Dirk-Jan Hoek is grafisch ontwerper, redacteur bij de Speld en stripmaker. Ook is hij vogelliefhebber, daarom maakte hij Mao’s mussen.
Als de Chinese dictator Mao het bevel geeft alle mussen uit te roeien omdat ze de oogst zouden opeten, wil leraar Dong Tjong daar niets van weten. Hij is namelijk een groot vogelliefhebber en besluit zoveel mogelijk mussen te redden. Zijn leerlingen laat hij dan ook geen katapulten maken om de vogels te doden en dat valt de partij natuurlijk op. Dong brengt hiermee zichzelf en zijn vrouw in groot gevaar. Dong wordt dan ook gevangen genomen voor zijn ongehoorzaamheid. Uiteindelijk bleek het plan van Mao nogal dom te zijn: door de mussen nagenoeg uit te roeien waren de sprinkhanen hun natuurlijke vijand kwijt en hadden vrij spel. Dit leidde tot hongersnood in China. Mao was dus duidelijk blij met een dooie mus.
Tijdens een fietsvakantie kwam Hoek op het idee voor zijn strip, zo vertelt hij aan The Post Online:
Mijn vriendin en ik waren op reis door China en mijn vriendin die ook van vogels houdt zocht op internet naar het antwoord op de vraag waarom er zo weinig vogels in China zijn. Ze vond een artikel in The Economist waarin een Chinees vertelt hoe zijn buurt vier dagen lang de mussen moest opjagen tot ze dood neervielen. Dit plan keerde zich tegen de Chinezen: het resulteerde in een sprinkhanenplaag waardoor er pas echt veel graan verloren ging. Ik vond het wel een mooie, zij het trieste fabel en het leek me heel geschikt om iets mee te doen.’
In een schetsachtige stijl die verder niet bijzonder opmerkelijk is, vertelt Hoek op adequate wijze zijn verhaal. Persoonlijk vond ik de vignetten op de hoofdstukpagina’s mooier getekend dan de rest van de strip. Al is een hoofdstukindeling bij een dergelijk dun boekje eigenlijk overbodig.
Hoek heeft de neiging om voice-overs te laten zeggen wat je eigenlijk ook al in de plaatjes kunt zien. Als in de introductiescène Dong diep gebogen in zijn vogelencyclopedie zit gebogen horen we zijn vrouw Choyu zeggen: ‘Maar eigenlijk was mijn man getrouwd met de vogelenencyclopedie.’ Mocht het al niet duidelijk zijn in wat voor boek Dong zit te lezen, dan wordt dat heel duidelijk gezegd in de dialoog die volgt. Hetzelfde gaat op voor de scène waarin als Choyu zonder veel moeite de mussen op zolder vangt omdat deze te zwak zijn. Ook daarin spreken de beelden voor zich en is de voice-over overbodig. Tegenover deze scenes staan de momenten waarin Hoek met leuke visuele vondsten komt, bijvoorbeeld als Choyu de zak met mussen van de brug in het water wil gooien en deze zak metaforisch verandert in haar man:
Als ze de mussen doodt, doodt ze hetgeen waar hij het meeste van houdt. Door de mussen te redden houdt ze de hoop levend haar man ooit nog terug te zien. (Er wordt waarschijnlijk niet mee bedoeld dat ze haar man een zak vindt, ook al heeft Dong meer oog voor de vogeltjes in de bomen dan voor het vogeltje waar hij mee getrouwd is.)
Mao’s mussen is een aardig tussendoortje.
Dirk-Jan Hoek. Mao’s mussen
Oog & Blik/De Bezige Bij
ISBN 978 905492 4081 € 17,90. (ebook= €12,99)