SCHERVEN & LITTEKENS van Erik de Graaf
DE WERELD VOLGENS HEIN DE KORT van Hein de Kort
POSTHUMUS van Pieter van Oudheusden en Jeroen Janssen
MADAME CATHERINE van Guy de Maupassant en Maarten Vande Wiele
MAN & KEREL van Stefan van Dinther
En dan heb ik er waarschijnlijk nog een paar over het hoofd gezien.
Persoonlijk vond ik dit een goed jaar, zolang ik die halvegare moslimterroristen even vergeet en ook alle domme beslissingen en missers van het kabinet negeer. Dat is een hele opgave, maar gelukkig zijn er genoeg strips om me af te leiden van dat soort zaken.
Goed, de cartoonbundels.
De bundel van Hein de Kort viel twee weken geleden op mijn mat. Het is alweer de zevende editie waarin De Kort terugkijkt op het afgelopen jaar. De bundeling is een overzicht van de beste cartoons en strippagina’s die De Kort maakte voor Het Financieele Dagblad (de strip Pegels & Zwart Zaad), Het Parool (Piet en Riet van de Buis) en Revu (Dirk & Desiree). De Kort is zoals altijd scherp en schaamteloos. Ik moet altijd erg om zijn cartoons en strips lachen.
Het enige bezwaar dat ik tegen de layout van de bundel heb is dat op sommige pagina’s meerdere cartoons worden afgebeeld. Sommige cartoons zijn daardoor soms te klein en die zijn lastig te lezen met het vlekkerige teken- en schrijfwerk van De Kort.
Het nieuwsoverzicht van Argus, geschreven en getekend door René Leisink staat ieder nummer in Eppo en wordt ook in dagblad Metro afgedrukt. Elke dag leest Argus alle kranten en kijkt hij alle journaals. Het nieuws van de dag vat hij samen in één scherp beeld. Het werk van Argus is toegankelijk getekend.
Ook dit jaar hebben Fokke & Sukke natuurlijk weer Een afzien van. Hier staat een aardig plankje afzienbundels van de afgelopen jaren – een mooi overzicht van alle onheil die in die tijd over ons heen is gestort en gelukkig zorgen Reid, Geleijnse & Van Tol er met hun scherpe grappen voor dat het allemaal een beetje dragelijk wordt.
De nieuwe bundel van Fokke & Sukke heb ik nog niet gezien. Deze wordt meestal niet automatisch mijn kant opgestuurd. Waarschijnlijk verkopen die bundels toch wel, of er nu recensies over geschreven worden of niet.
Ik hoop overigens dat Jean-Marc van Tol weer verdergaat met de strips over de geschiedenis van Fokke & Sukke. Het eerste deel Prelude stamt alweer uit 2011 en dat vond ik een te gek verhaal. Op zijn site heeft Van Tol wel al wat pagina’s van het tweede deel gepubliceerd, maar ik lees liever alles in één keer in een heel album.
Vraag aan jou: Wat vind jij van dit soort cartoonbundels? Lees je ze graag?
Zomers weer, morgen weer Zomergasten dus nu enkele strips met een zomers thema!
Eugene door Jan Dirk Barreveld.
Piet & Riet van de buis door Hein de Kort.
Heb je zelf ook nog leuke zomerse strips online gevonden? Laat dan een linkje in het reactieformulier achter.
Felicitaties voor Uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij, Yann, Olivier Schwartz, Teun Berserik, Hein de Kort, Gerben Valkema en Michiel van de Vijver. Zij hebben namelijk dit weekend de Stripschappenningen 2013 gewonnen.
Op zaterdag 9 maart werden de winnaars van de Stripschappenningen voor Album van het jaar 2012 bekendgemaakt tijdens de feestelijke prijsuitreiking op De Stripdagen in Gorinchem. (Zie voor de lijst van genomineerden hier.)
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Nederlands Jeugd ging naar Joep en Kik van Michiel van de Vijver en Gerben Valkema.
Uit het juryrapport:
Met hun serie Kijk en Lees geven Michiel van de Vijver en Gerben Valkema kinderen die achterblijven in de AVI leesmethode een mogelijkheid om te blijven lezen zonder zich te vervelen met saaie boekjes op het laagste niveau. Bovendien hebben ze de serie ook nog eens zelf uitgegeven! De commissie is blij dat deze prijs tegenwoordig in maart wordt uitgereikt, want dat betekent dat hij op tijd komt om scholen en ouders ertoe aan te zetten om deze boekjes na de zomer in ieder klaslokaal beschikbaar te maken. Doe het niet voor de auteurs, maar doe het voor de kinderen.”
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Nederlands Avontuur en Vermaak ging naar Het jaar van Hein 2012 van Hein de Kort.
Het juryrapport laat duidelijk zien dat de sympathie van de Stripschapprijs-jury bij avonturen-albums ligt: ‘[S]trips als Franka, Hel, Storm, De Ruijter, Plunk!, Snippers, Agent 327 en deze drie nominaties horen eigenlijk thuis in iedere boek en tijdschriftenhandel, zoals dat in Frankrijk en België wel het geval is. De commissie wil dit jaar speciaal de langere verhalen in het zonnetje zetten, gezien de hoeveelheid werk en toewijding die dit genre van de makers vraagt. Van iedere avonturenstrip kun je in feite zeggen dat het een wonder is dat die er überhaupt nog is.’
Toch koos de jury dit jaar voor een cartoonbundel in de categorie Nederlands Avontuur en Vermaak: ‘Maar de prijs gaat dit jaar toch naar een komisch album, van een tekenaar die alweer langer meeloopt dan hij zelf zal willen toegeven. Dagelijks tekent hij grappige strips en cartoons, die hij één keer per jaar bundelt.’
Een beetje gek eigenlijk na dat lange verhaal over de avonturen-strip, vooral omdat de jury haar oordeel niet verder motiveert. Ik had wel graag willen horen wat de jury zo aantrekt aan de cartoons van De Kort. Niet dat ik De Kort geen terechte winnaar vind, want ik kan erg om zijn werk lachen, maar het is altijd interessant om te horen waarom een jury het ene album boven het andere verkiest. En in dit geval waarom January Jones 5: De hoorns van de stier en De Vries 2: Vuurdoop naast de pot pisten. Zeker in een het geval van de categorie Nederlands Avontuur en Vermaak, waarvan ik me afvraag of je humorstrips als die van De Kort (of bijvoorbeeld Esther Verkest) en avonturenstrips in één categorie moet stoppen, omdat het wel heel erg appels met moorkoppen vergelijken is.
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Nederlands Literair ging naar Vincent van Gogh – De vroege jaren van Teun Berserik.
Juryrapport:
‘In deze categorie staan dit jaar drie albums genomineerd van Uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij. De commissie brengt het liever zelf onder de aandacht, voordat iemand anders er over begint. Natuurlijk zijn er ook andere uitgeverijen die zich op het vlak van de zogenaamde grafische roman begeven. Maar die beperken zich vaak tot vertalingen. In ieder geval is de output van Oog & Blik/De Bezige Bij zodanig dat het voor veel tekenaars de ‘first port of call’ is. De autobiografische strips van Michiel van der Pol vielen al eerder in de prijzen en zijn altijd goed voor een paar uur hoogwaardig tijdverdrijf. Teun Berseriks verstripping van twee onbekende jaren uit het leven van Vincent van Gogh geeft een verrassende kijk op Nederlands meest verstripte schilder. En de sfeervolle horror van H. P. Lovecraft is door Erik Kriek zo intens verstript, dat je bijna niet gelooft dat het een oorspronkelijk Nederlands album is. Drie topalbums, die alledrie goed in de smaak vielen. Maar de prijs gaat dit jaar naar het album dat de leden van de commissie meenam op een onverwachte reis. Door zich te richten op een relatief korte periode uit het leven van een getormenteerde schilder die iedereen denkt te kennen, weet de auteur de lezer mee te nemen in het hoofd van deze schilder om zo zelf tot eigen conclusies te komen. Dat het daarnaast ook nog een goed verteld en uitmuntend geresearched boek is waaraan de auteur drie jaar heeft gewerkt, maakt de keuze uiteindelijk onvermijdelijk.’
Tot slot:
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Buitenlands ging naar Gringos Locos van Yann en Olivier Schwartz.
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Productie ging naar Uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij voor Arzak – Landmeter.
De commissie van de Stripschapprijzen bestond in 2012 uit de volgende leden:
Eric Heuvel: winnaar van de Stripschapprijs 2012
Jeroen Thijssen: publicist en schrijver van het boek De ronde van Gallië
Hans Hoekstra: redacteur van Het Parool
Ruben Eg: recensent van Metro
Harry Huyser: stripwinkelier te Hoorn (waar ik in mijn jeugd zo’n beetje al mijn zakgeld heb uitgegeven)
Dinie de Zeeuw: lid van Het Stripschap en daarmee de stem van de striplezer
De commissie stond dit jaar wederom onder voorzitterschap van tekstschrijver en eindredacteur van Eppo, Ger Apeldoorn.
In wezen kan een jury het natuurlijk nooit goed doen. Iedereen heeft zo zijn eigen voorkeuren van beste albums, cartoonbundels etc. Zelf had ik graag het boek van Kriek zien winnen, alleen al omdat het een uniek werk is dat we niet vaak in de Nederlandse strip zien. Ook had ik een nominatie van Barbara Stoks Vincent wel zien zitten in de categorie Nederlands Literair, want Stok heeft over de laatste twee jaar van Van Gogh toch een zeer boeiende psychologische striproman gemaakt.
Laat gerust in het commentformulier horen welke strip van het afgelopen jaar jou zo geraakt heeft. En misschien ben je het wel helemaal met de Stripschap-jury eens en wil je dat even kwijt.
Het Stripschap heeft de nominaties voor de albums van het jaar bekend gemaakt en wereldkundig gemaakt wie dit jaar de P. Hans Frankfurtherprijs en de Bulletje en Boonestaak Schaal krijgen.
Daar gaan we even kort:
Comic House krijgt de P. Hans Frankfurtherprijs 2013. Recent publiceerde ik toevallig het bericht dat dit agentschap, dat een groot deel van de Nederlandse stripmakers onder zijn hoede heeft, een tweede vestiging opent in Amsterdam.
De Stripschapsjury laat weten:
Maar Comic House is meer dan een agent. Onder de bezielende leiding van Hans Buying en Miriam van Velthoven is Comic House vooral ook een ‘packager’, een studio die opdrachtgevers van ideeën voorziet en indien nodig ook de productie van het benodigde materiaal verzorgt. Strip en tekenfilm zijn het uitgangspunt en meestal ook de vorm, maar ze draaien hun hand ook niet om voor een doos met tissues, games of een geinig bedrukte bouwplaat.
De Bulletje en Boonestaak Schaal 2013 is voor Richard’s Studio:
Met de Bulletje en Boonestaak Schaal 2013 brengt Het Stripschap een eerbetoon aan de meest legendarische letterstudio die Nederland ooit heeft gekend en die in Nederland tot een revolutie in het handletteren van strips heeft geleid, Richard’s Studio in Amsterdam, beter bekend als Studio Pakker.
De studio sloot zijn deuren in 2002.
De albumnominaties voor Album van het jaar 2012 laat een lange lijst zien van vijf categorieën. Zie voor de hele lijst de site van het Stripschap, hier noem ik alleen even de categorieën Nederlands Avontuur en Vermaak en Nederlands Literair:
In de categorie Nederlands Avontuur en Vermaak zijn genomineerd:
Het jaar van Hein 4: 2012
Hein de Kort, uitgeverij L
Jaarlijkse bundeling van het verspreide werk van Nederlands grappigste
gagschrijver.
January Jones 5: De hoorns van de stier
Martin Lodewijk (tekst) en Eric Heuvel (tekeningen), uitgeverij Don Lawrence
Collection
Na twintig jaar afwezigheid is Miss Jones weer helemaal terug en alleen maar beter
geworden.
De Vries 2: Vuurdoop
Sytse Algera (tekst) en Patrick Van Oppen (tekeningen), uitgeverij Don Lawrence
Collection
Schaamteloze actiestrip die de harde Nederlandse actualiteit niet uit de weg gaat.
In de categorie Nederlands Literair zijn genomineerd:
Het onzienbare en andere verhalen
Erik Kriek (naar verhalen van H.P. Lovecraft), uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij
Als er iemand in staat is om onuitgesproken horror in beeld te brengen dan is het
Erik Kriek wel.
Scherpschutters
Michiel van de Pol, uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij
Het gevoelige verhaal over een dwingende vader en zijn epileptische zoon.
Vincent van Gogh – De vroege jaren
Teun Berserik, uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij
Een belangrijke episode uit het leven van de vaak verstripte schilder op verbluffende
manier tot leven gebracht.
Dat Kriek en Van de Pol zijn genomineerd staat buiten kijf natuurlijk, want ze maakten allebei een prachtig album. Hadden deze titels ontbroken in de lijst, dan had de jury serieus op haar hoofd moeten krabbelen. Misschien moet ze dat evengoed doen, want Barbara’s Stok boek over Vincent van Gogh ontbreekt in het lijstje. Naast dat van Kriek is Vincent toch een van de interessantste strips die vorig jaar zijn verschenen.
Uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij zal in haar nopjes zijn met maar liefst drie nominaties, evenals uitgeverij Don Lawrence
Collection met twee .
De uitreiking vindt zoals vorig jaar weer plaats op de eerste dag van de Stripdagen Gorinchem te Gorinchem, op zaterdag 9 maart om 17.30 uur. Mensen die met het openbaar vervoer komen en de uitreiking willen bijwonen, hebben pech, net zoals bij de vorige edities, want de laatste pendelbus van de dag gaat richting het station om 17.45.
Wat hebben IJsbrand Oost, Hanco Kolk, Hein de Kort, Gerrit de Jager, Gerben Valkema, Jeroen de Leijer, Daan Jippes, Erik Kriek, Fred de Heij, Jan Vriends, Mark Retera, Gerard Leever, Alex Turk, Floor de Goede, Pieter Hogenbirk, Peter Koch, Mars Gremmen en Ype Driessen met elkaar gemeen? Al deze stripmakers staan in het laatste nummer van Hollands Diep.
Voor Hollands Diep schreef Ger Apeldoorn speciaal Het stripboekenbal. Hierin komen verschillende stripfiguren uit de lage landen samen in de stadsschouwburg. Ieder stripfiguur is door zijn eigen tekenaar in de strip gezet.
Hun gastheer is Arnon Grunberg. Grunberg? Wat heeft die nu weer met strips te maken? Nou eigenlijk weinig, behalve dan dat Hanco Kolk hem zeer verdienstelijk opvoerde in Van Instanbul naar Bagdad (2010). Ook mocht hij in 2010 op de Stripdagen in Haarlem een lezing geven over de graphic novel, maar desondanks staat Grunberg niet bekend als een stripliefhebber of -kenner.
Volgens de redactie van Hollands Diep ‘is Grunberg de enige schrijver die ook stripfiguur is’, vandaar dat hij als gastheer mag optreden. Conform de werkelijkheid blijkt Grunberg in het verhaal van Apeldoorn in de stripwereld en vreemde eend in de bijt te zijn. Hij krijgt het dan ook flink te verduren.
Laatste nummer
Deze Hollands Diep is overigens de laatste. Hoofdredacteuren Ruud Hollander en Martine Kamsma schrijven:
We hebben het economische tij niet mee. Na bijna vijf jaar is gebleken dat we, ondanks een hoge oplage en veel waardering van lezers en vakjury’s, het hoofd niet boven water kunnen houden. In dat opzicht is er sinds de jaren zeventig, toen het oude Hollands Diep werd opgeheven, weinig veranderd.
Weer een mooi cultuurmagazine dat in het stof bijt. En eentje die nog aandacht besteedt aan strips ook. Erg jammer.
Stripmakers protesteren tegen de buitenproportionele cultuurbezuinigingen van het kabinet met een ludieke actie.
Wie vandaag op de strippagina van Het Parool kijkt, ziet dat de stripfiguren van de strips S1ngle, DirkJan en Piet & Riet van de buis een opvallende metamorfose hebben ondergaan. Ze zijn harkpoppetjes geworden: een protestactie van stripmakers tegen de buitenproportionele bezuinigingsplannen op kunst en cultuur van het kabinet. Staatssecretaris Halbe Zijlstra wil in totaal 200 miljoen euro bezuinigen.
De protestactie komt uit de koker van stripmakers Peter de Wit en Hanco Kolk. De Wit licht toe: ‘Ik had een ideetje voor een proteststripje voor S1ngle over de bezuinigingen. Toen Hanco en ik erover zaten te praten bedachten we dat ik het ook wel voor Sigmund kon doen. Dan zouden we twee keer hetzelfde stripje hebben.’
Het duo besloot andere stripmakers te vragen mee te doen met de actie. Ze plaatsten een oproep op het online stripmakersforum en benaderden een aantal collega’s per mail.
Ondere anderen Hein de Kort, René Leisink (Argus), Pieter Geenen (Anton Dingeman), Jean-Marc van Tol (Fokke & Sukke) en Peter van Straaten doen mee met hun dagkrantstrip. Sommige stripmakers zoals Floor de Goede, plaatsen hun proteststrip online. De strips zijn allemaal vandaag in de krant verschenen.
Kneuterig
‘De bedoeling is dat men een kneuterig harkpoppetje maakt van zijn stripfiguur en er dezelfde tekst bij schrijft: “Verdorie, die bezuinigingen op de kunst treffen ook onze strip!” Het aardige is dat iedereen dezelfde of ongeveer dezelfde tekst aanhoudt, dat vergroot het effect,’ aldus De Wit.
Peter van Straaten maakte er een variant op. ‘Ik wist niet dat er een speciale tekst onder moest. Ik heb nu een harkpoppetje getekend en daarnaast een vrouw in mijn eigen stijl die zegt “Wat zie je er uit! Moet dat van Halbe Zijlstra?”.
‘Ik heb geprobeerd om het er zo slecht mogelijk uit te laten zien,’ vertelt Mark Retera van DirkJan. ‘Dat valt nog niet mee. Je moet daar toch wel een klein beetje over nadenken.’
Steuntje in de rug
De bezuinigingsvoornemens treffen het theater en beeldende kunst het hardst. Wat precies het effect van de bezuinigingen op de Nederlandse strip zal zijn, valt op dit moment nog niet te voorspellen. Er wordt gekort op allerlei kunstenaarsregelingen, dus ook op de subsidieregelingen bij het Fonds BKVB waar stripmakers aanspraak op maken.
De stripmakers laten weten dat de actie vooral is bedoeld om andere kunstenaars te steunen. ‘Het is fijn om hardop te kunnen zeggen dat je het er niet mee eens bent, of dat in ieder geval op papier te doen,’ zegt Gerben Valkema, tekenaar van het bijdehante stripfiguurtje Elsje. ‘Geen van de krantenstrips die mee doen wordt gesubsidieerd. Ik denk niet dat wij er meteen last van hebben, maar ik vind dat je niet alleen voor je eigen hachje moet opkomen. Zo laten we met de strip zien wat er wel staat te gebeuren in het theater en met orkesten als daar de subsidies stoppen. Wat ons vooral tegen de borst stuit is dat die bezuinigingen met de botte bijl worden uitgevoerd.’
Retera vult aan: ‘Het gaat erom dat mensen aan het denken gezet worden. Al denk ik niet dat men er in Den Haag wakker van zal liggen, is het toch goed om iets te laten horen.’
Peter de Wit relativeert het mogelijke effect van de actie zelf ook: ‘Ik noem het een ludiek actietje. Een steuntje in het ruggetje van de kunst. Veel meer moet je er ook niet achter zoeken. Ik verheug me wel op het effect dat het op de regionale kranten zal hebben. Daarin staan de strips S1ngle, De Rechter en Elsje. Drie strips met harkpoppetjes onder elkaar: dat heeft toch een aardig versterkend effect.’
Dit artikel is maandag 4 juli in Het Parool gepubliceerd.
