar veel geluksmomentjes, glimlachjes en schaterlachen die Peters werk bij mensen losmaakte.
Hieronder het officiële in memoriam dat uitgeverij De Harmonie vandaag opstuurde.
In Memoriam: Peter van Straaten (1935-2016)
In zijn woonplaats Amsterdam is op donderdag 8 december op 81-jarige leeftijd de tekenaar, cartoonist en schrijver Peter van Straaten overleden. Zijn werk is geliefd en veelomvattend: van politieke prenten, cartoons en strips, toneelstukken, erotische tekeningen tot vele bundels met proza. Een groot deel van zijn leven tekende Peter van Straaten voor Het Parool (van 1958 -2012), later ook wekelijks voor de Volkskrant en een geïllustreerde column in NRC Handelsblad.
Van Straatens laatste tekening verscheen dinsdag 2 augustus 2016 in de Volkskrant. Op 27 september jl ontving Peter van Straaten voor de vijfde maal de Inktspotprijs, de prijs voor de beste politieke tekening van het jaar.
De carrière van Peter van Straaten beslaat meer dan een halve eeuw waarin hij duizenden tekeningen maakte voor landelijke en regionale dagbladen, weekbladen en boeken alsook theater- en filmaffiches. Zijn werk is vele malen in boekvorm verschenen en jaarlijks, sinds 1994 tot heden, worden zijn tekeningen gebundeld in Peter’s Zeurkalender.
Hier won Peter van Straaten in 2010 de Inktspotprijs mee.
Na het gymnasium in zijn geboortestad Arnhem studeerde Van Straaten aan de Kunstnijverheids- school, de huidige Rietveld Academie in Amsterdam. Zijn loopbaan begon als reportagetekenaar bij Het Parool, waarin later de geliefde strip Vader & Zoon is verschenen. De strip verscheen maar liefst 7000 keer in Het Parool. Van 1988 tot 2012 publiceerde Van Straaten in dezelfde krant elke dag een cartoon onder de titel Het dagelijks leven. Vanaf 1969 tot 2014 verscheen wekelijks een politieke prent in Vrij Nederland. Hiermee won Van Straaten vier keer de Inktspotprijs voor de beste politieke tekening van het jaar en recent voor de vijfde maal met zijn Volkskranttekening: ‘Ik ben geen vluchteling, ik woon als twintig jaar naast u.’
Als schrijver publiceerde Van Straaten vanaf 1968 het feuilleton Agnes over een alleenstaande moeder en haar opgroeiende zoon (gebundeld in twaalf boeken), brieven en columns samen met Eelke de Jong en Rijk de Gooyer, een kinderboek (Een jongen en zijn boom, 1998) en ook een aantal toneelstukken waaronder Een lichte lunch (1987).
Zijn omvangrijke oeuvre is vele malen bekroond. In 2006 ontving hij de Gouden Ganzenveer en in 2010 werd hem de Jacobus van Looy-prijs toegekend, een prijs voor dubbeltalenten. In 2011 ontving Van Straaten een eredoctoraat aan de Rijksuniversiteit Leiden vanwege de wijze waarop zijn cartoons het menselijk gedrag inzichtelijk maken. Zijn erepromotor, hoogleraar klinische psychologie, Willem van der Does gebruikt al jaren de cartoons van Peter in colleges en in zijn boeken Zo ben ik nu eenmaal! en Dat moet mij weer gebeuren.
Peter van Straaten laat een oeuvre van tientallen publicaties en duizenden tekeningen na. Hij was getrouwd met kunstenaar Els Timmerman.
Wat bezielt iemand om zichzelf van het leven te beroven? Een zware vraag die niet eenduidig te beantwoorden is. In deze animatie gaat stripmaker Merel Barends toch op zoek naar dat antwoord.
https://www.youtube.com/watch?v=M56vTALKqms
Barends broertje pleegde twintig jaar zelfmoord toen hij twaalf jaar oud was. In opdracht van stichting 113 Zelfmoordpreventie bewerkte ze een strip hierover die ze voor Mindshakes maakte tot animatie in samenwerking met animatiestudio Mooves. Het resultaat is informatief en soms schrikbarend. Ik wist niet dat jaarlijks zo’n 94.000 mensen een zelfmoord poging doen in Nederland. Dat zijn er gemiddeld 257 per dag! Gelukkig lukt maar 2% van de pogingen…
Het goede aan de video vind ik dat er ook wordt gepraat over hoe je iemand kunt helpen als je vermoedt dat ze zelfmoord overwegen of als ze al een tijdje erg somber zijn.
Hulp uit directe omgeving lijkt me hard nodig, want ik vraag me af of mensen die zelfmoord overwegen zelf snel naar de telefoon zullen grijpen om 0900 0113 te bellen. Daarvoor is immers een bewuste keuze nodig, een keuze om jezelf tegen te houden. Een vriend of oplettend familielid kan de doemdenker helpen uit zijn duistere gedachten te ontwaken.
Ook goed vind ik de toon van het verhaal: Barends verzaakt niet hier en daar een paar grappige opmerkingen te maken om de boel wat luchtig te houden. Humor is wellicht het beste medicijn tegen alles en het feit dat zelfmoord geen lichtvoetig onderwerp is, betekent niet dat we dit op een heel sombere toon moeten benaderen. Integendeel.
De Canadese stripmaker en animator Darwyn Cooke is zaterdag 14 mei overleden aan de gevolgen van kanker. Cooke (1962-2016) werd 54 jaar.
Hij is wellicht het beste bekend door zijn werk aan strips als Catwoman, DC: The New Frontier en zijn prachtige verhalen met The Spirit van Will Eisner.
Ook zou je zijn stripbewerkingen van Richard Stark’s professionele dief Parker gelezen kunnen hebben, zoals de stripadaptatie van de roman The Hunter (2009). Cooke maakte een paar zeer geslaagde stripbewerkingen van deze boeken. Overigens was Stark een pseudoniem van de schrijver Donald E. Westlake.
Uit: The Hunter.
Cooke werkte in een herkenbare retrostijl die tegelijkertijd ook heel hedendaags aandoet en een levendige en elegante lijnvoering heeft. Het doet me wat denken aan het werk van de Fleischer studios en de klassieke Superman-animatieserie die daar gemaakt werd. Je zou kunnen zeggen dat er pure noir uit zijn tekenpen vloeide. Ik vind zijn werk erg mooi.
Neem nu deze illustratie van Catwoman en Tweety: het bekende gele vogeltje is als een grappige cartoon getekend, terwijl Catwoman als een sexy film noir heldin naar je kijkt.
Cooke heeft ook een tijd in de animatiewereld gewerkt, onder meer als storyboard artist voor Batman: The Animated Series en Superman: The Animated Series. Ook werkte hij als regisseur voor Men in Black: The Series. Gelukkig voor de stripliefhebber keerde hij rond 2000 weer terug in de stripwereld en maakte voor DC Comics Batman: Ego. Maar hij heeft ook voor Marvel gewerkt en tekende onder andere X-Force, Wolverine/Doop en Spider-Man’s Tangled Web.
Een andere verdienste van hem is dat hij samen met Ed Brubaker Catwoman een make-over gaf. Deze ging verder dan alleen haar uiterlijk maar ook haar manier van opereren en supporting cast kregen van het duo een make-over.
Dit vind ik ook een mooie cover van Cooke. In essentie zien we hier waar Superman voor hoort te staan, namelijk een redder van mensen in nood. De held die net op tijd verschijnt om je leven te redden.
Het is heel spijtig dan zo’n getalenteerde tekenaar zo relatief jong sterft. Het wrange aan dit soort sterfgevallen is dat heel veel mensen online nu voor het eerst kennis zullen maken met het werk van Cooke omdat het nu enorm gedeeld gaat worden. Aan de andere kant is dat wellicht ook een troost. Wie voor het eerst kennis met zijn werk maakt, zal nog een hoop mooie dingen ontdekken.
Gisteravond was ik samen met Linda in Eye om de slotavond van Imagine bij te wonen. Dit jaar had ik helaas verder geen tijd om mijn favoriete filmfestival te bezoeken. Te druk met een pr-klus voor Submarine Channel, enkele artikelen en mijn grote schrijfproject.
Maar over dat laatste binnenkort meer.
Civil War
Tussendoor was ik bij Disney om Captain America: Civil War te zien. Er is een embargo op de recensie, dus die mag pas maandag 25 april om 22 uur online. De filmmaatschappij uit de States legt wel vaker dingen op. Bijvoorbeeld dat er in de zaal constant een bewaker was tijdens de voorstelling. Alsof een professionele recensent stiekem met zijn smartphone opnames van de film zou maken. Maar goed, wie weet is dat in het verleden wel gebeurd en zijn ze extra voorzichtig. Uiteindelijk maakt het mij allemaal niet zoveel uit als ik maar ongestoord de film kan kijken.
Vanwege de film ben ik de eventcomics vanCivil War weer aan het herlezen. Ik geef toe: uiteindelijk heeft Captain America: Civil War niet heel veel met de oorspronkelijke comics te maken. De filmmakers hebben een origineel verhaal geschreven. De comics zijn echter fijn leesvoer. Ik denk dat dit verhaal van Mark Millar en Steve McNiven het beste event was van de afgelopen tien jaar. Maar daar kun je natuurlijk altijd over twisten.
Overbodig
Het nieuws van Prince’s dood sloeg bij mij echt de wind uit de zeilen. Kapot ben ik er nog steeds van. Vooral toen ik gisteravond hoorde dat zijn dood wellicht komt door een overdosis pijnstillers. Prince had al lang ernstige heupklachten, maar omdat hij een Jehova’s Getuige was, wilde hij niet geopereerd worden. Dom dogmatisch denken dus. Als dat hem uiteindelijk zijn leven heeft gekost, is het allemaal extra tragisch: zijn dood was dus niet nodig geweest. Niet op dit moment in ieder geval. Hoeveel mooie muziek had hij nog kunnen maken in de jaren die gekomen zouden zijn?
De vele getekende tributes die online geplaatst zijn, boden wat troost. Het is fijn om te zien hoeveel mensen iets met His Royal Badness en zijn muziek hadden. Dat schept een band.
Tribute door Aimée de Jongh.Tribute door Bill Sienkiewicz.Tribute door Gina Bernales Martin.Ook een mooie van Gilles Vranckx.J. Scott Campbell maakte een mooie, sardonisch kijkende Prince.
(De meeste tributes werden verzameld door Loresje Muses.)
Rampenfilm
Ik ben blij dat ik toch in Eye was gisteravond. De slotfilm The Wave was zeer onderhoudend met mooie special effects. Deze Noorse rampenfilm draait om geoloog Kristian die met zijn gezin op het punt staat te verhuizen van het fjordendorpje Geiranger naar Stavanger. Jarenlang hebben Kristian en zijn collega’s een oogje gehouden op de berg Åkerneset. En juist nu dreigt deze instabiel te worden, af te brokkelen en een tsunami te veroorzaken. Niet helemaal geloofwaardig allemaal, maar vakkundig gemaakt, goed geacteerd en effectief gedraaid. We gingen met een fijn gevoel de zaal uit.
Daarna was het gezellig borrelen met Menno, Tonio, Tas en Frank Mulder van deNachtvlinders.nl. Check die site als je van horror houdt. Uiteraard hadden we het ook over de vele helden die ons dit jaar al zijn ontvallen. Voor mij zijn Bowie, Brands en Prince het belangrijkste. George Martin vind ik ook een held, maar die werd toch mooi 90 jaar oud en stierf in zijn slaap.
De dood is een roofdier dat ons onverwachts te grazen neemt. Ik teken graag protest aan tegen deze gang van zaken, maar waar kan ik mijn formulier indienen?
We zijn het er allebei wel over eens dat 57 jaar niet oud is. Eigenlijk dacht ik dat Prince eeuwig jong zou blijven en dat hij mij nog lang zou overleven. Natuurlijk doet hij dat ook, want het zal lang duren voordat zijn muziek niet ergens gedraaid zal worden. Hij heeft dan ook verschrikkelijk veel songs gemaakt. En heel veel goede.
De lijst lijkt eindeloos, maar als eerste schieten mij te binnen: ‘Raspberry Baret’, ‘Purple Rain’, ‘Take me With You’, ‘Sometimes it Snows in April’, ‘Starfish & Coffee’, ‘I Could Never Take the Place of Your Man’, ‘Free’, ‘The Ladder’, ‘Paisley Park’, ‘The Arms of Orion’, ‘Strange Relationship’, ‘Nothing Compares 2 U’, ‘When Doves Cry’, ‘How Come You Don’t Call Me Anymore’, ‘The Morning Papers’, ‘I Wanna Be Your Lover’, ‘Kiss’…
Prince een muzikaal genie noemen is de man toch iets tekort doen. Prince ademde, zweette en belichaamde muziek.
Prince was seksualiteit op hoge hakken. Tongue in cheek.
Prince was romantiek: ‘Another Lonely Christmas’ is fantastisch om mee te schreeuwzingen als je je Computer Blue voelt. ‘Gotta Broken Heart Again’ biedt troost als je weer eens door een meisje bent afgewezen en ‘When You Were Mine’ als herinneringen aan een vorige relatie als bitterzoetgal door je lichaam stroomt.
Laatst zei mijn tweede moeder dat ik als tiener nooit rebelleerde, dat ik altijd zo’n rustige jongen was. Maar dat is niet helemaal waar. Ik rebelleerde door in het huis van mijn conservatieve vader teksten van Prince te zingen. Prince verzorgde de soundtrack in de jaren dat de klei waarvan ik gemaakt ben langzaam opdroogde. Hij verschafte mij de mogelijkheid een identiteit te vormen, dankzij zijn muziek maar vooral ook zijn songteksten vol erotiek, romantiek, vuige seks en spiritualiteit. Precies wat deze naar antwoorden zoekende en door hormonen aangestuurde tiener nodig had om zich staande te houden op de middelbare school. En in de tijden daarna trouwens.
Toen ik in Amerika woonde verzamelde ik alle cd’s van Prince en zijn bijprojecten die ik maar kon vinden. Het was mijn manier om de eenzaamheid te verdrijven en me te laten inspireren om door te gaan.
Ik ben nooit een Darling Nikki in mijn leven tegengekomen. Meisjes die in hotellobby’s masturberen komen – voor zover ik weet – alleen in de wereld van Prince en in porno voor. En dankzij Prince’s werk ook in mijn dagdromen.
Er was een tijd dat ik zo’n beetje 70% van de officieel uitgebrachte songteksten van Prince kon meezingen. Tegenwoordig zijn dat er iets minder. In de jaren nul verloor ik Prince uit het oor. De afgelopen jaren lette ik niet echt meer op het genie uit Minneapolis. En wat ik wel hoorde, leek een herhaling van noten.
Maar recent vond ik een oud concertkaartje terug en een las ik een prachtig boek over hoe Purple Rain tot stand kwam. Dankzij dat boek kwam ik weer net zo dicht bij Prince als de twee keren dat ik een concert van hem bijwoonde. Prince zat weer vaak in de cd-speler.
Prince en Candy
Over het wel of niet bestaan van God waren we het nooit eens. De vele verwijzingen naar een hogere macht negeerde ik zoveel mogelijk als ik naar zijn muziek luisterde. Als Prince zong ‘God is love’, dacht ik: love is voldoende. Love is goed.
Of: God is sex. En da’s nog beter.
Hoe dan ook: ik hoop voor hem dat hij gelijk had. Anders is het nu echt afgelopen voor Prince.
