Er kwam weer een lading post binnen met nieuwe stripboeken. Die neem ik aandachtig en rustig door in deze nieuwe postvlog.
Welke albums spreken jou in het bijzonder aan en waarom? Nieuwe uitgaven van Scratch Books en Concerto Books!
Tag: Hansje Joustra
Categorieën
Boer Zoekt Vrouw | Vlog 99
Boer zoekt vrouw, daarmee kun je het nieuwe stripverhaal van Pascal Rabaté en François Ravard samenvatten.
Al heet het album dan Didier, het 5e wiel aan de tractor‘, wat toch een stukje minder aantrekkelijk klinkt. Het album is uitgegeven door Concerto Books en zat deze week in mijn post. In deze vlog een eerste blik in het album. Rabaté ken ik vooral als scenarist die ‘echte’ strippersonages weet neer te zetten en zogenoemde slices of life maakt. Met dit album stelt hij niet teleur. De tekeningen van François Ravard zijn ook niet mis. Maar wacht even, zou Concerto Books niet alleen boeken over muziek en muzikanten uitgeven?? Hoe zit dat eigenlijk?
Categorieën
Comic Book Cities: Amsterdam
Wasco tekende de markt in Amsterdam West in een van zijn strips. Natuurlijk doet in de wereld van Wasco een pinguïn de boodschappen.
Guido van Driel gebruikte Amsterdam als decor van zijn strip Gasten.
Peter Pontiac tekende het bezoek van Robert Crumb aan Amsterdam op. In een strip voor Highlife toont Pontiac hoe uitgever Hansje Joustra (weergegeven als stripfiguur DirkJan) samen met Pontiac (potlood) de beroemde stripmaker Robert Crumb meeneemt naar een coffeeshop die naar hem is vernoemd.
Het Oudekerksplein in Amsterdam uit het album Suske en Wiske: Suske de Rat getekend door Luc Morjaeu.
Categorieën
Robert Crumb’s Bible of Filth
Bij Scratch Books is Robert Crumbs Bible of Filth uitgebracht. Een verzameling van zijn seksuele fantasieën en uitspattingen. Wie het werk van Crumb kent weet dat hij daarin nogal lekker ver kan gaan, al is de seks in zijn strips voor de lezer niet opwindend, maar eerder hilarisch.
Robert Crumb (Philadelphia, 1943) is een van de vaders van de Amerikaanse underground comics en een van de beste voorbeelden van een autobiografische stripmaker die zijn strips gebruikt om zijn mening te laten horen. In zijn strips laat hij zich kritisch uit over de Amerikaanse cultuur en vertelt hij openlijk over zijn seksleven en fetisjen. Hij heeft namelijk een duidelijk voorkeur voor sterke vrouwen met dikke kuiten en ronde billen. Je zou de strips therapie op papier kunnen noemen, ware het niet dat patiënt Crumb nooit is genezen. Gelukkig maar.
In 2009 kwam van Crumb zijn verstripping van het Bijbelverhaal Genesis uit. Vier jaar spendeerde de tekenaar aan dit project, dat vooral als doel had om te laten zien hoe belachelijk de bijbel eigenlijk in elkaar steekt. Crumb is dus geen fan van religie. En zijn ‘vieze’ bijbel is dan ook een mooie middelvinger naar religieuze dwaallichten.
Size matters
De grote grap is dat het boekje er ook daadwerkelijk uitziet als een bijbel. De cover is sober, het boekje bevat een leeslint en de strips zijn gedrukt op bijbelpapier. De uitgave is even groot als een bijbel. Een nadeel hiervan is dat sommige stripplaatjes nu klein uitvallen, waardoor ze moeilijker te lezen zijn. Vooral als Crumb veel tekst in een kader propt. Dat is jammer, want het tekenwerk is van de meester is prachtig en vaak vol details. Dat soort illustraties wil je eigenlijk groot zien.
Bible of Filth is een herziende editie. De eerste editie werd gepubliceerd door de Franse uitgever Futuropolis in 1986, en is nooit uitgebracht in de VS. Deze nieuwe editie is uitgebreid met stripwerk uit de periode 1968 tot en met 2006. De comics zijn zorgvuldig gerestaureerd. De strips zijn niet vertaald maar gewoon in het Engels.
Censuur
Uitgever Hansje Joustra vertelde me laatst dat ze met grote moeite een drukker konden vinden. In China, Oost-Europa en Turkije wilden ze er niet aan. Niet zo gek natuurlijk, want daar doen ze heel moeilijk over pornografie. Onnodig moeilijk als je het mij vraagt. Want (bijna) iedereen heeft seks, maar we mogen het er anno 2017 volgens sommige mensen eigenlijk niet over hebben.
Ik denk dat een hypocriete, humorloze christen als Sybrand Buma dit boekje ook niet vrijwillig zal openslaan. Niet waar anderen bij zijn in ieder geval. En dat terwijl deze strips eerder de lachspiegel stimuleren dan andere lichaamsdelen. Er is dan ook weinig subtiels aan, ook niet aan de tekenstijl van Crumb die bijvoorbeeld zwarte mensen op zo’n stereotiepe manier afbeeldt dat de anti-zwartepietencommissie daar niet vrolijk van zal worden. Vroeger kon dat nog, nu kijken we daar anders tegenaan. Je moet dit werk dus in zijn historische context beoordelen, niet naar huidige, overdreven politiekcorrecte maatstaven.
Daarom hulde voor de medewerkers van Scratch Books, omdat ze samen met Robert Crumb een dikke middelvinger opsteken aan alle moraalridders, hypocrieten en humorlozen. De rest wens ik veel leesPLEZIER.
Robert Crumb. Bible of Filth.
300 pagina’s, zwart-wit.
Uitgeverij Scratch Books, €29, 90
Categorieën
Octopus van Mark Hendriks
Octopus van Mark Hendriks is een prachtig beeldverhaal waarvan menig stripplaatje niet zo misstaan aan de muur van een galerie of museum.
Scratch Books beloofde vooral kwalitatief hoogwaardige en goed verzorgde strips uit te gaan brengen toen de uitgeverij zichzelf in 2014 aan de wereld voorstelde. Uitgevers Wiebe Mokken en Hansje Joustra hebben woord gehouden, want in de afgelopen jaren kwamen er prachtige graphic novels bij ze uit. Van die strips waar je je vingers bij zou aflikken als ze eetbaar waren geweest.
Het is dan ook geen toeval dat aardig wat van de strips van Scratch door mij zijn besproken op dit blog of in de VPRO Gids, waar ik nog steeds voor schrijf. Zoals In the Pines van Erik Kriek, Iedereen op Claudia van Sam Peeters en Mijn vriend Dahmer van Derf Backderf.
Recent voegde Scratch een nieuw album van Mark Hendriks aan dit fonds toe: Octopus. Over Hendriks heb ik het eigenlijk nog niet gehad, en dat ligt niet aan de kwaliteiten van deze in Amstelveen geboren stripmaker.
Internationaal talent
Hendriks (1971) studeerde in 1997 af aan de Academie Minerva in Groningen. Naast zijn werkzaamheden als illustrator publiceerde hij vanaf 1990 in verschillende stripbladen. Zijn werk verscheen o.a. in Frankrijk, Japan, Italië, Slovenië en Finland. In 1996 won hij de VSB Aanmoedigingsprijs en in 1998 de Handyburger Award (Slovenië). Ook ontving hij drie Stripschapspenningen in de categorie Album van het jaar: voor Tomoyo (1996), voor de albums Hong Kong Love Story en Ikayaki samen (2000) en De nieuwe hemel (2006). In 2015 kwam bij Scratch Hendriks album Tibet uit.
Tot zover het cv van Hendriks, die zijn leven deelt met Maaike Hartjes met wie hij samen Hongkong Dagboek maakte. Wat deze twee stripmakers met elkaar gemeen hebben is dat ze allebei een duidelijke eigen stijl hanteren en lekker tegendraads hun eigen weg gaan. Dat laatste zie je ook in Octopus terug.
Kunst
Octopus is hardcoverboek op oblongformaat, het is een horizontale vertelling. Op grafisch vlak is dit beeldverhaal heel erg sterk: de tekenlust van Hendriks zie je er duidelijk in terug. Vol met fijne details, gebruikt Hendriks soms heel zelfverzekerd dikke lijnen om objecten met grote contouren op papier te zetten. Daarnaast creëert hij een figuratief effect door een sterke verdeling tussen zwarte en witte vlakken. Veel individuele stripplaatjes zouden niet misstaan aan de muur van een galerie of museum.
Hendriks verdeelt de afbeeldingen vaak op in verschillende stripplaten. Dit, gecombineerd met het feit dat het album horizontaal is vormgegeven, maakt dat het verhaal van links naar rechts aan je voorbijtrekt, als een filmcamera die van links naar rechts beweegt. Wat in filmtermen ook wel een ‘pan’ wordt genoemd. Het effect van deze aanpak is dat je als lezer op reis in het verhaal wordt genomen.
Pratende octopus
Dat verhaal speelt zich af in het Koreaans dorpje Namusangun. De hoofdrolspeelster runt overdag een toeristenwinkel en speelt ’s avonds computerspelletjes met haar neefje. Het liefste gaat ze echter vissen in het natuurreservaat. Daar ontmoet ze een pratende octopus met wie ze een vriendschap sluit. Ondertussen dwalen twee toeristen in het dorpje rond, vol met informatie over de streek. De running gag in het verhaal is dat ze telkens op gesloten deuren sluiten. Of ze nu een tempel bezoeken of het souvenirwinkeltje van de hoofdpersoon. En dan is er nog de oude man, de ex-schoonvader.
Hendriks speelt graag met herhalende elementen en de variaties daarop. Het verhaal is ietwat dromerig en onwerkelijk, want octopussen kunnen niet echt praten… toch? Wat ze wel kennelijk kunnen is vrijen met de hoofdpersoon. In tegenstelling tot hentai, is de tentakelseks in Octopus eerder erotisch en intiem dan pornografisch. Maar de lezer zij gewaarschuwd: lang niet alles is wat het lijkt.
Ik vind Octopus een lust voor het oog en een boek dat ik zeker nog eens zal lezen.
Mark Hendriks. Octopus.
Uitgeverij Scratch Books, €39,90
Categorieën
Striprecensie: Scratches Magazine
De (strip)wereld is een nieuw striptijdschrift rijker: Scratches.
Scratches is een Engelstalig striptijdschrift dat eens per jaar zal verschijnen. De hoofdredactie is in handen van Joost Swarte en Hansje Joustra. De heren willen met het magazine Nederlandse en Vlaamse auteurs bij een internationaal publiek onder de aandacht brengen.
Scratches publiceert daarom werk van gevestigde én opkomende Nederlandse, Vlaamse en internationale tekenaars. Het eerste nummer bevat nieuw of ongepubliceerd werk van David B., Daan Botlek, Robert Crumb, Guido van Driel, Charlotte Dumortier, Tim Enthoven, Brecht Evens, Lars Fiske, Ben Gijsemans, Charles Guthrie, Herr Seele, Milan Hulsing, Jeroen Janssen, Bendik Kaltenborn, Kamagurka, Lennard Kok, Aline Kominsky-Crumb, Ever Meulen, Bart Nijstad, Samplerman, Tobias Schalken, Art Spiegelman, Joost Swarte, Tobias Tak, Aart Taminiau, Veiko Tammjärv, Kristina Tzekova, Sam Vanallemeersch, Judith Vanistendael, Brecht Vandenbroucke, Ludwig Volbeda, Chris Ware en Wasco.
Geen Eppo-strips
De selectie hangt dus erg naar wat ik maar even gemakshalve de kunstzinnige strip noem, waarbij de makers op grafisch vlak graag experimenteren. Scratches is dus geen magazine voor mensen die alleen van Eppo-strips houden. Het zit eerder in de buurt van RAW en sommige stripmakers kennen we al uit de Zone 5300. Daarmee is Scratches een mooie toevoeging op de stripmarkt. Al vermoed ik dat veel mainstream stripmakers zich zullen beklagen op fakebook omdat ze zich gepasseerd voelen.
Over smaak valt te twisten en niet iedere bijdrage in het magazine kon mij logischerwijs bekoren. Grootste vraagteken heb ik bij de volgorde waar als lezer geen lijn in te zien is. Er staan meerdere strips van Wasco, Crumb en Brecht Vandenbroucke in, maar allemaal verspreid door het blad. Ik had alle afleveringen van een specifieke maker bij elkaar gezet, zodat blad iets meer een geheel geworden was.
Jackson in de hel
Ook mis ik soms duiding waarom iets in het blad staat. Een goed voorbeeld hiervan zijn de twee grote platen van Bart Nijstad. Op de ene plaat zien we Bowie en Prince in een aquarium, op de andere Darth Vader en Michael Jackson in helse omgeving. Dat Jackson in de hel thuishoort snap ik meteen en hoewel ik het mooie illustraties vind, vraag ik me toch af wat ze in Scratches doen en waarom op die plek. Kortom: duiding en een dwingender volgorde had het geheel minder hap-snap gemaakt.
Behalve strips en illustraties bevat de 112 pagina dikke kolos ook drie artikelen over illustratoren: de Nederlandse underground-tekenaar Mark Smeets (1942-1999), Belgische houtsnedekunstenaar Frans Masereel (1889-1972), en de Spaanse grafisch ontwerper Manolo Prieto (1912-1991). Op Smeets werd eerder dit jaar een spotje gezet middels een groot koffietafelboek met daarin zijn werk en een schetsboek, net als Scratches uitgaven van uitgeverij Scratch.
Het tijdschrift sluit af met biografieën van de makers met de urls van hun websites erbij. Slim, want zo kunnen geïnteresseerden verder kijken en voldoet het magazine aan zijn doel stripmakers te promoten.
Presentaties
Het blad verschijnt ter gelegenheid van de Frankfurter Buchmesse, waar Nederland en Vlaanderen gastland zijn.
Vrijdag 14 oktober wordt Scratches om 18 uur gepresenteerd in The American Book Center in Amsterdam. Swarte leidt de avond in en er zijn stripmakers aanwezig om je exemplaren te signeren.
Categorieën
Een ontmoeting met Derf Backderf
Zondagmiddag interviewde ik Derf Backderf in the American Book Center in Amsterdam. Backderf was in Nederland om zijn graphic novel My Friend Dahmer te promoten die recent in het Nederlands bij Scratch Books is verschenen.
My Friend Dahmer gaat over de tijd dat Backderf op de middelbare school zat met Jefrey Dahmer die later maar liefst 17 jonge mannen vermoordde. Hij had seks met de lijken en soms at hij ook een stukje van zijn slachtoffers. Geen luchtig onderwerp dus.
Toch was het erg leuk om Backderf te spreken en ook een beetje gek, want de volgende dag interviewde ik hem in het café van het Americain voor de VPRO Gids. Zondagmiddag was dus een soort opwarmertje. Nu ja, vooral voor mij dan, want Derf was de afgelopen dagen in Frankrijk en België al flink ondervraagd over zijn boek. En vaak kreeg hij natuurlijk dezelfde vragen gesteld. Zo gaat dat op een perstoer.
(Dinsdagmiddag is Backderf om 17 uur in Lambiek).
De belangstelling in Frankrijk en België was groot geweest. In Nederland was ik een van de weinige journalisten die interesse heeft voor het werk van Backderf, vertelde uitgever Hansje Joustra. Strip blijft in hier toch een stiefkindje terwijl België en Frankrijk echte striplanden zijn.
Voor mij mag dat de pret niet drukken, al betekent het wel dat ik als freelancer lang niet altijd mijn artikelen over het beeldverhaal ergens kwijt kan.
Het gesprek in het Americain op maandag duurde lang. Derf had er zin in. Vooral toen ik het ook wilde hebben over zijn strip Punk Rock and Trailer Parks. Een hilarische strip over de punkscene in Akron Ohio in de vroege jaren tachtig. Het hoofdpersonage Otto, die zichzelf the Baron noemt, is zeer sympathiek en komt erg grappig uit de hoek. De strip zit vol gastoptredens van punkers als Klaus Nomi, The Ramones en Wendy O. Williams. Popjournalist Lester Bangs komt ook even langs.
Na het interview hebben we nog wat gepraat over de Amerikaanse stripwereld. Derf maakte nog een tekening in mijn exemplaar van Punk Rock and Trailer Parks. Het tekenen heb ik op video vastgelegd.
Binnenkort alles over Mijn vriend Dahmer en Punk Rock and Trailer Parks in de VPRO Gids.
Een paar maanden geleden werd de komst van Scratch Books aangekondigd. De nieuwe uitgeverij van Hansje Joustra en eigenaar Wiebe Mokken richt zich op het uitgeven van kwalitatief hoogwaardige en goed verzorgde boeken. Inmiddels heeft het duo de eerste drie boeken op de markt gebracht, waarvan de striproman van Ulli Lust (Wenen, 1967) het meest opvalt.
Vandaag is de laatste dag van de rest van je leven is een kleine 500 pagina’s dik verslag over een avontuurlijke reis van twee punkmeiden uit Wenen. In 1984 reizen de 17-jarige Ulli en haar vriendin Edi van Wenen naar Verona, Rome, Napels en Sicillië. Zonder papieren of geld gaan de meiden liften omdat ze zo graag de zee willen zien. Onderweg komen ze allerlei vreemde figuren tegen: junkies, straatkunstenaars, een verknipte spiritueel en maffiafiguren. Kenmerkend aan de meeste mannen die ze tegenkomen is hun machogedrag: als we het boek van Ulli moeten geloven zien alle Italiaanse mannen vrouwen als lust- en seksobject. De taak van een vrouw is het plezieren van haar man. Hoewel nymfomane Edi weinig moeite heeft met die instelling, stuit deze archaïsche visie Ulli tegen de borst, al kan zijn ook lang niet altijd ontsnappen aan de wellust van de mannen die haar pad kruisen.
Vandaag is de laatste dag van de rest van je leven is een indrukwekkende striproman door de openhartige en niets verbloemende manier van vertellen die de stripmaakster hanteert. Pijnlijke momenten, zoals een verkrachting, weet ze krachtig in beeld te brengen.
Toegegeven: ik moest even wennen aan Lusts ogenschijnlijke eenvoudige en ietwat ongepolijste tekenstijl, maar na een bladzijde of dertig zat ik helemaal in het verhaal en kon ik het boek moeilijk neerleggen. Ik snap waarom Lust al zoveel prijzen in de wacht wist te slepen met haar werk.
Mocht ik Lust ooit nog eens interviewen dan heb ik nog wel een vraag. Haar strippersonage heeft op een gegeven moment nog maar weinig plezier in de reis en heeft ze zelfs een maffiafiguur tegen zich in het harnas gejaagd. Toch besluit ze niet meteen huiswaarts te gaan. Waarom ze volhardend blijft zitten op een plek waar ze niet gewenst is, maakt Ulli niet duidelijk in haar boek.
De striproman van Ulli Lust is is zowel in hardcover als softcover verschenen. Te koop voor €39,90 of € 29,90.
De andere twee titels die Scratch heeft uitgebracht zijn Kongo, De duistere reis van Józef Teodor Konrad Korzeniowski van Tom Tirabosco en Christian Perrissin en English is not easy van de Spaanse illustrator Luci Gutiérrez.
Categorieën
Pontiac tekent Crumb
Het stripplaatje van de week is afkomstig uit de smallpressuitgave De groeten uit Amsterdam van Peter Pontiac.
In een strip voor Highlife toont Pontiac hoe uitgever Hansje Joustra (weergegeven als stripfiguur DirkJan) samen met Pontiac (potlood) de beroemde stripmaker Robert Crumb meeneemt naar een coffeeshop die naar hem is vernoemd.
Leuk detail is natuurlijk het meisje op de fiets die een mooie ronde kont heeft, waar Crumb zo van houdt. Zijn oog valt er niets voor niets op.
Terwijl ze voor het raam staan komt een dopehoofd naar buiten om te schreeuwen dat ze dicht zijn om vervolgens de deur weer dicht te smijten, niet wetende dat hij oog in oog heeft gestaan met de man waar hij zijn tent naar vernoemd heeft. Tot zover het gemeende eerbetoon van een pot head.
Volgens de Amsterdam Coffeeshop Directory is Coffeeshop Crumbs in de Berenstraat inmiddels gesloten. Verbaasd me niets gezien de ‘klantvriendelijke’ instelling van het personeel zoals deze in de strip van Peter wordt getoond.
De groeten uit Amsterdam en Underground Picture-Show zijn twee uitgaven in eigen beheer waarin Pontiac illustratiewerk heeft verzameld. Je kunt ze voor 10 euro per stuk bij de meester zelf bestellen door een berichtje te sturen naar zijn facebookpagina. Of door even de stripwinkel in Amsterdam te lopen. Bij Lambiek zag ik ze namelijk ook liggen.
Categorieën
Scratch Books wil mooie strips gaan uitgeven
Tekenaars Guido van Driel, Craig Thompson, Robert Crumb, Erik Kriek, Ever Meulen, Joost Swarte, Typex en Henning Wagenbreth hebben een nieuwe uitgever gevonden namelijk Scratch books. Hansje Joustra, tot voor kort de man achter Oog & Blik, is de uitgever.
Als je in de huidige stripmarkt een nieuwe uitgeverij opricht om graphic novels uit te geven, heb je lef. Scratch Books gaat zich richten op het uitgeven van kwalitatief hoogwaardige en goed verzorgde boeken. Daar is in Nederland en België grote behoefte aan, aldus Wiebe Mokken, oprichter en directeur van Scratch. Mokken tegenwoordig CEO van MMIT, een bedrijf dat actief is datamanagement, had vroeger een stripwinkel aan de Zeedijk. Tekenaar Joost Swarte is bij de uitgeverij betrokken als adviseur. Vandaag kreeg ik een video toegestuurd waarin de heren Joustra, Swarte en Mokken het een en ander toelichten.
Veel van de auteurs van Scratch zijn afkomstig uit het fonds van Oog & Blik/De Bezige Bij, waar Joustra tot voor kort werkzaam was. Scratch hoopt binnenkort meerdere auteurs aan te trekken.
Nu vind ik het maken van mooie strips een nobel streven, en gun ik deze nieuwe uitgeverij alle succes, maar volgens mij is een van de reden dat er van veel graphic novels weinig exemplaren worden verkocht juist het probleem dat er een flink prijskaartje aan hangt. Als je je toch al door de crisis aangetaste salaris gaat uitgeven, wil je dan op de gok een graphic novel kopen van pakweg dertig of veertig euro? Nu weet ik natuurlijk niet of de boeken van Scratch zo veel gaan kosten maar dat is toch wel weer veel hardcover stripromans nu voor in de winkel liggen.
Verder ben ik het met Swarte eens dat er goed gekeken moet worden of Nederlandse strips ook in het buitenland kunnen worden uitgegeven. Stripmakers als Erik Kriek en Marcel Ruijters doen het bijvoobeeld goed in het buitenland en richten zich vooral op die markt. Bart Nijstads graphic novel Muggen vond eerst een uitgever in Polen. De Nederlandse versie van zijn boek verschijnt dit weekend bij Uitgeverij Xtra. Wordt de Nederlandse markt secundair? Het zou goed kunnen dat Nederlandse stripmakers zich in de toekomst eerst bekommeren om een Engelstalige editie van hun boek en dat de Nederlandstalige editie, als die er dan al komt, bijzaak wordt.
Maar goed, we gaan het zien. Scratch verwacht de eerste titels in oktober uit te brengen. Het eerste album wordt De piraat en de apotheker van de Duitse tekenaar/ontwerper Henning Wagenbreth.