Nicolas de Crécy – Michael Minneboo

Je kunt niet van Nicholas de Crécy zeggen dat hij een luie stripmaker is. De worstelrepubliek, zojuist in Nederlandse vertaling bij Scratch verschenen, is een verhaal van 224 pagina’s. En wat een verhaal!

De kleine pianohandelaar Mario is een vreemde eend in de bijt. In tegenstelling tot de rest van de familie heeft hij niets met hun maffiazaken te maken en runt op een rustige wijze de pianowinkel die hij van zijn ouders erfde. Zijn familie wordt gerund door zijn neefje, een grofgebekte baby. Dat is niet het enige opmerkelijke in de wereld die De Crécy schetst: Mario’s beste vriend is een zwijgende pinguïn die altijd op de piano speelt en het muziekinstrument door zijn klanken in beweging brengt. Als Mario wordt verraden door zijn neef en moet rennen voor zijn leven en probeert de kogels van een hoofd op een cybernetische constructie te ontwijken, krijgen ze hulp van een groep spoken en andere creaturen. Pruik is een wandelende pruik met een oog die bestaat uit het verzamelde haar van alle ongelukkige vrouwen. De mislukte wielrenner heeft lange, elastieke armen. En prinses. Zij ziet eruit als een klassiek witlakenspook en in haar lijf hopen alle ziekten van de wereld zich op. Deze creaturen en hun vreemde krachten komen goed van pas als de handlangers van de familie, een groep worstelaars, het tegen Mario en zijn vrienden opnemen.

Vreemde wezens en surrealistische taferelen zijn we wel van De Crécy gewend. Eerder maakte hij Dagboek van een spook en IJstijd. In dit laatste album lopen welbespraakte,genetisch gemanipuleerde honden rond.

Euro-manga?
De Franse stripmaker maakte De worstelrepubliek in opdracht van het Japanse blad Ultra Jump waar het in delen werd voorgepubliceerd. Een unieke kans om een manga-achtige strip te maken. ‘Tot dan toe waren de Japanners vooral exporteurs van hun eigen manga’s geweest. Ik kreeg nu de kans de verhoudingen om te keren en te laten zien waartoe de Franse strip in staat is. Het is natuurlijk maar een experiment op bescheiden schaal, maar het geeft wel aan dat Japan zich meer openstelt voor invloeden van buitenaf,’ vertelt De Crécy in het nawoord. Hoewel het een relatief dik boek betreft, blijft De Crécy dicht bij de tekenstijl die we van hem gewend zijn. Hij heeft dus niet echt gebruik gemaakt van de grammatica van de manga-strip. Niet dat dit erg is. Inhoudelijk heeft De Crécy wel rekening gehouden met de Japanse cultuur door gebruik te maken van de shinto-mythologie van geesten en godheden en door de maffia een prominente rol in het verhaal te geven. De yakuza is namelijk groot in Japan. Toch, als het niet vermeld stond in het nawoord, had ik De worstelrepubliek nooit met manga geassocieerd.

De spoken en geesten die aan de kant van Mario staan, fungeren als spiegelbeeld voor de worstelaars in dienst van de maffia. Het is zwakheid versus kracht en het is verrassend om te lezen hoe zwakheid uiteindelijk zegevierend uit een strijd kan komen. Toch stemde het einde van het boek mij bedroefd. De Crécy biedt een hoofdpersonage dat schijnbaar niets van zijn ervaringen leert, noch een afgerond einde, wat een onaf gevoel geeft.

Toch heb ik me vermaakt met deze striproman. Ik kan namelijk erg genieten van de vrolijke kolder die De Crécy de lezer voorschotelt. De zwart-wittekeningen, in een krasserige snelle stijl, zijn lekker dynamisch en geven het verhaal vaart. Daarbij zijn de spookachtige creaturen leuk ontworpen en vermakelijk om in actie te zien. Dat alles compenseert wat mij betreft een gebrek aan diepgang.

Kortom, De worstelrepubliek is prima leesvoer voor wie eens zin heeft in iets anders.

Nicholas De Crécy. De worstelrepubliek.
Uitgeverij Scratch, € 24,90. Er is ook een luxe-editie van €49,90

IJstijd van Nicolas de Crécy is een interessant sciencefictionverhaal waarin de collectie van het Louvre en het interpreteren van kunst centraal staan.

In IJstijd is een kleine expeditie wetenschappers op zoek naar de overblijfselen van de Westerse beschaving na de Zondvloed, of hoe je de ecologische ramp ook wil noemen wanneer de wereld eenmaal onder water is komen te staan, waarna een nieuwe ijstijd is aangebroken. De wereld zoals we die nu kennen is onder een dikke sneeuw en ijslaag verborgen. De nieuwe generatie mens probeert sporen te vinden van hoe hun voorouders dachten en leefden. Het ijskoude sneeuwlandschap is even wennen wellicht, maar het zijn vooral de leden van de expeditie die opvallen. Behalve mensen lopen er namelijk ook genetisch gemodificeerde honden rond die zeer welbespraakt zijn en qua kennis niet onder doen voor hun menselijke evenknieën.

Hulk en Spider-Man
Vooral Hulk, volgens hemzelf is zijn naam ‘een eerbetoon aan een godheid’, trok bij het lezen van IJstijd mijn aandacht. Een van de andere honden heet Spider-Man. Je begrijpt meteen dat de leden van de expeditie hun referenties wat betreft onze cultuur niet helemaal goed hebben, want Hulk is zich niet bewust van het feit dat zijn naamgenoot een fictief personage uit een strip is. En interpreteren van artefacten en kunst van vroeger, daar draait het in IJstijd om. Als een deel van de expeditie eindelijk het Louvre, of wat daar nog van over is, half in de sneeuw begraven terugvindt, worden er allerlei theorieën geformuleerd over wat die afbeeldingen aan de muur nu eigenlijk betekenen en welke rol ze speelden in onze maatschappij. Betekent het feit dat hun voorouders zich uitdrukten in afbeeldingen dat ze ongeletterd waren? En waarom zijn zoveel vrouwen naakt afgebeeld, was het een schaamteloze maatschappij? Als culturele antropologen probeert men de schilderijen en kunststukken te interpreteren.

Dat de interpretatie van kunst en cultureel erfgoed in het verhaal centraal staat – een interessant uitgangspunt voor een beeldverhaal – en dat de collectie van het Louvre daarin een centrale rol speelt, is natuurlijk geen toeval. In 2005 begon het Louvre in Parijs met het uitgeven van een serie stripboeken, waarbij de makers werd gevraagd om een verhaal te maken rond het museum en haar collectie. IJstijd was de eerste uit deze reeks, inmiddels zijn er negen albums gemaakt door gerenommeerde auteurs als Enki Bilal, Étienne Davodeau, David Prudhomme en Bernard Hislaire.

Het zijn vooral de aantrekkelijke, ietwat krasserige tekeningen van De Crécy en de sfeervolle inkleuring die me door het verhaal hebben gesleept. Ook vond ik het uitgesproken personage Hulk erg interessant. De andere personages zijn vooral functioneel aanwezig. Ze zijn er om de bedoeling van de verteller en het thema te verduidelijken, maar ontstijgen die functie wat mij betreft niet. Het blijven typen en worden geen personages van vlees en bloed.

Dat klinkt wellicht wat negatief, maar daar staat tegenover dat deze strip zeker de moeite van het lezen waard is. Juist omdat met IJstijd het idee dat iedereen zijn eigen bagage meeneemt als het om het interpreteren van kunst gaat, en dat beelden meerdere mogelijke interpretaties kunnen oproepen, in een lopend verhaal wordt behandeld.

IJstijd werd eerder bekroond met de Prix des Libraires de Bande Dessinée 2006 en genomineerd voor Beste Album Angoulême 2005. Recent werd het boek door uitgeverij Zet.El in een fijn leesbare, Nederlandse vertaling van Toon Dohmen uitgebracht. Achter in het boek staat een lijst van aangehaalde kunstwerken. Dat is leuk voor wie precies wil weten welke kunstwerken er in het verhaal voorkomen en deze nog eens wil gaan bekijken, want er staat ook bij waar ze in het Louvre hangen of staan.

Wat het boek echter ontbeert, is een inleiding of inleidende flaptekst die het verhaal toelicht. Nu ben je als lezer net als de expeditieleden toegewezen op je eigen interpretatie en bedoeling van IJstijd. Dat lijkt leuk, maar ik ben van mening dat als mensen zich afvragen of ze een stripalbum willen kopen, ze in ieder geval iets over het verhaal willen weten om hun keuze te kunnen bepalen. Dat IJstijd onderdeel is van een serie, geïnitieerd door het Louvre, lijkt me informatie die niet op het album had mogen ontbreken.

In het Institut Français des Pays-Bas te Amsterdam is tot en met 29 maart 2014 een selectie van tekeningen op groot formaat te bezichtigen in een tweetalige expositie genaamd Le Louvre au XXIe: Beelden uit de ijstijd. Daarin aandacht voor de presentatie van cultureel erfgoed door het Louvre en de plek van IJstijd in het oeuvre van Nicolas de Crécy.

Nicolas de Crécy – IJstijd
Zet.El, € 21,95
ISBN 978-90-72093-15-8