Categorieën
Tag: Stripwinkel Lambiek
Categorieën
Stripliefde: Watchmen
Iedere vrijdag delen striplezers hun stripliefde en vertellen over hun favoriete strip.
Wat is je naam, je leeftijd en je wat doe je voor werk?
Mijn naam is Jos van Waterschoot, 48 jaar en ik ben conservator populaire cultuur bij de Bijzondere Collecties van Universiteit van Amsterdam. Uit hoofde van die functie beheer ik een van de grootste stripcollecties van Nederland. Daarmaast ben ik de hoofdredacteur van stripinformatietijdschrift Stripnieuws.
Welke strip is je favoriet en lees je nu nog steeds?
Mijn favoriete strip is Watchmen. Ik kan zonder verveling het dikke boek met alle afleveringen èn de film steeds opnieuw lezen en bekijken.
Waarom is dit je favoriete strip? Wat vind je er zo goed aan?
Alan Moore is naar mijn smaak een van de meest begenadigde stripscenaristen van de laatste 25 jaar. Alles wat hij schrijft is minimaal de moeite waard, maar behoort naar mijn oordeel tot de absolute wereldtop. In geval van Watchmen is het de dubbele laag die het zo boeiend maakt. Het is feitelijk een strip over een stripgenre en hij rekent daar tamelijk genadeloos mee af. De typische Amerikaanse stripsuperhelden blijken allemaal opportunisten, egoïsten, autisten of anderszins aangetaste geesten te zijn die lange tijd hun heldenstatus konden hooghouden, maar nu worden ontmaskerd. Het zijn geen goden, maar mensen en door hun superkwaliteiten wordt hun menszijn alleen maar uitvergroot. En van de mens, zo weten we uit het werk van Moore, hebben we niet veel goeds te verwachten.
Wanneer kwam je er voor het eerst mee in aanraking? En wat deed dat met je?
Mijn goede vriend Kees Kousemaker, toenmalig eigeneaar van stripwinkel Lambiek, drukte de Amerikaanse verzamelbundel in mijn hand toen die net een tijdje uit was. Dat was in 2008. Hij zei erbij: dit is iets heel bijzonders, zoiets heb je nog nooit gelezen. Misschien hebben zijn woorden nog wel een schepje er bovenop gedaan dat ik het zo goed ben gaan vinden. Toen ik het ging lezen trof het me als een hamerslag en sindsdien heeft het me niet meer losgelaten.
In de rubriek Stripliefde vertellen striplezers over hun favoriete strip of strips. Op deze manier bouwen we langzaam een interessante leeslijst op. Ook meedoen? Check hier hoe je dat doet. Ik kijk uit naar je inzending. Oh ja: mocht iemand anders al je favoriete strip genoemd hebben, stuur dan even goed je inzending in, want jouw reden om de strip goed te vinden kan heel anders zijn. Bovendien is je eerste kennismaking en wat dat met je deed waarschijnlijk anders dan die van andere lezers.
Categorieën
24HCD 2013
Op 5 en 6 oktober vindt wereldwijd weer de 24 Hour Comics Day plaats. In Nederland gebeurt dat op verschillende locaties. Dit jaar voor het eerst in Utrecht. Én Lambiek is weer van de partij.
Stripliefhebbers zullen allang bekend zijn met het idee achter 24HCD, maar voor de newbees even in het kort: stripmakers laten zich een etmaal lang opsluiten met andere stripmakers om ieder binnen 24 uur net zoveel pagina’s af te leveren. Van te voren mogen ze het verhaal niet bedenken. Al lopen veel stripmakers wel al vaak met een idee de ruimte binnen. Het brein achter deze zelfopgelegde beproeving is de Amerikaanse stripmaker Scott McCloud. Sinds de eerste editie op 24 april 2004 wordt het evenement elk jaar gehouden.
Stripmaker Rob van Barneveld en uitgeverij van Wuft zitten achter de editie in Utrecht. Van Barneveld ‘Ik vond het tijd voor een Utrechtse editie! En leek me gaaf te tekenen in een werfkelder aan de Oudegracht. De groep van ongeveer 15 tekenaars, waaronder de Utrechtse tekenaar Albo Helm, gaat in Utrecht werken in de Jansbrugkelder aan de Oudegracht. De Jansbrugkelder is onderdeel van Cultdealerenzo.nl, een niet-gesubsidieerd platform en creatief netwerk voor samenwerking.’ Naast Helm en Van Barneveld, die zelf natuurlijk ook meedoet, doen onder meer Matt Baay, Pepijn Schermer, Nicole Volbema en Johan de Rooij mee. De Rooij is scenarist en zal zoals voorgaande jaren weer aan een scenario werken in plaats van een strip tekenen.
De dag begint zaterdagmorgen om 11 uur en eindigt ook zondagmorgen om 11 uur.
Updates van de voortgang van de tekenaars en sfeerimpressies worden die dag geplaatst op de Tumblr-website 24hcd-utrecht.tumblr.com. Daarop zijn nu al introducties van de participerende stripmakers te zien.
Van Barneveld laat weten dat steun van bezoekers gewaardeerd wordt maar: ‘Door de kleine locatie en de arbeidsintensieve aard van het evenement is de Jansbrugkelder beperkt publiek toegankelijk. Het wordt op prijs gesteld als van tevoren een afspraak wordt gemaakt om langs te komen.’
De studenten van de opleiding Comic Design van ArtEZ in Zwolle organiseren dit jaar voor de derde keer hun eigen 24HCD. Ze pakken het wel een beetje anders aan dan McCloud heeft voorgesteld. Elke afdeling heeft zijn eigen opdracht: striptekenaars maken 24 pagina’s, animatoren 24 seconden, illustratoren verslaan 24 uur lang het actuele nieuws en in de grafiekwerkplaats worden vier werken gemaakt onder het thema DAGLICHT/NACHTLICHT. De updates van de makers zijn via Facebook te volgen.
Lambiek is terug
Vorig jaar vond het evenement in Amsterdam plaats bij animatiestudio Mooves. Daarvoor in Studio/K. Jarenlang was stripwinkel Lambiek de thuisbasis, en dit jaar doet de stripwinkel weer voor het eerst mee. Omdat de galerie is opgeslokt door de voorraad van de webwinkel is er bij Lambiek zelf geen plaats meer voor het evenement. Men zal het feestje op de lange leidsedwarsstraat 206 gaan organiseren. ‘We hebben er weer zin in!’ roept Klaas Knol over de telefoon. ‘We zijn Lambiek aan het verbouwen en konden het daarom niet in de winkel door laten gaan, maar we van het zonde om nog een jaar niet mee te doen.’
Dat is ook nog leuk nieuws om te melden: Lambiek gaat namelijk toch weer ruimte maken voor een galerie. Deze wordt wel kleiner dan de vorige, maar toch.
Mocht je nog meer 24 Hour Comics Day evenementen weten: laat van je horen in het commentformulier.
Twee videoverslagen die ik in het verleden van dit evenement maakte:
Categorieën
Een interessante avond over comics & strips
Donderdagavond 13 juni waren er aardig wat stripliefhebbers komen opdagen op de Comics & Strips bijeenkomst van Shop Around. De grote zaal van Pakhuis de Zwijger zat vol in ieder geval. In het publiek stripfans en -makers.
De avond begon wat in mineur toen Maaike Hartjes en Marc van der Holst werden geïnterviewd door Han Peekel. Hartjes vertelde dat je als stripmaker vooral van subsidies moet leven, want van het verkoop van je albums moet je het zeker niet hebben. Als je als tekenaar een boterham wil verdienen, moet je dat als illustrator doen. Van bijvoorbeeld infographics. ‘Infographics zijn kut!’ riep Marc uit. ‘Je gaat toch geen kutinfographics tekenen voor kutbedrijven!’. Van der Holst, die als undergroundtekenaar vooral bekend is van de strip Spekkie Big, vertelde niet voor het geld strips te maken. Eigenlijk was geld verdienen door strips te tekenen een concept dat nog nooit in hem was opgekomen.
Erik Kriek gaf een presentatie van zijn tekenwerk en toonde alvast een voorproefje van zijn nieuwste project: een reeks korte verhalen losjes gebaseerd op songteksten: Murderballads.
Han Peekel ging staan op de nostalgische zeepkist en vertelde over hoe het vroeger was, namelijk toen het televisieprogramma Wordt Vervolgd nog op de buis kwam. ‘Niemand had het succes verwacht, maar na de eerste uitzending kregen we 100.000 briefkaarten met het antwoord op een beetje suffe prijsvraag,’ vertelde Peekel. ‘De dag erna kregen we er nog eens 100.000.’ Peekel is jaren lang bezig geweest om Wordt vervolgd weer op de buis te krijgen, maar die pogingen zijn allemaal mislukt. Ik denk ook dat het nu meer het tijdperk is van programma’s als Beeldverhaal. En er zijn natuurlijk duizenden stripfans wereldwijd die vlogs opnemen om over het beeldverhaal te praten.
Na de pauze was het mijn beurt. Ik las een column voor over het sterven van striphelden. Als voorbeeld had ik Amoras, de nieuwe serie van Suske & Wiske die zwaar gepromoot werd door onder andere de dood van Wiske aan te kondigen. Mijn held Peter Parker is natuurlijk ook meerdere malen al ‘vermoord’ door de schrijvers en marketingafdeling van Marvel, dus daar heb ik het ook nog even over gehad.
Het panel van boekverkopers Klaas Knol (Lambiek), Jitse Verwer (ABC) en uitgever/redacteur Mara Joustra (Oog &Blik) eindigde gelukkig met een positievere boodschap. Verwer vertelde dat er een heel divers publiek op de strips afkomt, maar dat de lezer wel kwaliteit verwacht. Hij pleitte er dan ook voor dat uitgevers vooral mooie boeken moeten uitgeven en de rotzooi maar moeten vergeten. Nu er crisis heerst is de consument kritischer dan ooit.
Toen Peekel aan het trio vroeg of de strips nog toekomst hebben, riepen ze tegelijk uit volle borst ‘Ja!’. Dat je het even weet.
Joost Swarte sloot de avond af met een uiteenlopende presentatie van zijn illustratie- en stripwerk. Ook toonde hij wat illustraties van zijn voorbeelden.
Tussen de presentaties door speelde de band The Vagery een nummer. Mensen die DWDD kijken zouden de band daarvan kennen, want daar mogen ze zo nu en dan 1 minuutje spelen. Ik vind ze langer dan 60 seconden beter klinken.
Was het een leuke avond? Ja, ik vond van wel. Er heerste een goede, ietwat jolige sfeer in de zaal en het programma was divers. Al valt er nog veel meer te bespreken over het beeldverhaal. Er moet dus maar snel nog zo’n avond komen.
Omdat ik nergens nog een verslagje online kon vinden heb ik zelf maar iets geschreven. Mocht je iets vinden over de betreffende avond, laat het dan weten via het reactieformulier. Alvast bedankt!
Categorieën
Slechte meisjes in De Avonden en Lambiek
Slechte meisjes, ook wel Wayward Girls geheten, zijn een creatie van Michiel Budel. In het Engels heten ze Wayward Girls en zijn ze een hit in de VS. Recent interviewde het VPRO radioprogramma De Avonden Budel over zijn toch wel atypische strip.
Lotje IJzermans sprak speciaal voor het online publiek een introductie in. Vrijdag 7 juni om 16 uur is Budel in stripwinkel Lambiek om zijn boek te signeren. Houd Lambiek.net voor meer informatie in de gaten. Bekijk ondertussen de virtuele expo van Budel.
Laatst had ik een gezellig onderonsje met Klaas Knol van Lambiek over deze bijzondere uitgave. The Artist’s Editions hebben telkens een ander formaat, namelijk de grootte waarop het oorspronkelijke werk getekend is. De MAD Artist Edition is daarom behoorlijk groot.
De muziek is wederom van de heer Raaphorst.
Categorieën
Dagboek van een stripjournalist
Mensen vragen me wel eens wat ik nu zoal doe op een dag als stripjournalist. Hier een beknopt en selectief overzicht van een paar dagen. De meeste meldingen van geschreven blogposts heb ik achterwege gelaten, want die publicaties hebben jullie natuurlijk allemaal al gelezen. 😉
Woensdag 13 februari
De afgelopen dagen hard gewerkt aan de HAFF bijdrage in de VPRO Gids. Vandaag een beetje rustig dagje.
Werkbezoeken aan de American Book Center en Lambiek. Met Klaas van de winkel een Daily Webhead video opgenomen.
Kwam bij Lambiek Maikel Verkoelen nog tegen van World of Dik. Hij logeerde een weekje in Amsterdam. Ben benieuwd naar zijn nieuwe album waar hij langere verhalen voor aan het maken is.
Leeshuiswerk: Action Comics van Grant Morrison. Een nieuwe, frisse kijk op superpadvinder Superman.
Donderdag 14 februari
Mokerontwerp bestaat 5 jaar en viert feest. Samen met Linda de mannen bezocht. Onder andere leuke gesprekken gevoerd met Frits Jonker die die avond kwam drummen (!) en Piet Schreuders, de artdirector van de VPRO Gids. Schreuders heeft een boek geschreven over de locaties in Londen waar The Beatles allemaal zijn geweest. Dat deed me denken aan mijn zoektocht naar Spider-Man in New York van een paar jaar geleden. Kwam ook Yuri Jonker, de broer van Frits, letteraar en tekenaar, tegen. Moet maar eens in zijn werk duiken.
Vrijdag 15 februari
Rudi de Vries bij De Wereld Leert Door gekeken en over geblogd. Het is de eerste keer dat ik DWLD heb gekeken en waarschijnlijk de laatste: wat een oppervlakkigheid weer. Ze gaan bij dit soort programma’s niet dieper dan de gemiddelde espresso: informatie als vermaak.
Eindelijk de nieuwe Zone op de deurmat. De honderdste. Leuk verhaal van Natasja van Loon over de geschiedenis van de Zone, een aandoenlijke bijdrage van Rood Gras en een mooie vertelvondst in de strip van Frederik van den Stock.
Maandag 18 februari
Bezoek festivalkantoor van het Imagine Filmfestival. Met de directeuren besloten dat ik in tegenstelling tot vorig jaar geen lezing zal geven. Aanvankelijk zou ik wellicht iets met het thema psychotic women gaan doen. Een thema dat mij erg aanspreekt: alleen mijn datinggeschiedenis zou al genoeg stof tot spreken opleveren. Aangezien de schrijfster van het boek over dit onderwerp al een lezing gaat geven, gaat het feest niet door.
Martin Lodewijk belde op om onze interviewafspraak een weekje te verzetten.
Drie delen Haas gelezen.
In de avond bracht Esther van Uitgeverij Xtra de nieuwe Natte maan en Fast Forward van Serge Baeken langs. Service! (En ja, daar ga ik dus nog over schrijven.)
Dinsdag 19 februari
Recensie over Haas geschreven en gepubliceerd. Blij verrast door de kwaliteit van deze strip.
Woensdag 20 februari
Samen met collega freelancer Liselotte Doeswijk geluncht in de Balie. Ze vertelde met dat ze voor Sonic Acts gaat bloggen.
Leeshuiswerk die dag: Scarlet Spider (erg vermakelijk!), Superior Spider-Man #4 (Het blijft bagger. Ik kan niet wachten tot Dan Slott de zak krijgt bij Marvel.)
Donderdag 21 februari
Weer feest, dit keer in de Melkweg: Zone 5300 en Schokkend Nieuws zijn allebei honderd nummers oud. Behalve de filmvertoning van Universal Soldier heb ik zo’n beetje alles gemist van de leuke korte filmpjes in de bioscoop. Ook van de band heb ik niets gehoord. De hele avond gezellig met stripmakers en vrienden in het theehuis van de Melkweg staan praten. Daar zijn die feestjes immers voor.
Vrijdag 22 februari
Dankzij Erik van SN herontdek ik de Batman-soundtrack van Danny Elfman. Heerlijk!
Het oor van Gogh, een aflevering van Agent 327 gelezen voor research. Ik denk dat dit mijn favoriete avontuur van ‘het geweten van Nederland is’. Weer een strip over Van Gogh trouwens. Die schilder spookt de laatste maanden, sinds het boek van Barbara Stok, vaak door mijn hoofd en ik kom hem overal tegen.
Pitch geschreven voor twee nieuwe afleveringen van Stripplaatje onder de loep.
Zaterdag 23 februari
Minneboo leest over de nieuwe cartoonbundel van Peter de Wit geschreven. In de middag naar de Jordaan afgereisd voor de opening van de Peter Pontiac expositie. Kort voor de opening even met Peter een video-interview gedaan over de expo en over zijn ziekte. Toen we het kantoor uitliepen was de galerie al helemaal gevuld met bezoek wat het maken van shots van zijn tekenwerk erg moeilijk maakte. Nou ja, je moet het doen met wat je kunt krijgen. Bij thuiskomst meteen achter Final Cut Pro gekropen en in een ruim uur de reportage gemonteerd en op YouTube gezet.
Zondag 24 februari
De nieuwe Stripgids van kaft tot kaft gelezen. Vooral de interviews met Manu Larcenet en Jacques Tardi waren zeer informatief. Ik denk dat Stripgids het beste volbloed striptijdschrift van de Benelux is. Dat zeg ik niet omdat ik er soms voor schrijf, maar het is juist andersom: ik ben er voor gaan schrijven omdat ik het zo’n goed blad vind. Meteen een idee gepitcht aan Toon Horsten, de hoofdredacteur.
De dag eindigde natuurlijk met een verse aflevering van de serie Fringe die ik sinds twee weken aan het kijken ben. Heerlijke ongeloofwaardige doch vermakelijke onzin.
Maandag 25 februari
Interview met Martin Lodewijk voor de VPRO Gids voorbereid: me verdiept in de bibliografie van Lodewijk, en verschillende albums van zijn hand gelezen, waaronder Agent 327 en January Jones.
Een blik in het zojuist uitgegeven schetsboek van stripmaker Jim Woodring. Problematic is een verzameling van de tekeningen, portretten en scène layouts uit de moleskin schetsboekjes van Woodring. Hij schijnt per maand een hele moleskine vol te tekenen. Boris Kousemaker van stripwinkel Lambiek licht het boekje toe.
Woodring werd bekend met de series Jim en Frank waarin fantasie en autobiografie de meest bizarre verbindingen aangaan. Hij biedt ons een blik op vreemde, surrealistische werelden. De laatste jaren is Woodring ook bekend geworden als speelgoedontwerper. Zijn strips, waaronder het album Weersomstandigheden, zijn vaak tekstloos.
Lees hier meer over Woodring.
De muziek in deze Daily Webhead heb je vast wel herkend. Precies, die is van Marco Raaphorst!
Jim Woodring. Problematic: Sketchbook Drawings 2004-2012
Fantagraphics, $28.99
ISBN-13: 978-1-60699-594-4
Categorieën
Fijn dat het nut heeft
Wat doe je als stripliefhebber op een druilerige zaterdagmorgen in Amsterdam? Dan bezoek je de stripwinkel. Vandaag was dat Lambiek in de Kerkstraat. Ik was benieuwd hoe het met de mannen ging en ik wilde meteen wat kerstcadeautjes inslaan. Terloops ontdekte ik dat stripjournalistiek zo zijn nut heeft.
In VPRO Gids #50 stond een artikel van mijn concullega Oliver Kerkdijk over Edgar P. Jacobs. Over zijn leven is zojuist een striproman verschenen, getiteld Het Jacobs teken, én er is een nieuw avontuur uit van Blake en Mortimer. Abel Schoenmaker, al jaren een vaste medewerker van Lambiek, vertelde me dat klanten sinds de publicatie van dat artikel specifiek naar deze uitgaven vragen.
Klaas Knol en Boris Kousemaker waren allebei enthousiast over mijn video-interview met Martin Lodewijk dat ik eerder deze week publiceerde.
Nu wil ik zo vaak en divers mogelijk het beeldverhaal onder de aandacht brengen. Mijn blog is daarin een handig stuk gereedschap omdat ik er recensies, besprekingen en video’s kan plaatsen. Soms behandel ik een strip door deze uitgebreid te recenseren, soms wordt het een Minneboo leest en zo nu en dan maak ik een video-interview met een stripmaker. Weet je gelijk wie er achter die mooigetekende pagina’s schuilgaat. En het is leuk om, in het geval van Lodewijk bijvoorbeeld, een stripmaker enthousiast over zijn werk te horen praten.
(Boris en ik hebben ook nog een Daily Webhead opgenomen over het schetsboek van Jim Woodring dat net is binnengekomen. Die komt over ruim een week online.)
Toch vraag ik me soms af of al die moeite wel zin heeft. Of een artikel over een strip, of een interview met een maker, de interesse van mensen in het medium vergroot. Zo’n opmerking als die van Abel bevestigt voor mij dat stripjournalistiek wel nut heeft. En hij niet alleen.
Meer media
Toen ik donderdag dr. Rudi de Vries interviewde over zijn promotieonderzoek over de Nederlandse stripcultuur, vertelde hij me dat de media de laatste jaren meer aandacht hebben voor het beeldverhaal. Een positieve ontwikkeling, want hoe meer mensen weten wat voor mooie albums er verschijnen, hoe meer ze geneigd zullen zijn die albums ook aan te schaffen. Voor zichzelf en voor anderen. Tenminste, dat hoop ik dan maar, want de sector is zeker gebaat bij hogere verkoopcijfers.
Mooie boeken
Zelf heb ik daar vandaag mijn bescheiden steentje aan bijgedragen. De dagelijkse worsteling van Manu Larcenet heb ik bij Lambiek meegenomen. Dit album is recent verschenen in de reeks Oog & Blik Classics en zeer de moeite waard. Daarbij een deel van The Boys aangeschaft – een bijzondere stripreeks over het superheldengenre waar ik voor mijn verjaardag een eerste deel van Paul had gekregen. En Kid Eternity van schrijver Grant Morrison en tekenaar Duncan Fegredd. Ik ben sinds het fantastische boek Supergods in het bijzonder geïnteresseerd in het schrijfwerk van Morrison. (Die blogpost over een quote van hem eerder deze week komt dan ook niet zomaar uit de lucht vallen.)
En we hebben nog wat stripcadeautjes aangeschaft. Maar welke hou ik even voor me, want het moet wel een verrassing blijven natuurlijk.
Categorieën
Een webwinkel waar je doorheen kunt wandelen
Sinds kort heeft stripantiquariaat Lambiek ook een webwinkel. Het leuke daarvan is dat deze direct verbonden is met de Comiclopedia. Ben je dus door de virtuele titels aan het bladeren, dan kun je met een simpele muisklik meer informatie over de stripmakers vinden. Dit is ook meteen de meerwaarde van Lambieks webwinkel, want laten we eerlijk zijn: online kun je op veel plekken strips kopen.
Wat deze webwinkel ook onderscheidt van zijn concurrenten is dat je er fysiek doorheen kunt lopen. De mannen van Lambiek hebben namelijk de galerieruimte vol gezet met de voorraad van de webwinkel. Voor zover ik weet is dit dus de enige online winkel die je fysiek kunt bezoeken, namelijk op Kerkstraat 132 te Amsterdam.
Met het verdwijnen van de galerie is er wel een mooie plek verloren gegaan waar het werk van stripmakers aan de muur geëxposeerd kan worden en dat is jammer. Overigens betekent dit niet meteen dat er geen boekpresentaties meer in het stripantiquariaat plaatsvinden.
Boekpresentaties
Donderdag 15 november wordt om 17 uur het nieuwe album van Agent Orange gepresenteerd. Dit is natuurlijk de satirische stripbiografie van wijlen Prins Bernhard, de schavuit van Oranje die meer buitenechtelijke kinderen op de wereld schijnt rond te hebben lopen dan het aantal olifanten dat hij heeft neergeschoten. Het vijfde album heet Affaire King Kong, dus wellicht dat Bernard dit keer zijn geweer op de bekende filmaap richt en het andere wild even met rust laat.
Stripmakers Erik Varekamp & Mick Peet zullen daar ook bij aanwezig zijn en eventueel een krabbel zetten. Ze zijn 1 december trouwens ook om 15:00 in selexyz scheltema te Amsterdam om dit nieuwe album te signeren.
Vrijdag 16 november wordt het nieuwe Heinz-album in de reeks Heinz van H tot Z, gepresenteerd in Lambiek. Van 17-19 uur, wat mooi samenvalt met de wekelijkse stripborrel waar Heinz-vaders Windig & De Jong meestal wel te vinden zijn.
Strips zijn overal, en lang niet alleen meer op de plank in de winkel te vinden. Enkele striptips op een rij:
Marten Toonder: Een dubbel denkraam
Zakenman en kunstenaar, kluizenaar en acteur, realist en magiër, schrijver en tekenaar. Marten Toonder was een complexe man vol tegenstrijdigheden. Deze dualiteit vormt de rode draad door de expositie Marten Toonder: Een dubbel denkraam die nu te zien is in het Letterkundig Museum. Uniek materiaal dat zelden of nooit eerder getoond is, brengt de bijzondere wereld van deze markante stripmaker tot leven.
Speciaal voor de tentoonstelling verbeeldde stripmaker/illustrator Erik de Graaf dubbele denkramen van Marten Toonder. In zes illustraties zijn belangrijke thema’s uit zijn leven te zien: zijn jeugd in Rotterdam, de Toonder Studio’s in de Tweede Wereldoorlog, taalvernieuwing, maatschappijkritiek, de Bommelsaga en de Ierse periode.
‘Ik heb in elke tekening een binnen- en buitenwereld gecreëerd waarin een zeker contrast zit. De gesuggereerde ruimte laat zich tevens zien als een opengeslagen boek,’ licht De Graaf zijn tekeningen toe.
Bij de tentoonstelling Marten Toonder: Een dubbel denkraam biedt het Letterkundig Museum tal van activiteiten aan. Zo organiseert het in november tweemaal Strippen op zaterdag. Een dag die geheel in het teken staat van de hedendaagse strip. Erik de Graaf licht toe hoe hij in opdracht van het museum Toonders levensverhaal verstripte. Vervolgens gunnen stripmakers Erik Kriek (3 november) en Barbara Stok (17 november) zowel in woord als in beeld een uitgebreid kijkje op hun tekentafel. Strippen op Zaterdag wordt afgesloten met een stripworkshop.
Zie voor meer informatie: de site van het Letterkundig Museum.
Lectrr signeert in Nederland
Op zaterdag 3 november signeert de Belgische cartoonist Lectrr zijn nieuwe album Hara Kiwi 8, de cartoonreeks bekend uit Veronica Magazine. Kom dus allemaal naar stripwinkel Lambiek in Amsterdam om 12 uur. Lectrr signeert tot 14 uur. Zie voor meer info Lambiek.net.
Graphic novels op Crossing Border
StripBazaar
Op zaterdag 3 en zondag 4 november vindt op de Zwarte Markt in Beverwijk de StripBazaar plaatst. Een intiatief van Arco van Os (stripdagen van het Stripschap) en Ton Schuringa (Stripdagen Haarlem). Wat is daar te zien?
Meer dan 50 uitgevers, winkels, particuliere verkopers, belangenorganisaties en smallpress-tekenaars presenteren zich op zo’n 1800 vierkante meter beursoppervlakte.
Daarnaast zullen er zo’n 50 stripmakers aanwezig zijn om hun boeken te signeren, waaronder tekenaars van Studio Jan Kruis (Jan, Jans en de kinderen in Libelle en Metro), Peter de Wit (Sigmund in De Volkskrant), Aloys Oosterwijk (Willems wereld in Panorama), Hallie Lama (van de Hallie Lama cartoons) Theo van den Boogaard (Sjef van Oekel) en Patty Klein en Jan Steeman (Noortje in het meidenblad Tina). Vooral lezers van de mainstream-strip hebben dus iets op deze beurs te zoeken, het evenement is vergelijkbaar met de Stripdagen Gorinchem vermoed ik.
Volgens de organisatoren wordt met de StripBazaar de leegte in de beursagenda gevuld die gaapt tussen half september en half maart. Dat klopt niet helemaal natuurlijk, want eens per twee jaar vindt in december een van de leukste en gezelligste stripbeurzen van de Nederlandstalige stripwereld plaats, namelijk Strip Turnhout.
Eppo Enquête
Je hebt nog tot 1 november de tijd om de jaarlijkse Eppo enquête in te vullen. Welke strips vind je tof en welke mogen wat jouw betreft uit het blad verdwijnen? Laat het de Eppo-redactie weten. Onder de deelnemers worden 5 strippakketten van elk € 50,00 verloot.
Tijdens de elfde editie van de Stripdagen Haarlem, die in het eerste weekend van juni plaatsvindt, staat de Arabische strip centraal. Programmadirecteur Joost Pollmann licht toe.
In de thematentoonstelling Chouf! Qra! (Kijk! Lees!) wordt het werk van tien stripmakers uit de Arabische wereld getoond, waaronder Marokko, Egypte en Soedan. Van hen zijn strips, cartoons en andere publicaties te zien, evenals stripbladen en albums.
Al sinds de eerste editie in 1992 van Stripdagen Haarlem kijkt het stripfestival ver buiten de landsgrenzen. Eerder kwamen onder meer Brazilië, Scandinavië en Indonesië aan bod. Waarom eigenlijk? ’Op een paar liefhebbers na weten mensen vaak niets over strips uit andere landen. Het is gewoon nodig dat men weet dat het er is en wat er allemaal is. Ik heb daarom ook nu weer geprobeerd om zoveel mogelijk tijdschriften en boeken te verzamelen,’ vertelt Joost Pollmann, programmadirecteur en samensteller van de expositie. ‘Oost-Europa hebben we in de vorige editie toegankelijk gemaakt met een online database en een tentoonstelling. Nu geven we een beeld van de Arabische strip, die op dit moment erg in ontwikkeling is. Er ontstaan nieuwe initiatieven, er komen nieuwe stripbladen uit en een jonge generatie stripmakers laat van zich horen. Die ontwikkeling staat eigenlijk los van de Arabische Lente, al is de aandacht die de regio’s daardoor krijgen een gelukkig toeval voor ons. Het lijkt nu alsof we daarop inspelen, maar ik was al een jaar met mijn onderzoek bezig voordat de volksopstand in Tunesië begon.’
Censuur
Behalve laten zien wat er allemaal is, hoopt Pollmann ook zekere vooroordelen te ontkrachten: ‘Mensen hebben veel vooroordelen en aannames, die worden natuurlijk ook erg gepusht door een zekere blonde politicus. Een zo’n hardnekkig misverstand is dat het maken van afbeeldingen in islamitische landen verboden zou zijn. Maar is er is juist ontzettend veel beeld, alleen in de moskee mag het niet. In de gebedsruimte zijn vooral arabeske en abstracte vormen te zien. Daarbuiten wordt er gewoon gefilmd, getekend en gefotografeerd.’
Censuur kennen de landen wel, hetzij vanuit de heersende macht of vanuit de religie, al verschilt de mate van land tot land. Onder Mubarak werd in 2009 de striproman Metro van Magdy El Shafee een jaar na publicatie verboden. Deze grafische roman over het drukke en rumoerige leven in Caïro, met corrupte politici en criminele jongeren, beviel het regime van Mubarak niet. El Shafee werd door zijn verboden boek voor buitenlandse stripliefhebbers en journalisten een boegbeeld voor de Egyptische stripcultuur.
‘Het ergste geval van censuur is natuurlijk Ali Ferzat uit Syrië,’ vertelt Pollmann. ‘De geheime politie sloeg de cartoonist in elkaar, brak zijn vingers en dumpte hem langs de weg. Naar verluidt was de directe aanleiding voor deze aanval een cartoon waarop Assad bepakt en bezakt probeert mee te liften met Khadaffi, die per jeep de stad verlaat. Het is ironisch dat voordat Assad aan de macht was, hij een fan was van het werk van Ferzat.’
Facebook
Ferzat is een van de stripmakers van wie er werk te zien is in Chouf! Qra! Iedere stripmaker vertegenwoordigd een land, zodat er verschillende aspecten van de Arabische strip worden getoond. Zoals Kifah al Reefi. Hij was een bekend tekenaar in de landen rond Irak en is gevlucht voor Saddam Hoessein die zijn cartoons niet kon waarderen. Hij woont tegenwoordig in Amsterdam-Noord. ‘Zijn geschiedenis is interessant, want exemplarisch voor veel tekenaars uit moeilijke politieke landen. Reefi heeft een prachtige woordeloze stijl, je moet als kijker meedenken om de symboliek van de prenten te interpreteren. Hij tekent veel over identiteitsproblemen en traumatische ervaringen.’
Sara Qaed uit Bahrein publiceert haar politieke prenten over de Arabische Lente op Facebook en Twitter. ‘Voor onze begrippen neemt ze een nogal radicaal standpunt in. Ze is van mening dat het volk is opgehitst door Hezbollah en Iran om de eenheid in het land te verstoren.’
Ook zijn er strips over The 99 te zien: een groep superhelden die genoemd is naar de negenennegentig namen of eigenschappen van Allah. De helden danken hun krachten aan een handvol mystieke Noor Stenen en strijden tegen het onrecht in de wereld. ‘De bedenker hiervan, Dr. Al-Mutawa, wilde iets plaatsen tegenover het negatieve stereotype beeld van de Arabier. Ook wilde hij de Arabische jeugd nieuwe rolmodellen bieden. Overigens zegt hij er wel expliciet bij dat het geen islamitische helden zijn, maar superhelden die islamitische waarden vertegenwoordigen, zoals tolerantie en moed,’ zegt Pollmann. Saillant detail: de comics worden door Amerikaanse vrouwen getekend.
Het is niet alleen politiek of escapisme wat de klok slaat. Recent werd het magazine Tok Tok uit Cairo opgericht. Met een kleine oplage vooral populair bij een hip, jong publiek. ‘Het blad staat vol met alledaagse taferelen. Mannen die twijfelen of ze wel of niet hun baard moeten afscheren, verhalen vol straatscènes waarin men met de scooter door de stad rijdt. En het ziet er allemaal heel luchtig uit. Niet dat dat een reactie is op de zwaarte van het leven daar overigens. Al zijn in de strips agenten en officieren wel prominent aanwezig.’ Mohammed Shennawy uit Egypte is de aanvoerder van Tok Tok, hij is een representant van de nieuwe jonge stripmakers in de Arabische regio. ‘Een heel goede tekenaar, zijn stijl lijkt veel op die van de Franse stripmaker Philippe Vuillemin. Maar dat berust op toeval, hij heeft Vuillemin pas kortgeleden ontdekt.’
Kinderwerk
Pollmann schreef een essay dat Forum, centrum voor multiculturele ontwikkeling, tegelijkertijd met de expositie uitbrengt. De stripspecialist geeft hierin voorbeelden van de Arabische stripcultuur. ‘De Arabische landen hebben een veel langere stripgeschiedenis dan dat ik aanvankelijk dacht. In de negentiende eeuw had je al satirische tijdschriften, net als hier. De geschiedenissen verlopen eigenlijk parallel. Wij hadden de Pep, zij Sinbad en andere jeugdbladen. Het merendeel van de huidige markt bestaat uit commercieel product gericht op jonge lezers. Disney is bijvoorbeeld actief in tien landen in het Midden-Oosten, ook Superman is in het Arabisch te lezen. Populaire stripbladen als Majid en Basim worden in oplagen boven de 100.000 exemplaren uitgebracht. De graphic novel-markt, strips voor een volwassen publiek gemaakt door auteurs, is klein maar in opmars. Er zijn veel initiatieven van jonge stripmakers, maar de zichtbaarheid van het medium is over het algemeen niet groot door slechte distributie en kleine oplagen.’
Manga
Natuurlijk moet men oppassen met het trekken van algemene conclusies bij een begrip als ‘Arabische strip’: we praten over stripculturen uit verschillende landen, geen homogeen gebied. Toch vielen Pollmann enkele overeenkomsten op in de twee jaar dat hij onderzoek deed. ‘Als je de typografie even wegdenkt, die overigens wel erg mooi is trouwens, is het opvallend hoe westers de strips ogen. Ik zie qua stijl niet veel verschillen met de Europese strip. Opvallend veel stripmakers tekenen in de manga-stijl. (Japanse strip met een expressieve stijl, red.) Op zich is dat logisch, want manga is op dit moment wereldwijd ontzettend populair bij jongere tekenaars, van Afrika tot Oost-Europa. Ook opvallend is het vrij grote aandeel van vrouwen onder de stripmakers. Ik heb een aantal Libanese stripmaaksters gesproken en van hen heb ik begrepen dat mannen vooral een “echte” loopbaan volgen. Strip maken wordt als beroep niet serieus genomen omdat men in de Arabische landen het medium toch vooral als leesvoer voor kinderen ziet. Precies zoals hier in de jaren tachtig.’
Maar er gloort hoop volgens Pollmann: ‘Naarmate meer tekenaars zich zullen bezighouden met verhalen voor volwassenen, al dan niet met politieke onderwerpen, zullen pers en publiek meer waardering krijgen voor het medium.’
De tentoonstelling Chouf! Qra! is tijdens de Stripdagen Haarlem in Galerie 37 te zien, in oktober en november ook in het Persmuseum te Amsterdam. Joost Pollmann geeft ook een gratis lezing over de Arabische strip in de Stadsbibliotheek van Haarlem op 2 juni om 16 uur.
Zie ook: www.stripdagenhaarlem.nl
En verder biedt de Stripdagen Haarlem:
Stripatlas
De Stripdagen Haarlem werpt de blik ook op de Nederlandse stripcultuur. Via de digitale Stripatlas wordt met één klik duidelijk waar stripwinkels, stripinitiatieven en stripmakers te vinden zijn. Nederland telt namelijk een aantal boeiende strip scenes, van de Inktpot in Utrecht, G’runn in Groningen tot stripantiquariaat Lambiek in Amsterdam. Stichting Beeldverhaal maakte deze geografische inventarisatie, na het festival zal Stichting Stripstift de gegevens updaten en aanvullen. De Stripatlas is bedoeld voor de branche en voor iedereen die op zoek is naar praktische stripinformatie.
Exposities
Traditiegetrouw zijn er veel exposities tijdens de Stripdagen Haarlem over stripmakers en beeldcultuur. Een kleine greep uit het aanbod: Turkartoon in Hotel Lion D’or laat de rijkdom zien van de hedendaagse Turkse strip; in Galerie Année II is een intergalactische expositie naar aanleiding van 15 jaar stripcollectief Lamelos; in een overzichtstentoonstelling van Joost Swarte in Tipitina hangt werk dat niet in zijn recente bundeling (Bijna) Compleet staat en de tentoonstelling bij Mark Keppel Lijstenmakerij & Galerie toont het ontwerpproces van het affiche voor de Stripdagen Haarlem 2012, ontworpen door huisstijltekenaar Peter van Dongen.
Muziek en strips
Zaterdagavond 2 juni is in het Patronaat het Zone 5300 festival. Zone 5300 is een tijdschrift gewijd aan strips, cultuur en curiosa. Op het podium onder meer striptheater met Eefje Wentelteefje en rock uit de Verenigde Staten met Swearing at Motorists/Marble Alley. Tussen en tijdens de optredens zijn cartoonjocks (live-striptekenen op muziek) actief. In samenwerking met de Turkatoon-expositie brengt Zone 5300 een special uit waarin een zestal Turkse striptekenaars voor het voetlicht wordt gebracht die behoorlijk afwijken van het beeld dat we hier hebben van Turkse cartoonisten.
Dit artikel is gepubliceerd in VPRO Gids #21 2012.