De stripverhalen van motion comics-pionier Sutu verkennen de mogelijkheden van het medium en zijn eigen fascinaties. ‘De gereedschappen die technologie ons biedt en hoe die zich gaan ontwikkelen vind ik heel boeiend.’
De Australische stripmaker en interactive designer Sutu (pseudoniem van de in 1981 geboren Stuart Campbell) is een van de pioniers op het gebied van motion comics: digitale stripverhalen die verrijkt zijn met animatie, muziek en geluidseffecten.
Sutu maakt futuristische verhalen over hoe digitale communicatie er in de toekomst uit kan zien. Ook bewerkte hij traditionele verhalen van Aboriginals tot interactieve beeldverhalen en creëerde hij samen met inheemse kinderen een ruimteavontuur dat zich afspeelt in de Australische rimboe. Een getalenteerde tekenhand, geluidseffecten, animaties, muziek en vooral een interactieve component vormen de basiselementen waarmee Sutu zijn digitale stripverhalen vormgeeft. ‘Dat je al die elementen kunt combineren om één ervaring te creëren, vind ik de kracht van het medium,’ zegt Sutu.
Kenmerkend aan zijn strips is dat de technische middelen altijd in dienst staan van het verhaal en nooit alleen maar aanwezig zijn als gimmick. Het beste voorbeeld hiervan is Modern Polaxis. Een dagboek van een tijdreiziger dat als fysiek stripboek is uitgebracht. Wie zijn tablet of telefoon boven het boek houdt en via een speciale augmented reality app leest, ziet de strippagina’s door animaties tot leven komen. Pas dan wordt het paranoïde wereldbeeld van de hoofdpersoon zichtbaar.
‘Waar je als maker van motion comics voor moet oppassen is dat mensen moeten uitzoeken hoe ze je verhaal precies dienen te lezen. Het ontwerp moet intuïtief te volgen zijn. Soms draven makers door wat interactiviteit betreft, waardoor lezers het verhaal niet goed meer kunnen volgen, gefrustreerd raken en hun interesse verliezen.’
Futuristisch
In juni was Sutu in het ABC Architectuurcentrum Haarlem om tijdens de expositie Motion Comics: The Beginnings een workshop te geven over hoe je digitale comics voor Instagram kunt maken. Terwijl de cursisten druk bezig zijn, schuift Sutu aan in de keuken om over NAWLZ te praten: een psychedelisch en interactief cyberpunkverhaal dat de vervagende grens tussen realiteit en het virtuele onderzoekt. De titel verwijst naar stad Nawlz, een echo van de futuristische metropolis zoals we die kennen uit films als Blade Runner. Dankzij breinimplantaten is de digitale wereld via een soort telepathie toegankelijk, waardoor werkelijkheid en het virtuele nog moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Het is Sutu’s toekomstbeeld van hoe het internet zich zou kunnen ontwikkelen.
In het verhaal volgen we cyber-graffiti kunstenaar Harley Chambers die zijn hallucinatie over de hele stad probeert te verspreiden. ‘Chambers vraagt zich af waar creativiteit vandaan komt, waar ideeën geboren worden en hoe je die vanuit je bewustzijn en fantasie kan communiceren in de fysieke wereld. De frustraties die bij zijn werk komen kijken zijn een commentaar op de uitdagingen waar ik als maker mee te maken heb. Ik vind de gereedschappen die technologie ons biedt en hoe die zich gaan ontwikkelen heel boeiend.’
Street art
De fijne, dunne lijnen van Sutu’s tekenstijl, zijn gedetailleerde, futuristische decors en zijn toekomstvisie, doen denken aan het werk van Moebius en Katsuhiro Otomo’s manga Akira. ‘De strips van deze makers zijn mijn bijbels en grootste invloeden.’ Verder haalt de stripmaker inspiratie uit zijn omgeving en persoonlijke fascinaties. Terwijl hij werkt, reist hij zo’n beetje de hele wereld rond.
‘Ik reageer altijd veel op de omgeving waarin ik me bevind. NAWLZ maakte ik toen ik in steden woonde en vaak Tokyo bezocht. Ik reageerde positief op de urbane omgeving. Het tekenwerk voor die strip is verwant aan de street art waar ik toen actief bij betrokken was. Toen ik daarna verhuisde naar de Australische woestijn, begon ik illustraties te maken van buitenaardse landschappen en zaten er ook meditatieve momenten in de verhalen. Ik hou van de relatie tussen personages en de omgeving die ze tot hun beschikking hebben. Daarnaast heb ik altijd interesse gehad in toekomstverhalen, sciencefiction, en de esthetische kanten van dat genre. Nadenken over hoe een telefoon er in de toekomst uitziet bijvoorbeeld. Al wil ik mezelf niet vastleggen aan een specifiek genre. Daarom heb ik These Memories Won’t Last gemaakt: ik wilde uitvinden of ik ook een persoonlijk verhaal kan vertellen.’
Alzheimer
These Memories Won’t Last, de strip die dit jaar genomineerd was voor een Eisner Award, is een mooi voorbeeld van het sociaal engagement in Sutu’s werk. De interactieve strip draait om een grootvader die lijdt aan de ziekte van Alzheimer.
‘Dat verhaal gaat over mijn opa die zich door zijn geestesziekte niet meer kon herinneren wat er twee minuten geleden was gebeurd, maar wel opeens dingen van 80 jaar geleden. Omdat hij op intellectueel niveau altijd erg bij was, vond ik het moeilijk om te zien hoe de ziekte de controle over zijn geest had overgenomen. Gedurende psychotische aanvallen vertelde hij me allerlei verhalen. Ik realiseerde me dat we een belangrijke bron aan het verliezen waren: iemand die op de vlucht voor de Tweede Wereldoorlog asiel had aangevraagd in Australië en dus een belangrijk verhaal over immigratie te vertellen had. Een actueel thema dat ons laat reflecteren op onze eigen identiteit: waar we vandaan komen en wie we eigenlijk zijn als tweede, derde generatie kolonisten. Als ik met zo’n stripverhaal de lezer wat historische context kan geven, dan worden mensen zich hopelijk beter bewust van hoe ze tegen hedendaagse vluchtelingen aankijken, zodat ze hen met meer respect behandelen.’
Inmiddels is Sutu’s opa overleden. ‘Ik heb de strip wel aan hem laten zien, maar toen was hij al te ver heen om deze nog te kunnen begrijpen.’
www.sutueatsflies.com
Meer over motion comics lees je op de site Screendiver.com.
Dit interview is gepubliceerd in VPRO Gids #35 (2016).