666 subscribers op mijn Nederlandse YouTube-kanaal! Kunnen we eindelijk een satanische videocult beginnen. Een beetje satanische gezelligheid kan deze wereld vol wokies wel gebruiken.
Maar even zonder gekheid: vlogs maken is wat mij in de afgelopen periode op de been hield. En aangezien we weer richting een nieuwe lockdown lijken te gaan, heb ik nog meer zin om in mijn studiootje weg te duiken van alle waanzin op straat. Vlogs maken voor twee youtube-kanalen is veel werk, maar ik kan nu wel over mijn favoriete comics praten, waar in mijn journalistieke werk altijd te weinig ruimte voor was.
En ik kan livestreamen! Behalve een live-uitzending Retro Smash iedere eerste vrijdagavond van de maand om 20:00 uur, ga ik ook weer geregeld live online. Gewoon, fijn bijpraten met andere geeks. Veilig op afstand, maar niet minder gezellig dan in de kroeg. Je moet alleen wel je eigen bier of koffie meenemen. En het Beest, die mag er nu ook bij zijn.
Tradities ontstaan niet zomaar. Vaak is het een heel proces waarbij elementen worden toegevoegd en elementen veranderen in de loop der tijd.
Het boekje Christmas Curiosities van John Grossman geeft aan de hand van prachtige ansichtkaarten de geschiedenis van kerst en het ontstaan van de Kerstman weer. In deze geschiedenis speelt Sinterklaas ook een belangrijke rol. En wat schetst mijn verbazing? De knecht van de Sint was niet altijd Zwarte Piet, maar in Germaanse landen was dit vaak ook Krampus, de duivel! Dat is toch weer heel andere koek… eh, pepernoten.
J. Johan Jameson heeft het soms maar zwaar te verduren. Zoals die keer dat hij dacht in de hel te zijn en kennismaakte met Spider-Satan.
Gelukkig voor Jonah bleek dit alles een illusie van Mysterio te zijn, maar ongetwijfeld heeft hij hier soms nog nachtmerries van. In de ogen van Jameson is Spider-Man immers de Satan.
De scène is afkomstig uit Webspinners: Tales of Spider-Man #2 (Feb, 1999), een serie met korte verhalen van een paar comics. Deze korte verhalen spelen zich telkens op andere momenten uit Spider-Mans carrière af, en werden door verschillende stripmakers gemaakt. Deze over Mysterio en Spidey is geschreven door J.M. DeMatteis en getekend door Michael Zulli. Zulli heeft een tekenstijl die ik niet heel erg goed bij Spider-Man vind passen. Hij tekent Peter Parker en Gwen bijvoorbeeld op een andere manier dan dat we gewend zijn. Ook lijkt Peters Spider-Man-pak soms twee maten te groot te zijn en ziet het er wat verfrommeld uit. Wel vind ik Zulli’s Spider-Satan er effectief uitzien.
Tijdens de kerstvakantie las ik onder andere een bundel met Webspinners.
Once upon a time, well actually in the nineteen nineties, writer Neil Gaiman enriched the comic book world with his series The Sandman, a wonderful series I’ve written about before. Lucifer Morningstar, aka the Devil, the Fallen One, was one of the characters Gaiman, Sam Kieth, and Mike Dringenberg brought to life in the Sandman comics.
The lord of the Underworld got his own ongoing series after a three issue limited series in 1999 and lasted for 75 issues that ended in August 2006. Mike Carey wrote all issues. Lucifer Book Onecollects issues 1 -13 and the limited series. The stories are illustrated by Peter Gross, Ryan Kelly, Dean Ormston, Scott Hampton, Chris Weston and James Hodgkins.
All these artists have their own distinguished styles and strengths, though I am particularly fond of Warren Pleece’s peculiar drawing style and the painterly quality of Scott Hampton’s illustrations.
The book begins where The Sandman, Vol. 4: Season of Mist ended, with Lucifer Morningstar as the owner of Lux, an elite piano bar in Los Angeles. Lucifer has resigned as the Lord of Hell and subsequently loses his wings. He’s basically enjoying retirement until Heaven recruits him on a quest to stop a group of gods that were ruling humanity before God came around. These old gods feed on people’s desires and grant wishes to mortals. Because this will lead to disaster, it is up to Lucifer to put a stop to these gods. However, the Devil wouldn’t be the Devil if he doesn’t want something in return for his troubles.
It would be no fun to tell you more about the plot, but rest assured that Lucifer has a large scheme in mind to come out on top and ruff the ol’ mighty God, risking a war with Heaven without breaking a sweat.
Lucifer as illustrated by Warren Pleece.
Lucifer Book One contains numerous adventures that are all connected and form one big narrative that lead to the apocalyptic confrontation between Heaven’s Angels and Lucifer. Along the way Lucifer comes across, recruits and uses interesting characters that all have their part to play in his elaborate scheme. I especially liked the plot revolving the teenagers Elaine and Mona. Elaine is able to talk to the dead and has lively conversations with deceased grandmothers. When Mona dies, her ghost turns up in Elaine’s bedroom. Together they figure out how Mona died and discover she was killed. Elaine risks her own life trying to bring the killer to justice.
Honestly, the narrative sometimes gets pretty dark and Carey has no problem showing the dark side of humanity, nor the ruthlessness of Angel Amenadiel who represents Heaven’s rule and is Lucifer’s antagonist. The egotistic Amenadiel doesn’t shy away from making thousands of mortal victims in a charge against Lucifer as long as in the end Heaven prevails.
Lucifer as illustrated by Scott Hampton.
Lucifer’s big beef against God revolves around the fact that in God’s rule there is no such thing as free will and all is predetermined by God, even rebellion and sin. This means that the damnation of sinners is also pre-planned by his royal Highness. Lucifer in this case represents free will and rebels against God’s totalitarian and dictatorial rule. Mike Carey says in the introduction that this is a what-if story in which Lucifer is God’s son; a classical conflict between father and son sits at the heart of this tale.
At least, that’s what I got out of reading this tome that’s almost 400 pages thick and seems to be only the beginning of the Lucifer’s story. I thought Lucifer Book One was a very interesting read, with the writing and art work filled to the brim with fantastical and wonderful details. So much so that it will be worthwhile and necessary to give it a second read somewhere in the near future.
Moreover Lucifer is also the main character in the eponymous TV series that premiered on Fox in January 2016. Since I haven’t seen an episode, I can’t tell whether or not the series by Tom Kapinos is truthful to the character or not. Nor do I really care, for I’ll be busy catching up reading the other four collections of the comic book series that have already come out, so I haven’t got the time to watch any television for the next couple of weeks!
In Fucking Hell van Sam Peeters, ontmoet de Duivel op een verkleed groepsseksfeestje de aantrekkelijke Ilse: blond en voor de gelegenheid gekleed in een ss-uniform. (Uiteraard, want met haar naam een blonde haren zit dat uniform haar als gegoten.)
Ilse bezoekt voor het eerst een dergelijk feestje en vindt al die seksuele uitspanningen om haar heen maar niets. Satan kan haar echter wel bekoren.
Na hun nacht samen kan de Duivel echter nergens anders meer aan denken: Ilse heeft zijn hart gestolen en daarmee ook zijn lust om straffen uit te delen aan zondaars. Ten einde raad gaat hij te rade bij God, om haar te vragen Ilse terug te vinden. Uiteraard stelt de Goedheiligman wel voorwaarden aan zijn hulp.
Kunstige seks
Grafisch valt er veel te genieten aan Fucking Hell: seksuele handelingen worden in de cartooneske stijl van Peeters (1976) een hilarisch tafereel. De close-up tekeningen van penetraties, worstelende tongen en andere orale bezigheden hebben ook bijna iets abstracts. Als Peeters deze na zou schilderen op een groot doek, heeft de kunstelite ook weer iets fris om naar te kijken en werk om zich druk over te maken. Succes verzekerd.
Ook sterk zijn de dialogen. Het gesprek tussen Satan en Ilse, hoe vreemd de ontmoetingsplek ook, verloopt naturel. De dialoog tussen Satan en God later in het album, is weer erg grappig. God, een klein kaal kereltje met een wolkachtige baard en een klein pikkie zegt tegen Satan: ‘Ik ben blij dat je er eindelijk bent, jongen! Al die jaren was je zo boos! Al die vreselijke dingen die je hebt uitgehaald… Al dat leed! Al die pijn! Waar was dat nou voor nodig?’
Aan verbeeldingskracht en gevoel voor humor ontbreekt het duidelijk niet bij Peeters. Toch had ik graag iets meer diepgang gezien, want Fucking Hell blijft erg anekdotisch. Ook was ik bij het lezen benieuwd naar hoe Satan Ilse weer voor zich zou winnen. Dat wordt allemaal niet uit de doeken gedaan, waardoor het lijkt alsof het verhaal een hoofdstuk mist. Jammer, want volgens mij het dat gegeven een interessante dramatische wending aan het verhaal kunnen geven.
Satan en God.
Meesterproef Sam Peeters is een Nederlands striptekenaar en illustrator en maakt deel uit van het collectief Lamelos. Peeters doceert illustratie aan de Academie Minderva in Groningen en Comic Design aan de Artez Hogeschool voor de Kunsten in Zwolle. Fucking Hell is het resultaat van zijn meesterproef voor de master Comic Design aan Sint-Lukas in Brussel. Peeters studeerde met dit boek summa cum laude af.
Pablo Auladell maakte een overbluffende en meeslepende stripbewerking van Paradise Lost van John Milton. Een aanrader voor de liefhebber van prachtige stripromans.
Dichter John Milton (1608-1674) geldt als een van de belangrijkste schrijvers uit de Engelse literatuur. Zijn Paradise Lost is een beroemd gedicht uit de zeventiende eeuw dat hij schreef tussen 1658 en 1663. Dit epische gedicht bestaat uit 10.000 versregels en behandelt het verhaal van de zondeval: de uitdrijving van Adam en Eva uit het paradijs, nadat ze de vruchten van de boom der kennis hebben genoten, juist datgene dat God hen verboden heeft. Zoals iedere westerling met oppervlakkige kennis van de Bijbel wel weet, was het Satan die Eva ertoe verleidde om de appel uit de boom te eten, waarna Adam al snel in de voetsporen van zijn geliefde trad. Milton maakte Satan tot de hoofdrolspeler van zijn epische gedicht en eigenlijk maakte hij een soort antiheld van hem en de drijvende kracht in de plot. Paradise Lost is dus vooral het verhaal van Satan, en het is daarom dat critici zich toentertijd afvroegen of Milton wellicht vraagtekens zette bij de macht van de kerk.
Hoed op voor Satan.
Pablo Auladell (Alicante, 1972) illustreerde sinds 2001 al een vijftigtal boeken die voornamelijk in het Spaans zijn verschenen. In 2006 won hij tijdens de Saló del Cómic in Barcelona de prijs voor nieuw talent voor zijn strip La Torre Blanca. Het paradijs verloren is zijn belangrijkste werk tot nu toe.
Lange geschiedenis
In 2010 kreeg Auladell van uitgeverij Huacanamo, die voornamelijk poëzie uitgeeft, de opdracht een beeldroman te maken van het beroemde gedicht van John Milton. Die strip is het eerste hoofdstuk Satan geworden. Daarna stond het project een tijdje stil totdat de digitale uitgeverij Minos de illustrator vroeg verder te gaan. Auladell deed nog eens drie jaar over de resterende drie hoofdstukken. Het resultaat van al die moeite, mag er zijn.
Ik geef toe: het origineel van Milton heb ik nooit gelezen, maar mijns inziens kan ik het boek daarom volledig op zijn eigen merites beoordelen zonder mezelf genoodzaakt te zien om een de bron met de adaptatie te vergelijken. Poëzie is nu eenmaal niet mijn afdeling, noch is de Bijbel mijn favoriete boek. In tegendeel zelfs: de wereld zou beter zijn zonder al die heilige boeken, daarvan ben ik overtuigd. Die overtuiging wordt alleen maar versterkt door de striproman van Auladell, die een prachtig verhaal vertelt op een meeslepende wijze gevisualiseerd dat je tot de laatste bladzijde geboeid blijft lezen.
Hemeltje.
Meeslepend
Auladell weet niet alleen abstracte begrippen als hemel en hel effectief en concreet te visualiseren, hij maakt ook echte personages van de hoofdrolspelers. Je kunt niet anders dan met Satan meeleven: de aartsengel komt in opstand nadat God zijn engelen aan zijn zoon heeft voorgesteld. De maat is vol wat Lucifer betreft en hij heeft geen zin om zich ook nog eens aan de zoon te moeten onderwerpen. Samen met zijn leger trekt hij ten strijde tegen het leger van God. Lucifer en zijn aanhangers worden verslagen en naar de hel verbannen. Daar verzint Satan/Lucifer op wraak en besluit een wig te drijven tussen God en zijn creatie de mens.
De mens, Adam en Eva, zijn door God geprogrammeerd om hem lief te hebben en gehoorzaam te zijn, alleen dan zullen ze geluk ervaren. Gelukkig hebben ze nog wel van hem vrije wil gekregen, en als Satan Eva verleidt tot het eten van een vrucht van de boom der kennis, kiest ze daar dus voor. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat de mensheid beter af is. God straft Adam en Eva weliswaar door ze uit het paradijs te laten smijten en sterfelijk te maken, maar daarmee zet het duo ook een stap richting onafhankelijkheid. Alsof de kinderen het ouderlijk huis verlaten en daarmee de verstikkende invloed van een veeleisende vader de rug toe keren.
Het uiterlijk van de personages deed mij denken aan acteurs uit klassiek theater of de opera, maar met dit verschil dat de visuele vertelling niet theatraal aanvoelt, maar juist zeer meeslepend en levendig is, bijna alsof je naar een (Hollywood)film kijkt. Bij het lezen lijken de platen tot leven te komen. Een knappe prestatie. Auladell is geen slaaf van Miltons tekst: die tekst zien we alleen terug waar dat nodig is, verder volgt de illustrator juist de klassieke regel show don’t tell.
Dictator
God beeldt hij uit als een wat vadsige dictator die heerst over zijn rijk en absolute devotie eist. Gods wil is duidelijk wet, wie dat niet bevalt, krijgt met zijn leger te maken. Over zijn zoon zegt hij: ‘Vandaag heb ik mijn enige zoon verwerkt! Ik heb hem aangesteld als jullie leider en heb gezworen dat iedereen in de hemel voor hem zal knielen en hem als meester zal erkennen! Wie hem niet gehoorzaamt, gehoorzaamt mij niet en zal uit de gelukzaligheid worden geworden en eeuwig zonder verlossing in de duisternis doorbrengen.’ Saddam Hoessein had het waarschijnlijk niet beter kunnen zeggen.
Je krijgt hierdoor veel sympathie voor Satan die de opstand tegen God verpakt als een strijd voor zelfbeschikkingsrecht. De heilige oorlog die in de hemel wordt uitgevochten is spectaculair en zou het storyboard kunnen zijn voor een film van Peter Jackson (Lord of the Rings) of Wolfgang Petersen (Troy).
Auladell gebruikt zwart houtskool en zacht potlood. In deze video kun je zien hoe hij te werk gaat als hij Adam en Eva in de beruchte appel-eet-scène visualiseert:
en deze:
Het paradijs verloren is in een prachtige harde kaft uitgegeven door uitgeverij Sherpa. De luxe uitgave is inclusief leeslint.
Hardcover, 320 pagina’s kleur | ISBN 978-90-8988-082-6 | € 39,95
Het album is ook verschenen in een gelimiteerde oplage van 75 exemplaren met afwijkende cover, linnen rug en piezografie gesigneerd door de auteur. | ISBN 978-90-8988-084-0 |
€ 75,00.
Ooit zag ik in Filmhuis Hoorn de director’s cut van The Exorcist (William Friedkin, 1973/2000). Ik kan me herinneren dat ik die behoorlijk goed vond. Recent zag ik deze echter weer in het kader van de weg naar Halloween, en eerlijk gezegd vind ik The Exorcist nu minder indrukwekkend.
Goed, de special effects in The Exorcist zijn voortreffelijk, evenals het camerawerk. Ook het spel van de acteurs, vooral van de jonge Linda Blair is zeer goed en in de meeste gevallen overtuigend. En het is altijd leuk om een vrouw te zien masturberen met een christelijk kruis, want het is altijd leuk om religieuze dwaallichten te choqueren.
Het verhaal komt verschrikkelijk traag op gang, maar dat wordt goed gemaakt op het moment dat het meisje bezeten raakt door de Duivel. Dan komt er een lekkere vaart in het geheel en wordt de vertelling zelfs wat fragmentarisch. Toch viel The Exorcist bij het terugzien wat tegen.
Het helpt natuurlijk niet dat het bekende muzikale thema, Tubular Bells van Mike Oldfield, vroeger gebruikt werd in de kinderserie Bassie & Adriaan. Die clown en acrobaat hebben niet alleen menig jeugd verknald door in tv-optredens als zichzelf iedere keer te laten zien dat ze eigenlijk grofgebekte proleten zijn, en door het gebruiken van het Exorcist-thema bij hun domme avonturen, moet ik iedere keer aan de huilende professor denken als ik de muziek in de film hoor. Niet echt bevorderlijk voor de horrorsfeer.
Grootste probleem heb ik wederom met de christelijke visie op de wereld die ten grondslag ligt aan het verhaal. Monsters die niet voortkomen uit een bestaande religie vind ik indrukwekkender dan wezens die al jaren door de kerk worden gebruikt om het volk klein te houden. Aangezien ik het christendom, net als alle andere religies, een onwijs onnozele uitvinding vind, boet de film mijns inziens hierdoor aan geloofwaardigheid in. Het idee dat de Duivel, het ultieme kwaad, zich laat binden door twee priesters die voorlezen uit de Bijbel en af en toe met een kruis zwaaien en onzin uitkramen als ‘The power of Christ compells you!’ is zo verschrikkelijk onzinnig dat het mijn suspension of disbelieve te boven gaat. Als ik Satan was geweest had ik die kruiszwaaiers een dikke middelvinger geven, maar in het verhaal van William Peter Blatty, die zijn eigen roman tot filmscript bewerkte, laat hij zich klein krijgen. Watje. Allemaal nachies, zeg ik dan.
(Benieuwd naar het verschil tussen de originele versie en de director’s cut? Check deze blogpost.)
Waarom de rubriek Frames? De verhalen die we lezen en zien maken net zo goed deel uit van onze levensloop als de gebeurtenissen die we in reallife meemaken. In de rubriek Frames verzamel ik stills uit de films die ik heb gezien om zo die herinneringen te kunnen bewaren en koesteren. The Exorcist keek ik in het kader van de weg naar Halloween.
Sommige films die al wat ouder zijn doorstaan de tands des tijds niet. Poltergeist echter wel.
Deze horrorfilm uit 1982 van Tobe Hooper is nog steeds zeer genietbaar, al komt de plot wat traag op gang. Het verhaal is mede gepend door Steven Spielberg die ook als producer optrad in de film. Zijn vingerafdrukken en die van Industrial Light and Magic, het special-effectsbedrijf van George Lucas, zitten dan ook duidelijk op Poltergeist. (Let trouwens eens op hoeveel Star Wars-merchandise je in de film kunt zien.) De special effects zijn trouwens zeer overtuigend en waren toentertijd state of the art. Nu zie je wel door de lichtshow heen, maar toch, mooi gedaan. Dat de effecten overtuigen komt mede door het strakke spel van de acteurs die allemaal heel expressief hun angsten laten zien. Vooral hoofdrolspeelster JoBeth Willams kan er wat van.
‘Who you gonna call?’ De enige echte Craig T. Nelson schrikt zich een hoedje!
Poltergeist draait om een doorsnee Amerikaans gezin bestaande uit pa, moe en drie kinderen, dat in een nieuwbouwwijk gaat wonen. Een typische Californische suburb. Al snel blijkt echter dat hun nieuwe huis niet helemaal pluis is: klopgeesten en paranormale verschijnselen stonden niet in de verkoopakte aangekondigd maar zijn veelvuldig aanwezig. Als de jongste dochter in een interdimensionale poort verdwijnt en wordt gegijzeld door ‘het beest’, is het tijd om de Ghostbusters te bellen. Maar ja, die bestaan niet in dit verhaal dus bellen de ouders maar met een stel wetenschappers die zich bezighouden met het paranormale. Dit sympathieke trio blijkt al snel niet opgewassen tegen het kwaad, dus wordt een grappig dwergvrouwtje ingehuurd om het huis ectoplastisch schoon te maken en de dochter te redden.
Waarom het zo spookt in dat huis, laat ik even in het midden, maar het heeft weer eens alles te maken met een grote coöperatie waarbij winstoogmerk voor ethiek gaat. Dit maakt de film nu nog steeds relevant.
JoBeth Willams is nog steeds zeer aantrekkelijk als ze bang speelt.
De christelijke ondertoon die in dit soort films schuilgaat, vind ik wel ergerlijk. Het valt me bij het (her)bekijken van veel horrorfilms op hoe erg deze eigenlijk gestoeld zijn op de christelijke leer. In Poltergeist staat de weg naar het hiernamaals centraal en met ‘het Beest’ wordt overduidelijk de Duivel bedoeld. Aangezien ik het christendom, net als alle andere religies, een onwijs onnozele uitvinding vind, boet de film mijns inziens hierdoor aan geloofwaardigheid in. Liever een onbekende demon, dan eentje die bedacht is door een stelletje gefrustreerde mannen die de fictieverhalen over God en Jezus op papier stelden.
Waarom de rubriek Frames? De verhalen die we lezen en zien maken net zo goed deel uit van onze levensloop als de gebeurtenissen die we in reallife meemaken. In de rubriek Frames verzamel ik stills uit de films die ik heb gezien om zo die herinneringen te kunnen bewaren en koesteren. Poltergeist keek ik in het kader van de weg naar Halloween.
