Parodieporno met een vleugje Kevin SmithVoordat ik deze recensie schreef, luisterde ik naar de laatste twee afleveringen van Kevin Smiths Smodcast. Voor het eerst sinds lange tijd spraken Smith en producent Scott Mosier weer wat Smodcasts in. Wat was er aan de hand? 
Omdat de recettes van Zack and Miri Make a Porno erg tegenvielen durfde de regisseur bijna zijn huis niet te verlaten. Ook was hij even niet aanwezig op het internet. Dat laatste is uitzonderlijk aangezien hij bijna iedere dag wel even virtueel zijn gezicht laat zien op een van de vele sites die onder de vleugels van het View Askewniverse (Smiths productiemaatschappij) vallen.Ook al haalde Zack and Miri Make a Porno uiteindelijk een bescheiden 10 miljoen dollar binnen in het eerste weekend en stond de film in de derde week van december op 36 miljoen dollar, de film die 24 miljoen dollar kostte doet het lang niet zo goed als verwacht. Zou dat iets te maken hebben met het feit dat conservatief Amerika een afkeer heeft van alles waar het woord porno in voorkomt? In tv-spotjes werd het laatste deel van de titel immers angstvallig weggelaten. Ook een première tijdens het Halloween-weekend heeft de recettes geen goed gedaan. Toch moet de hoofdreden in de film zelf gezocht worden, want Zack and Miri Make a Porno valt tegen. Dit zeg ik als fan van Kevin Smith overigens met pijn in het hart. In zijn bescheiden oeuvre van acht films reflecteert een van de eigenzinnigste geesten van Hollywood, en vind ik veel herkenbare verwijzingen naar door mij gekoesterde popcultuur, veel prikkelende humor en originele verhalen.
Romcom met een twist
Alle films van Smith gaan over vriendschap en het zoeken naar en vinden van Ware Liefde, zo ook Zack & Miri. Wanneer beste vrienden en huisgenoten Zack (Seth Rogen) en Miri (Elizabeth Banks) afgesloten worden van water en stroom omdat ze de rekeningen niet meer kunnen betalen (want hé, er moeten ook online nepkutten worden gekocht), besluiten ze om een pornofilm te maken om daarmee alle schulden af te lossen. Ze trommelen een groepje amateurs bij elkaar om Swallow My Cockuccino op te nemen. Zack & Miri denken dat twee vrienden makkelijk met elkaar naar bed kunnen gaan zonder dat dit consequenties heeft voor de vriendschap. De kijker weet wel beter, want die is inmiddels bekend met het stramien van de romantische comedy: een jongen en een meisje draaien om elkaar heen totdat uiteindelijk het hoge woord eruit komt en ze elkaar de liefde verklaren.
De ‘crew’ & ‘cast’ van Swallow My Cockuccino.
Elizabeth Banks
Het is prijzenswaardig dat Smith in dit stoffige en voorspelbare genre het maken van een pornofilm centraal stelt. Meg fucking Ryan eat your heart out. Ook mogen we Smith op onze blote knieën danken dat hij Elizabeth Banks als Miri heeft gecast. Zij is het licht in deze film. Banks weet de volmondige en grofgebekte dialogen van Smith vloeiend uit te spreken. De scenarist en regisseur overlaadt zijn dialogen met – voor christenen en andere conservatieven – grove taal. De vele ‘fucks’ zijn niet shockerend, maar hebben in de scripts van de katholieke Smith juist iets ondeugends, zoals grofgebektheid bij een guitig kijkend jongetje iets charmants kan hebben. En dat geldt in het bijzonder als Banks deze woorden uitspreekt, meer nog dan bij de andere castleden.Ook het open spel van Banks werkt aanstekelijk. De scène waarin ze voor het eerst seks heeft met Zack – een van de spaarzame hoogtepunten in de film – is de camera vooral op haar gezicht gericht. Banks expressie vertelt het verhaal volledig. Het is een teder moment dat ontdaan is van iedere valse emotie. Banks verfijnde spel combineert goed met de grovere motoriek van Rogen. Dit is de eerste film met Rogen die ik zie daar ik Superbad en Knocked Up links heb laten liggen. Erg goed gecast vind ik Rogen niet. Opmerkelijk als je je bedenkt dat Smith juist aan hem dacht toen hij de rol van Zack aan het papier toevertrouwde. Rogen doet duidelijk zijn best, maar de kijker engageren lukt hem niet. Op den duur begint zijn schreeuwerige aanwezigheid zelfs te irriteren.
Banks en Rogen.Parodieporno
De bijacteurs zijn over het algemeen beter dan Rogen. Vooral Craig Robinson (The Office USA) en Jason Mewes passen perfect in het wereldje van Smith. De casting van (ex-) pornosterren Traci Lords en Katie Morgan is passend. En nu we het toch over porno hebben: ervan uitgaande dat porno hoort op te winden, zien we in Zack & Miri de slechtste soort porno die je je maar kunt voorstellen. Nu werkt onbeholpen amateur porno vaak op de lachspieren; de parodieporno die we in Smiths film voorgeschoteld krijgen is puur comedy. Om een indruk te geven: tijdens de eerste neukscène in de koffiebar krijgt Jason Mewes een zak koffiebonen over zich uitgestrooid. De artistieke meerwaarde hiervan is mij even ontgaan.Mewes steelt overigens volledig de show tijdens de seksscènes. Als acteur is Mewes vooral bekend als de stoner en dealer Jay uit de films van Smith en ook al zal hij nooit een Oscar winnen voor zijn acteerprestaties, hij weet in Zack & Miri als geen ander met een strak gezicht een foute pornoacteur neer te zetten.
Vintage Kevin Smith
Er zitten een paar goed getimede scènes in Zack and Miri Make a Porno die als vintage Kevin Smith bestempeld kunnen worden. De scène waarin Zack zijn liefde aan Miri bekent terwijl zij op de wc zit, is ondanks de setting, erg romantisch en wist bij deze recensent enkele warme gevoelens los te maken. Een staaltje mannenromantiek op z’n sterkst, vooral omdat het nergens te soft wordt: daar zorgt de volledig naakte Mewes wel voor die tussendoor heel droog een bepaalde masturbatietechniek demonstreert. Hier geeft Smith dus een originele draai aan een verplicht onderdeel van de romantische comedy.Briljant is ook de schoolreünie waar Zack & Miri naar toe gaan. De discussie tussen geliefden Brandon en Bobby Long (Brandon – Superman -Routh) over het feit dat Long niet comfortabel zou zijn met zijn homoseksualiteit is van dezelfde kwaliteit als de wederzijdse sneren tussen Randal Graves en Dante Hicks in beide Clerks-films. Daarbij wordt Brandon voortreffelijk gespeeld door acteur Justin Long (weer een castlid dat beter is dan hoofdrolspeler Rogen.)
Justin Long in het midden. Toch zijn dit soort perfecte momenten veel te schaars aanwezig voor een Kevin Smith-film. De rest van Zack & Miri is toch vooral een kwestie van voorspelbare scènes uitzitten. Zack and Miri Make a Porno is alles bij elkaar genomen een aardig idee met enkele sterke grappen en lieflijke momenten. Maar net als bij een stevige pornofilm had er wel meer uit het verhaal gehaald mogen worden. Van Smith mag je immers verwachten dat, wanneer hij een standaardgenre uitkiest als basis voor zijn script, daar een minder voorspelbaar verhaal van maakt. Om in pornotermen te blijven: deze Kevin Smith is halfslap.
Zack and Miri Make a Porno draait vanaf 22 januari in de Nederlandse bioscopen.
Deze recensie verscheen ook op EeuwigWeekend.nl.
Lees ook: