In het filmprogramma ‘It’s a Gender Thing’ op het KLIK! Amsterdam Animation Festival draait de animatiedocumentaire I Love Hooligans van Jan-Dirk Bouw, over een homoseksuele hooligan die zijn geaardheid angstvallig voor het wereldje verborgen houdt.
‘Al enige tijd deed ik research naar het thema homoseksualiteit en voetbal. Een onbespreekbaar onderwerp in de voetbalwereld,’ vertelt regisseur Jan-Dirk Bouw. ‘Omdat ik met profvoetballers niet veel verder kwam, zocht ik contact met homoseksuele amateur-voetballers. Eentje vertelde me dat hij een homoseksuele hooligan kende. De combinatie van die twee werelden leek me erg interessant.’ Bouw zocht contact met de hooligan via een datingsite voor gays en maakte na enkele chats een afspraak. ‘Bij het eerste contact heb ik meteen open kaart gespeeld over de documentaire en verteld wat ik wilde. De hooligan gaf snel aan dat hij een bijdrage wilde leveren, want hij voelde ook de urgentie van dit onderwerp. Voorwaarde was wel dat de hooligan en zijn club absoluut anoniem moesten blijven. Een interessant probleem. Mijn liefde voor strips en animatie deed me al snel besluiten dat een animatie de oplossing bood.’
Tijdens zijn research had Bouw foto- en videomateriaal gedraaid in het voetbalstadion. De live-action beelden zijn eerst gemonteerd, daarna werden deze overgetrokken door de animators, wat rotoscopen wordt genoemd. ‘Het animatieteam heeft natuurlijk wel het een en ander aangevuld omdat we niet alles precies konden opnemen zoals je dat in de film ziet. Daarnaast hebben we bijvoorbeeld gebruik gemaakt van internetvideo’s die hooligans zelf maken van hun vechtpartijen. We zijn dicht op de realiteit gebleven.’ De tekenstijl die Bouw en art-director Joost Jansen uitkozen zit tegen realisme aan, met hier en daar een expressieve uitspatting om de boodschap duidelijk over te brengen. ‘Jansen wilde de vrijheid om dingen soms dikker aan te zetten. Als je de hooligan tijdens de wedstrijd ziet schreeuwen heeft dat iets onmenselijks, waardoor de emotie wordt uitvergroot. Ook benadrukt dit de paradox: terwijl de hooligan zijn seksuele geaardheid verborgen houdt, scheldt hij spelers uit voor homo.’
Geweld
I Love Hooligans geeft een boeiende inkijk in wereld van de voetbalhooligan. ‘Op het veld moeten de spelers het doen. Die wedstrijd kan je verliezen maar dan kan je die wedstrijd altijd buiten het stadion nog winnen,’ vertelt de hoofdpersoon in de documentaire. Vervolgens zijn we getuige van hoe zijn ploeg een supporter van de andere club aftuigt. Bouw: ‘Ik had hem leren kennen als een heel aardige, relaxte man. De eerste keer dat ik mee naar het voetbal ging zag ik opeens een totaal anders personage. Er was plotseling zoveel agressie! Waarschijnlijk had hij ook wat gebruikt. Ik ben blij dat we die agressie hebben laten zien, want in mijn beleving is dat toch een essentieel onderdeel van die wereld.’
Feedback
Reacties op de film zijn positief, ook uit de voetbalwereld. Op het Berlijnse 11-mm Voetbalfilmfestival won hij de eerste prijs. ‘Daaraan merk je toch dat men het binnen de voetbalwereld belangrijk vindt dat dit onderwerp besproken wordt. Graag zou ik de film laten zien in de pauze van een wedstrijd, maar dat is onmogelijk met het geweld en drugsgebruik dat we tonen.’
En hoe reageerde de hoofdrolspeler? ‘De eerste keer dat hij de film zag was hij helemaal geobsedeerd door het geweld en had het gevoel weer in de wedstrijd te zitten. De tweede keer was tijdens de première. Na de voorstelling zag ik hem eenzaam wat biertjes drinken en toen ik vroeg of het ging, zei hij dat hij toch erg geraakt was door zijn eigen verhaal. Misschien had hij dat in eerste instantie onderdrukt en voelde de hooligan het deze keer wel. Dat was een heel emotioneel moment.’
I love hooligans (trailer) from Joost Jansen on Vimeo.
KLIK! 4 t/m 9 november in Eye te Amsterdam. www.klimamsterdam.nl
VPROTV vertoont vanaf 3 november een aantal animaties, zie vpro.nl. Op NPO Cultura op 9 november een special over KLIK!, zie npocultura.nl/klik
Dit artikel is gepubliceerd in VPRO Gids #44 (2014).