Een RETCON staat voor Retroactive Continuity. Deze term wordt gebruikt voor het verschijnsel dat in een fictiereeks bepaalde feiten en gebeurtenissen die ooit zijn vermeld in een eerder deel bewust worden verdraaid of genegeerd in latere delen.
Spider-Mans huwelijk met Mary Jane Watson is in 2007 geretconned. Retcons zijn gek, want je kunt de strip waarin de oorspronkelijke geschiedenis in staat gewoon uit de kast pakken en lezen, terwijl Marvel zegt dat dit verhaal dus niet heeft plaatsgevonden.
Sommige strips kan ik best vaak lezen. Omdat ik de tekeningen goed vind en het verhaal. Soms ook omdat ik me na een tijdje het verhaal niet meer kan herinneren en ik weer nieuwsgierig ben naar hoe het ook alweer verliep.
Spider-Man: Hobgoblin Lives is zo’n strip. Ik denk dat ik deze comic zo’n eens per jaar lees. Hobgoblin is immers mijn favoriete Spider-Man-schurk en in deze comic wordt het verhaal van Hobgoblin soort van afgerond.
Ik stip deze ook aan in mijn boek Mijn vriend Spider-Man omdat hier eindelijk wordt onthuld wie de mysterieuze Hobgoblin werkelijk is. Aangezien de strip in 1997 uitkwam, neem ik aan dat die identiteit hier onthullen niet langer een spoiler genoemd kan worden.
Wie de Hobgoblin was heeft de Spider-Man-lezers lang beziggehouden. Eerst leek het Ned Leeds te zijn. Dat was jaren de officiële lezing. Maar Roger Stern, de bedenker van Hobgoblin, was het niet echt eens met die keuze. In Hobgoblin Lives wordt de onthulling dat Leeds de schurk was, dus herschreven. Een retcon dus. Soort van. Want Stern schrijft het verhaal zo op, dat de echte Hobgoblin Leeds brainwashte en in zijn plan gebruikte. De onthulling eind jaren tachtig dat Leeds Hobgoblin was, was dus allemaal onderdeel van het plan van de enige echte schurk.
Gisteren en vandaag herlas ik de drie deeltjes waaruit deze miniserie bestaat. Ik heb een mooie paperback uitgave uit 1997 in de kast staan, met deze prachtige cover door Ron Frenz, die ook het verhaal tekende:
De cover zou een mooie filmposter kunnen zijn mochten ze ooit een animated feature over Hobgoblin maken. Hoewel er ook nog andere mooie covers zijn waarin Hobgoblin de hoofdrol heeft.
Deze bijvoorbeeld:
En dit is een van mijn favorieten:
Tweeling
Laten we even naar het moment kijken waarin Spider-Man Hobgoblin eindelijk ontmaskert: Roderick Kingsley – modeontwerper en louche zakenman. Dat moment loopt synchroon met het moment dat Betty Brant de tweelingbroer van Kinsley ontdoet van zijn haarstukje en dus blijkt dat dit niet Roderick is maar Daniel, die kaal is. Doordat ze tweelingen zijn kon Stern Hobgoblin en een Daniel Kingsley, die zich uitgaf voor zijn broer, opvoeren in dezelfde scène. Hierdoor de lezer dus nooit kon raden dat Roderick de echte schurk was.
Maar goed, waar het mij nu vooral om gaat is het stripplaatje waarin Spider-Man op de glider vliegt en Hobgoblin in zijn weg gevangen houdt. Dat plaatje is namelijk een knipoog of hommage naar de cover van Amazing Spider-Man #39. Dat is weer de comic waarin de Green Goblin Peter Parker ontmaskert en ontvoert. Zoals je wellicht weet, is de Green Goblin een inspiratiebron voor de Hobgoblin.
De geschiedenis van Spider-Man zit vol met spiegelmomenten, herhalingen en verwijzingen naar vroeger.
Dislaimer Wie denkt dat ik na het schrijven van Mijn vriend Spider-Man genoeg heb van dit personage, vergist zich. Ik heb nog ideeën voor tientallen artikelen en blogposts over deze superheld. Spider-Man is niet voor niets mijn favoriete fictiefiguur.
De meeste van die artikelen zal ik hier publiceren, al zou ik het helemaal tof vinden als ik op een vaste plek elders over Spider-Man en strips zou kunnen scrhijven. Een stripblad als Eppo zit er niet meer in, maar wellicht dat ik binnenkort een andere publicatieplek kan vinden voor mijn verhalen.
Ja, echt. Reilly kan er ook niets aan doen dat hij niet weet dat hij niet de echte Spider-Man is, maar een kloon van Peter Parker. Hij probeert gewoon mensen te helpen en te redden omdat hij superkrachten heeft. Net als de echte Spider-Man.
Tot aan zijn dood in Spider-Man #75: Revelations, Part Four, weten wij ook niet zeker hoe de vork in de steel zit. Maar als het lichaam van Ben tot as vervalt, is duidelijk dat Peter Parker de echte Spider-Man is en Reilly een kloon. Meer dan een jaar in comicstijd hielden de makers van Marvel ons voor dat de situatie precies andersom was.
Ik heb het natuurlijk over de gewraakte kloonsaga uit de jaren negentig waar ik de afgelopen weken delen van las. Begrijp me niet verkeerd: dat hele kloonidee staat me tegen en hoe de mensen bij Marvel uiteindelijk de boel hebben teruggedraaid kan me evenmin bekoren, maar dat neemt niet weg dat sommige avonturen van Ben Reilly best lekker leesvoer waren.
Kloonsaga
Het idee dat Peter Parker een kloon bleek van de originele Spider-Man was bedacht om de superheld een verjongingskuur te geven, maar omdat de fans voor het merendeel Ben Reilly niet accepteerden als nieuwe Spider-Man, werd die beslissing later weer teruggedraaid. Ingewikkeld? Ja, dat was het. In mijn boek Mijn vriend Spider-Man ga ik hier uitgebreider op in en wat dit soort retcons doen met de fans.
Gisteravond las ik de laatste bundel van de Complete Ben Reilly Epic. Delen hiervan heb ik ooit in het Nederlands aangeschaft, maar tot mijn grote vreugde waren er aan het slotakkoord van Reilly in de Amerikaanse uitgaven enkele scènes toegevoegd in de trade paperback die niet in de oorspronkelijke uitgave zaten.
Reilly Sterft nadat hij doorboord is door een goblin glider en van heel hoog op een auto is gevallen.
Afscheid
In een scène komen vrienden en familie bij Peter en Mary Jane bijeen om te rouwen. Het echtpaar heeft zojuist een miskraam gehad en hun spirituele broer Ben verloren. In de scène erna strooit Peter het as van Ben uit vanaf de Brooklyn Bridge. Zo krijgt Reilly de begrafenis die in het origineel ontbrak.
Die abortus van Mary Jane zit me nog steeds niet lekker. Ook dat Norman Osborn de mastermind achter de hele kloonsaga bleek te zijn, niet. Maar goed, we hebben het hier over strips die meer dan twintig jaar geleden uitkwamen. Ik koester dus geen wrok. Bovendien zit wat Mark Ginocchio hierover te zeggen heeft, logisch in elkaar:
So put all that aside – it’s a lot to ask, I realize – because once you move past the unsteady narrative, the infanticide and the silly deus ex machina, you should hopefully realize that Norman’s inevitable return to the Green Goblin persona led to one of the most gripping and emotionally fraught Spider-Man battles from the 1990s. Rather than ease Osborn back into the Spider-Verse, Marvel delivers “The Night of the Goblin,” which depicts crazy Norman acting as unhinged as he’s ever been (until Warren Ellis played around with the character in Thunderbolts). He’s basically Spider-Man’s worst nightmare fully realized, dropping pumpkin bombs from the sky like it’s the early 1970s and attempting to kill everybody Peter has held dear since the character was first created.
And that’s when it all starts to make sense. Sure, resurrecting a character that had been dead for more than 20 years, who died in one of the most important comic book stories of all-time, is such a 90s thing to do. But if the Spider-books were going to be moving on from the “Clone Saga” – which they desperately needed to do – bringing Norman back into the fold was a necessary move. Spider-Man’s rogues gallery had been decimated by poor editorial choices, leaving only the Jackal, Electro and Carnage as the only pseudo “A” listers to break out for a big story. And considering the reader had just gotten a steady diet of Jackal for the past few years, and Carnage had played himself out (and Electro isn’t THAT big of a deal), a revived Norman was the best way to balance the scales and create believable conflict in a Spider-Man comic again.
Zoals gezegd: over de kloonsaga koester ik geen wrok. Laat ons in plaats daarvan genieten van het fantastische tekenwerk van John Romita Jr. geïnkt door Scott Hanna.
Eigenlijk had ik een vrolijker stuk gepland voor de aflevering van vandaag, maar aangezien ik bijna een nervous breakdown aan het ondergaan ben, wil ik vandaag even dit kwijt: ik ben zo ontzettend klaar met de ondermaatse Spider-Man-verhalen die Dan Slott schrijft, dat ik niet langer Amazing Spider-Man zal lezen zolang de comics door Slott zijn gepend. Ik kan het simpelweg niet meer aan.
Het was voor Paul de druppel: hij besloot vanaf nu geen Spider-Man comic meer te lezen en voor zover ik weet, heeft hij ook geen van de comics die erna kwamen opengeslagen. Hij voelde zich, net als veel fans indertijd, ontzettend genaaid door deze retcon van Marvel.
Ik snapte dat goed, maar ben Spider-Man blijven lezen omdat ik nu eenmaal graag wilde bijhouden wat er in het leven van Peter Parker gebeurt. Ik zat Brand New Day uit, liet the Gauntlet over me heen komen en las zelfs ieder nummer van Superior Spider-Man. Knarsentandend weliswaar, maar toch…
Illustratie: Ryan Stegman, die net een beetje beter tekent dan Humberto Ramos.
Elke fan heeft een breekpunt en hoewel ik het me dat tijdens die treinrit niet kon voorstellen, moet ik bekennen dat ik de mijne nu heb bereikt. De druppel was voor mij Amazing Spider-Man vol. 3 #17 en wat me eindelijk het licht deed zien was een ingezonden brief van Ryan Knight uit New Port:
Vooral de boodschap van Spider-Man-redacteur Nick Lowe dat we, als het aan hem ligt, voorlopig nog niet van Slotts verhalen af zijn, deed me de moed in de schoenen zakken. Al te lang – minstens drie jaar, maar het kan langer zijn – maakt Slott mij het leven zuur met zijn gebroddel en genoeg is werkelijk genoeg. Ik hou van Spider-Man, hij is mijn favoriete fictiepersonage. En dat zal altijd zo blijven en daarom bleef ik ook lezen: ik wilde weten hoe het verder met Peter Parker gaat. Maar wat Slott schrijft heeft eigenlijk maar weinig met Peter Parker en zijn wereld te maken.
Peter is zichzelf niet meer en hij is een bijfiguur geworden in zijn eigen strip. Alle andere castleden lijken slimmer en beter te zijn dan Peter Parker. Werd hij vroeger alleen maar gezien als het lulletje van de klas maar wisten wij lezers beter, tegenwoordig is hij niet meer dan een onverantwoordelijke sukkel in de verhalen van Slott. Ondanks het feit dat hij al jaren meegaat en als superheld menigmaal heeft bewezen dat hij zijn mannetje staat, heeft Spider-Man geen idee meer hoe hij dingen aan moet pakken. Heel anders dan de Spider-Man die we kennen van Stan Lee, Roger Stern en Tom DeFalco, die zelfs als hij het moest opnemen tegen opponenten die twee maten te groot waren, toch zegevierend uit de strijd wist te komen. Vaak niet ongeschonden en alleen dankzij enorme wilskracht wist hij mensen als Firelord of the Juggernaut te verslaan. Maar Peter gaf niet op en daarom houden we van hem. Ik heb geen idee wie er in het Spider-Man-pak zit tegenwoordig, want hij lijkt op geen meter op Peter Parker.
En eigenlijk geldt dat voor alle bekende personages. Mary Jane praat niet meer als MJ bijvoorbeeld. Plots worden in elkaar gekunsteld omdat Slott nu eenmaal graag die kant op wil, en kneedt de personages zo dat ze in zijn verhaal passen. Slott bedenkt grote events die interessante verhalen kunnen opleveren, maar al die high concepts hebben tot nu toe alleen maar tot heel slappe verhalen geleid. (Hoe dat komt heeft hij recent zelf uitgelegd, maar dat is natuurlijk geen excuus.) Goed, allemaal dingen die ik al eerder heb besproken en anderen ook hebben aangekaart.
Al een paar jaar lees ik de recensies op de site Spider-Man Crawlspace en in al die tijd zijn er zelden positieve besprekingen van Slotts werk geweest. Ook de comments staan vaak vol met haat naar hem toe. Ik haat Slott niet, want ik maak graag verschil tussen iemand en het werk dat hij maakt. Maar ik zal mezelf niet langer martelen door Slotts Spider-Man-werk te lezen. Fuck it.
Bovendien begon ik de laatste tijd toch wel te hopen op een aambeeld dat opeens uit de lucht valt als Slott over straat loopt, gewoon om van hem af te zijn. Zo’n mens wil ik niet zijn.
Ja, er zijn ook mensen die Slotts werk fantastisch vinden. Dat is prima natuurlijk. Er zijn ook mensen die Jantje Smit een goede artiest vinden. Dat begrijp ik eigenlijk niet, maar Smit interesseert me geen bal dus ga ik geen moeite doen om dat te snappen. Peter Parker achterlaten in de handen van Slott vind ik moeilijker, maar ook daar heb ik helaas geen macht over. Ongetwijfeld valt de verkoop van Amazing Spider-Man Marvel niet tegen anders hadden ze Slott allang ingeruild voor iets beters. Maar daarin schuilt juist het probleem: ook de mensen die zijn werk haten, kopen het. Uit loyaliteit voor Spidey misschien of omdat ze het willen lezen zodat ze online kunnen zeggen hoe kut ze het wel niet vinden. Verkoopcijfers zeggen dus niet zo veel.
Spider-Man No More.
Gelukkig betekent deze beslissing niet dat ik geen Spider-Man-comics meer kan lezen. Er ligt hier nog een hele stapel die ik wil lezen en herlezen. En Gerry Conway is nu bezig aan een vijfdelig verhaal dat ik graag door zal nemen als het laatste deeltje uit is. Conway kan namelijk wel goed strips schrijven.
We weten allemaal dat Peter Parker gebeten werd door een radioactieve spin en dat hij hierdoor zijn krachten kreeg. Dat hij deze nieuwe talenten eerst aanwendde om er zelf beter van te worden en dat hij na een televisieoptreden niet de moeite nam om een dief tegen te houden die enkele weken later zijn oom Ben vermoordde. Dat wordt allemaal op prachtige wijze vertelt in Amazing Fantasy #15 (1962) door Stan Lee en Steve Ditko. Deze feiten vormen het fundament waarop Spider-Man gebaseerd is.
In plaats van dat het spinnetje meteen sterft nadat hij Peter heeft gebeten, kruipt het achtpotige beestje nog even verder om een meisje dat ook de demonstratie in radioactiviteit bijwoont, op haar voet te bijten. Huh? Ja, precies. Een staaltje retcon dus.
Retcon staat voor retroactive continuity en die term komt erop neer dat de geschiedenis van een personage wordt aangepast. Wikipedia heeft een uitgebreide beschrijving van de term en de verschillende soorten aanpassingen waar retcon naar refereert. In het geval van Amazing Spider-Man vol.3 #1 maakt schrijver Dan Slott de creatie van Silk mogelijk door de geschiedenis van Peter Parker aan te passen.
Spider Verse
Silk is het meisje dat net als Peter spinnenkrachten krijgt door de beet van de radioactieve spin. Het grote verschil met Peters krachten is dat het meisje zelf webdraden schiet uit haar vingers terwijl Peter webvloeistof en webschieters moest uitvinden om dat te kunnen. Het meisje heet Cindy Moon en waarom we al die jaren niets van haar bestaan wisten komt omdat ze al die tijd in een bunker zat opgesloten. Op die manier kon een dodelijke familie van Spinnenjagers haar niet opmerken. Spider-Man heeft het in het verleden met een van die spinnenjagers aan de stok gehad, dat is namelijk Morlun. Als Peter Parker ontdekt dat Cindy bestaat en hij haar bevrijdt uit de bunker, attendeert hij de moordenaars op haar bestaan en dat leidt tot een verhaallijn die Spider Verse genoemd wordt. Verschillende Spider-Man-versies (en Spider-Girls) uit allerlei parallelle universa komen samen om dit kwaad te bestrijden.
Inmiddels is Spider Verse afgerond en heeft Silk haar eigen serie gekregen die geschreven wordt door Robbie Thompson en waarvoor Stacey Lee de matige tekeningen voor verzorgt. In wezen is Silk natuurlijk de zoveelste Spider-Woman variant in het Marvel Universum.
Silk in actie.
Ik heb als verstokt Spider-Man-fan moeite met deze retcon. Retcons horen een beetje bij de superheldenstrips zoals thee bij Groot-Brittannië, en soms pakken die aanpassingen in de geschiedenis goed uit. In sommige gevallen voegt een retcon namelijk iets toe wat we nog niet wisten, waarmee een personage meer diepgang kan krijgen. Het beste voorbeeld hiervan vind ik de onthulling dat Mary Jane Watson al jaren wist dat Peter Spider-Man was. Retcons die grover te werk gaan als de Clone Saga uit de jaren negentig en de ontbinding van Spider-Mans huwelijk met Mary Jane, vind ik een stuk minder geslaagd.
De creatie van Cindy Moon zit daar een beetje tussenin. Ik snap dat ze bij Marvel nieuwe personages in het leven van Spider-Man willen introduceren, want dat geeft nieuwe mogelijkheden en een frisse dynamiek in het leven van Parker. Het is immers heel moeilijk om na meer dan 53 jaar verhalen met dezelfde personages nog met iets nieuws op de proppen te komen en zo’n Cindy Moon kan voor veel nieuwe mogelijkheden zorgen. Daarbij wil Marvel de laatste tijd zoveel mogelijk de vrouwelijke lezer aanspreken dus een nieuwe Spider-Vrouw kan daarbij helpen.
Toch had ik liever gezien dat Slott met zijn vingers van het moment van de spinnenbeet was afgebleven. Die scène is, naast de moord op Oom Ben en het moment dat Peter er achterkomt wie de moordenaar van zijn oom is, zo’n beetje de heilige graal van Spider-Mans verhaal. Die graal moet je met rust laten. Nieuwe personages en een nieuwe Spider-Woman introduceren, prima, maar dat had ook op een andere manier gekund zonder aan het verhaal in Amazing Fantasy #15 te kloten.
Overigens heeft Slott nog meer gerommeld met Spider-Mans verleden om het personage Clash te introduceren. Dit doet hij in het verhaal Learning to Crawl, waarin we de eerste paar weken van Spider-Man opnieuw meemaken. Slott plaatst nieuwe gebeurtenissen tussen bestaande verhalen van Lee en Ditko en daardoor zijn deze toevoegingen minder storend en van minder groot belang dan de aanpassing van Amazing Fantasy #15. Wat ik me ervan kan herinneren is dat een aardig Spider-Man-verhaal.
