Joep Bertrams – Michael Minneboo

Je suis Charlie

Woensdag 7 januari werd er door drie moslim extremisten een aanslag gepleegd op de redactie van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo in Parijs. Twaalf mensen kwamen om het leven, onder wie de cartoonisten Stéphane Charbonnier (Charb), Jean Cabut (Cabu), Georges Wolinski en Bernard Velhac (Tignous).

De Nederlandse cartoonist Bernard Holtrop (Willem) was gelukkig nog onderweg naar de redactievergadering toen de aanslag door drie laffe haattheïsten werd uitgevoerd.

De prenten en strips in Charlie Hebdo zijn vaak hard, cynisch en zeer kritisch tegenover autoriteiten en instituten. De linkse redactie richt de pijlen vaak op het kapitalisme, maar de laatste jaren heeft Charlie Hebdo ook vaak aanvallen ondernomen op de radicale islam. En daar is satire ook voor: om zaken die niet kloppen aan te pakken met een flinke dosis humor. Om mensen na te laten denken met een grap.

Ik vind het moeilijk om over de aanslag te schrijven. Het heeft mij net als iedereen erg aangegrepen. Ik ben erg verdrietig, maar ook woedend. Ik vind het moeilijk om niet aan een antireligieuze tirade te beginnen, want die aanhangers van bepaalde fictiefiguren hebben al genoeg rottigheid in de wereld veroorzaakt. Maar zal me inhouden.

Eerst vroeg ik me ook af: wat moet je er eigenlijk over zeggen? Moet je je Facebook-avatar aanpassen om steun te betuigen? Moet je je afschuw over een dergelijke daad uitspreken? Ja, zegt mijn hart, maar hoe zorg je ervoor dat het geen vorm van exhibitionisme wordt? Fuck it, dan maar exhibitionisme. We zijn in principe machteloos tegen terreur, maar juist daarom moeten we ons uitspreken.

Joep Bertrams.

Ruben L. Oppenheimer

Lectrr.

Ik vind de steunbetuigingen van cartoonisten van over de hele wereld erg mooi. Je moet immers alles aan de kaak kunnen stellen. Hoewel niet iedereen het met de stijl van Charlie Hebdo eens is. Het is wellicht wat vroeg om dit soort commentaar te leveren, en ik ben het niet met Jacob Canfield eens, maar hij moet het wel kunnen zeggen. Dat is ook vrijheid van meningsuiting. Onze mening uiten we doorgaans door iets te zeggen, te schrijven of te tekenen. Niet door andere mensen waar we het niet mee eens zijn, om te leggen. Dat is het gedrag van religieuze barbaren en ik vrees dat we dat nog veel meer gaan zien de komende jaren, want terroristische acties werken. Ze genereren verschrikkelijk veel aandacht en boezemen angst in. Ieder bericht, iedere cartoon over de aanslag op Charlie Hebdo verspreidt de terroristische boodschap ‘niet fucken met Mohammed want anders maken we je koud’ net zo goed als dat we een statement maken tegen die boodschap. Het zij zo. Zwijgen is geen optie.

Mad op zijn Hollands

In september verschijnt het eerste nummer van het nieuwe Nederlandse Mad magazine, een satirisch blad met artikelen, strips, parodieën op films en televisieprogramma’s. Het Amerikaanse tijdschrift, dat al sinds 1952 wordt uitgegeven, krijgt er (een) weer een Hollands broertje bij. Hoofdredacteur Ger Apeldoorn – gek op Mad, stripkenner, vertaler en schrijver van komedies – licht toe.

Waarom een Nederlandse versie?
‘De tijd is rijp voor een Nederlandse Mad. In economisch slechte tijden is het leuk om te lachen. Een gigantisch deel van Nederland zit te wachten op leuke, verteerbare dwarse humor.’

Want, dat hebben we hier niet?
‘Nee, ik vind dat Nederland in bijna al zijn cultuuruitingen slecht voor zijn publiek zorgt. Er is ingewikkeld gedoe voor de elite en troep voor de massa, maar er zijn een heleboel mensen die van slim entertainment houden zonder dat het meteen kunstzinnig gedoe is.’

Wat is de kracht van het blad dat het bijna zestig jaar de lachspieren stimuleert?
‘Mad is in Amerikaans merk dat niet meer stuk kan. Als jij in Amerika twaalf of dertien bent dan móet je de Mad gaan lezen. Dan leer je dat de wereld geen zoetsappige hemel is, maar dat bitterheid, scherpheid, zuurheid en agressiviteit ook een plaats hebben in humor. Mad haalt iedere pretentie naar beneden.’

Hoe gaat de Nederlandse Alfred E. Neuman,de mascotte van Mad die de covers siert, eruitzien?
‘Exact hetzelfde. Het is gewoon een vertaald Amerikaans blad. Van de 52 fullcolour pagina’s worden er zestien door een Nederlands team gemaakt, dat bestaat uit cabaretiers, cartoonisten, stripmakers, internethumoristen en amateurs. De overige pagina’s zijn vertalingen van de Amerikaanse versie. De Nederlandse editie komt wat betreft toon en inhoud overeen en is te omschrijven als een mix van de onderwerpen van De TV Kantine met de smaak van Koefnoen. Het kan overal over gaan, iedereen mag een tandje kleiner gemaakt worden maar dan wel op een niet-domme manier.’

Wat kunnen we in de eerste nummers verwachten?
‘Onder andere “Alles draait om Linda”, een parodie op de comedy Iedereen is gek op Jack, getekend door Gerben den Heeten. “Tien redenen waarom Maxima een betere koning zou zijn dan Willem-Alexander”, vormgegeven door Joep Bertrams en “Maak zelf je eigen Bløf-song, het is makkelijker dan je denkt” van Wouter Tulp. Verder Mad-klassiekers als Spy vs. Spy en een parodie op de tv-serie Mad men.

Wie moet dat gaan lezen?
‘Het Veronica-, BNN- en Radio 538-publiek. Lezers tussen de 25-35 jaar, maar de nostalgisten zijn natuurlijk zeer welkom. We mikken op een grote oplage en verwachten dat we er 20.000 exemplaren van kunnen verkopen.’

Mad verschijnt 21 september en komt eens per twee maanden uit. Na drie nummers wordt besloten of men ermee doorgaat.Van 1964 tot 1994 verscheen al eerder een Nederlandse Mad.

Dit artikel is in VPRO Gids #35 gepubliceerd.