Marten Toonder – Pagina 4 – Michael Minneboo

Een persoonlijke impressie van Manuscripta

Zondag vond de eerste dag van Manuscripta plaats. De opening van het boekenseizoen waar uitgevers hun catalogi presenteerden, er interviews op podia plaats hadden en vooral veel schrijvers uit eigen werk voorlazen. Voor mij was het vooral een dag van goede voornemens.
Er was veel te doen op het terrein van de Westergasfabriek. Ik had van tevoren een selectie had gemaakt van het programma, maar was deze eigenlijk vergeten zodra ik vijf minuten over het terrein had gelopen. ‘Ik zie wel wat er komt’, besloot ik en liet het toeval zijn werk doen. Samen met M., een vriendin die lesgeeft op de basisschool en voor de Kinderboekenweek aanwezig was, liep ik van gebouw naar gebouw, van stand naar stand. Terwijl ik met verschillende vertegenwoordigers van de uitgeverijen praatte en de stapels verse literatuur op de stands zag liggen, besefte ik hoe weinig Nederlandse literatuur ik tegenwoordig lees. Ik lees tijdens het forensen kilo’s papier. Meestal zijn dit boeken over film, popmuziek of Engelse literatuur. Misschien dat ik daar toch eens verandering in moet brengen. Een suggestie voor een boek kreeg ik van een van de schrijvers zelf. In een soort van fietstreintje kwam ik tegenover Christine Otten te zitten die in vijf minuten haar nieuwe roman pitste. Als Casablanca heet het – verwijzend naar de klassieke film van Michael Curtiz uit 1942. Over de jonge Nederlandse journaliste Laura Achenbach die in New York is tijdens de aanslagen op het World Trade Centre. Na deze gebeurtenis ontmoet ze Charles Perry, ex-black panther en manager van het beroemde Apollo Theatre in Harlem. Hij neemt haar mee naar zijn familie in Detroit, ooit het mekka van de soulmuziek, nu een harde, gevaarlijke en vervallen industriestad. ‘Een boek over liefde, jezelf vinden en soul muziek’, vertelde Otten. Het verhaal is geïnspireerd door haar eigen avonturen in de States rondom 11 september 2001. In vijf minuten wist ze me te interesseren voor het boek dat in januari volgend jaar uit komt. Na dit tochtje en de lunch, kroop ik de zaal van het Ketelhuis in waar de Sneak Preview gedraaid werd. Ik verwachtte half de nieuwe flick van Eddy Terstall, en verwachtte een nieuwe seksuele episode uit de Jordaan, maar kreeg Neerlands nieuwste romcom Alles is liefde van Joram Lürsen voorgeschoteld. (Daarover een andere post meer.)Eenmaal weer buiten, liep er een meisje op mij af die vroeg wie mijn held was. Ze werkte voor het Rijksmuseum die samen met de Nieuwe Kerk de tentoonstelling Held heeft geïnitieerd. Ik moest haar bekennen dat ik dit niet zo snel wist. Ik kon natuurlijk met een politiekcorrecte naam op de proppen komen: Gandhi, Boeddha, Nelson Mandela of Marten Toonder. Maar ik besloot een andere weg in te slaan. Het werd dus Kevin Smith. Mijke zette mij voor een camera en begon met opnemen voor de website van de tentoonstelling. Normaliter sta ik daar liever achter de camera, maar ja, je kunt jezelf op zo’n moment natuurlijk niet laten kennen. Bovendien praat ik graag over Kevin Smith. Mijn held omdat hij een goed voorbeeld is van iemand die zijn eigen leven heeft gefictionaliseerd in een paar heel goede films. Iemand die in zijn filmkunsten geloofde en met een miniscuul budget een van de meest interessante films van de jaren negentig wist te draaien en en passant generatie-X raak typeerde. (Clerks wel te verstaan.) Toen mijn verklaring op tape stond, nam ik mezelf voor de tentoonstelling binnenkort toch eens te bezoeken. Stripliefhebber als ik ben, bleef ik de rest van de middag vooral in de striphoek hangen. Terwijl ik converseerde met de Illustere Merel B., JP Arends, Edith Kuyvenhoven en de Schone Schrijfster, stond stripmaker Nix stripcollege te geven op het podium achter ons. Niet verrassend wellicht dat de dag werd afgesloten aan een tafel met drank en conversatie. (Zoals in Kampen, zoals in Rijkswijk, zoals het hoort.)Vriendin M. had maar liefst 250 euro aan boeken gewonnen. Aan het einde van de dag liep ik met deze gewichtige doos vol hersenspinsels samen met haar naar het openbaar vervoer. De oogst van de dag – behalve enkele recensie-exemplaren – bestond toch vooral uit een tas vol indrukken (lees: flyers en folders) van wat ons het komende jaar op literair gebied te wachten staat. En een hart vol goede voornemens op het vlak van lezen en musea.

Stripbeurs in Kampen

Samen met de Schone Schrijfster (Natasja van Loon) en de Illustere Merel B. reed ik zaterdagmiddag per trein naar Kampen. Na het debacle in Arnhem enkele maanden geleden, waren mijn verwachtingen van deze stripbeurs niet erg hoog gespannen.De ‘stripbeurs’ in Kampen valt het beste te beschrijven als een markt, daar deze bestond uit een rij stalletjes in een winkelstraat. Wie deze helemaal afliep, werd ‘getrakteerd’ op de niet-zangkunsten van de plaatselijke Dries Roelvink op het erepodium. (Ik heb overigens geen idee wat dat liedgenre met strips te maken heeft.) Een typische Suske en Wiske-beurs dus, waar opvallend veel werk van Marten Toonder te koop werd aangeboden.Vlak na aankomst troffen wij stripmakers Marq van Broekhoven en Jean-Paul Arends aan bij de stal van uitgeverij Silvester waar ze vurig aan het signeren waren. Al snel werden de tekenvellen achtergelaten en ingeruild voor een terrasje in de zon (ook striptekenaars kennen immers hun prioriteiten). Terwijl het gezelschap het plaatselijke bier tot zich nam, ging ik nog even op verkenningstocht. Deze was echter snel afgelopen, maar verliep niet geheel onaangenaam.Crème brûlée
Aan het einde van de wandeling trof ik een stand van OpenMinded. Een uitgeverij opgericht in 2004 die mangastrips met genres als humor, scifi, horror, romantiek en in het bijzonder homoseksuele liefde publiceert. Dat laatste thema komt vrij veel voor in mangastrips en animéfilms, maar is nog vrij onontgonnen gebied in de Nederlandse markt. In de stand van OpenMinded zat vooral jong vrouwelijk talent haar manga-publicaties te signeren. Een van de jonge dames was Eva Verholen (ze publiceert onder de naam Lifemachine) die op het punt staat aan de HKU te studeren en een voorliefde heeft voor het werk van Dave McKean, Salvador Dalí and René Magritte.Nu is mijn kennis van manga en animé niet extensief, maar was ik blij verrast door de bloemlezingen die ik doorbladerde. Niet in de laatste plaats omdat dit betekende dat ik deze stripbeurs niet met lege handen naar huis zou gaan. Er is immers niets meer deprimerender dan een stripbeurs verlaten zonder iets te hebben aangeschaft. Ik kocht een exemplaar van Crème brûlée. Een luchtig bundeltje erotische strips van verschillende makers, waarin op humoristische wijze verschillende seksuele uitingen en adolescente perversiteiten worden geëxploreerd. De stripjes zijn trouwens van wisselende kwaliteit: de ene maker heeft de stilistische kenmerken van manga beter in de vingers dan de andere.Autobio Marq
Ook kocht ik het eerste deel van Marq denkt uit 2002 – een autobiografische strip van Marq van Broekhoven, die al jaren zijn vader- en leraarschap weet te combineren met het maken van strips. Hij maakt onder andere Peer de Plintkabouter. Marq denkt bestaat uit een aantal korte verhalen die de ene keer over een gebeurtenis uit zijn jeugd gaan, de andere keer over een hedendaags onderwerp. Schetsmatig op papier gezet met een fineliner – de vluchtige pennenstreken zijn daarmee eenstemmig met het anekdotische karakter van deze strips. De charme van Marq denkt is de herkenbaarheid van de verhaaltjes. In een goede autobiografische strip geeft de stripmaker zich tot op zekere hoogte bloot en ontsluit hij of zij iets over diens leven. De beschreven gebeurtenissen zijn specifiek voor die maker, maar hebben tevens een herkenbaarheid waarin de lezer zich kan herkennen. (In dat opzicht lijken ze wel wat op een goed weblog.) Dit geldt voor de autobio strips van Van Broekhoven. Evenals voor de strips van Maaike Hartjes en het bekende Amerikaanse voorbeeld American Splendor.

The Unusual Suspects op het station van Kampen.

De kleine oogst aan strips werd overigens gecompenseerd door het gezellig samenzijn met bovengenoemd gezelschap. In een eetcafétje hebben we tijdens de maaltijd de tanden gezet in een filmquiz. (Wie zegt dat schrijvers en stripmakers alleen maar over papierenkunstvormen kunnen praten?) Wederom zorgde aanwezigen ervoor dat de stripbeurs een gezellige bedoening was. Dat belooft wat voor de stripbeurs Houten in september.Voor meer foto’s van Kampen zie de Hyves van de Schone Schrijfster.
Lees ook (of niet): Verslagen van de stripbeurs in Rijswijk en de stripbeurs in Arnhem.