Tag: Stripverfilming

Categorieën
Strips

Spider-Man in de seventies

Sinds Stan Lee en Steve Ditko in 1962 de stripheld Spiderman bedachten is hij in verschillende gedaanten op televisie en film verschenen. Een van de meest curieuze verschijningen is de televisieserie The Amazing Spider-Man.

Voordat Tobey Maguire het strakke pak van Spiderman mocht aantrekken in de recente klassiekers geregisseerd door Sam Raimi, was Nicholas Hammond hem voor. Nicholas wie? vraag je je wellicht af. Hammond is een acteur die misschien wel het meest bekend is door zijn rol in The Sound of Music. Hij was een van de kinderen van vader Von Trapp. In de jaren zeventig speelde hij ook Peter Parker in de kortlopende televisieserie The Amazing Spider-Man.De serie bestond in totaal uit dertien afleveringen, waarvan de pilot in Europa in de bioscoop is vertoond. Hoewel de serie aardig genietbaar is, zijn de makers er niet in geslaagd een geloofwaardige Spider-Man te creëren. Kenmerkend aan de serie zijn de doorzichtige specialeffects en het hergebruik van eerder vertoonde opnames. In de pilot-aflevering doen de blue screeneffecten goedkoop aan. Wanneer Spiderman langs de muren kruipt, wordt de acteur zichtbaar aan kabels omhooggetrokken. Het ergste zijn de continuïteitsfouten door veelvuldig hergebruik van eerder vertoonde beelden. Zo komt het voor dat Spiderman in het ene shot een riem draagt en het volgende shot opeens niet.

Funky
Ook wisten de makers niet de juiste toon te zetten. Het is bewonderingwaardig dat het materiaal redelijk serieus benaderd werd. Tien jaar daarvoor durfden televisiemakers superhelden alleen maar met een flinke dosis camp op het scherm te brengen zoals in de serie Batman met Adam West. Toch ontkomt The Amazing Spiderman ook niet aan de nodige camp, al komt dat vooral doordat de serie nu gedateerd overkomt dankzij de jaren zeventig look. Daarbij bevat de soundtrack overdadig schallende trompetten en een vleugje discomuziek. Aan de andere kant geeft dit de serie juist een bepaalde curiositeitswaarde en een vleugje funk. Nicholas Hammond schiet duidelijk tekort als Peter Parker. In de meeste scènes speelt hij als een stijve hark. De charme waarmee Maguire van Peter een aandoenlijke nerd maakt, ontbreekt volledig in het spel van Hammond.

Vertaling met gebreken
Het grote manco van de serie is dat van het concept van de Spiderman-strip weinig is overgebleven. Peter is een student die zijn krachten krijgt tijdens wat labwerk. In de strip en in de film van Raimi wordt hij door de spin gebeten tijdens een schoolexcursie. Die setting is dramatischer en verhalender: Peter wordt eigenlijk bij toeval gebeten door de spin. In principe had het ook iemand anders kunnen zijn. In de televisieserie is Peter alleen als hij gebeten wordt.In de televisieserie komen weinig personages uit de comic voor: in de pilot speelt Tante May een rol en verder is J. Jonah Jameson een vaste speler die het leven van Peter zuur maakt.Omdat oom Ben is weggelaten ontbreekt een goede verklaring waarom Peter besluit met zijn krachten de wereld te helpen. In de serie wordt Ben immers niet vermoord door de moordenaar die Peter even daarvoor heeft laten gaan, omdat hij vond dat het niet zijn taak was om boeven te vangen. Het gegeven van ‘grote krachten geven grote verantwoordelijkheden’ wat zo centraal staat in de strips en in de films van Raimi ontbreekt daardoor volledig.

Doe maar gewoon…
In de serie vecht Spiderman tegen gewone mensen en niet tegen superschurken. Hier zijn enkele verklaringen voor te geven. In de eerste plaats wordt een televisieserie die op primetime wordt uitgezonden nooit alleen voor kinderen gemaakt. Volwassenen moeten er ook van kunnen genieten. Daarom probeert men de verhalen niet te fantastisch te maken. Door Spiderman het op te laten nemen tegen gewone schurken, blijft de verhaalwereld nog enigszins realistisch.In de tweede plaats is het budgettair niet erg aantrekkelijk om dure specialeffects te moeten gebruiken om de krachten van de schurken geloofwaardig te maken. Om dezelfde redenen hield men de serie The Incredible Hulk uit dezelfde tijd ook redelijk down to earth. De Hulk (Lou Ferrigno) is maar twee keer per aflevering te zien en dan niet erg lang. De meeste tijd is Bruce Banner (Bill Bixby) in zijn normale gedaante. Om volwassenen geïnteresseerd te houden werd de nadruk gelegd op human interest-verhalen en niet op het bovennatuurlijke.

Dat allemaal in het achterhoofd gehouden…. The Amazing Spider-Man is zeker de moeite waard om een keertje te bekijken. Goed, het pak zit slecht, het verteltempo is traag en deze Spiderman is niet altijd even handig: juist deze elementen (en de seventies uitstraling) maken dat de serie genoeg in zich heeft om een avondje even lekker te ‘genieten’. Probleem is echter dat de serie tot op heden niet officieel op dvd is uitgebracht. Gelukkig zwerven er op het internet nog enkele VHS versies. (En op YouTube zijn wat fragmenten te vinden, zie daarvoor ook de links in dit stuk.) Goed zoeken dus voor de liefhebber.

Categorieën
Film Strips

The trouble with Superman

Sinds de jaren veertig is iedere generatie opgegroeid met een versie van Superman op het witte doek of op het kleine scherm. Je kunt je afvragen of al deze aandacht terecht is, want Superman is namelijk de meest ongeloofwaardige en saaie superheld die er is. Hoe zorg je dat het publiek met een onoverwinnelijke Superman meeleeft?

Superman is een saaie voorspelbare held. Clark Kent is het product van zijn opvoeding: groot geworden in de schoot van zijn liefhebbende adoptie-ouders, is hij vergiftigd met allerlei goede karaktereigenschappen. Superman representeert natuurlijk het goede in de mens. Aangezien hij goddelijke krachten bezit is dit een geruststellende gedachte – een kwaadwillende Superman zou over de gehele wereld kunnen heersen.

Bad guy
De eerste versie van Superman die Jerry Siegel en Joe Shuster bedachten, was dan ook een echte schurk. In het verhaal The Reign of the Superman, lijkt hij een voorloper van Lex Luthor: een glimmend kaal hoofd en gebrand op domineren van de wereld. Toen Siegel en Shuster uit commercieel oogpunt Superman in een held veranderden, was hij in het begin erg hard voor criminelen – al was zijn collega Batman meedogenlozer.

Na de Tweede Wereldoorlog stelde hoofdredacteur Whitney Elssworth enkele richtlijnen op voor alle helden van DC Comics, waarmee Superman werd gedegradeerd tot de vriendelijke padvinder zoals we hem nu kennen. Behalve dat hij door zijn rechtlijnigheid saai en voorspelbaar is, kampt Superman ook met een geloofwaardigheidsprobleem.

Hypnose
Omdat Superman geen masker draagt, is de scheiding tussen Clark Kent en zijn alter ego nogal doorzichtig. In de strip Superman #330 uit 1978 wordt een verklaring gegeven waarom een doortastende journalist als Lois Lane nog nooit de vermomming van Clark heeft doorzien. In het verhaal wordt uitgelegd dat Superman zijn superhypnose gebruikt om mensen een Clark Kent te laten zien die breekbaarder en kaler lijkt dan hij werkelijk is. Beide mannen lijken genoeg op elkaar om de gelijkenis enigszins verdacht te maken, maar door de hypnose lijken de verschillen te groot om ze één man te laten zijn. De brilglazen, gemaakt van de ramen van de raket waarin Superman naar de aarde gezonden is, versterken de hypnosekracht om de illusie in stand te houden. Helaas is in latere comics nooit meer gebruik gemaakt van deze creatieve oplossing.

Superman Returns biedt overigens ook geen bevredigend antwoord op deze kwestie. In de film wordt hier en daar wel een grapje gemaakt over de gelijkenis tussen Clark en Superman, maar meer dan een knipoog naar het publiek is het niet. Misschien kan geloofwaardigheidsprobleem in een volgend deel worden uitgewerkt.

Gezin
Wat Superman tot slot minder boeiend maakt dan zijn collega’s, is zijn onoverwinnelijke kracht. Het is moeilijk spanning in een verhaal te creëren als je held onverslaanbaar is. Eén oplossing hiervoor is om het conflict op het emotionele vlak te zoeken. In Superman Returns speelt de klassieke vraag hoe een superheld een normaal leven kan leiden, met plaats voor een gezin en kinderen, een belangrijke rol. Superman is eigenlijk het ex-vriendje dat met pijn in het hart moet toezien hoe zijn vriendinnetje geschaakt is door een ander. Lois heeft sinds het vertrek van Superman een ‘normaal’ leven, inclusief gezin. Is dat wel weggelegd voor iemand die Beschermer van de Mensheid als baan heeft? Spider-Man kampt met dezelfde vraag.

Om het probleem van onoverwinnelijkheid van Superman op te lossen, maken Singer en zijn schrijversteam gebruik van een beproefd concept: ze maken een kwetsbaar mens van hem. Wanneer Superman in de val wordt gelokt door Luthor, is hij ernstig verzwakt door het eiland van kryptoniet waar ze zich op bevinden. Superman wordt geschopt en geslagen door de handlangers van Luthor. De misdaadbaas zelf dient de genadesteek toe met een geïmproviseerd mes van kryptoniet. De rauwe scène doet denken aan de manier waarop in gevangenisfilms doorgaans met een tegenstander wordt afgerekend. Het is een indrukwekkend tafereel waarin Superman tot menselijke proporties wordt teruggebracht. Juist omdat Superman niet opgeeft op dit soort moeilijke momenten symboliseert hij het goede in ons.

Brandon Routh als Superman
Brandon Routh als Superman

Dit concept van een verzwakte Superman werd overigens ook in Superman II gebruikt. Nadat Clark zijn krachten vrijwillig opgaf om met Lois het bed te delen, wordt met hem de vloer aangeveegd door een asociale trucker.

Tijdelijk dood
Sinds zijn debuut in 1938 is er veel gesleuteld aan Superman, al is hij in grote lijnen hetzelfde gebleven. Een belangrijk moment in de stripgeschiedenis van Superman is de serie van John Byrne – Man of Steel uit 1986. Byrne actualiseerde de geschiedenis van Superman en zwakte enkele van zijn krachten af. Tijdreizen was er niet meer bij; zijn onkwetsbaarheid en supersterkte werden ook verminderd. Superman werd er menselijker door. Zo menselijk, dat hij in 1993 doodgeslagen kon worden door het monster Doomsday. Natuurlijk was deze ‘dood’ maar tijdelijk, en na een viertal Superman-imitators kwam uiteindelijk de enige echte weer terug.Superman representeert zoals alle superhelden de wensversie van onszelf. Graag zouden we buitengewone krachten bezitten om ons te onderscheiden van de normale mensen. Helaas zijn de meeste van ons een versie van Clark Kent – stuntelig, onopvallend en heel normaal.

Categorieën
Film Filmrecensie Strips

Film: Superman returns

Bryan Singer heeft voor zijn Superman Returns goed naar zijn voorbeelden gekeken en een eigentijdse remix gemaakt. Begin december komt de film uit op DVD.

Als een god zweeft Superman boven de aarde, badend in het licht van de gele zon die zijn krachten voedt. Op deze hoogte kan de Redder van de Mensheid alles horen wat er op de aarde gebeurt en is hij in staat bij ieder onheil in te grijpen. Het is een bekend beeld van de stripheld – alleen is het in Superman Returns de vraag of de wereld nog wel op haar redder zit te wachten. Na een mysterieuze afwezigheid van vijf jaar keert Superman terug op aarde. Inmiddels is iedereen gewend geraakt aan een leven zonder hem, zelfs ex-geliefde Lois Lane. Ze is verloofd en heeft een zoon. Met het artikel ‘Waarom de wereld geen Superman nodig heeft’, nam ze afscheid van haar jeugdige crush. Wanneer Lex Luthor vrijkomt uit de gevangenis, blijkt dat de wereld helemaal niet zonder Superman kan. En Lois uiteindelijk ook niet trouwens.

Spiritueel vervolg
Regisseur Bryan Singer, bekend van de eerste twee X-Men-films, wilde geen nieuwe versie van Superman maken, maar hem slechts updaten:

‘Ik denk dat de Superman-legende niet zo zeer draait om verandering als wel om evolutie. Natuurlijk, hij heeft het opgenomen tegen verschillende schurken en zijn kostuum is in de loop der jaren ontelbare keren aangepast. Zeker in deze film krijgt hij te maken met grote veranderingen nu hij vijf jaar is weggeweest. En toch blijft er een ding constant … zijn inherente eigenschap zijn speciale krachten te gebruiken om een leidend voorbeeld te zijn en door goed te doen in de wereld.’

Superman Returns is het spirituele vervolg op Superman: the Movie van Richard Donner en Superman II van Richard Lester. Singer heeft zich duidelijk door deze films laten inspireren, Superman Returns zit vol met verwijzingen naar Donners film. Veel situaties zijn rechtstreeks afgeleid van Superman: The Movie. In die film ontmoetten Superman (Christopher Reeve) en Lois elkaar voor het eerst toen hij haar redde uit een neerstortende helikopter. Nu redt hij haar uit een neerstortend vliegtuig. In beide films maakt hij de opmerking dat vliegen statistisch gezien nog steeds de veiligste manier van reizen is. En Superman Returns bevat meer dialogen die als een echo de eerste films oproepen. De personages lijken op het eerste gezicht dan ook niet veel aangepast te zijn. Hoewel Kate Bosworth met haar 23 jaar eigenlijk te jong is voor de rol van Lois Lane, heeft haar Lois nog steeds moeite met spellen. “Schrijf je catastrofe met dubbel ‘f’?”, vraagt ze net als Margot Kidder die eerder de rol speelde.

Christopher Reeve
Acteur Brandon Routh lijkt qua uiterlijk wel wat op Christopher Reeve en de manier waarop Routh Superman en Clark gestalte geeft, lijkt in ieder geval geïnspireerd te zijn op het acteerwerk van Reeve. Overigens waren beide acteurs onbekenden voordat ze het tenue van de Man van Staal aantrokken. Donner en Singer kozen opzettelijk voor een opkomend talent, zodat het publiek niet afgeleid zou worden door rollen die ze eerder hadden gespeeld. De rol van Superman is dus niet weggelegd voor grote Hollywoodsterren.Superman Returns kent meer overeenkomsten met zijn voorgangers. Decors zoals Supermans ijsfort (the Fortress of Solitude) en de boerderij van de familie Kent zijn weliswaar iets aangepast, maar nog steeds goed herkenbaar als de ontwerpen van John Barry uit de eerste film. De muzikale score is een exacte kopie van de thema’s die John Williams componeerde. Dit samplen is ook doorgevoerd in de rolbezetting: Superman Returns bevat opnames van Marlon Brando – de inmiddels overleden acteur die Supermans vader Jor-El in de eerste film speelde. Dankzij deze beeld- en audiosamples geeft Jor-El vanuit het graf van Brando nog steeds wijze raad aan zijn zoon Kal-El/Superman.

Eigen verhaal
Het resultaat van deze overeenkomsten is dat Superman Returns een eigentijdse hommage aan de eerdere films is geworden. Singer probeert echter ietwat krampachtig een gevoel van déjà vu te creëren. Als hij dit streven halverwege de film loslaat, wanneer de sfeer en personages zijn verankerd, voelt Singer zich zeker genoeg om zijn eigen verhaal te vertellen. Op dat moment worden de verschillen tussen beide films duidelijk en is er werkelijk sprake van evolutie en een eigentijdse versie.Singer en Donner vertellen beiden een episch verhaal, waarin de romance tussen Superman en Lois een belangrijke factor is. In Donners film zitten echter slapstick en campelementen die het superheldenverhaal relativeren. Singers versie is daarentegen veel serieuzer en integer van toon. Wanneer hij humor toepast, is dat voornamelijk in de vorm van oneliners. Een zelfde stijl herkennen we in de X-Men-films. Brandon Routh zet een ietwat verlegen en gevoelige Clark neer. Heel anders dan de onhandige sukkel van Reeve. Clark heeft nu meer diepgang en dit vergroot het inlevingsvermogen van de kijker. De Lex Luthor van Kevin Spacey is minder cartoonesk dan Gene Hackmans versie. Al heeft Luthor zijn voorliefde voor grondbezit en het uiten van vermakelijke oneliners niet verloren, toch zet Spacey met zichtbaar plezier een dreigendere Luthor neer dan Hackman. Ondanks overbluffende specialeffecten en de kleine nuanceverschillen die Singer toevoegt, is dit vijfde deel nog het beste te omschrijven als een remix van de beproefde formule. Daarmee heeft Singer in feite een Superman-film gemaakt die perfect thuishoort in dit tijdperk van samplen en hergebruik van oud materiaal.

Categorieën
Film Filmrecensie Strips

Film: X-men 3

Begin december komt X-Men: The last stand eindelijk uit op DVD. Met dit derde deel neemt regisseur Brett Ratner het werk over van Bryan Singer die ervoor koos om zijn Superman Returns te maken.

De tiener Warren Worthington III probeert koortsachtig de vergroeiing op zijn rug af te knippen terwijl zijn vader de afgesloten badkamer binnenstormt. Schaamte en pijn zijn van het gezicht van de jongen af te lezen. De veranderingen die zijn lichaam ondergaat tijdens de puberteit zijn geen pretje, zeker niet als er engelachtige vleugels op je rug blijken te groeien. Het lukt vader Worthington om een geneesmiddel te ontwikkelen die alle vergelijkbare mutanten uit de X-men-strip- en filmreeks in staat stelt voorgoed van hun aangeboren gaven, afwijkingen en rariteiten af te komen.

Eigenheid
In de X-Men-reeks staan mutanten model voor de universele Ander die, bestookt met vooroordelen en onwetendheid, niet geaccepteerd wordt door de maatschappij. Centraal in X-Men: The last stand staat de vraag of mensen alleen geaccepteerd kunnen worden als zij zich aan de standaarden van die maatschappij conformeren. Gaan mutanten voor ‘genezing’ om opgenomen te worden door de massa, of behouden ze hun individualiteit? De mutant Rogue belichaamt dit vraagstuk het beste. Ze is niet in staat lichamelijk contact met iemand te hebben zonder diens levensenergie te absorberen. In de eerste film ontdekte Rogue haar krachten toen ze haar vriendje tot een coma zoende. In X-Men 2 kreeg ze een onmogelijke relatie met Bobby (Iceman) en in dit deel moet ze machteloos toezien hoe hij en nieuweling Kitty Pryde/Shadowcat naar elkaar toe groeien. Het geneesmiddel lijkt het einde van haar vloek te beloven.

Stripplaatjes
Bryan Singer bracht met de eerste twee X-Men-films de combinatie van menselijkheid en superheldenactie uit de strips op meeslepende wijze naar het witte doek. Regisseur Brett Ratner zet die lijn gelukkig voort. Dankzij de eerder gelegde basis van sterke verhaallijnen en uitgediepte personages weet hij het voorgaande bevredigend af te ronden. Enige voorkennis van de eerste delen verrijkt de kijkervaring wel, hoewel de belangrijkste personages tussen de actie door net genoeg ruimte krijgen om tot hun recht te komen. Dit laatste is vooral te danken aan de krachtige beeldtaal die de innerlijke conflicten van de personages visualiseert. In strips wordt altijd het sleutelmoment van een handeling getoond. Net als in stripplaatjes gebruikt Ratner iconografische shots die de tijd even doen stilstaan. Bijvoorbeeld wanneer Kitty tijdens het schaatsen struikelt en Bobby haar in zijn armen opvangt in een klassiek-romantische pose.

Een ander voorbeeld is het moment waarop Wolverine met grote inspanning stapje voor stapje richting Jean Grey loopt, terwijl haar goddelijke kracht zijn lichaam langzaam uiteenrukt. Het is een beeld dat op het netvlies gegrift blijft en dat zo uit de strips had kunnen komen. Deze visuele metafoor verbeeldt de keuze die Wolverine innerlijk verscheurt: hij houdt van haar, maar is de enige die de losgeslagen Jean kan tegenhouden. Dit soort aansprekende dilemma’s raakt net niet ondergesneeuwd door de actiescènes. Ratner rondt daarmee vakkundig af wat Singer begon.

Categorieën
Film Filmrecensie Strips

Film: V for Vendetta

Een van de meest interessante films van dit jaar – en sinds ruim een maand op dvd – is de film V for Vendetta. De film is gebaseerd op de gelijknamige strip geschreven door Alan Moore en getekend door David Lloyd. Gedurende de jaren tachtig werd de strip voorgepubliceerd in het Engelse stripmaandblad Warrior.
Aan de film zijn de nodige elementen aan toegevoegd om het verhaal up-to-date te maken. De gebroeders Wachowski (van The Matrix-trilogie) schreven het script en hebben daarin scènes veranderd en een aantal personages geschrapt. Zo krijgt het meisje dat door V wordt gered, Evey (Natalie Portman), een meer centrale rol toebedeeld. Niet zo gek, want V zelf is tamelijk onbenaderbaar en blijft een beetje een mysterie voor de kijker.
Toch is de film een getrouwe adaptatie van de geest van de strip. V is een vrijheidsstrijder die het opneemt tegen het fascistische regime van leider Sutler. Sutler heeft sinds de Derde Wereldoorlog Engeland in zijn greep. Het volk wordt dom gehouden door de leugens die via de media worden verspreid en iedereen wordt in de gaten gehouden door de regering. Alles wat een bedreiging kan zijn, inclusief popmuziek en kunst, is verboden.
Big brother
Moore schreef het verhaal als reactie op het Thatcher-regime in de jaren tachtig. Maar eigenlijk zijn verhalen over totalitaire staten al eeuwenoud. Het is een Orwelliaanse wereld, die niet zo ver weg is als dat ze lijkt: de recente Patriot Act waarin president Bush toestemming heeft om de eigen bevolking te bespioneren is daar het bewijs van. Big brother is watching you.
Acteur John Hurt neemt de rol van Sutler voor zijn rekening. Het is grappig dat de man die de naar vrijheidsmachtende Winston Smith speelde in de filmversie van George Orwells 1984, nu zelf de dictator is.
Voorbeelden
De vigilante V gaat getooid in een zwarte cape en hoed. Zijn gezicht zit verscholen achter een wit masker met daarop een brede grijns. In V brengt Moore enkele bekende figuren samen. Allereerst verwijst V natuurlijk naar Guy Fawkes, die in de zestiende eeuw probeerde het Britse parlement op te blazen maar daar niet in slaagde. Dit wordt nog iedere vijfde november herdacht, al gaan er stemmen op om deze eeuwenoude traditie af te schaffen.
Verder doen de lichamelijke verminkingen en gemaskerde bedekking van V denken aan de Phantom of the Opera. Zijn degengevechten en het snijden van een ‘V’ als handelsmerk komen natuurlijk van Zorro. Tot slot lijkt hij ook wel wat op Batman. Dat is immers ook een vigilante die geheel in het zwart de nachten in een corrupte wereld wat veiliger maakt.
Anarchie
Toch is V geen echte superheld, maar meer de belichaming van het idee van anarchisme. Het mooiste shot in de film is dan ook het moment waarop de duizenden die voor het parlementsgebouw demonstreren met het masker van V op dat masker allemaal tegelijkertijd afdoen. Dit verbeeldt precies het idee achter V: hij is de verpersoonlijking van iedereen die een betere wereld wil en bereid is tot (harde) actie over te gaan. Iedereen kan het verschil zijn en samen sta je sterk. Of zoals V het zelf zegt: ‘Het volk zou niet bang moeten zijn voor zijn regering, de regering zou bang moeten zijn voor het volk!’
Behalve dat de filmmakers het idee en het verhaal van de strip trouw zijn gebleven (de dialogen uit de strip zitten soms woord voor woord in de film), is V for Vendetta een geslaagde verfilming door de goede casting. Ondanks de beperking die een niet-bewegend masker oplegt, weet acteur Hugo Weaving door zijn stemgebruik passie en nuance in zijn performance te brengen. V is een theatraal figuur met bulderende speeches.
Gelukkig wordt de film nergens te zwaar dankzij de lichte benadering van Stephen Fry, in een belangrijke bijrol als presentator bij het tv-station waar Evey werkt. Ook John Hurts dictator is stereotiep genoeg om het allemaal niet te serieus te nemen. Om politiek moet je immers ook nog kunnen lachen.