In comics en superheldenfilms worden heldinnen langzamerhand steeds zichtbaarder. Goed, we kunnen nog lang wachten voordat er een Black Widow film is, maar voor de liefhebbers staan Wonder Woman en Captain Marvel op stapel.
Toch valt er nog een hoop te verbeteren, geeft mediawetenschapper Christopher Bell aan in zijn TedTalk. Want waarom zijn er vrijwel geen action figures van actieheldinnen en geen halloweenkostuums te koop? En waarom wordt een stoere chick als Gamora van Guardians of the Galaxy weggelaten in de merchandise? Tijd dat we het seksistische denken achter ons laten.
Peter de Kock was zo aardig om me op deze talk te wijzen. Hij weet dat ik me graag met superhelden bezighoud en dat beeldvorming en gender ook thema’s zijn die mij aan het hart liggen. Het zijn thema’s waar ik al eerder over heb geschreven.
De komende tijd zal ik hier ongetwijfeld nog meer over schrijven.
Van de week kwam er weer een leuk pakketje binnen vol met bestellingen. Ook al heb ik een aardige voorraad strips in de kast staan die op me wacht, toch kan ik het vaak niet laten om alvast nieuw leesvoer aan te schaffen.
Wat strips betreft is mijn verzamelwoede er in de loop der jaren niet minder om geworden. Ik vermoed dat ik mezelf inmiddels een jaar kan opsluiten van de buitenwereld en dan genoeg leesvoer heb zonder ook maar iets nieuws aan te schaffen. Ik vind dat wel een leuk idee.
Daarbij vind ik het ook veel te leuk om stripwinkels te bezoeken, om een praatje te maken met de verkoper en om te zien wat er allemaal uit is gekomen. Zelden ga ik dan met lege handen naar huis wat weer vollere kasten betekent.
Nieuwe leesvoorraad.
Ik heb laatst dus veel Marvel Team-Ups gekocht. Lekker ouderwetse superheldenverhalen waarin Spider-Man samenwerkt met een collega of collega’s uit het Marvel Universum. Tenminste, de meeste deeltjes speelt Spidey een hoofdrol.
Toen ik eind vorig jaar stripmaker Steven de Rie bezocht in Antwerpen, zag ik een Essential-bundel van deze reeks in de kast staan. ‘Verdorie, die heb ik nog niet niet,’ zei de verzamelaar in mij. De locale stripwinkel had ze niet, uiteindelijk Cheap Comics wel.
Eigenlijk ben ik niet zo’n heel fan van Essentials: de strips worden gedrukt op goedkoop papier, in zwart-wit. Ik heb een voorkeur voor kleuren herdrukken. Aan de andere kant heb je echt heel veel comics in zo’n Essential-bundel. Ze zijn dus relatief goedkoop. En behalve de trade van Chris Claremont en John Byrne verhalen, die wel in kleur zijn gereproduceerd, heb ik nog een andere Marvel Team-Up trades kunnen vinden. Dus dan toch maar Essentials.
Zwart-wit uitgaven doen me overigens wel weer terugdenken aan comics van Classics en Hip comics indertijd. De eerste Wonderbaarlijke Spinnemannen en Het Monster van Frankenstein kan ik me nog goed herinneren. Stuk gelezen, want ze zaten in de striptas van mijn opa en oma die telkens weer opnieuw uit de kast werd gehaald als we iets wilden lezen.
Fijn hoe nieuwe strips in de kast toch een prettig nostalgisch gevoel kunnen oproepen.
In mijn oude appartement in Hoorn had ik mijn action figures op een plank boven de televisie staan. Zo zag dat er op 1 januari 2008 uit. Ik heb ze overigens allemaal nog. Eigenlijk heb ik ze allemaal gekocht of gekregen toen ik nog heel jong was. Alleen Boeddha kreeg ik in 2007 van een collega van me van Intermediair, maar dat maakt deze denkende superheld natuurlijk niet minder welkom.
En ja, de plank is behoorlijk stoffig zie ik.
Tegenwoordig staan de helden op een van de boekenkasten:
Zoals zoveel van dit soort T-shirts in mijn kledingkast, heb ik deze ook een keer van Paul gekregen. Hij is van ons tweeën echt de liefhebber van dit soort shirts. Ik vind ze zelf ook erg leuk maar beschouw ze daarna ook als een soort uniform voor als ik als stripjournalist op pad ga. Daar had ik bij Comic Con zo mijn bedenkingen bij, maar nu besef ik dat ik me misschien meer op mijn plek voel op een stripfestival als Haarlem. Daar draait het om allerlei strips, niet zo zeer om comics en tv-series. Ik vind het tof dat we tegenwoordig Dutch Comic Con hebben en kom er graag voor mijn werk, maar ik ben niet zo van het handtekeningenjagen bij acteurs. Ik jaag liever op antwoorden bij stripmakers, animators en schrijvers.
Kleding blijft sowieso wel een issue voor me. Ik hou niet van shoppen, hou al helemaal niet van pakken en zie in het dragen van die dingen een soort overgave aan burgerlijkheid. Ik zou ook niet goed bij een functie passen waar het dragen van een kostuum verplicht is.
De enige kostuums die mij aanstaan, zijn de outfits van superhelden en -heldinnen, maar daarin ga ik ook niet op bezoek bij vrienden of naar een interview.
Misschien is het dragen van superhelden- en strip-T-shirts dan ook een manier van weigeren volwassen te worden. In dat geval zal ik ze waarschijnlijk nog heel lang dragen.
Een team-up tussen Suup en Girl was wellicht leuk geweest. Nu komt Reeve alleen in de film voor op een poster die Kara in haar kamer heeft hangen.
Helen Slater, de platina blonde schoonheid die in de jaren tachtig de hoofdrol speelde in Supergirl, was een van mijn eerste screen crushes.
Ik geef toe dat ik me weinig van de betreffende film kan herinneren, behalve dat hij niet zo goed was als de eerste twee Superman-films met Christopher Reeve. Het woord camp komt als eerste in me op. Vooral Faye Dunaway zet een schurk neer die nogal over de top is. Neemt niet weg dat ik als jonge jongen erg gecharmeerd was van Helen Slater. Ik denk dat met haar mijn liefde voor blondines is begonnen.
Ze dook niet veel later ook nog eens op in The Secret of My Success, waarin Michael J. Fox zich van de postkamer omhoog werkt in een bedrijf en uiteindelijk met Slater samen gaat werken. Veel meer films met haar kan ik me niet herinneren, maar de blonde godin in het typische Supergirl-kostuum maakte dus indruk.
Een team-up tussen Suup en Girl was wellicht leuk geweest. Nu komt Reeve alleen in de film voor op een poster die Kara in haar kamer heeft hangen. Bron: https://www.flickr.com/photos/supergirl-helen-slater/8645209579
Tegenwoordig speelt Slater de aardse adoptiemoeder van de nieuwe Supergirl, Melissa Benoist in de huidige tv-serie. Daar heb ik een paar afleveringen van gekeken, maar ik vermoed dat de doelgroep hiervan toch vooral tienermeisjes zijn. Benoist speelt een sympathieke Supergirl die aan het begin besluit dat ze niet langer niets wil doen met haar krachten. Het duurt echter even voordat ze als superheld haar ritme vindt. In het dagelijks leven is ze de muizige secretaresse van een kenau die een groot mediabedrijf runt, gespeeld door Ally McBeal, euh Calista Flockhart. Supergirl lijkt op een coming of age superdrama en bevat de genrekenmerken van tienersoaps. Ik ben dat genre wel ontgroeid. Al dat gedoe met de hoofdrolspeelster die verliefd wordt op de man die op een ander verliefd is, terwijl ze niet doorheeft dat haar beste vriend eigenlijk heel erg verliefd op haar is…
Melissa Benoist als Supergirl.
In tegenstelling tot mijn jeugdige ik, heb ik tegenwoordig ook wat moeite met het kostuum dat Supergirl draagt. Dat rokje, die laarsjes…Het is mij te cheerleader-achtig. Dat hadden ze wat mij betreft wel meer mogen updaten.
Wat ik ervan gezien heb vind ik dat Benoist het prima doet, maar net als de andere tv-series gebaseerd op DC Comics helden, Arrow en The Flash, ben ik na een paar afleveringen gestopt met kijken. Ik ben dol op superhelden en ik ga graag voor ze naar de bioscoop, maar op de een of andere manier kunnen deze series me niet erg boeien. Ik kijk wel graag naar Agents of SHIELD en Gotham, maar ook van Powers hoef ik het tweede seizoen niet te zien.
Of er nog een tweede seizoen van Supergirl komt is nog even afwachten. Er zijn plannen om de productie van LA te verhuizen naar Vancouver. Supergirl kost per aflevering 3 miljoen dollar en dat vindt men te kostbaar. Ik hoop dat ze het redt: van de bovengenoemde DC-series vind ik haar het meest sympathiek, en ze lijkt me een goed rolmodel voor meisjes tussen alle testosteron helden op televisie.
Een van de dingen die Peter Parker en ik met elkaar gemeen hebben is een passie voor comics en superhelden.
Amazing Spider-Man #-1(coverdatum juli 1997) speelt zich drie jaar af voordat Peter zijn spinnenkrachten krijgt. Samen met Ben en May ruimt hij de zolder op. Peter vindt een doos met oude comics die van Ben zijn: Marvel Mystery, All Winners, Young Allies, Captain America en The Sub-Mariner. Allemaal Marvel Comics uit begin jaren veertig (toen Marvel nog Timely heette).
‘They’re filled with honest to gosh heroes in colorful costumes,’ zegt Ben. ‘True CHAMPIONS OF JUSTICE who also served as role models for HONOR, INTEGRITY and RESPONSIBILITY!’
Stan Lee had het niet beter kunnen zeggen, maar May vindt dat Ben overdrijft. Peter is echter zeer geïnteresseerd in de superhelden van weleer. Als hij de comics op bed ligt te lezen, droomt Peter ervan zelf ook een superheld te zijn. Zijn kostuum lijkt erg op die van Captain America. ‘It must feel great to be ADMIRED by the police and the press. To be IDOLIZED by the public!’ De toekomstige Spider-Man moest eens weten.
Zijn dagdromen worden onderbroken door Ben, die een met Peter wil honkballen. Het is zijn bedoeling dat door sporten Peters zelfvertrouwen een boost krijgt, maar als Ben de bal gooit slaat Peter die letterlijk mis met de honkbalknuppel en valt op zijn kont. Peter heeft geen aanleg voor sport. Ook dat hebben hij en ik helaas met elkaar gemeen.
Webschieters
Als de familie Parker later met oude kleren van zolder richting het Leger des Heils loopt, wordt May omver gereden door een jongen op een skateboard en verstuikt haar enkel. Peter voelt zich hulpeloos. ‘Some super hero I’d make. I just stood there… while that punk ran down my Aunt! If only there were some way to STOP him.. If only I could reach out… and snag him!’ denkt Peter, terwijl in zijn brillenglazen de skateboarder steeds kleiner wordt. Dit voorval en de superheldenverhalen geven Peter het idee voor zijn webschieters. Het basisidee hiervoor ontwerpt hij dus een paar jaar voordat hij Spider-Man wordt. Tenminste, volgens dit verhaal van Tom DeFalco en tekenaar Joe Bennett. Peter tekent de webschieters als Ben opmerkt dat hij zijn comics aan een stel buurtkinderen heeft weggegeven. Met andere woorden: zijn interesse in wetenschap heeft die in strips vervangen.
Oude liefde roest echter niet.
Supergirl
Als Peter met Mary Jane jaren later in Cleveland zijn om zijn boek Webs te promoten, een koffietafelboek waarin de beste van zijn Spider-Man foto’s verzameld zijn, laat een fan zijn stapel vintage comics vallen die hij op een naburige stripbeurs wil verkopen. Een van die strips is Action Comics #285, waar Supergirl en Superman gezamenlijk op de cover staan omdat Superman haar aan de wereld voorstelt. Peter herkent de comic meteen, want die had hij ook als kind. ‘I had a crush on the girl in the mini-skirt’, bekent hij. Als Peter even later achter de signeertafel zit, wordt de betreffende comic onder zijn neus geschoven. Mary Jane heeft dit dure cadeautje voor Peter gekocht: ‘Just wanted to show you I wasn’t jealous of the “other woman” tiger!’ zegt ze terwijl ze Peter omhelst en op zijn wang kust. (Te lezen in Amazing Spider-Man #306)
With Kick-Ass 3, the saga of the teenage real-life superhero Kick-Ass and the even younger but more badass Hit-Girl comes to a close. It’s a smart and worthy finale to one of the best original series published today.
Writer Mark Millar and artist John Romita Jr. have created a wonderful series with a very original angle: a high school teenager, a big fan of comic books, decides to become a real-life superhero. But in real life superheroism is not as easy as it might seem on the comic book page. Chances are, when you confront a robber you get your ass kicked. Dressing up as a superhero doesn’t necessarily make you one. And Dave Lizewski, the main character, has learned that the hard way, as one could have read from past storylines in the series. I am a fan of the series, and wrote about past volumes before on this blog.
The series has spawned two feature films and now comes to an end with Kick-Ass 3, a story which, as far as Dave Lizewski is concerned, is all about growing up. In the previous installment, Kick-Ass 2, Hit-Girl and Kick-Ass took on the mafia and won, but the cost of this victory was high: Hit-Girl got arrested while all real-life superheroes got outlawed. Kick-Ass and his team Justice Forever are biding their time while Hit-Girl is waiting in vain for them to rescue her from prison. After Dave graduates high school he and his roommate Todd start working at a fast-food joint. Meanwhile mafia boss Rocco Genovese returns from exile with a grand plan to unite all the East Coast crime families. Rocco is a psychopath that likes to kill his enemies with a solid gold ice pick.
With Hit-Girl behind bars and the police in Rocco’s pocket, the mafia seems to be unstoppable. It’s up to Dave and his gang to put an end to their crimes, but the best they can do is try to intimidate the mafia by re-enacting scenes from old Batman-comics and the execution of these little play acts aren’t exactly going as planned. And how is Kick-Ass to stop the mafia anyway when he can’t even get rid of The Juicer: the newest member to the team of superheroes that uses their headquarters as his own apartment and laundry basket while he’s playing videogames all day? The Juicer’s superpower seems to be slacking and being obnoxious.
I really enjoyed the personal growth Dave experiences in Kick-Ass 3. While Hit-Girl basically stays the same character, Dave is about to grow up. When he falls in love and gets a girlfriend for the first time, Dave starts to skip meetings with the team. He chooses to have sex with Valerie instead. (Who could blame him?) While the persona of Kick-Ass gave him some prestige, now Dave has met someone who likes him for who he is without the mask and he starts to detach himself from the superhero lifestyle. That is, until the mafia tries to kill Hit-Girl and they have to team-up one more time. The climax is as one could expect from a Kick-Ass story: bloody violent and funny at the same time. But then again, the comic is not meant for young readers.
Kick-Ass 3 has hard-edged action and a lot of humor. One could see this series as a parody of superheroes taking a piss at comic book readers because it makes fun of conventions and geek-dom. Let’s face it: it’s fun to see Hit-Girl wielding a sword and chopping off the heads of bad guys, but when you realize she’s only supposed to be about 12 years old, you understand in real life she would never have the strength to execute such actions, which not only shows how ridiculous these superhero narratives can get, but also shows this aspect is part of what makes Kick-Ass so enjoyable. At the same time it’s also a celebration of the genre and as Millar has told me in an interview in the past, it’s his love letter to superhero comics.
When the going gets really though for Dave and he’s about to give up, regretting all the time wasted on reading comic books, he has a vision of his parents telling him how much comic books can inspire. ‘Reading COMIC BOOKS is what got you through the TOUGH TIMES, Dave,’ his mom says. His dad adds: ‘Your mother’s right, son. And it wasn’t just the ESCAPISM they gave you. It was the OPTIMISM they instilled in those twenty-two page CHUNKS.’
What I particularly like about this installment is that Millar has an eye for the effect the actions of supervillains have on the lives of people close to them. For instance, Chris Genovese’s mother Angela suffers a great deal because her kid tried to be the super villain the Motherfucker and has killed people. While walking down the street, family members of the victims spit in Angela’s face. Her son is a great disappointment and while Chris is whining his life didn’t turn out like he planned to, she thinks to herself: ‘You think this was MY PLAN. You think I grew you for nine months and fed you my milk just to watch you become a FIGURE of PUBLIC HATE? Your father only killed people for BUSINESS. You killed people for FUN.’ These kinds of characterizations make the Kick-Ass series a wonderful study of many aspects of the superhero genre. I believe the story has run its course and with Kick-Ass 3 has a worthy finale. It has been a wonderful adventure and a lot of fun.
Wie van sprookjesachtige strips houdt, kan sinds kort het tweede deel van Ayak + Poraanschaffen. Van dezelfde uitgever is recent ook het eerste album van De sprookjes van Prins Katverschenen.
Het eerste verhaal is een vrije bewerking van het sprookje De zes dienaren van de gebroeders Grimm. Het is Tommy A’s eerste officiële albumuitgave. Reden voor een feestje. En om de stripmaker even te bellen en wat vragen te stellen.
Hoe kwam je op het figuurtje Prins Kat?
‘Mensen als dieren tekenen deed ik al en vind ik ook leuk in andere strips, zoals Donald Duck en Donjon. Mezelf teken ik als hond in een autobiografische strip. Eigenlijk had ik al heel lang het plan om van het sprookje De zes dienaren een strip te maken met dieren in de hoofdrol. Ook wilde ik ooit nog eens humoristische avonturenstrip voor kinderen maken. Daartoe voelde ik me verplicht omdat ik als kind al stripfanaat was en ik graag een strip wilde maken die ik als kind ook had willen lezen. Het zijn strips die eigenlijk niet meer worden gemaakt omdat ze zo onrendabel zijn. Prins Kat lijkt erg op de kat uit de strip Cat vs Dog die ik zo’n tien jaar geleden maakte voor mijn online stripmagazine Cutie.‘
Wat vind je zo leuk aan het tekenen van katten?
‘Ik ben eigenlijk een hondenmens maar katten vind ik leuker om te tekenen. De vorm van voren is extremer met die rare, uitstekende puntoren en die grote ogen van ze. Ik vind dat erg lekker om te tekenen.’
Waarom specifiek dit sprookje? Wat fascineert je er zo aan?
‘Ik ben sowieso altijd al geïnteresseerd in sprookjes, en dit was een sprookje dat niemand kent, terwijl iedereen het eigenlijk wel kent. Een van de redenen dat dit sprookje me is bijgebleven en wat het anders maakt dan de standaard prinsessensprookjes, is dat de hoofdfiguren eigenlijk een soort van superhelden zijn. Prins Kat en de andere figuren zijn eigenlijk een soort X-Men. Je hebt iemand die extreme lange benen heeft en die in no tempo ergens kan komen. Je hebt iemand die net als Cyclops dingen kan laten ontploffen met zijn sterke blik. Een ander personage kan heel ver kijken en heel goed horen. In mijn tienertijd heb ik heel veel Marvel-strips verslonden, net als jij. Dus daar heb ik iets mee.’
Je hebt redelijk de verhaallijn van het oorspronkelijke sprookje gevolgd…
‘Het grappige is dat er enkele rare ontwikkelingen in het verhaal zitten, maar die komen gewoon uit het origineel van de gebroeders Grimm.
De humoristische toon in Prins Kat deed me ook een beetje aan de Rood Gras-strips van Rob van Barneveld denken…
‘Daar kan ik me iets bij voorstellen. Zeker bij Kapitein Salamivan Rob, wat een bewerking van Treasure Island is. Ook ik heb een boek gepakt wat ik als kind al leuk vond en daar een humoristische avonturenstrip van gemaakt. Toch staan de projecten compleet los van elkaar. Wat de humor betreft denk ik dat we een zelfde soort invloeden hebben. Ik hoor ook wel vergelijkingen met Adventure Time. Daar heb ik niet zo veel van gezien en die animatieserie is dus ook geen invloed geweest, maar toch is het leuk als mensen daaraan denken, want het is altijd leuk om met goede dingen vergeleken te worden. Dat geldt ook voor het werk van Rob.’
Wat is wel een bewuste invloed op jouw stripwerk?
‘Donjon van Lewis Trondheim. Het sprookje zelf natuurlijk. Ik heb een sprookjesboek met illustraties van Anton Pieck, en ik denk dat mede dankzij dat boek het sprookje is binnengekomen. Ook Carl Barks is een invloed op me, al denk ik niet dat iemand dat zo snel ziet. Zijn strips hebben een andere toon en humor. En Tomi Ungerer, een in Nederland een vrij onbekende kinderboekauteur. In zijn boekje Geen kus voor moeder zit ook een ondeugende kat in die ook een kind is, en die is ook een beetje chagrijnig. Dus dat boekje is ook een beetje een invloed geweest.’
Geschetste pagina.
Wie is de doelgroep van Prins Kat?
‘Bovenbouw van de basisschool, dus tien tot twaalf jaar. Ik heb geprobeerd het verhaal niet te ingewikkeld te maken en niet te eng, zodat het voor die leeftijd geschikt is. Tot vijftien jaar zouden ze het ook leuk kunnen vinden, maar ik denk niet dat die kinderen het album snel zullen oppikken. Wat ik zelf als kind heb meegemaakt is dat als je twaalf bent en naar de middelbare school gaat, iedereen strips kinderachtig vindt. Ik denk dat dertien tot vijftienjarigen het ook een leuk album kunnen vinden, maar ze gaan het vast niet lezen want ze moeten zich naar hun idee volwassen gedragen.’
Hoe kwam je bij Strip2000 terecht?
‘Dankzij Jeroen Funke eigenlijk. Ik stond in Strips2Goen daar had ik Prins Kat oorspronkelijk voor gemaakt. Ik had de eerste pagina’s al liggen, maar het blad Strips2Go is inmiddels gestopt. Jeroen stelde me voor aan Peter van der Heijden en die was enthousiast. Toen het album in de planning stond overleed Peter plotseling. Vreselijk. Een enorme schok. Als auteur maak je je dan ook zorgen of je boek dan nog wel uitkomt. Dat is natuurlijk heel flauw dat je dan eventjes zo zelfzuchtig denkt, maar dat is wel wat er ook door je heengaat. Maar uiteindelijk is het toch uitgebracht. Anders had ik het zelf gedaan. Ik keek wel uit naar de samenwerking met Peter. Dat was een enthousiaste man met visie. Ik was benieuwd naar hoe hij het album in de markt zou zetten.’
Dit is je eerste album bij een echte uitgeverij toch?
‘Ja. Ik heb wel smallpress dingen gedaan, en dit is het eerste echte boek.’
Dus nu doe je eindelijk mee! (lacht)
‘Ja, ik doe niet meer mee voor spek en bonen. (lacht)’
Met zelf je werk uitbrengen als smallpress is natuurlijk niets mis, maar uigegeven worden door een echte uitgever en in de winkel liggen, dat is toch anders.
‘Het voelt ook anders. Het voelt echter. Het is anders als je niet een nacht heb moeten doorhalen om boekjes te vouwen.’
Dit album ligt nu dus in de winkel. Wat is de volgende stap? Meer avonturen van Prins Kat?
‘Ik ben nu gewoon weer geld aan het verdienen, want als je een paar maanden aan zo’n boek werkt verdien je dus niks omdat er geen betaalde voorpublicatie voor dit soort strips is. Als ik weer wat spaargeld bij elkaar heb dan hoop ik aan een tweede album te werken. Ik heb embryonale ideeën voor verhalen twee, drie en vier. Dus ik denk dat er nog een aantal Prins Kat-albums moeten komen. Het moet gewoon een reeks van tien boeken worden!’
Zo. Dat is klare taal.
‘Ja, maar ik weet nog niet of het me ook lukt hè. Ik kan me niet veroorloven om ieder jaar vier maanden aan zo’n album te gaan werken.’
Tommy A. Prins Kat #1: De zes dienaren Strip2000, € 7,95
Gerben Valkema tekende de poster voor de aanstaande Stripdagen in Rijswijk.. Euh, ik bedoel natuurlijk de NIEUWE stripdagen. Haagse Harry is het enige figuurtje dat hij niet tekende, die is nog van Marnix Rueb.
Superhelden en Haagse Harry zijn de thema’s dus die zijn goed vertegenwoordigd.
Gek natuurlijk dat Maaike Hartjes die dan de Stripschapprijs krijgt uitgereikt, nu net weer niet op de poster staat. Hartjes wees Valkema hierop op Facebook en die reageerde: ‘Ja, verdorie! Dat dacht ik ook, toen ik nadien hoorde dat jij de winnaar van de stripschapsprijs was. Wist ik niks van, maar ik baal er wel van, een ontzettend gemiste kans!’
Bij Submarine Channel zijn ze op dit moment druk met een nieuw motion comic project genaamd Ascent from Akeron. Een postapocalyptische thriller geschreven door filmregisseur William Maher en getekend door de Spaans-Nederlandse Gustavo Garcia.
Het verhaal in het kort: In de verre toekomst zijn lezen en beelden verboden op Akeron, een klein geïsoleerd eiland. Het is er niet fijn toeven: het volk wordt onderdrukt en bespioneerd door superieure wezens die strikte leefregels hanteren. Wanneer een groep tieners vindt een schat die gevuld is met oude superheldenstrips uit de twintigste eeuw, besluiten ze het recht in eigen hand te nemen en in opstand te komen tegen de heersers op Akeron.
Ascent from Akeron zal uiteindelijk 12 afleveringen beslaan. Op dit moment is men druk bezig met het maken van de eerste drie episodes. Op Kickstarter kun je lezen hoe je financieel aan de productie van andere episodes kunt bijdragen.
Nu besteed ik doorgaans weinig aandacht aan projecten op Kickstarter of Voordekunst.nl, want het zijn er inmiddels zoveel, dat je wel aan de gang kunt blijven. Voor dit project maak ik graag een uitzondering, want ik ben heel benieuwd naar hoe het er allemaal uit komt te zien en hoe de mogelijkheden van interactieve, bewegende strips benut gaan worden. En daarbij vind ik het een interessant project omdat het om een origineel verhaal gaat en geen adaptatie van een bestaande strip. Superhelden zijn hot en alomtegenwoordig. Een nadere bestudering van dit fenomeen in een goed verhaal, sluit prima aan bij de huidige tijdsgeest.
Wie de plaatjes van de free comic book day comic van DC Comics al had gezien, weet dat Lois Lane zal onthullen dat Superman eigenlijk Clark Kent is. In Superman #41 begint een verhaallijn genaamd Truth waarin verteld zal worden hoe dit precies zit.
Nou ja, schrijver Gene Yang en supertekenaar John Romita Jr. maken daar een begin mee. Ik heb de comic net gelezen en die begint met berichten die Clark Kent van een anonieme bron ontvanft. Die bron weet dat hij Superman is. Maar aangezien dit het eerste deel is van een verhaallijn, weten we aan het einde van de comic nog niet precies hoe de vork in de steel zit. In ieder geval heeft de anonieme bron alvast een fan page aangemaakt waarop duidelijk te zien is wie Superman zonder bril eigenlijk is en dreigt deze openbaar te maken:
Recent werd het artikel waarin Lois Lane de identiteit van Superman onthult online gepubliceerd. Aangezien ik een sucker ben voor fake krantenpagina’s in strips laat ik die je graag zien:
In een interview met CBR vertellen de makers meer over dit verhaal en de rol van Lois Lane, maar niet teveel natuurlijk, want men wil je vooral lekker maken om de comic te kopen.
In Action Comics #41 werd al getoond wat de gevolgen zijn voor Clarks leven nu bekend is gemaakt dat hij Superman is. Maar nu wordt dus verteld hoe dat zo komt. Deze plottwist maakt dat ik voor het eerst sinds tijden zin heb om weer eens een Superman comic open te slaan. Het feit dat Suup bijna al zijn krachten kwijt is, behalve zijn spierkracht, maakt mijn nieuwsierigheid alleen maar groter.
Truth is trouwens zo’n verhaal dat in meerdere comics doorloopt, een event zo je wil. Dit cross-over event loopt in Superman, Action Comics, Batman/Superman en Superman/Wonder Woman.
Stripmaker Scott McCloud is vooral bekend door zijn standaardwerken over het beeldverhaal. Nu is zijn eerste graphic novel uit: De beeldhouwer. Een gesprek.
Stripmaker Scott McCloud (Boston, 1960) brak door in de Amerikaanse stripwereld met de vrolijke superheldenstrip Zot!, maar werd vooral bekend door drie standaardwerken over het beeldverhaal. In Understanding Comics (1993) vertelt hij hoe strips werken en over de geschiedenis van het medium, in Reinventing Comics (2000) doet hij twaalf voorstellen hoe het beeldverhaal zich in het digitale tijdperk kan ontwikkelen en in Making Comics toont hij hoe je strips kunt maken (2006). Alle drie de boeken zijn in stripvorm. Ook was McCloud de vader van de 24 Hour Comic, wat uiteindelijk een wereldwijd fenomeen werd. Nu is eindelijk zijn langverwachte graphic novel De beeldhouwer uit.
Scott McCloud. Foto: Michael Minneboo
In De beeldhouwer zit de jonge kunstenaar David Smith in zak en as: zijn carrière begon succesvol maar nu is hij vrijwel vergeten. Het lukt hem ook niet om de ideeën die hij heeft tot mooie sculpturen te maken. Dan krijgt hij van de Dood een aanbod: vanaf nu is hij in staat om alles wat hij kan bedenken met zijn blote handen te creëren. De prijs die hij hiervoor betaalt is dat hij nog maar 200 dagen te leven heeft. Omdat Smith bereid is te sterven voor zijn kunst, gaat hij dit duivelse pact met de Dood aan. Het faustiaanse plot van De beeldhouwer klinkt wellicht bekend in de oren, maar McCloud weet telkens met een nieuwe wending in de plot te komen die niet alleen verrast, maar ook niet-gezocht aanvoelt. Zijn bijna 500-pagina dikke graphic novel is prachtig geschreven en getekend en maakte op deze lezer een diepe indruk. We spreken de stripmaker in Amsterdam, een van de vele haltes tijdens zijn promotietoer. Naast hem zit zijn vrouw Ivy die tijdens het gesprek zo nu en dan op haar tablet beeldmateriaal laat zien om McClouds verhaal te ondersteunen.
De dood is prominent aanwezig in De beeldhouwer. Ben je daar veel mee bezig?
SCOTT MCCLOUD: ‘We weten allemaal dat we een beperkt aantal dagen te leven hebben, alleen weten we niet hoeveel. Ik zou het niet erg vinden om te weten hoeveel tijd ik nog heb. Stel dat ik nog maar honderd dagen te leven heb, dan zou ik daar heel sereen in zijn. Ik zou er het beste van maken en veel tijd met mijn vrouw Ivy doorbrengen. In 2010 ben ik bijna gestorven aan een hartkwaal. Met die bijna-doodervaring kwam de dood erg dichtbij. Mijn vader stierf toen ik 22 was. Hij spendeerde de laatste drie weken van zijn leven met het praten met zijn vrouw over hun leven. Naar zijn gevoel had hij het maximale eruit gehaald en daarom keek hij tevreden en zonder spijt terug. Zo probeer ik ook mijn leven te leiden. Van mijn vader heb ik geleerd het leven op een fractale manier te zien, je weet wel, die meetkundige figuren die zijn opgebouwd uit delen die min of meer gelijkvormig zijn met het figuur zelf. Als mijn leven over tien jaar eindigt, zie ik het als compleet waarbij ieder deel het geheel reflecteert.’
Was er ooit een moment in je carrière dat je net als David in je strip ook een soortgelijke deal met de Dood gesloten zou hebben?
‘Als het zou betekenen dat ik mijn dromen en de ideeën in mijn hoofd waar kon maken, zou ik die deal op Davids leeftijd ook hebben gemaakt. Mits ik het idee had dat ik op geen andere manier zou slagen. Ik heb echter altijd het gevoel gehad dat dit me wel zou lukken, als ik maar genoeg tijd had. Als ik gefaald had en dit naar mijn gevoel kwam door redenen buiten mijzelf, ja dan zou ik die deal wel maken. In Davids geval gaat het na de afspraak met de Dood al snel de verkeerde kant op. David realiseert zich namelijk dat, nu er geen barrières tot succes meer zijn, hij nog steeds begrensd wordt door zijn eigen fantasie en zijn beperkte zelfkennis.’
Hoe zou je deal met de Dood eruitzien? Als het maken van de ultieme comic wellicht?
‘Haha! Ja, zoiets.’
Een belangrijk thema in De beeldhouwer is welke indruk we in de wereld achterlaten en hoe we herinnerd willen worden. Wilde je daarom dit boek maken?
‘Als ik nooit een groot fictieverhaal had gemaakt had iedereen naar mijn carrière gekeken en gezien dat er iets miste. Ze zouden dan een gat in mijn carrière zien waar dit boek had moeten zitten, juist omdat ik zoveel over striptheorie geschreven heb. Dat was een onbalans die ik moest corrigeren. Terwijl ik met het verhaal bezig was, begreep ik dat het weliswaar gaat over een personage dat graag herinnerd wil worden, maar dat het nog meer gaat over een personage dat doodsbang is om vergeten te worden. Dat is een verschil, want met die angst gaat David in tegen wat het is om mens te zijn, omdat we allemaal op een bepaald moment vergeten zullen worden. Zelfs als je Bach, Mozart of Shakespeare bent, zal op de een of andere manier alles wat je maakt op een gegeven moment vergeten worden. Aan het einde van het verhaal kan David dit tot op zekere hoogte accepteren, maar hij blijft er ook tegen vechten. Dat vind ik erg mooi.’
Davids dagen zijn geteld. Fragment uit ‘De beeldhouwer’.
In het nawoord schrijf je dat je voor de personages bestaande modellen hebt gebruikt. Waarom heb je daarvoor gekozen?
‘Dat heb ik dit keer voor het eerst gedaan. Een vriend van me stond model voor David en die kende weer iemand wiens lichaam model stond voor Meg, al heb ik me voor Meg grotendeels laten inspireren door mijn vrouw Ivy. Voor Davids oom Harry stond Ivy’s vader model. Hij stierf vier dagen voordat het boek uitkwam, maar heeft het wel gezien. Het uiterlijk van de andere personages heb ik wel verzonnen. Weet je, ik ben geen Craig Thompson of Jullian Tamaki. Ik bezit niet hun talent om uit mijn hoofd volledig geloofwaardige mensfiguren te bedenken. Ik vond mijn personages nooit warm en levendig genoeg. Daarom helpt het me om naar een echt mens te kijken en naar model te tekenen. Natuurlijk konden de modellen niet elf uur per dag bij mijn tekentafel staan, dus heb ik foto’s en video’s van ze gemaakt. Met strips probeer je in één plaatje het juiste moment te vangen en dat snapshot moet een heel gebaar uitbeelden. Bijvoorbeeld, in de scène dat David zijn beste vriend Ollie op straat ziet en ze elkaar omhelzen, moest ik het exacte moment in het midden van die omhelzing vinden die de hele handeling weergeeft. De beste manier om dat moment te vinden is niet een foto maken, maar video frame voor frame afspelen tot je het juiste beeld gevonden hebt. Net als de fotoreeksen van bewegingen die Eadweard Muybridge maakte aan het begin van de twintigste eeuw. Het is fascinerend om bewegingen in fases te kunnen zien, want dan valt op dat op veel foto’s een beweging niet lijkt op wat die moet voorstellen. Als je een lopende man ziet, zien verschillende momenten uit die beweging er niet uit als lopen, maar bijvoorbeeld als een man die op één been staat.’
Superheldenstrips Waarom heeft het zo lang geduurd voordat je deze strip maakte?
‘Heel lang heb ik met dit verhaal rondgelopen, al sinds ik begin twintig was, misschien nog wel langer. Toen ik 25 jaar oud was had ik het verhaal in principe wel kunnen vertellen, toch heb ik dat telkens uitgesteld. Ik vond dat er nog te veel elementen van het superheldengenre in zaten. De speciale kracht die David krijgt, lijkt op een superkracht en ik heb juist geprobeerd om op verschillende manieren van de superhelden weg te komen. Als een Amerikaanse stripfan zag ik dat genre als een onderdrukkende kracht, omdat het alomtegenwoordig is. Veel mensen in Amerika denken nog steeds dat alle strips over superhelden gaan. Dus probeerde ik in mijn werk de boodschap over te brengen dat strips veel meer kunnen zijn dan dat en dat de meeste van de beste Amerikaanse comics niet over superhelden gaan. De beeldhouwer liet me uiteindelijk niet los, want ik wist dat het een krachtige vertelling kon zijn. Uiteindelijk gaat het boek deels over het accepteren dat het superheldengenre onlosmakelijk verbonden is aan waar ik vandaan kom. Superhelden zullen waarschijnlijk altijd een deel van mijn grammatica uitmaken, net zoals je een accent kunt hebben als je praat.’
Cover Zot#1.
Je carrière is immers ook begonnen met een superheldenstrip. Zot! kun je zien als een vrolijke versie van de superheldenmythe.
‘Superheldencomics waren toentertijd erg grimmig en duister. Watchmen van Alan Moore en Frank Millers The Dark Knight Returns vond ik fantastische strips, maar daarna kwamen er veel imitaties uit die vooral de stijl van die strips overnamen maar niet de interessante ideeën. Ik wilde met Zot! die grimmige stijl juist niet overnemen en onderzoeken hoe superheldenverhalen en strips in het algemeen werken. Zot! was een laboratorium waarin ik de verschillende manieren kon ontdekken waarop comics een effect bij de lezer kunnen bewerkstelligen. Tijdens het maken van Zot! kreeg ik hier veel ideeën over en maakte ik veel aantekeningen. Dat werd uiteindelijk de basis voor Understanding Comics.’
Ik neem aan dat het maken van Understanding Comics je leven radicaal veranderd heeft.
‘Understanding Comics heeft mijn leven zeker veranderd. Het is een fun ride. Ik reis veel en kan daardoor met allerlei mensen over strips praten. Met dit boek is de conversatie over strips begonnen en zijn mensen over de mogelijkheden van strips na gaan denken, en dat is precies wat ik ermee wilde bereiken. Ik denk dat voor dit boek uitkwam, mensen dachten dat er veel regels waren waar ze zich aan dienden te houden bij het maken van strips. Het boek introduceerde het idee van strips als een blanco pagina. Ik wil dat een stripmaker vrijheid voelt, dat hij het gevoel heeft dat hij overal strips van kan maken. Een strip kan een sculptuur zijn, een glas-in-loodraam of gemaakt worden met foto’s. Ik wil dat ze weten dat ze in iedere stijl kunnen werken die ze willen, een strip kan realistisch getekend zijn of cartoonesk. Er zijn geen regels!’
Staat de Amerikaanse stripindustrie er beter of slechter voor sinds je 15 jaar geleden Reinventing Comics uitbracht?
‘Het gaat veel beter. De Amerikaanse stripindustrie is veel diverser geworden. Wat betreft de reputatie van de strip, de balans in de seksen, en de literaire en artistieke kwaliteiten zijn we erg vooruit gekomen. De graphic novel markt is veel gezonder dan voorheen. De boekwinkels hebben het wel erg moeilijk, maar dat is eigenlijk over de hele wereld zo. Daardoor zijn de verkoopcijfers niet altijd geweldig. Toch hebben we een gezonde graphic novel omzet en ook ontwikkelt de strip gericht op kinderen zich goed. Dit is erg goed voor de lange termijn. De grote uitgeverijen DC Comics en Marvel gaan op het vlak van emancipatie en gendergelijkheid vooruit, maar hebben nog een lange weg te gaan. Ondertussen nam het aantal jonge vrouwen dat strips maakt alleen maar toe in de afgelopen jaren. Meer meisjes lezen manga en strips voor alle leeftijden. Op het gebied van de representatie van verschillende etniciteit in strips hebben we nog een lange weg te gaan. Er zit een sterk Aziatisch component in de stripindustrie, maar African Americans zijn echt nog steeds in de minderheid.’
Scott McCloud spreekt de lezer toe en legt uit hoe strips werken.
Infinite canvas Na al je boeken over hoe strips werken en over welke vormen strips in de digitale wereld kunnen aannemen, is De beeldhouwer een ouderwets gedrukte graphic novel. Waarom?
‘Eigenlijk spelen er twee vragen. Waarom terug naar het vertellen van fictie verhalen en waarom dan een gedrukt boek en geen online comic? Ik had dit verhaal al decennia in mijn hoofd. Ik zag het altijd voor me als een gedrukte graphic novel, want dat was alles wat we indertijd hadden. Het idee dat een verhaal over een beeldhouwer ook een object is dat je vast kunt houden, trok mij aan. Daarbij komt dat de stripindustrie ervoor zorgt dat ik vijf jaar lang in mijn tekenstoel heb kunnen zitten om het boek te maken. Dat is niet het geval bij digitale strips: daar wordt nog niet genoeg geld mee verdiend omdat die industrie nog niet volwassen is.’
Ben je teleurgesteld in wat er tot nu toe met digitale strips en motion comics is bereikt?
‘Ik had gedacht dat we nu wel verder zouden zijn, ja. Ik heb met het medium geëxperimenteerd en anderen hebben spannende experimenten uitgevoerd. Sommigen doen dat nog steeds. Maar het gaat langzamer dan ik had gehoopt, dus heb ik er een tijdje afstand van genomen en een graphic novel gemaakt. Wat mij betreft is de digitale revolutie nog niet af. Ik ben niet tevreden over de manier waarop we digitale strips lezen. Die manier is niet zo natuurlijk en intuïtief als dat we papieren strips lezen. Een van de belangrijkste dingen als je een lang verhaal leest, is dat je oog nooit van het papier afdwaalt. Je kunt duizend gedrukte pagina’s lezen zonder dat je ziet dat je hand de bladzijde omslaat. Zo hoort het online ook te zijn, maar dat is nog niet het geval. In geen enkel online model of mobiele manier om strips te lezen, wordt, bij het navigeren naar de volgende pagina, je oog niet afgeleid om buttons in te drukken of om scrollbars te gebruiken.’
Vind je dat je idee van het infinite canvas, waarin het scherm een venster is en de pagina van een online comic in principe oneindig is, is aangeslagen en grootschalig wordt toegepast?
‘Er wordt wel met dit idee geëxperimenteerd. In Korea is het zelfs een standaard geworden. De meeste online strips die daar gemaakt worden zijn in de vorm van de singuliere ononderbroken leesstrook. Wat mij opvalt als ik naar dit soort scroll-comics van over de hele wereld kijk, is dat de plaatjes meestal op dezelfde afstand van elkaar zijn geplaatst. Dus de goot, de ruimte tussen de plaatjes, is altijd even breed. Waarom? Men imiteert dus weliswaar de vorm van infinite canvas comics zonder de andere hulpmiddelen die erbij horen te gebruiken. De afstand tussen de plaatjes is een zeer waardevolle verteltechniek: op die manier kun je het gevoel van tijd dat je tijdens het lezen ervaart, manipuleren. Dat bijna niemand hier nog gebruik van maakt heeft met gewoonte maken. Het kost minstens tien, twintig jaar om te realiseren wat er in potentie allemaal mogelijk is. Toen de comic werd uitgevonden, waren die boekjes niet meer dan een verzameling van eerder verschenen krantenstrips. Niemand dacht eraan om de pagina op een andere manier te gebruiken, ze zagen alleen een plek waar ze de strookjes op konden plaatsen. Hetzelfde geldt nu voor webcomics, digitale strips en motion comics: we beginnen net.’
Peter de Kock was zo aardig om me op deze talk te wijzen. Hij weet dat ik me graag met superhelden bezighoud en dat beeldvorming en gender ook thema’s zijn die mij aan het hart liggen. Het zijn thema’s waar ik al eerder over heb geschreven.
