Categorieën
Striprecensie Strips

Recensie Carnet de voyage: Het reisverslag van Craig Thompson

De klok is weer een uur naar achteren gedraaid. Wintertijd dient zich aan. Ben benieuwd hoe koud het gaat worden dit jaar en of we dit keer genoeg zout hebben om de gladheid op de wegen te bestrijden. Weet je nog, hoe Nederland vorig jaar in rep en roer was omdat het strooizout op was? Gekkenhuis. Gelukkig hoef je met een mooi getekend reisverslag niet de deur uit om toch op reis te gaan.

Wintertijd. Dat is met een dik boek lekker bij de haard zitten. Een glas warme chocolademelk of een verse kop koffie naast je, en de wetenschap dat je de rest van de dag niets meer moet. Vakantie. Net zoals voorgaande jaren heb ik de laatste week van dit jaar vrij. De eerste week van het volgende jaar zal ik m’n gezicht ook niet op de werkvloer vertonen. De rest van mijn lijf evenmin overigens.

Ik kijk uit naar die vakantie en hoop op een dikke laag sneeuw die de stad een sprookjesdecor doet lijken.

Zoals gezegd ben ik me op dit moment in het werk van Craig Thompson aan het verdiepen. In het boekje Carnet de voyage kwam ik onderstaande winterprenten van hem tegen. Sfeervolle plaatjes die zo van een ouderwetse ansichtkaart of uit een prentenboek afkomstig kunnen zijn.

Wintertaferelen. Illustratie: Craig Thompson.

Reisverhaal
Een mooi boek trouwens dat Carnet de voyage, het reisdagboek van Thompson dat hij in 2004 bijhield toen hij drie maanden lang door Frankrijk, Barcelona, de Alpen en Marokko reisde. Het boek werd in 2005 uitgegeven door Oog & Blik. Volgens de flaptekst deed hij die gebieden aan om achtergrondmateriaal voor zijn boek Habibi te verzamelen en dat is een van de redenen dat ik het boek wilde lezen. Ik hoopte zo meer achtergrondinformatie over Habibi te krijgen, maar tot mijn spijt rept Thompson hier geen woord over.

Wel maakte hij een heel persoonlijk verslag van zijn ervaringen en de emoties die hij onderweg ervaart. Geregeld overvalt hem een sterk gevoel van eenzaamheid en een verlangen naar zijn ex-vriendin. Erg leuk voor de stripliefhebber zijn Thompsons ontmoetingen met collega stripmakers als Lewis Trondheim, Blutch en de ervaringen die hij opdoet tijdens de promotietour van Blankets. Ook erg interessant vind ik zijn ontmoetingen met de mensen onderweg, in het bijzonder Marokkanen in de medina. Thompson schetst een beeld van bedelaars, oplichters, kinderen soms nog die van iedere toerist geld willen aftroggelen, maar ook zeer gastvrije mensen.

Vrouw als bezit
Opvattingen tussen de reiziger en de locale bewoners botsen geregeld. Als Thompson bij lampenverkoper Driss in huis zit, deelt zijn gastheer de islamitische visie op vrouwen: ‘Vrouwen hebben geen waarde. Ze zijn bezittingen. Net als de voorwerpen in mijn huis. Volgens de islam blijft een vrouw in huis om te koken, schoon te maken, de kinderen te verzorgen en alles te doen wat de man zegt.’ Als Thompson dan vraagt of hij dit echt gelooft, antwoordt Driss: ‘Ja. Het is de WET van de ISLAM.’

De islam en het christendom spelen een belangrijke rol in Thompsons Habibi. Hij verwijst veelvuldig naar verhalen uit de bijbel en de koran, en laat zijn boek afspelen in een islamitische samenleving. In dat opzicht vertelt het reisverslag dus wel het een en ander over zijn onderzoek naar zijn nieuwste werk, al is het allemaal niet expliciet.

De tekeningen van Thompson zijn stuk voor stuk het bestuderen waard. Hij zet zijn observaties natuurgetrouw op papier maar schroomt niet om zo nu en dan cartooneske overdrijving te gebruiken om de werkelijkheid te verrijken en zijn persoonlijke ervaring over te brengen.

Ik hou van getekende reisverslagen. Ik heb die van Maaike Hartjes over Hong Kong met veel plezier gelezen, evenals Shenzhen van Guy Delisle. Hierin vertelt hij over zijn verblijf in de Chinese stad waar hij een tijd gewerkt heeft voor een Frans animatiebedrijf. Dit soort verhalen belichten het alledaagse leven van een andere cultuur, maar ook de persoonlijke observaties en de gebeurtenissen van de reiziger. Juist omdat het vaak zo alledaags is, zou het jou als lezer ook allemaal kunnen overkomen. Je gaat dus als het ware zelf ook een beetje op reis als je die boeken leest. Prima leesvoer voor bij de open haard dus, als thuisblijft in je kerstvakantie bijvoorbeeld.

Categorieën
Striprecensie Strips

Striprecensie: Blast 1 & 2

‘Als ik nu terugkijk, waren het de heerlijkste maanden van mijn reis… De eenzaamheid maakte me zielsgelukkig en ik besefte dat er een uitzonderlijk leven voor me was weggelegd. Wat een verrassing! Opgesloten in dit altijd al verstikkende lichaam had ik mij neergelegd bij een bestaan van zelfverloochening. En toen die Blast… die ongekende euforie.. Het was een nieuwe kans, onverwacht en overduidelijk… En dat leven in de open lucht! Wat een avontuur, wat een openbaring! Als er ooit een plaats voor mij in het universum was, dan kon het niet anders dan deze zijn! Ha,ha! Ik leefde zo dronken als u nog nooit geweest bent, zo smerig als u nooit zult zijn! Om mijn afzichtelijkheid niet door stand te verergeren heb ik mezelf altijd brandschoon gehouden. Twee keer douchen per dag, onberispelijke mondhygiëne, geparfumeerde zeep, crèmes, deodorant. Net als u, zonder twijfel. De waarheid is dat ik, net als u, riekte naar werknemer van de maand… U weet wel, dat hoerige industriële luchtje dat je overal tegenkomt. Metro, kantoren, liften… De uniforme geur van de massa…’

Aan het woord is Polza Mancini: clochard en voormalig culinair schrijver die nu alleen nog maar het leven wil proeven op een voor hem zo puur mogelijke manier.
Ik wilde je dit citaat niet onthouden omdat het een goed beeld geeft van de zienswijze van Mancini, de hoofdpersoon uit de stripreeks Blast.
Mancini wordt verhoord omdat hij verdacht wordt van de moord op Carole Oudinot.

Tijdens het politieverhoor doet hij zijn verhaal, vertelt in flashbacks. Na de traumatische dood van zijn vader ervaart Mancini voor het eerst ‘de blast’: een openbaring, een euforische ervaring die zijn gelijke niet kent. Hij keert de maatschappij de rug toe. Een maatschappij waar er nooit echt een plek was voor de corpulente en eigenaardige Mancini. Een man waar volgens de norm een steekje bij los zit. Een psychotische zwerver met het hart van een poëet die opzoek gaat naar de blast.

Slow reading
Blast is een wonderschoon beeldverhaal van de hand van de Fransman Manu Larcenet, waarin de stripmaker zijn eigen donkere kant exploreert, maar middels Mancini ook zijn gal lijkt te spuien over de westerse samenleving. Larcenet, bekend van autobiografische strip De dagelijkse worsteling, trakteert de lezer op prachtige en sfeervolle zwart-wit tekeningen waarin werkelijkheid en Polzas subjectieve ervaringen door elkaar vloeien. Wat hij precies met het slachtoffer heeft uitgespookt en of hij het ook daadwerkelijk gedaan heeft, wordt gaandeweg steeds onduidelijker. Het uitgangspunt lijkt ook meer een McGuffin te zijn; het verhaal gaat vooral om de reis die de hoofdpersoon en de lezer meemaken.

Larcenet neemt zijn tijd: er staan vijf delen van 200 pagina’s gepland. Recent verscheen bij Oog & Blik/De bezige bij deel 2: De openbaring van Sint-Jacky. De lezer adviseer ik om de boeken langzaam te lezen. Om te genieten van de details, het taalgebruik en het grafische werk. En om zich mee te laten voeren in Mancini’s wereld en zijn zoektocht naar de Blast. Dit is een beeldverhaal dat je moet ervaren. Je zult niet teleurgesteld worden.

Tot slot nog een aardige video die een impressie geeft van het art work in Blast. Mocht je net als ik geen Frans spreken, gewoon negeren en genieten van de tekeningen.

Manu Larcenet – Blast !: Vette bast & Blast 2: De openbaring van Sint-Jacky
Vertaling: Pieter van Oudheusden
Oog & Blik/De Bezige Bij, €24,90
ISBN: 978 90 549 2289 6
ISBN: 978 90 549 2319 0

Categorieën
Strips

Spinoza verstript

17 oktober verschijnt bij Oog & Blik/De Bezige bij het boek De lens van Spinoza. Daarin vertelt Jaron Beekes de veelbewogen geschiedenis van Nederlands filosoof Spinoza (1632-1677) en geeft tegelijk een inleiding op zijn werk.

Ik moet bij dit soort aankondigingen meteen denken aan stripalbums als Logicomix. De sleeper hit graphic novel over filosoof Bertrand Russell. Soms kunnen die non-fictie strips goed uitpakken. Soms ook niet, getuige de grafische biografie over Anne Frank. Goed bedoeld misschien, maar een gedrocht van een strip. Ik ben benieuwd tot welke categorie De lens van Spinoza behoort. Al ben ik wel geïntrigeerd bij het lezen van de synopsis van dit boek:

In de proloog zien we hoe Baruch de Spinoza verbannen wordt uit de joodse gemeenschap van Amsterdam. Het kan de jonge, veelbelovende koopman niet deren; hij gaat liever zijn eigen weg. Spinoza verlaat Amsterdam, in die tijd een wereldstad op het toppunt van zijn macht en welvaart, om een eigen filosofisch systeem te ontwikkelen: een radicaal, seculier antwoord op religie. Zijn pleidooi voor politieke en religieuze tolerantie leverde hem vooral vijanden op. Gehaat en bestreden bleef hij tot zijn dood vechten voor wat we nu als vanzelfsprekend ervaren: vrijheid van meningsuiting en godsdienst.

Dat Spinoza een seculier antwoord op religie trachtte te geven spreekt mij in het bijzonder aan. Maar ook ben ik erg benieuwd naar hoe Beekes het zeventiende eeuwse Amsterdam heeft verbeeld.

Jaron Beekes (1982) studeerde Algemene Cultuurwetenschappen, Illustratieve Vormgeving en Beeld & Taal. Hij maakt illustraties voor tijdschriften, posters, flyers etc. Daarnaast heeft hij een wekelijkse cartoon in Folia en werkt hij als freelance recensent voor o.a. het Nieuw Israëlitisch Weekblad, de Joodse Omroep en Metropolis M. Ook werkte hij mee aan het tv-programma Dwars door de Diaspora.

Expositie Joods Historisch Museum
Wie meer wil zien van Beekes grafische werk kan terecht bij de expositie met origineel werk in het Joods Historisch Museum. Deze is binnenkort te zien en loopt tot 24 november, de verjaardag van Spinoza.

Categorieën
Striprecensie Strips

Het fijne, kleine boek van de Beatles

Al een paar dagen klinken liedjes van The Beatles in mijn hoofd en dat komt door Het kleine boek van de Beatles. Een geïllustreerd feitelijk relaas over het leven van de mythische band, gemaakt door fan en stripmaker Hervé Bourhis. Ik vind het een heerlijk boekje.

The Beatles waren al zo’n acht jaar uit elkaar toen ik geboren werd, toch is het mijn favoriete band aller tijden. Dat John Lennon, Paul McCartney, George Harrison en Ringo Starr nog steeds aandacht generen blijkt wel uit de hoeveelheid boeken er nog steeds over hen verschijnen.

Wat het boekje van Bourhis bijzonder maakt, zijn de illustraties. Bourhis tekent in een ontspannen lijn sleutelmomenten uit de Beatlegeschiedenis. Hij baseert zich vaak op bestaande foto’s en albumhoezen, maar door de tekeningen zien die overbekende platen er weer fris uit. Doorgewinterde fans zullen weinig nieuws lezen in dit boekje, maar dankzij de tekeningen krijgen ze dus wel een kans om de geschiedenis van hun favoriete band op een andere manier door te nemen.

Veel Beatle-boeken eindigen op het moment dat de band uit elkaar gaat. Bourhis behandelt ook de solojaren en gaat door tot 2009, het moment dat hij een concert van Paul McCartney bijwoont.

Door de speelse lay-out is het soms niet helemaal duidelijk in welke volgorde de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Ook had ik een index en paginanummering wel fijn gevonden.

Hervé Bourhis woont in Bordeaux en werkt als illustrator en cartoonist voor een aantal bladen. Hij heeft verschillende titels op zijn naam staan, waaronder Le Petit Livre Rock dat qua aanpak veel wegheeft van het Beatle-boekje.

Recensent
In zijn verhaal schuift de stripmaker zijn eigen mening niet onder stoelen of banken. Hij recenseert de Beatle-platen en voorziet deze van een score. Zo omschrijft hij Rubber Soul – een van de beste platen van het viertal – als volgt: ‘Warm en melancholisch als knappend houtvuur op een zondagmiddag is dit het herfstalbum bij uitstek, en ook van alle andere seizoenen sinds1965.’ Daarentegen is Bourhis minder lovend over de single All you need is love/Baby you’re a rich man: ‘Een lofzang op de universele liefde, irriterend en zo koel als de hel. (…) De b-kant is onverdraaglijk.’ Nou ja, je hoeft het niet met de tekenaar eens te zijn om toch van het boek te kunnen genieten.

Wat ik ook sympathiek vind is dat personages al worden geïntroduceerd voordat ze iets met de band te maken krijgen. Zo geeft de auteur wat achtergrondinformatie over hun latere manager Brian Epstein en Yoko Ono, die enkele jaren later een symbiotische relatie aangaat met John Lennon.

Het kleine boek van de Beatles is fijn leesvoer voor de fans en een ieder die op speelse wijze iets meer willen weten over het legendarische viertal uit Liverpool.

Hervé Bourhis , Het kleine boek van de Beatles
ISBN: 978 90 549 2322 0
Oog & Blik/De Bezige Bij, €24,90

Deze recensie is ook op het stripblog van Zone 5300 gepubliceerd.

Categorieën
Strips

Rhythm van Peter Pontiac vanaf september in de winkel

Ik krijg als stripjournalist veel boeken thuisgestuurd van uitgevers. Vaak ongevraagd, maar nooit onwelkom. Er zijn ook boeken waar ik naar uitkijk, zoals het verzamelde werk van Peter Pontiac dat begin september uitkomt. Rhythm heet de bundel.

Recent heb ik weer eens Kraut en de Pontiac Reviews, de reeks boeken uitgegeven door Oog & Blik waarin het werk van Peter thematisch is gebundeld, gelezen als voorbereiding op het interview dat ik laatst met hem voerde.

De nieuwe bundel Rhythm zal al Pontiacs stripverhalen bevatten. Voor de liefhebber moet dit het perfecte boek zijn, want zijn strips verschenen overal en nergens. Maar de bundel is ook een prima manier om voor het eerst kennis te maken met een van de grootste striptekenaars van Nederland. Nooit eerder is een compleet overzicht van zijn stripoeuvre gepubliceerd. In Rhythm zijn alle strips chronologisch geordend, het geeft zijn ontwikkeling van de underground-strips uit de jaren zeventig tot zijn latere werk weer, maar ook langere verhalen als Lost in the Lowlands en Requim Fortissimo.

Rhythm komt niet toevallig begin september uit, want op de negende van die maand krijgt Pontiac De Marten in zijn handen gestopt. Om zijn oeuvre te vieren krijgt de tekenaar een welverdiende geldprijs van 25.000 euro.

Op 9 september 2011 wordt de Marten Toonderprijs aan hem uitgereikt in de Grote Kerk in Breda, daarna opent de overzichtstentoonstelling Comix, Hot Pix & Tragix in het Graphic Design Museum in Breda. De expositie loopt van 10 september tot 27 november 2011.

Het interview met Pontiac zal begin september in de VPRO Gids verschijnen.

Categorieën
Strips

Interview Daniel Clowes: Ideale mannen op leeftijd

Daniel Clowes maakte twee intrigerende strips over humeurige mannen van middelbare leeftijd. ‘De ideale man en Wilson zijn twee kanten van dezelfde medaille.’

De naam van de Amerikaanse stripmaker Daniel Clowes (Chicago, 1961) zal niet bij iedereen meteen een belletje doen rinkelen, maar de film Ghost World waarschijnlijk wel. De film uit 2001 van regisseur Terry Zwigoff vond zijn oorsprong in de gelijknamige graphic novel van Clowes, die met Zwigoff het filmscenario schreef.

In Ghost World bekritiseren de achttienjarige meiden Enid en Rebecca, aan de vooravond van volwassenheid, de Amerikaanse maatschappij en het consumentisme. Klasgenoten, ouders en stadsgenoten ontkomen niet aan het meedogenloze oordeel van het duo, zelfs de stripmaker niet. Een scène in de strip die niet in de film terechtkwam, is een signeersessie waarin Clowes zielig en alleen achter een stapel boeken zit te wachten op fans die niet komen. Enid observeert hem op afstand, durft de stripmaker uiteindelijk niet te benaderen en zal later tegen Rebecca zeggen dat ze hem een ‘old perv’ vond.

Superheldenstrips
Eenzame signeersessies kwamen in het begin van Clowes’ carrière wel voor.
‘Vroeger zat ik vaak te signeren in stripwinkels waar ze voornamelijk publiek bediende dat superheldenstrips leest, en die staan ver af van de verhalen die ik maak. Ik zat dan achterin en stripkopers keken dan ongemakkelijk mijn richting uit. Bijna niemand kwam naar mijn tafel, hoogstens een of twee mensen in drie uur,’ vertelt Clowes telefonisch vanuit zijn huis in Oakland te Californië waar hij met zijn vrouw en zoon woont.

Een paar jaar voor de film uitkwam werden Clowes z’n strips al wat populairder en zat hij niet meer alleen. Sinds de verfilming van Ghost World heeft hij een aardige fanbase bij signeersessies. ‘Gelukkig is het nooit te massaal geworden. Ik vind het fijn om een beetje een band te hebben met de mensen op stripbeurzen. Tot nu toe heb ik nog nooit op een podium een enorm publiek moeten toespreken. Daar zou ik ook niet naar uit kijken.’

Worsteling
Recent kwam het album De ideale man (Mr. Wonderful in het Engels) uit. Marshall, een kalende man van middelbare leeftijd, beleeft een stormachtige blind date met Natalie. Eén laatste gooi naar romantiek, zoals hij het zelf omschrijft, die rampzalig verloopt. Marshall gaat niet alleen op de vuist met een zwerver die Natalies tas steelt maar ook met haar ex-vriend op een feestje.

Marshall past prima in de rij bijzondere buitenbeentjes die Clowes creëerde: ‘Ze houden bepaalde principes hoog, waardoor ze zich niet comfortabel voelen bij de rest van de mensheid, terwijl ze daar wel een soort van verbondenheid mee willen voelen. Die worsteling interesseert en inspireert me eindeloos.’

Ook Wilson, het hoofdpersonage uit het gelijknamige album dat vorig jaar in Nederlandse vertaling verscheen, is een humeurig en gefrustreerd mannetje. Anders dan Marshall spreekt hij zijn ongenoegens uit, terwijl Marshall vooral geremd is en met zijn tobberigheid niet zou misstaan in een Woody Allen-film.

Middelbare leeftijd
Dat beide strips over mannen van middelbare leeftijd gaan is vrijwel uniek. Clowes maakte De ideale man in opdracht van The New York Times Magazine waarin de strip in twintig afleveringen werd gepubliceerd. De stripmaker werd vriendelijk verzocht rekening te houden met zijn potentiële lezers: voornamelijk mannen van middelbare leeftijd. ‘Marshalls uiterlijk is een beetje gebaseerd op de documentaire filmmaker Errol Morris. Hij lijkt me het prototype lezer van The New York Times Magazine.’

Los van de beoogde doelgroep, raakte Clowes al eerder geïnteresseerd in verhalen over mannen op leeftijd. ‘Rond 2004 was ik bezig met een strip genaamd The Death Ray, die binnenkort eindelijk in boekvorm uitkomt. Die strip gaat over een tiener in de jaren zeventig en bevat een raamvertelling waarin datzelfde personage op oudere leeftijd op zijn leven terugkijkt. Hij is dan inmiddels een humeurige, gefrustreerde man geworden. Toen ik met dat boek klaar was besefte ik dat ik meer over hem en dit soort mannen te vertellen had. Doordat ik zelf ook die leeftijd heb, realiseerde ik me dat je nooit iemand hoort over hoe het is om de middelbare leeftijd te hebben en in onze maatschappij te leven.’

Wilson en Marshall vormen volgens Clowes twee kanten van dezelfde medaille.
De ideale man wordt volledig verteld vanuit het perspectief van Marshall, alles is gefilterd door zijn gedachten en visie. Wilson is veel meer geëxternaliseerd, je ziet hem handelen en zit niet in zijn hoofd.’ Overigens heeft de stripmaker het gevoel dat hij het onderwerp nu volledig heeft behandeld.

Waarheidsgetrouw
Of het nu gaat om kritische achttienarige meiden of boze mannen op leeftijd, Clowes maakt er doordachte personages van. Hij blinkt uit in het schrijven van levensechte dialogen. Zoals gezegd overheersen in De ideale man Marshalls gedachten alles. Tijdens de date probeert hij een zo goed mogelijke eerste indruk te maken. Marshall is hierdoor zo met zichzelf bezig, dat hij geen woord hoort van wat Natalie zegt. Clowes visualiseert dit door bovenop de tekstballonnen van Natalie de gedachten van Marshall te schrijven.

Natalie en Marshall op hun eerste date. (Dubbelklik op plaatje voor grotere versie.)

Clowes: ‘Een paar vrienden van me lijken in sommige opzichten veel meer op Marshall dan ik. Als ik tegen ze praat ben ik me er volledig van bewust dat ze daar geen woord van horen. Ze draaien een scenario in hun hoofd af terwijl ze op de juiste momenten terloops naar me knikken. Het leek me grappig om dat vast te leggen, want het komt natuurlijk vaak voor, zeker bij mensen die veel tijd alleen doorbrengen. Ze ontwikkelen manieren om met zichzelf te communiceren en vergeten vaak dat ze tegen anderen praten.’

Met een oeuvre vol uitgesproken personages rijst de vraag in hoeverre de stripmaker zijn acteurs gebruikt om zijn mening te ventileren. ‘Ik probeer ze niet perse tot stand-in voor mijn mening te maken, ik wil dat ze individuen zijn. Ze zijn meer vrienden van me, wiens mening de helft van de tijd exact overeenkomt met wat ik vind, maar de andere helft absoluut niet,’ zegt Clowes lachend.

Dan Pussey
In de verhalen over de fictieve stripmaker Dan Pussey uit de vroege jaren negentig schetst Clowes een vilein beeld van de Amerikaanse stripindustrie: ‘Ongetwijfeld begon ik aan Pusseys verhalen om mijn frustraties over de stripwereld te ventileren. Ik wilde wraak nemen op de wereld waarin ik vastzat zonder dat ik daar iets over te zeggen had. De enige plek waar ik mijn strips kon verkopen waren namelijk stripwinkels waar alles draaide om superheldenstrips. Toen ik echter aan die verhalen werkte en Dan Pussey wat beter leerde begrijpen, kreeg ik sympathie voor hem. Ik kreeg steeds meer het idee dat ik net als hij had kunnen worden als ik als tiener een paar andere keuzes had gemaakt.’

Daniel Clowes: De Ideale Man. (Oog & Blik/De Bezige Bij).
ISBN: 978 90 549 2315 2

Wilson (Oog & Blik/De Bezige Bij) ISBN: 978 90 549 2288 9

(beide boeken zijn vertaald door Pieter van Oudheusden.)

In het najaar verschijnt The death ray in Nederlandse vertaling bij Oog & blik/De bezige bij onder de titel Dodelijk wapen.

Dit artikel is in VPRO Gids #32 gepubliceerd.

Categorieën
Strips

Van den Boogaard signeert in Stadsarchief

Mocht je ondertussen de expositie Het Amsterdam van Theo van den Boogaard nog moeten bezichtigen, dan zou ik dat op zondag 17 juli doen. De stripmaker signeert dan in de Stadsboekwinkel in het Stadsarchief tussen 15 en 17 uur.

Dit natuurlijk ter gelegenheid van de tentoonstelling en het gelijknamige boek dat recent is verschenen bij uitgeverij De Bezige Bij | Oog en Blik.

Wat de tentoonstelling voor mij bijzonder maakt is dat je veel geïnkte pagina’s van de Van Oekelstrips van dichtbij kunt bekijken. Het geeft je dus een kans om het gedetailleerde tekenwerk eens goed te bestuderen. Dat kan nog tot en met 14 augustus.

Het gelijknamige boekje is mooi uitgegeven en voor de liefhebber van de strakke lijnen van Van den Boogaard zeker het lezen waard. Het boek biedt een rondgang door de hoofdstad aan de hand van prenten en strips van de rastekenaar. Amsterdam is een veelgebruikt decor in de Sjef-strips, maar Van den Boogaard tekende ook hele prentreeksen in opdracht. Zo maakte hij in de jaren negentig een strip/prentenreeks om de plannen voor het ondergrondse busstation bij Amsterdam CS te visualiseren. Van den Boogaard stopte die vol met grappen en verwijzen naar het werk van collega’s als Marten Toonder, Hans Kresse en Joost Swarte.

Het boekje is overigens tweetalig. Logisch, want zo’n uitgave is ook interessant voor toeristen en andere geïnteresseerden in de stad. Bovendien is Van Oekel ook in het buitenland verschenen. Toch is het jammer dat de Van Oekel strips die erin zijn opgenomen ook Engelstalig zijn. Als ik mag kiezen, geef ik natuurlijk de voorkeur voor teksten van Wim T. Schippers in hun puurste vorm: in het Nederlands dus. Reeds!

Categorieën
Film Striprecensie Strips

Boerke in Hollywood

In Boerke in Hollywood neemt Pieter de Poortere een brede collectie Hollywoodfilms op de hak. In één tekstloze pagina geeft de Gentse stripmaker een eigen draai aan een bekend filmverhaal. Uiteraard met een hoofdrol voor Boerke. Of Hoerke als het om een vrouwelijke hoofdrol gaat. Van Het Monster van Frankenstein tot Psycho, van Taxi Driver tot The Hurt Locker: Boerke zet de film op stelten.

Een leuk concept, dat zeker, maar niet altijd even geslaagd uitgevoerd. Soms wijkt de Poortere zodanig af van de oorspronkelijke film dat deze moeilijk herkenbaar is. Zijn versie van A Few Dollars More had eigenlijk over iedere willekeurige Western kunnen gaan.

De grap draait ook vaak uit op de dood van Boerke of een of andere seksuele twist. Zo kiest de Prins op het Witte Paard ervoor het bed te delen met de zeven dwergen als blijkt dat Sneeuwwitje dood is. Boerke als Robin Hood verkiest het bezoek aan een hoer boven het bevrijden van Lady Marian als blijkt dat een kuisheidsgordel hem de toegang tot haar schoot ontzegt.

Soms maakt De Poortere het zichzelf wel heel makkelijk door bij herhaling terug te vallen op opblaaspoppen en poepende vogels.

Daarentegen komt de stripmaker in sommige strips juist erg sterk uit de hoek. Hij weet de scène uit The Shining waarin Jack Nicholson zijn vrouw met een bijl belaagt, tot een aardige anticlimax te brengen.

In de parodie op Cocktail probeert Boerke indruk te maken op de schoonmaakster door flink te schudden met een cocktailbeker. Dit blijkt uiteindelijk een urn vol as te zijn die de zuurkijkende nabestaanden komen ophalen.

En in Kill Bill, de leukste visuele grap van het album, gaat de stripmaker speels met het medium om:

Een decennium Boerke
De Poortere debuteerde tien jaar geleden met Boerke. Hij won toen meteen de Stripschapspenning voor het beste Nederlandstalige album van het jaar. Het zwijgzame mannetje, Dickie in het Engels, kent een internationale carrière en is onder andere in Tsjechië, Amerika, Zweden, Slovenië en Taiwan verschenen. Boerke in Hollywood is een aardig album om tien jaar Boerke mee te vieren, al is het album van wisselende kwaliteit.

Pieter de Poortere – Boerke in Hollywood
Oog & Blik/De Bezige Bij
ISBN978-90-549-2318-3

Deze recensie is ook op het stripblog van Zone 5300 gepubliceerd.

Categorieën
Strips

Bommeldingen

In 2011 wordt gevierd dat Tom Poes, het geesteskind van Marten Toonder, zeventig jaar is. In 1941 werd namelijk de eerste strip van deze wijze kater gepubliceerd in De Telegraaf. Omdat door de oorlog Mickey Mouse even op zich wachten en men toch een strip nodig had. Hier enkele Bommeldingen.

De verjaardag van Tom Poes zal niet geruisloos aan ons voorbijgaan. De Bezige Bij presenteert bijvoorbeeld twee speciale uitgaven: een piëzografie van de eerste Tom Poes-tekening en een herdruk van het allereerste Tom Poes-avontuur: Tom Poes ontdekt het geheim der blauwe aarde. De herduk is een exacte replica van de oorspronkelijke uitgave. Heer Bommel komt daar overigens niet in voor, die maakte zijn opwachting in in het verhaal Tom Poes in de tovertuin dat op 12 juli 1941 in De Telegraaf begon.

De Bezige Bij werkt overigens samen met de Toonder Stichting en NRC Handelblad aan de complete uitgave van de verhalen Olivier B. Bommel. Tot 2018 zullen alle Bommelavonturen in een blauwe linnen band op oblong-formaat verschijnen. Tot slot wordt er ook nog een luxe verzameldoos uitgegeven met twinig prentenbriefkaarten van Bommel en Tom Poes. Dit is een selectie van de oorspronkelijke briefkaarten die zorgvuldig gereproduceerd zijn.

Stripdagen in Gorinchem in teken van Toonder
Daar is het verhaal van het Bommeljaar nog niet mee klaar. Vandaag kondigen Stichting De Stripdagen en Toonder Compagnie BV aan dat De Stripdagen op 10 en 11 maart 2012 geheel in het teken zullen staan van Marten Toonder. Dit naar aanleiding van de 100ste geboortejaar van de stripmaker. Dit zal worden gevierd met drie overzichtsexposities en een musical. (Hoewel dat laatste natuurlijk weer heel jammer is, want musicals zijn verschrikkelijk, en wie zit er nu te wachten op een zingende Heer Bommel? Maar dat terzijde.)

Stichting De Stripdagen laat weten dat het werk van Toonder zo breed mogelijk over het voetlicht wordt gebracht.

Dus niet alleen de overbekende strips van Heer Bommel en Tom Poes zullen in het zonnetje worden gezet, maar ook Toonders andere grote stripseries als Panda, Kappie, Koning Hollewijn, alsmede kleinere producties uit de Toonder Studio’s. Thema-exposities, boekpresentaties, filmvertoningen, ontmoetingen met medewerkers van de Toonder Studio’s… het is nog maar het topje van de ijsberg van alle plannen. Diverse activiteiten zullen expliciet op de nieuwe generatie, de jonge lezers, gericht zijn.

Tot zover de promopraat. Wat mij betreft mag Toonder alle aandacht krijgen, want dat verdient een van Neerlands boeiendste verhalenvertellers. Zodra ik Tom Poes ontdekt het geheim der blauwe aarde heb gelezen, die in een flinke stapel strips op me ligt te wachten, kom ik er vast nog wel op terug.

Categorieën
Strips

Het Amsterdam van Theo van den Boogaard

Theo van den Boogaard mag je gerust scharen onder de beste striptekenaars van Nederland. Ik kijk dan ook erg uit naar de overzichtstentoonstelling en het bijbehorende boek genaamd Het Amsterdam van Theo van den Boogaard.

Amsterdam is een veelvoorkomend decor in de strips van Van den Boogaard. Sjef van Oekel stelde menig straat in Mokum op stelten, maar ook in ander werk van de stripmaker speelt Amsterdam een rol. Soms in werk in opdracht van gemeentelijke diensten, de Nederlandse Spoorwegen, Vrij Nederland, HP/De Tijd, Playboy, Het Parool, Stichting Koninklijk Paleis Amsterdam, maar ook in eigen werk.

Altijd zijn het zeer gedetailleerde, waarheidsgetrouwe platen in klare lijn getekend.

Van vrijdag 24 juni tot en met 14 augustus 2011 is er in het Stadsarchief Amsterdam een expositie met originele werken van Theo van den Boogaard te zien, inclusief het speciaal gemaakte geveldoek van 16 x 16 meter dat nu aan de gevel van Gebouw de Bazel hangt.

De tentoonstelling in het Stadsarchief geeft voor het eerst een overzicht van het Amsterdamse werk in al zijn facetten. Centraal staan de originele tekeningen, aangevuld met werkmateriaal, posters, albums en andere gedrukte eindresultaten. Samen geven ze een veelzijdig beeld van het oeuvre van Theo van den Boogaard, aldus het Stadsarchief.

Op 23 juni verschijnt het boek bij uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij. Het boek is een rondgang door de stad aan de hand van Van den Boogaards prenten en strips. Naast karakteristieke plekken en veranderingen in straatbeeld en cultuur bevat het ruim dertig pagina’s met niet eerder gepubliceerde grote prenten. Deze vormen samen een tekstloze strip over het nooit gerealiseerde maar historische plan voor een ondergrondse busterminal bij het Centraal Station.

Ik ga in ieder geval zeker even kijken.

Categorieën
Striprecensie Strips

De sluipschutter

Jacques Tardi maakte van de roman van Jean-Patrick Manchette en zeer onderhoudende strip.

Martin Terrier, de sluipschutter waar de titel naar verwijst, is een onsympathiek personage met een behoorlijk bord voor zijn kop. Op achttienjarige leeftijd wordt hij verliefd op de beeldschone Alice, een meisje met rijke ouders. Martin besluit huurmoordenaar te worden om zo genoeg geld te kunnen verdienen om ooit haar hand te kunnen vragen. Dat hij verwacht dat ze braaf tien jaar op zijn terugkomst wacht, verraadt zijn naïviteit. Hetzelfde geldt voor zijn hoop dat hij de onderwereld en opdrachtgever zonder kleerscheuren de rug toe kan keren. De huurmoordenaar die na een laatste klus zijn pistool aan de wilgen hangt, maar teruggezogen wordt in het misdaadmilieu is een beproefd cliché binnen het thrillergenre.

Thrillerschrijver Jean-Patrick Manchette blijft keurig binnen de kaders van het genre en levert een onderhoudende, zij het inktzwarte thriller af. Hij schetst een wereld zonder hoop of humor, volgepropt met gewelddadige uitbarstingen. In een scène rukt Terrier zelfs bij iemand een oor af om aan informatie te komen.

De stripbewerking van Manchettes roman krijgt wat mij betreft vooral een meerwaarde door de pakkende tekenhand van Jacques Tardi. Dit is een van de betere boekverstrippingen die ik heb gelezen. In tegenstelling tot de slaafse stripversies die Dick Matena maakte van Nederlandse literaire klassiekers als De Avonden en Kort Amerikaans, waarbij de tekenaar letterlijk verbeeldt wat we ook in de integraal opgenomen tekst kunnen lezen, laat Tardi beeld en tekst een symbiotische relatie aangaan. Hij kiest zorgvuldig wat hij wel en niet uitbeeldt, waardoor de platen en proza elkaar in veel gevallen aanvullen. Al overheersen de grote lappen tekst soms wel het beeld.

Stripmaker Jacques Tardi is met name bekend van zijn verhalen over de Eerste Wereldoorlog, zoals de stripromans Loopgravenoorlog en Isabelle Avondrood. Eerder maakte hij verstrippingen van het werk van Louis-Ferdinand Céline en Kleine West Coast blues van Manchette.
In De Sluipschutter zet Tardi het Parijs van de jaren zeventig gedetailleerd en sfeervol op het papier. Het is een genot om zijn realistische decors te bestuderen.

Tardi, Jacques en Manchette, Jean Patrick – De sluipschutter
Oog&Blik/De Bezige Bij, € 17,90
ISBN: 9789054923121

Deze recensie staat ook op het stripblog van Zone 5300.

Categorieën
Strips

Maaike Hartjes slaat een nieuwe weg in

In haar nieuwste bundel dagboekstrips bewandelt Maaike Hartjes bekende paden, maar dit keer voor het laatst. Geïnspireerd door Japan slaat de stripmaakster een nieuwe weg in. ‘Het gaat niet meer om mij maar om wat ik in te brengen heb voor een ander.’

Gruwelijk! heet de nieuwste bundel dagboekstripjes van Maaike Hartjes (Amsterdam, 1972). In de herkenbare stijl met eenvoudig getekende figuurtjes waar Hartjes bekend mee werd, verstript ze episodes en observaties uit haar leven. Onderwerpen als welk openbaar toilet het minste wordt gebruikt, tevreden zijn met je niet-kinderwens en dat clowns eigenlijk maar enge figuren zijn, passeren de revue. De verhalen stonden eerder in NRC.next en de Viva.

Voor de stripmaakster is haar dagboekstrip, een genre waar ze van kindsbeen af al mee bezig was, letterlijk een gesloten boek. In 2009 besloot een nieuwe Viva-redactie dat het na negen jaar tijd werd voor iets anders dan de belevenissen van Hartjes. ‘De nieuwe hoofdredactrice zei letterlijk: “We zijn wel een beetje klaar met je poppetje.” Ze bedoelde het waarschijnlijk niet naar, maar het kwam toch wel hard aan. “Dat poppetje ben ik!,” dacht ik toen.’

De koek was ook wel een beetje op. ‘In het begin bedacht ik enthousiast wat ik nu weer aan de Viva-lezeressen zou vertellen, maar op den duur werd het echt werk,’ vertelt Hartjes. ‘Ik kon er ook niet verder in groeien. Ik was zelf met andere dingen bezig, maar de Viva had daar geen ruimte voor.’

Bron: http://maaikehartjes.blogspot.com

Volwassen speelgoed
Tegenwoordig maakt Hartjes liever reisverhalen in stripvorm. Eerder kwamen Hong Kong dagboek en Donker, Hartjes’ ervaringen in Zuid-Afrika, uit in boekvorm. Haar volgende project wordt een uitgebreid boek over Japan, met illustraties, foto’s en strips. Al denkt ze nog na over de vorm. ‘Zes jaar geleden hebben mijn vriend Mark en ik voor het eerst een grote reis gemaakt naar Japan en Korea. Toen kreeg ik helemaal de Japankoorts te pakken. Het was alsof ik thuiskwam. Opeens was ik in een land waar mensen dezelfde dingen als ik leuk en belangrijk vinden. Japan heeft echt een beeldcultuur. Kunst en commercie lopen daar gemakkelijk in elkaar over.’

Inmiddels is ze al vijf keer teruggeweest. De sporen van die bezoeken zijn terug te zien in haar huis. Daar hangen kimono’s naast de deur waarop in het Japans wc staat en in de woonkamer staat een wandkast die is omgebouwd tot een reeks poppenhuizen waar Japanse pullip-poppen in staan opgesteld. Pullip-poppen zijn vooral bedoeld als verzamelobject. ‘De Japanners pakken hun hobby’s serieus aan. Je hebt daar enorme speelgoedwinkels voor volwassenen en verzamelaars. Ik hou van gekke dingen, wat andere mensen meestal niet leuk vinden.’

Grafische experimenten
Door Japan is de stripmaakster zich meer gaan interesseren voor illustratie, design en fotografie. Ze begon te experimenteren door foto’s van zelfgemaakte 3D-objecten met tekeningen te vermengen. Daarmee raakte ze af van de bekende stenostijl van haar dagboekstrips.

Hartjes: ‘Ik sta niet stil en verander. In het begin kenden veel mensen me alleen van die simpele dagboektekeningen. Nu begint die nieuwe stijl wel te lopen en krijg ik daar ook opdrachten voor.’
De laatste tijd maakt Hartjes meer reclame-illustraties. ‘Met reclamewerk denk je veel meer mee met de opdrachtgever. Je gaat iemand helpen met je tekeningen, met je fantasie en creativiteit. Het gaat dus niet meer om mij maar om wat ik in te brengen heb voor iemand anders.’

De stripmaakster maakt zich ook druk over de Nederlandse stripwereld. Recent werden Hartjes en Hanco Kolk duovoorzitters van de Beroepsvereniging Nederlandse Stripmakers (BNS). Sinds de oprichting, twee jaar geleden, liet de beroepsvereniging weinig van zich horen, maar Hartjes wil dat de BNS zichtbaarder wordt. Verder vindt Hartjes dat stripmakers zich meer met de zakelijke kant van hun vak moeten bezighouden, daarnaast wil ze bijeenkomsten organiseren waar vakgenoten ervaringen kunnen uitwisselen.

Maaike Hartjes: Gruwelijk!
Oog & Blik/De Bezige Bij, € 12,90

Dit artikel stond donderdag 3 maart in Het Parool.