Iedere dinsdag en vrijdag delen striplezers hun stripliefde en vertellen over hun favoriete strip.
Wat is je naam, je leeftijd en je wat doe je voor werk? Ive Hapers, 35 jaar, onderwijzer 1ste leerjaar (groep 3)
Welke strip(s) is/zijn je favoriet en lees je nu nog steeds? Ik hou heel erg van Scott McClouds Understanding Comics, in NL vertaling door Strip Turnhout verschenen als De Onzichtbare Kunst.
Waarom is/zijn dit je favoriete strip(s)? Wat vind je er zo goed aan?
Dit boek is als het ware een metastrip, een strip over strips. Het brengt me dichter bij de wereld van de strip, het laat me strips ontdekken en begrijpen. Door het lezen van De Onzichtbare Kunst is mijn blik veranderd. Het lijkt of ik op een gesofisticeerdere manier strips lees. Meer bewust. Af en toe neem ik het boek er opnieuw bij. Om een hoofdstuk te herlezen, iets op te zoeken. Stilaan is Understanding Comics een rode draad geworden in mijn stripwereld.
Wanneer kwam je er voor het eerst mee in aanraking? En wat deed dat met je?
Ik ben opgegroeid met Jommeke en Suske & Wiske. Als 7-jarige lezer mocht ik af en toe een stripboek uitkiezen. De strips die ik had, las ik voortdurend opnieuw. Als tiener begon ik aan Kiekeboe (nuDe Kiekeboes). Ik was er zo aan verknocht dat ik besloot ze allemaal aan te schaffen. Ondertussen koop ik ze nog steeds. Om een keer te lezen en mijn collectie volledig te houden. Intussen is mijn stripliefde verder geëvolueerd. Het werk van Brecht Evens, Maaike Hartjes, Brecht Vandenbroucke, Philip Paquet en vooral nuTypex’ Rembrandtneem ik met ontzettend veel goesting vast.
Scott McCloud spreekt de lezer toe en legt uit hoe strips werken.
In de rubriek Stripliefde vertellen striplezers over hun favoriete strip of strips. Op deze manier bouwen we langzaam een interessante leeslijst op. Ook meedoen? Check hier hoe je dat doet. Ik kijk uit naar je inzending. Oh ja: mocht iemand anders al je favoriete strip genoemd hebben, stuur dan even goed je inzending in, want jouw reden om de strip goed te vinden kan heel anders zijn. Bovendien is je eerste kennismaking en wat dat met je deed waarschijnlijk anders dan die van andere lezers.
Iedere dinsdag en vrijdag publiceer ik een aflevering van Stripliefde, de rubriek waarin striplezers zich uitspreken over hun favoriete strip of strips.
Wat is je naam, je leeftijd en je wat doe je voor werk? Sabine, 38 jaar, Kunstzinnig Therapeut en pedagogisch medewerker.
Welke strip(s) is/zijn je favoriet en lees je nu nog steeds?
Daily’s: Flo en Fokke & Sukkelees ik nog dagelijks. Ik begon met volgen van Fokke & Sukke en via die site heb ik Flo ontdekt, en die volg ik sindsdien met veel plezier.
Stripboeken: Suske en Wiske blijft leuk, ik lees ze niet meer stuk zoals vroeger, maar laatst kocht ik een paar onbekenden voor mij om cadeau te geven, en die heb ik toch eerst even zelf doorgelezen!
Waarom is/zijn dit je favoriete strip(s)? Wat vind je er zo goed aan? Flo: Simpel, herkenbaar, lief getekend, grappig. Fokke & Sukke: scherp, grappig, humor. Suske en Wiske: jeugdsentiment – weer even 10 zijn met een stripboekje 😀
Wanneer kwam je er voor het eerst mee in aanraking? En wat deed dat met je? Flo: in april 2004 zag ik de daily Do You KnowFlo voor het eerst, en het trof me meteen, ik herkende er een vriendenkring in en een dagelijkse humor. Ik heb het ook meteen gedeeld met mensen om me heen. Fokke & Sukke: las in in de Mare, studentenblad, altijd treffende grappen en het eerste wat ik las als ik de nieuwe krant had. Gaf ook wel gespreksonderwerpen.
Suske en Wiske: het begon als kind, met mijn vaders enorme collectie Suskes en Wiskes, stukgelezen en daarna met vakanties en verjaardagen telkens wel weer een nieuwe uitgave gehad, zo ook mijn broertje dus dat vulde lekker aan! (en we markeerden onze ‘eigen’ boeken natuurlijk wel, dat doe je als broer en zus 😉
In de rubriek Stripliefde vertellen striplezers over hun favoriete strip of strips. Op deze manier bouwen we langzaam een interessante leeslijst op. Ook meedoen? Check hier hoe je dat doet. Ik kijk uit naar je inzending. Oh ja: mocht iemand anders al je favoriete strip genoemd hebben, stuur dan even goed je inzending in, want jouw reden om de strip goed te vinden kan heel anders zijn. Bovendien is je eerste kennismaking en wat dat met je deed waarschijnlijk anders dan die van andere lezers.
Er was een hoop promotioneel gedoe rondom Amoras, een spin-off van de langlopende reeks Suske en Wiske waarin een frisse blik op het bekende stripduo wordt geworpen. Een nieuwe aanpak gericht op de young adult-lezers.
Een actieve campagne, bestaande uit onder andere posters waarop Wiske als vermist wordt opgegeven tot een grote perspresentatie in Antwerpen. Zelf vond ik de rouwkaart van Wiske die de uitgeverij mij toestuurde wat te ver gaan. Toen ik de rouwenvelop tussen de post zag zitten, dacht ik namelijk eerst dat er iemand van de publiciteitsafdeling van Standaard Uitgeverij was overleden. Bezorgd maakte ik de envelop open om te kunnen constateren dat het hier om ‘het overlijden’ van Wiske ging, wat tevens de aankondiging van bovengenoemde perspresentatie was. Kies of niet, de nieuwsgierigheid voor Amoras was gewekt.
Amoras is geschreven door Marc Legendre, bekend van o.a. Biebel, Sam en diverse graphic novels. Charel Chambré (van o.a. Jump) zette het op papier. Het is een nieuwe benadering van de Suske en Wiske-reeks waar wijlen Willy Vandersteen in 1945 mee begon onder de titel De avonturen van Rikki en Wiske. Rikki werd echter al snel afgeserveerd om plaats te maken voor Suske die Wiske op het eiland Amoras tegenkomt. Aan het einde van Het eiland Amoras (1947) besluit Suske met Wiske mee te gaan naar Vlaanderen. De rest is stripgeschiedenis.
Die Hard Gezien de locatie van hun eerste ontmoeting is het zeer toepasselijk dat de nieuwe spin-off speelt op het eiland Amoras, maar dan wel in het jaar 2047. Suske en Wiske geraken daar per ongeluk door de teletijdmachine van Professor Barabas, maar doordat Lambik weer eens onhandig doet ontploft niet alleen de machine, maar komen Suske en Wiske ook op verschillende plekken op het eiland terecht. Terwijl Wiske door Krimson gevangen wordt gehouden, ontmoet Suske een jonge strijdlustige dame genaamd Jérusalem. Strijdlust is op Amoras broodnodig want Krimson zwaait daar de scepter. Hij stuurt de voltallige bevolking de mijnen in om deze te ontginnen. Wie niet wil, wordt vermoord. Door de ontginning van de mijnen komt er veel energie vrij die zeebevingen en scheuren in de bodem veroorzaakt. Kortom: Amoras lijkt de setting van een post-Apocalyptisch verhaal.
Fuck!
Wat is er allemaal zo nieuw en fris aan Amoras? Allereerst de tekenstijl van Chambré die duidelijk anders is dan hoe de reguliere reeks wordt getekend. De personages hebben een meer volwassen uiterlijk gekregen. Suske en Wiske zijn echte tieners. Ook kleine Wiskes worden groot en krijgen borsten, zullen we maar zeggen. Legendre zoekt de volwassenheid van het stripduo echter vooral in hun woordkeus: Suske en Wiske zijn grofgebekter dan we van ze gewend zijn. ‘Fuck!’ blijkt Suskes favoriete woord te zijn. Ook Wiskes ‘Godverdegodverdomme!’ zal niet alle ouders gezellig in de oren klinken. Aan het begin van het verhaal heeft Wiske Schanulleke nog steeds bij zich, dat zegt genoeg lijkt me.
Het geweldsniveau is hoger: Jérusalem gooit een mes door het hoofd van een van Krimsons handlangers om Suskes leven te redden. Hoewel Sus met een uzi rondloopt, is het vooral zijn nieuwe vriendinnetje die heel ‘Die Hard’ te keer gaat. Ook is er iets meer seks in de strip, al blijft het allemaal heel braaf. Wanneer Jérusalem bij hun eerste ontmoeting en een maaltijd best met hem naar bed wil, duwt Suske haar weg alsof ze iets verschrikkelijks voorstelt.
De reeks zal voorlopig uit zes albums bestaan. En er zullen twee afleveringen per jaar van uitkomen. Ik ben positief over deze nieuwe invalshoek. Het is een slimme poging van Standaard om een iets ouder publiek aan te spreken in tijden dat de reeks nog steeds goed loopt, maar minder verkoopt dan voorheen. En daarbij is het gewoon leuk dat er iets nieuws geprobeerd wordt met deze stripiconen.
English
Waar ik wel mijn vraagtekens bij heb: waarom moet de tekst op de cover in het Engels geschreven zijn? Ook in het verhaal zijn bepaalde geschreven teksten Engelstalig. Wiske wordt niet vermist volgens de krant, maar is ‘missing’. Het is niet nodig om Engels door het Nederlands te mixen: de opzet van Amoras is van zichzelf al spannend genoeg. Ik ben benieuwd naar het volgende deel dat ergens dit najaar uit zal komen.
Suske de rat speelt zich af tijdens de Eerste Wereldoorlog en is dus een period piece. We zien het Amsterdam uit vervlogen tijden, waaronder het Vondelpark, de Dam en het oude Kerksplein, weergegeven in de eenvoudig aandoende stijl van Luc Morjeau.
Het Oudekerksplein te Amsterdam in Suske en Wiske. Onder zoals het plein er nu uit ziet. Persoonlijk vind ik de versie van Morjeau romantischer, want de nieuwbouw op het plein kan mij niet echt bekoren.
In album 319 van de reeks Suske en Wiske krijgt Suske een dagboek van zijn grootoom Cois Antigoon in handen. Daarin beschrijft deze hoe hij in 1914 als jonge knaap naar een internaat in Amsterdam wordt gestuurd omdat zijn vader als soldaat in de Eerste Wereldoorlog gaat vechten. Cois sluit al snel vriendschap met Willemien en samen komen ze in opstand tegen de verschrikkelijke opvoedster Ina, die niet geheel zuiver op de graad blijkt te zijn.
Hoewel de titel duidelijk verwijst naar de trilogie rondom Ciske de Rat, doet schrijver Peter van Gucht hier eigenlijk maar weinig mee. Goed, Suske komt net als Ciske in een internaat terecht en wordt Rat genoemd, maar daar blijft het ook wel bij. De personages uit het dagboek van Cois Antigoon worden neergezet door de bekende cast van de reeks. Sidonia is Corina, de directeur van het internaat, Lambik de zwerver Johnny en sterke arm Jerom is kapitein Ankerman. Suske en Wiske zijn respectievelijk Cois en Willemien. Het blijft altijd vreemd als de bekende personages opeens een andere rol in hun schoenen geschoven krijgen. Het doet wat mij betreft wat vergezocht aan.
Morjeau grijpt visueel terug naar de vroege avonturen van Suske en Wiske. Vooral Wiske lijkt op de eerste versie zoals Vandersteen haar tekende. Gek genoeg zien Lambik en Sidonia er nog hedendaags uit. Kortom, dit album is vooral een vreemde mix van elementen, waarvan je het idee bekruipt dat een gerichtere uitwerking het geheel beter tot zijn recht had laten komen. Wat dat betreft leverde de mix Max Havelaar met het Vlaamse stripduo twee jaar geleden een beter resultaat op. Dat neemt niet weg dat Suske de rat een onderhoudend avontuur is waarin Suske en Wiske zichzelf traditiegetrouw flink in de nesten werken en in de handen komen van een stel schurken. Voor de jonge lezertjes is er dus genoeg spanning te beleven.
Pestkoppen, ik ben er geen fan van. Er zijn genoeg kinderen op school die getreiterd worden. Het schoolplein kan een plek zijn die de slachtoffertjes liever mijden, bepaalde routes naar huis worden ook maar niet gelopen in het geval dat. Op het schoolplein leer je wat dat betreft op jonge leeftijd de mensheid al goed kennen.
Pesten is een bijna onvoorkoombaar probleem des levens. Pestslachtoffers kunnen later de grootste pestkoppen worden. Hoe dacht je anders dat Rutger Castricum zo geworden was? Liever niet meer van dat soort gasten op de buis. Daarom hou ik van dit soort acties: middels het stripduo Suske en Wiske hoopt men het onderwerp in de klas bespreekbaar te maken. De Landelijke StichtingTegenZinloosGeweld en de Standaard Uitgeverij roepen de kids op om zelf met ideeën te komen om pesten tegen te gaan. Dat moet uiteindelijk leiden tot een pestprotocol.
Dat doen ze qua pr toch wel weer slim bij de Standaard uitgeverij: Kerst 2010 veilde radiozender 3FM voor Serious Request een rol in een nog te verschijnen Suske en Wiske-avontuur. De hoogste bieder van de veiling had maar liefst € 5700 over voor het goede doel en kreeg daarvoor een eigen figuur in een Suske en Wiske-verhaal. De gelukkige was Jeroen Van Rooij uit Amsterdam die nu is te bewonderen in Het bizarre blok.
Van Rooij kreeg, naast de bekende vijf striphelden, de hoofdrol in dit album en wordt met naam en toenaam op een originele manier neergezet. Reeds op de tweede bladzijde van het nieuwe avontuur van Suske en Wiske zien we Van Rooij op een bankje in het stadspark pratend met …… een roze poedel. Waarom ook niet, in Amsterdam is alles mogelijk en in de wereld van Suske en Wiske zeker, moeten de makers gedacht hebben.
Het verhaal van het 317e album is als volgt: Een onsuccesvol architect wil graag beroemd worden en krijgt hulp van de duivel. Die belooft hem een ontwerp dat hem wereldfaam zal geven. Maar de architect speelt vals en laat het contract door Lambik ondertekenen. Die is de volgende dag spoorloos verdwenen. En net buiten de stad blijkt Lambik een zeer bizarre woning te hebben opgetrokken… Onze vrienden gaan er een kijkje nemen en stoten op een boel vreemde dingen. Lambik blijkt in handen te zijn van een donkere macht die hem niet zonder slag of stoot wil laten gaan.
Het bizarre blok ligt vanaf 9 mei in de winkels. Ik weet denk ik al wie er een hele stapel van in huis zal halen om aan vrienden uit te delen.
‘België is de bakermat van het beeldverhaal. Striptekenaars als Hergé, Franquin en Willy Vandersteen, bepaalden ooit de contouren van de strip,’ vertelt presentator Jean-Marc van Tol aan het begin van de aflevering ‘Suske en Wiske’. Samen met stripjournalist Toon Horsten loopt hij langs verschillende stripmuren in Brussel en Antwerpen waar men op een willekeurige straathoek een afbeelding van Lucky Luke, Guust Flater of Blake en Mortimer kan aantreffen. Strips zijn in België vanzelfsprekender dan in Nederland. Wellicht dat het nieuwe VPRO-televisieprogramma Beeldverhaal het Nederlands publiek meer stripminded zal maken.
Acht weken lang neemt stripmaker Jean-Marc van Tol de kijker mee op reis door de wereld van het beeldverhaal. ‘Het programma is geen Teleac-cursus, eerder een roadmovie. We willen de kijker meer te weten laten komen over strips en enthousiasmeren,’ legt eindredacteur en initiator Pieter Klok uit. De makers richten zich op volwassenen. ‘Het medium behelst meer dan alleen de Donald Duck. Er zijn natuurlijk heel veel strips voor kinderen, maar er zijn ook geweldige verhalen voor volwassenen. En soms wordt het bijna kunst, misschien is het zelfs wel kunst.’
Springplank
Gert Jan Pos, recent afgezwaaid als stripintendant van het Fonds BKVB, adviseerde en schreef de basisscenario’s waar het televisieteam op voortborduurde. Pos stelde voor per aflevering een specifiek thema te behandelen aan de hand van een strip of stripfiguur. Zo is psychiater Sigmund uit de Volkskrant de springplank om dieper te duiken in de krantenstrip en de vraag wat humor nu eigenlijk is.
Jan Kruis met Jean-Marc van Tol.
In de eerste aflevering is Jan, Jans en de kinderen, de populaire strip die sinds 1970 in de Libelle verschijnt, de aanleiding om de autobiografische strip te onderzoeken. Geestelijk vader Jan Kruis vertelt hoe hij zijn eigen gezinssituatie indertijd als inspiratiebron gebruikte voor zijn strip over de fictieve familie Tromp. Ook praat Van Tol met de jongere generatie autobiografen. Die voeren zichzelf op als stripfiguur en maken verhalen over hun dagelijks leven. Van Tol vraagt aan hen hoe eerlijk je kunt zijn als je beeldverhalen over je eigen leven maakt. Wat laten de stripmakers wel en niet zien?
Tekstballonnen
‘We pretenderen niet dat het programma volledig is en alles behandelt,’ zegt Klok. ‘We hebben onderwerpen gekozen die we gaaf vonden. Iedereen kent bijvoorbeeld Kuifje, maar lang niet iedereen weet dat dit ook het eerste moderne stripverhaal in Europa was. Dat wilden we graag vertellen. Daarom gaat er een aflevering over Kuifje en geestelijk vader Hergé.’
‘Hergé is de eerste in Europa die tekstballonnen gebruikte,’ vult Pos aan. ‘Het is bijzonder dat die er in het eerste Kuifje-album uit 1930 al in staan, terwijl Marten Toonder in 1950 de tekstballon nog afdeed als belachelijk en onnodig. Dankzij Toonder is de ontwikkeling in Nederland achtergebleven.’
Heinz.
Drie jaar geleden stapte Pieter Klok van productiehuis Human Factor stripwinkel De Noorman in Arnhem binnen om zijn verzameling Heinz-strips compleet te maken. ‘Ik keek eens rond naar alle stripboeken die daar lagen en besefte dat ik maar weinig strips kende. Welke zijn er allemaal en hoe is het in Nederland eigenlijk gesteld met de strip? Ik besloot me in de scene te verdiepen. Aangezien ik televisiemaker ben, vond ik dat daar een programma over moest komen.’
Stripmaker onder de stripmakers
De presentator moest de spil van het programma worden. Via een tip van beroepsgrappenmaker Owen Schumacher kwam Klok bij Jean-Marc van Tol terecht. Van Tol is de tekenaar en medebedenker van de populaire strip Fokke & Sukke. Daarnaast zet hij zich al jaren in om ervoor te zorgen dat het beeldverhaal meer aandacht krijgt. ‘Televisie is hét medium om een groot publiek te bereiken. Dat is goed, want heel veel mensen weten niet wat voor gave strips er in Nederland gemaakt worden,’ zegt Van Tol. ‘We zijn in de stripwereld lang bezig geweest met zeggen dat strips interessant zijn. Dat moet je niet zeggen maar laten zien, dan kan men zelf bepalen of het interessant voor ze is of niet. Ik wilde een goed programma maken waardoor de toeschouwer wellicht denkt: in plaats van een normaal boek koop ik eens zo’n gek stripboek. Wie weet spreekt het mij aan.’
Van Tols jongensachtige enthousiasme werkt aanstekelijk. In de aflevering ‘Suske en Wiske’ spreekt hij vol bewondering met Willy Linthout die met Jaren van de Olifant een persoonlijke strip maakte over de dood van zijn zoon. In de aflevering over superhelden hoort hij met verbazing aan dat Action comics #1 waar het eerste optreden van Superman in staat, tegenwoordig voor meer dan een miljoen dollar onder de hamer gaat.
Jean-Marc en de stripverzamelaar. Deze illustratie van Erik Kriek is een van de scèneovergangen van Beeldverhaal.
Veertien keer over
Een groot voordeel van Van Tol is dat hij zelf strips maakt en weet waar hij het over heeft. ‘Dat vonden veel stripmakers die we interviewden een verademing,’ zegt Klok.
Dat Van Tol geen raspresentator is, hebben de programmamakers ook gemerkt. Hij had vaak moeite met de voorgeborduurde tekstjes. Aangezien Klok per se niet op een voice-over wilde terugvallen om de boel aan elkaar te praten, improviseerde Van Tol ter plekke vaak de presentatieteksten. ‘In de België-aflevering loop ik richting de Vandersteen studio en vertel ik daar wat over. Dat hebben we geloof ik wel veertien keer overgedaan. Soms stond ik met mijn hoofd tegen een boom aan te beuken omdat ik weer Fokste en Sukste of iets dergelijks had gezegd.’
In dezelfde aflevering onderbreekt Van Tol plotseling een interview met de schrijver en tekenaar van Suske en Wiske als hij hoort dat de kleinzoon van Vandersteen in de andere kamer aan het werk is om die even te begroeten. Klok: ‘Die spontane acties werkten vaak heel goed maar daardoor zitten we in de montage soms flink te zuchten om het allemaal goed te knippen.’
Lost in translation
Haruko Kashiwagi met Jean-Marc.
Van april tot en met oktober trok Van Tol erop uit met Klok, cameraman/regisseur Martijn Tervoort en geluidsman Peter van den Berg, naar Amerika, Japan, België en Nederland om stripmakers te interviewen. De beste herinneringen houdt hij over aan Japan, waar de aflevering over manga is gedraaid. ‘Dat was net Lost in Translation,’ vertelt de stripmaker. ‘We spraken daar via een tolk: Edwin, een 25-jarige student Japans uit Nederland. Als vraagsteller ging ik heel raar Engels spreken, je denkt dat die Japanners het dan wel een klein beetje begrijpen. Maar ze begrijpen helemaal niets en jij begrijpt helemaal niets van het Japanse antwoord. Edwin was een zeer serieuze, ietwat bedeesde jongen. Bij onze eerste ontmoeting interviewde ik meteen Haruko Kashiwagi. Zij maakt erotische strips! Uiteindelijk kwam Edwin toch nog los. Op onze laatste dag hebben we een karaokebar bezocht en met zijn vijven op de nummer 1-hit van dat moment de polonaise gedaan.’
Onbereikbaar
Lang niet iedereen die op het verlanglijstje stond zit in het programma. Het lukte niet om Robert Crumb, boegbeeld van de Amerikaanse undergroundstrip, te interviewen. Ook bleef Stan Lee onbereikbaar. Schrijver Lee bedacht in de jaren zestig superhelden als Spider-Man, The Fantastic Four en de Hulk en ontketende daarmee een revolutie in het genre: hij maakte de superhelden meer menselijk. ‘Het lukte uiteindelijk niet om hem te spreken,’ vertelt Klok, ‘maar daar hebben we een mooie oplossing voor bedacht. Hij gaf een signeersessie op de Comic Con in San Diego. Je ziet Lee op de achtergrond terwijl Jean-Marc hem aanwijst: “Kijk daar is Stan Lee!” Die onbereikbaarheid maakt hem eigenlijk alleen maar groter.’
Striptelevisie
Televisie en strips: het is een lastig huwelijk. Strips dienen vaak als basismateriaal voor tekenfilmseries, maar programma’s waarin serieus over het medium gesproken wordt zijn als spelden in een hooiberg moeilijk te vinden. Een hele generatie groeide op met Wordt vervolgd van Han Peekel dat van 1983 tot 1997 op de buis was. Van Tol: ‘In het begin was Wordt vervolgd een serieus programma over strips. Ik heb echt goede interviews gezien met stripmakers. Het programma ging een beetje aan zijn eigen succes ten onder. Han Peekel had in de gaten dat die imitaties van Donald Duck het goed deden en toen kreeg je wedstrijden en dat soort dingen. Ik denk dat dit mede verantwoordelijk was voor het beeld dat strips alleen voor kinderen zijn.’
Tot nu toe was er weinig ruimte voor de strip op televisie. In de afgelopen jaren ging er soms een Avro Close-up over het beeldverhaal. Arnon Grunberg interviewde voor VPRO’s R.A.M. eens enkele bekende Amerikaanse stripmakers, waaronder legende Will Eisner. Maar daar is Van Tol niet erg over te spreken: ‘Ik vond het zo erg dat hij er zo weinig verstand van had, maar wel met zoveel pretentie vragen stelde. Met plaatsvervangende schaamte heb ik dat bekeken. Ik hoop dat uit het Beeldverhaal blijkt dat ik het werk boeiend vind en dat je dan als kijker voelt dat strips interessant zijn.’
Pos vult aan: ‘De volgende stap zou zijn dat strips ook behandeld worden in een boekenprogramma. In The New York Times wordt gewoon de nieuwe Batman besproken als graphic novel. Zo ver zijn we nog niet.’
Beeldverhaal wordt uitgezonden vanaf zaterdag 29 oktober, 23.05 uur op Ned2.
De leader van het programma:
Alle uitzendingen op een rij
29 oktober, aflevering 1: Jan, Jans en de kinderen
Centraal staat de autobiografische strip. Sommige striptekenaars gebruiken hun eigen leven als inspiratiebron, maar hoe ver gaan ze daarin en hoe eerlijk moet je zijn?
Gesprekken met onder meer Jan Kruis (Jan, Jans en de kinderen), Barbara Stok en Gerrit de Jager (De familie Doorzon).
5 november, aflevering 2: Superman
Waarom is de Amerikaanse superheldenstrip zo populair in de VS en wat maakt de superheld zo typisch Amerikaans? Aan het woord komen onder andere Chris Claremont (scenarist van X-men), David Finch (tekenaar/scenarist van Batman: The Dark Knight) en stripverzamelaar/BBC-presentator Jonathan Ross.
12 november, aflevering 3: Olivier B. Bommel
Een aflevering over de Nederlandse strip met de focus op de Bommel-strip. Wat maakt deze zou bijzonder en wat is de invloed van Marten Toonder op de Nederlandse strip? Tekenaar Dick Matena, verzamelaar Hans Matla en Pieter Steinz, chef boeken NRC, leggen het uit.
19 november, aflevering 4: Kuifje
Over welke rol de strip Kuifje heeft gespeeld bij het ontstaan van de moderne Europese strip en welke invloed geestelijk vader Hergé op het beeldverhaal heeft gehad. Jean-Marc van Tol praat onder andere met Joost Swarte (tekenaar en Kuifje-kenner) en Henk Kuijpers, tekenaar van Franka.
26 november, aflevering 5: Astroboy
Manga is de Japanse stijl van strips maken. Wat maakt deze strip zo typisch Japans en hoe komt het dat manga in Japan zo enorm populair is?
Met Japanse stripmakers Yoshihiro Tatsumi en Haruko Kashiwagi.
3 december, aflevering 6: Mr. Natural
De undergroundstrip is een alternatieve stroming die in Amerika ontstond en in Nederland navolging kreeg. Maar bestaat underground nog wel?
Van Tol in gesprek met de Amerikaanse undergroundtekenaar Jerry Moriarty, Peter Pontiac en Evert Geradts, tekenaar en oprichter van het stripblad Tante Leny presenteert.
10 december, aflevering 7: Suske & Wiske
België is een belangrijk stripland vanwege strips als Suske en Wiske, maar ook woont er een belangrijke nieuwe generatie stripmakers. Van Tol spreekt onder andere met stripjournalist Toon Horsten, veelbelovend talent Brecht Evens en Luc Morjaeu en Peter van Gucht, de tekenaar en scenarist van Suske en Wiske.
17 december, aflevering 8: Sigmund
Over krantenstrips en tekenaars die elke dag grappig moeten zijn. Maar wat is dat dan, humor? Onder meer Peter de Wit, geestelijk vader en tekenaar van Sigmund, Mark Retera van Dirkjan en Ronald Giphart praten daarover met Jean-Marc.
Waarom nummer 314 in een langlopende reeks recenseren? Sinds Suske en Wiske en de Halve Havelaar lees ik na jaren weer geregeld een album van dit fameuze stripduo. Daarbij staan de deeltjes los op zichzelf en zijn daardoor individueel te beoordelen. Maar de echte reden om dit album nader te beschouwen is omdat de stripmakers met Het lijdende leiden hebben geprobeerd een historische gebeurtenis te vermengen met de avonturen van Suske en Wiske. Dat gegeven maakte me in het bijzonder nieuwsgierig naar dit album.
Dit jaar bestaat de 3 October Vereeniging Leiden 125 jaar. Samen met deze Vereniging heeft Standaard Uitgeverij een Suske en Wiske verhaal gesponnen rondom Leidens Ontzet uit 1574.
Lambik is bode bij een incassobureau en dreigt Sidonia uit haar huis te zetten, tot groot ongenoegen van de boekenwurmen in Sidonia’s kast. Een van de wurmen is in staat om de stripvrienden naar het Leiden van 1574 te toveren, naar het moment dat de stad is omsingeld door Spaanse troepen die onder leiding staan van opperbevelhebber Valdez. Hij wil de stad uithongeren om deze zo tot overgave te dwingen.
De vaste castleden van Suske en Wiske vervullen ieder een rol in het historische drama dat zich ontvouwt. Lambik is Valdez, Sidonia Magdalena Moons. Ze zijn overduidelijk verliefd op elkaar, maar zolang Lambik de stad belegert wil Sidonia niet aan haar gevoelens toegeven.
Liefdesverklaring zonder consequenties
Dat Sidonia en Lambik heimelijk elkaar heel leuk vinden speelt natuurlijk al langer. Dat ze nooit echt iets met elkaar zullen krijgen, mag ook duidelijk zijn.
De stripmakers hebben naar een manier gezocht om de liefde die al jaren tussen Sidonia en Lambik sluiert eens uit te spelen zonder dat het echte consequenties heeft voor de reeks. Niets mag natuurlijk ingrijpend veranderen, aan het begin van ieder album zijn we weer terug bij af. Zo blijft de ontwikkeling van Suske en Wiske steken in een constant vacuüm terwijl hun wereld wel voorzichtig wordt aangepast aan de tijdgeest waarin de lezer leeft. Toch doet de toneelmatige constructie van Het lijdende Leiden gekunsteld aan.
Je moet in het begin al accepteren dat een boekenwurm die zijn buikje rond heeft gegeten aan de Harry Potter-reeks opeens in staat is om de helden naar het verleden te te toveren. Waarom hij ze precies naar Leiden anno 1574 stuurt wordt nergens verklaard. De teletijdmachine van Professor Barabas had wellicht beter afgestoft kunnen worden om als plotgegeven te dienen.
Kapstok
Hoewel schrijver Peter van Gucht historische feiten gebruikt als basis voor zijn verhaal, hoeft men geen compleet plaatje van Leidens ontzet te verwachten. Er wordt genoeg context gegeven om mensen nieuwsgierig te maken. Google of een goed geschiedenisboek zullen daarna soelaas bieden. In Museum De Lakenhal is van 12 november tot en met 4 maart volgend jaar een presentatie van de originele tekeningen uit het album te zien. Deze presentatie maakt deel uit van de grote familietentoonstelling Vrijheid! Leidens Ontzet 1574 – 2011. In de Lakenhal is een speciale editie van het album te koop met daarin acht pagina’s informatie over het Leidens Ontzet. Nu begrijp ik best dat men potentiële bezoekers een extra prikkel wil geven om de expositie te bezoeken, maar het was leuk geweest als historische achtergrondinformatie ook in de reguliere editie was opgenomen. Dan had het album meer gewicht gehad en op een aangename wijze entertainment met educatie kunnen mengen in plaats van de historie slechts als kapstok te gebruiken.
Een scene uit 'Het lijdende Leiden' getekend door Luc Morjaeu. (Let op het huis achter Sidonia in de middelste strook dat opeens in de grond lijkt te zakken.)
De grapdichtheid van dit avontuur is hoog genoeg om te vermaken. Van Gucht varieert veel op het thema eten en mager zijn – de bewoners van Leiden vergaan immers van de honger. Vooral de running gag dat de kok van de Spanjaarden niet kan koken is zeer smakelijk en leidt uiteindelijk tot een leuk concluderend grapje.
Toch stijgt deeltje 314 mijns inziens niet uit boven de rest van de reeks. In dat opzicht is het geen historische Suske en Wiske geworden.
Talking about getting in shape for the role, which was made famous by Michelle Pfeiffer almost two decades ago, Anne said earlier this year: ‘I’m a vegetarian and right now, I’m living on kale and dust for the training. That catsuit’s unforgiving.’
And, referring to her workout regime, she said: ‘There’s a workout hump where you’re so weak that you hate everything, everything is so painful and you look like an idiot.
‘The gym where I work out, I was literally working out next to a pregnant Jessica Alba and she could do more push-ups than I could. I’ve now just started to do Bikram yoga.’
Suske en Wiske minder populair?
In zestien jaar tijd hebben de striphelden Suske en Wiske bijna driekwart van hun lezersbestand verloren, zei stripexpert Toon Horsten dinsdag in Het Laatste Nieuws. De krant haalt ook een striphandelaar aan die een verklaring voor de teloorgang heeft: de strip is, zegt Daniël Cool van de bekende striphandel De Striep in Brugge, “oubollig” geworden. Van de 1,2 miljoen albums die jaarlijks nog worden verkocht, gaat tweederde naar het buitenland. Aldus Het Laatste Nieuws.
Dezelfde dag stuurde de communicatieafdeling van WPG Uitgevers België een persbericht uit waarin staat dat de uitgever de oplagedaling van Suske en Wiske bevestigt, maar aanstipt dat het over een daling van slechts 12,3% gaat over 7 jaar. De oplage daling volgt daarmee een algemene markttendens. Over dezelfde periode groeide echter de omzet met 19,3% en werd de Suske en Wiske-app op de iPad een van de succesvolste apps tot op heden. In 2010 vonden bijna 1,4 miljoen albums hun weg naar de lezers. Daarmee is Suske en Wiske nog steeds de best verkochte strip in de Lage Landen. En gezien de voorsprong op de andere strips zal dit nog lang zo blijven. Bovendien is Suske en Wiske de enige Vlaamse stripreeks die boven de Moerdijk op een grote populariteit mag rekenen. De reactie van WPG Uitgevers stond ook in de Standaard.
Albert Uderzo stopt met strips maken
Persbureau Reuters meldde deze week dat Albert Uderzo, co-creator van de bekende Asterix-reeks, er op 84-jarige leeftijd mee ophoudt. De reeks wordt wel voortgezet. Lees het artikel hier.
Erik de Graaf te gast op Recontres Chaland
Erik de Graaf is uitgenodigd als gast op het Recontres Chaland festival. Dit festival wordt dit jaar voor de vierde keer gehouden en is ter ere van de in 1990 overleden Franse tekenaar Yves Chaland. De Graaf noemt Chaland zijn grootste inspirator. Niet zo gek, want Chalant was de belangrijkste representant van de atoomstijl, de stijl die De Graaf ook hanteert in zijn werk. Vorig jaar sprak ik hem uitvoerig over Scherven voor Stripgids.
Andere gasten zijn onder andere Serge Clerc, Ted Benoit, François Avril en Charles Berberian. Niet de minsten dus.
Erik heeft gelijk een hommage aan de meester gemaakt:
Trouwens, ook zo benieuwd of De Graaf een beetje opschiet met het tweede deel van Scherven? Je kunt Eriks vorderingen op zijn blog volgen.
Wederom een overzichtje van opvallend stripnieuws van deze week.
Striphelden herdenken 9/11 De NOS meldde deze week dat bijna honderd Amerikaanse striptekenaars volgende week zondag zullen stilstaan bij de herdenking van 9/11. Onder meer Flippie Flink, Hägar de Verschrikkelijke en Spider-Man nemen die dag de aanslagen van tien jaar geleden en de nasleep ervan als onderwerp. De strips zullen in een speciale bijlage van de meeste grote Amerikaanse kranten worden gepubliceerd en op de website Cartoonists remember. Daarnaast zullen er ook tentoonstellingen worden gehouden in onder andere het persmuseum in Washington en het stripmuseum van San Francisco.
Lees hier verder.
Suske en Wiske in China
Striphelden Suske & Wiske gaan nog wat internationaler. Standaard Uitgeverij verkocht de rechten van tien titels aan de Chinese uitgeverij Liaoning Publishing House, dat de albums nog tot zondag zal promoten op de boekenbeurs van Beijing. Aldus Nieuwsblad.be.
Balkan-strip in de kijker
De Balkan leverde de stripwereld internationaal gerenommeerde auteurs als Bilal, Kordej, Zograf, TBC, Smudja, Maleev of het legendarische pioniersblad Stripburger. Met de nieuwe, rondreizende striptentoonstelling ‘Sarajevo Tango’, over de totstandkoming van de gelijknamige strip van Hermann, laat Strip Turnhout vzw liefhebbers ook kennismaken met de belangrijkste stripuitgeverijen uit de Balkanlanden. ls een tweeluik brengen een tentoonstelling en een brochure de paradoxale facetten van strips in de Balkan/de Balkan in strips in beeld. De expo is de komende maanden te bezichtigen in verschillende bibliotheken uit de provincie Antwerpen en zal ook halt houden op het Strip Turnhout-festival (10 en 11 december 2011). Lees meer op de site van Strip Turnhout.
Superheld op leeftijd
Ik kreeg een link doorgestuurd van Madbello die ik je niet wil onthouden. De Zweedse kunstenaar Andreas Englund heeft een hilarische reeks schilderijen gemaakt over een superheld op leeftijd die grote moeite heeft de wereld nog bij te houden. Als Leslie Nielsen nog geleefd had, was hij de perfecte acteur geweest om in de schilderijverfilming een rol te spelen.
De Belgische politieke partij Vlaams Belang deelde op de nieuwjaarsreceptie van de Stad Gent op 9 januari een kalender uit met de titel De wilde weldoener. Het omslag van de kalender is een nagetekende cover van het Suske en Wiske album uit 1961 met dezelfde titel.
In de versie van het Vlaams Belang kijken Suske en Wiske verschrikt op naar de Gentse socialistische burgemeester Daniël Termont, die vanuit een helikopter muntstukken in het rond strooit naar allochtonen.
Het Vlaams Belang is een Vlaams-nationalistische en rechts-conservatieve politieke partij. Logisch dat Standaard Uitgeverij//WPG Uitgevers België nv, de erven Vandersteen en Studio Vandersteen niet blij zijn met deze herbewerking en de associatie tussen Suske en Wiske en het Vlaams Belang die ermee gesuggereerd wordt.
‘Het testament van de geestelijke vader Willy Vandersteen bepaalt dat de
stripfiguren Suske en Wiske niet voor politieke doeleinden mogen worden gebruikt,’ laat de uitgeverij middels een persbericht weten. Tevens onderzoekt de uitgeverij welke juridische stappen zij kan ondernemen tegen deze publicatie.
In het nieuwste album reizen Suske en Wiske met de teletijdmachine naar koloniaal Nederlands-Indië waar ze schrijver Eduard Douwes Dekker (Multatuli) helpen met het redden van het manuscript van Max Havelaar.
Suske en Wiske en de Halve Havelaar is maandagmiddag gepresenteerd bij de Bijzondere Collecties van de UvA. In het 310ste album reist het bekende stripduo af naar Nederlands-Indië om foto’s te maken voor een spreekbeurt over koffie. Al snel helpen ze schrijver Eduard Douwes Dekker met het redden van het manuscript van Max Havelaar. Snoodaards willen de publicatie van het boek tegenhouden omdat Dekker daarin de onderdrukking en uitbuiting van de inheemse bevolking aan de kaak stelt.
Het is 150 jaar geleden dat de eerste druk uitkwam van Max Havelaar of de koffijveilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij. Dat vond de Vlaamse scenarist Peter van Gucht een mooie aanleiding voor een Suske en Wiske-album: ‘We zoeken vaak naar onderwerpen die de Nederlanders nauw aan het hart liggen. Suske en Wiske zijn hier namelijk populairder dan in Vlaanderen,’ vertelt Van Gucht. Eerder waren er al albums over Rembrandt en Van Gogh. ‘Max Havelaar gaat over een interessante periode, dus we hebben gekeken wat we daarmee konden doen op zijn Suskes en Wiskes. Als ik een verhaal voor de reeks maak, wil ik daar altijd iets visueel aantrekkelijks in stoppen en voormalig Nederlands-Indië is natuurlijk een erg mooi decor. Daarbij lopen er interessante figuren in het boek rond. Al hebben we die wel wat aangepast. Van Sjaalman hebben we bijvoorbeeld een slechterik gemaakt. Het verhaal is grotendeels uit de lucht gegrepen.’ Verder haalde de scenarist inspiratie uit de verfilming van Fons Rademakers uit 1976 en boeken over het onderwerp.
65 jaar Suske en Wiske
‘Ik zie het Suske en Wiske-album als een soort inleiding op Max Havelaar en Multatuli. We willen duidelijk maken wie die man was en waar het boek voor staat,’ zegt Van Gucht. ‘We hebben geprobeerd de politieke situatie uit het boek in het verhaal te verwerken, maar wel summier natuurlijk, het overgrote deel draait om het avontuur. Spanning is het belangrijkste in een Sus & Wis, humor komt op de tweede plaats. Dat blijkt altijd uit de enquêtes die we onder de lezers houden.’
Het is deze combinatie die deels verantwoordelijk is voor het feit dat Suske en Wiske dit jaar alweer 65 jaar meegaan, meent van Gucht die sinds 2005 hoofdscenarist is van het schrijversteam. Luc Morjeau is de hoofdtekenaar. ‘De verhalen moeten altijd de sfeer houden die geestelijk vader Willy Vandersteen en later ook Paul Geerts hebben neergezet. Vandersteen keek ook altijd naar wat er onder kinderen populair was op dat moment. Toen dat de film- en televisiereeks Planet of the apes was, maakte hij het album De Apekermis.’
Vandersteen liet in zijn testament bepaalde richtlijnen vastleggen voor toekomstige verhalen. Zo mogen Sidonia en Lambik nooit met elkaar trouwen. ‘Dat testament heb ik niet gelezen, maar men heeft me wel verteld dat het bestaat. Ik heb altijd de oude verhalen van Vandersteen als uitgangspunt genomen. Dan weet je wat je wel en niet kunt doen. We leven nu in een andere tijd dan Vandersteen, dus hier en daar zijn we wel eens stout. In het verhaal dat we nu maken worden Sidonia en Lambik verliefd op elkaar. Ze gaan echt kussen!’ zegt Van Gucht lachend. ‘Wie goed tussen de regels door leest ziet dat deze twee immers al jaren om elkaar heen draaien.’
Dit artikel verscheen maandag 4 oktober in Het Parool.
