Ben ik een Nederlander? Mijn paspoort zegt van wel. Daarin staat zwart op wit dat ik de Nederlandse nationaliteit heb. Maar wat betekent dat eigenlijk? En waarom voel ik het niet zo?
Ik ben geboren op 30 april 1977 in het ziekenhuis in Hoorn, West-Friesland. Mijn vader komt oorspronkelijk uit Amsterdam, mijn moeder uit Hoorn. Hollandser kan niet zou je zeggen. Toch werd ik door mijn donkerbruine ogen en zwart haar als kind vaak uitgescholden voor Turk. Turk heb ik me nooit gevoeld, maar Nederlander eigenlijk ook niet.
Dat is gek, want ik spreek toch de taal? Sterker nog: ik ben als schrijver en journalist heel veel met de Nederlandse taal bezig. Dat verankert me sowieso al in deze cultuur. Ik denk in het Nederlands. Ik praat Nederlands. Ik slaap en droom Nederlands. Dat was overigens anders toen ik in Amerika woonde, want toen droomde ik op een gegeven moment ook in het Engels. Ondanks het feit dat ik dankzij de taal met Holland verbonden ben, voel ik me meer verwant met de Angelsaksische cultuur, of wat ik me daarbij voorstel, dan de Nederlandse en wat ik me daarbij voorstel.
Ik deel bijvoorbeeld veel obsessies van mijn landgenoten niet. Ik snap al die ophef over voetbal niet. Echt niet. En schaatsen kan me ook gestolen worden. Hollandse muziek zoals dat van André Hazes, Marco Borsato of Kane? Ik smeer liever poep in mijn oren dan dat aan te moeten horen. Nationale obsessies als The Voice, Utopia of nieuws over BN’ers… ze zijn niet aan mij besteed. Nocht het samen scharen op Twitter tijdens het Songfestival waarbij ‘we’ tweede zijn geworden. En dan het zogenaamde oranjegevoel op bijvoorbeeld koningsdag. Mag ik een teiltje? Ik wil namelijk alles wat ik ooit over het koningshuis heb vernomen in één keer kunnen uitkotsen om er voor eens en altijd van af te zijn. Daarna wil ik die plofkop van Wim-Lex en zijn entourage nooit meer zien.
Nederland is het land van regeltjes. Zodra er iets gebeurt wat ons tegenstaat, dan bedenken we meteen een regel om te voorkomen dat het niet meer gebeurt. Tevergeefs natuurlijk. Nederland is het land van de administratie en paparassen. Het land van de ambtenarenmentaliteit. Het land waar de spoorwegen zoiets kinderachtigs als de stiltecoupé in het leven roepen omdat ze eigenlijk niet willen dat hangjongeren herrie maken. Het volk dat zichzelf graag op de borst klopt en met het vingertje nog liever naar de ander wijst. Wij doen het goed, jij niet! Schijnheilig is een woord wat me ook te binnen schiet.
Botheid ook. Daar wees mijn Engelse vriendin Kirsty me laatst op, toen ik haar interviewde over haar ervaringen in Amsterdam. Nederlanders zeggen waar het op staat. Zo kun je het noemen. Maar je kunt het ook als onbeholpen bot classificeren.
We zijn het land van de strijd tegen het water. Van wantrouwen tegen vreemdelingen. Van opportunisme, wat we dan gemakshalve handelsgeest noemen.
Ik weet ook wel dat dit maar een paar kenmerken zijn van Nederland en dan nog vooral negatieve ook.
Enkele zaken die ik positief aan Nederland vind? We hebben een hoop zaakjes op orde hier. Goed, politiek Den Haag maakt het de zorgsector steeds moeilijker om fatsoenlijk te functioneren, en de premie van de zorgverzekering wordt ieder jaar hoger. Maar wat is het toch fijn dat je snel geholpen wordt als je plotseling last hebt van nierstenen, bijvoorbeeld. Het Hollandse landschap bevat soms ook prachtige plekken om te vertoeven: ik kom zelf graag in duin- en bosgebieden. Zaken als het homohuwelijk zijn goed geregeld hier. En over het algemeen kun je redelijk makkelijk voor je mening uitkomen zonder dat de overheid je meteen oppakt. Al sluit ik niet uit dat ze je mening al weten voordat je ze uitspreekt omdat de overheid graag zijn burgers bespioneert, maar daar is Nederland niet niet uniek in.
Er zijn overigens ook een paar kenmerken die wel bij me passen, die van mij een Nederlander maken. Ik zeur ook graag over dingen, bijvoorbeeld. En is het afzetten tegen de eigen cultuur ook niet een Nederlands trekje?
Ik weet het niet precies. Daarom wil ik de komende tijd onderzoeken wat het betekent om Nederlander te zijn en wat niet. Om voor mezelf uit te maken of ik me wel Nederlander voel, of dat ik eigenlijk gewoon in een ander land moet gaan wonen en moet accepteren dat dit eigenlijk niet mijn thuis is.
Graag schakel ik jou daarbij in, beste bloglezer. Wat betekent Nederlander zijn voor jou? Wat vind je typisch Nederlands en wat niet? En bestaat er wel zoiets? Kortom, wat verstaan we onder Nederlandse identiteit?
We vragen aan nieuwkomers inmmers of ze zich willen aanpassen aan onze cultuur en dat is natuurlijk een legitieme vraag. Maar wat is dat precies, die Nederlandse cultuur.
Op vrijdag 23 maart vindt vanaf 17.30 in 
Wim de Bie, die het voorwoord schreef voor 
