Check out Batman Knight Fan op instagram.
Tag: Tim Burton
Over de film Batman uit 1989 raak ik niet uitgepraat. En als ik dan online nieuw beeldmateriaal vind, gaat mijn geekhartje sneller kloppen. Vooral als dat mooie foto’s zijn en production designs van Anton Furst, die Gotham City gestalte gaf en een uniek uiterlijk.
Dakota Jansen op de voorpagina van Eppo? Da’s bijzonder, want die strip bestaat helemaal niet. En: 30 jaar geleden kwam Tim Burtons BATMAN uit en daar schrijf ik op dit moment een artikel over.
Of eigenlijk: een artikel over de stripadaptatie van die film door Denny O’Neil en Jerry Ordway.
WIE IS JOUW FAVORIETE BATMAN?
Zondag 23 juni 2019
De koffie moet zijn werk nog doen, met andere woorden: deze zondag begint duf. Eerst maar eens een afbeelding uploaden op mijn Instagramaccount. Het blijft immers leuk om beelden te delen waar ik erg blij van word.
Dat zijn bijna altijd stripplaatjes, coverafbeeldingen of foto’s en stills van films. Daar draait mijn leven nu eenmaal om, al heb ik gisteren tijd vrij gemaakt om naar Hoorn te reizen. Mijn moeder werd 65 en dus ben ik bij haar langsgegaan.
Recent heeft ze de tuin opgeknapt en daar was ze erg trots op. Mijn moeder is erg gek op heksen dus hebben Linda en ik een heksenbeeldje voor haar gekocht. Op haar eigen manier is mijn moeder dus eigenlijk ook een geek, al zal ze het zelf nooit zo noemen. Ze hanteert een ouderwets idee van heksen: oudere vrouwen met een kromme neus, type Eucalypta. In de kamer staan en hangen allerlei heksen van dat type. Ons beeldje past daar goed bij. Ook bracht ik nog een bos rode rozen mee. Dat is mijn favoriete bloem.
In de tuin trof ik mijn moeders nicht Trudy en haar man Minne aan. En Angelo, de ex van mijn moeder. Het is altijd leuk om hen weer te zien. Truud en Minne wonen twee huizen verder op in de straat, en vroeger kwamen ze dus al veel bij ons over de vloer. Grappig genoeg komt Trudy heel kort in mijn boek Mijn vriend Spider-Man voor, en dat wist ze nog niet. Het is de scène waarin ik probeer foto’s te maken van de Spider-Man-pilot uit 1977 en voor het eerst foto’s maak van de televisie. Ik moet opschieten van mijn moeder, omdat Truud zo op visite komt en de gordijnen dan weer open moeten.
Grappig hoe sommige herinneringen aan je jeugd blijven hangen, terwijl andere herinneringen allang vergeten zijn. Toen ik met mijn boek bezig was, heb ik oude dagboeken doorgenomen, en langzaamaan kwam er ook van alles terug wat niet op de pagina’s stond geschreven.
Na mijn bezoek aan mijn moeder ben ik de stad nog even in gegaan en heb ik op een bankje bij het IJsselmeer gezeten. Het is moeilijk niet nostalgisch te worden als ik in Hoorn ben, het is immers het decor van mijn jeugd. Sterker nog: ik ben pas tien jaar geleden verhuisd naar Amsterdam, dus de eerste helft van mijn leven speelde zich daar af. Op dat ene jaar na dat ik in Amerika woonde in ieder geval.
Het was ook in de bioscoop in Hoorn dat ik Tim Burtons Batman voor het eerst zag. 14 oktober 1989. De hele week moet ik al aan deze film denken, omdat het woensdag 30 jaar geleden was dat hij uitkwam in de Verenigde Staten. De première was op 19 juni dat jaar in Westwood, Los Angeles. De landelijke release was op de 23ste, vandaag dus.
Al dertig jaar maakt Batman deel uit van mijn leven. Ik heb er in het verleden al veel over geschreven, de film in mijn scriptie behandeld en in mijn Spidey-boek. Toch kom ik er telkens weer op terug. Volgende week pen ik er een stuk over voor Eppo stripblad. Daar heb ik nu al zin in.
Categorieën
Comic Book Cities: Gotham City
Prachtige illustratie in silhouet door David Mazzucchelli uit Batman: Year One.
Gotham City door Berni Wrightson & Bill Wray uit Batman: The Cult #1 (Aug. 1989). Hun interpretatie van Gotham lijkt heel veel op New York.
Gotham City uit Batman van Tim Burton (1989).
Uit: Gothic van Klaus Janson. Deze illustratie deed me denken aan deze foto van New York/ Manhatten gemaakt door Andreas Feininger in 1944:
Denny O’Neil, toentertijd de redacteur van de Batman-titels bij DC Comics, was zo onder de indruk van hoe Anton Furst Gotham City had vormgegeven in de eerste Batman-film van Tim Burton, dat hij de production designer vroeg een portfolio te maken met hoe volgens hem Batmans woonplaats eruit zou zien.
Tot O’Neils verbazing zei Furst daarop ja en maakte oogstrelende illustraties van Gotham. Prompt besloot O’Neil dat Gotham City er in de Batman-strips zo ook uit moest zien. Maar hoe kreeg hij het voor elkaar om de stad opeens van de een op andere comic van uiterlijk te doen veranderen? Daarover gaat deze vlog.
Toen de Batman-film van Tim Burton in 1989 uitkwam, was dat een cultuurschok. Als 12-jarige stripfan voelde ik dat aan en verzamelde allerlei artikelen in een speciaal dossier. In deze vlog neem ik een kijkje in dat dossier.
Welke film maakte op jou enorme indruk toen je jong was?
Categorieën
Favoriete 1980s films
Work in progress… Mijn lijstje met favoriete films uit de jaren tachtig.
Misschien komt het door series als The Americans, misschien doordat ik nu de roman De wonderjaren van Billy Marvin aan het lezen ben. Maar het kan ook nog een nawee zijn van het schrijven van Mijn vriend Spider-Man, want daarvoor moest ik ook diep in mijn verleden graven. Een deel van het boek speelt zich af in de jaren tachtig, want toen ontdekte ik Spider-Man.
Hoe dan ook, ik heb ontzettende zin om films uit de jaren tachtig te bekijken. Op cultureel vlak is dit toch wel mijn favoriete decennium wat cinema en series betreft en dat komt natuurlijk omdat het mijn jeugdjaren zijn. Hierin werd mijn persoonlijkheid geboetseerd. In dit decennium werd ik gevoed met cinema die me de rest van mijn leven bij zou blijven en mijn beeld op de wereld grotendeels zou bepalen.
Maar welke films te kijken, want in de jaren tachtig zijn ontzettend veel films uitgebracht. Daarom hier een aanzetje met mijn favoriete films uit die tijd.
Let wel, dit zijn niet per se ‘de beste’ films van toen. Dat zou waarschijnlijk een andere lijst opleveren. Ik geloof niet zo in de Oscars, eerlijk gezegd.
Het is een zeer persoonlijk lijstje met favoriete films. Daarmee bedoel ik films die ik meerdere keren gezien heb. Toen en later. Films die voor mij het decennium bepaalden. Films die me nu zo’n fijn nostalgisch jarentachtiggevoel geven. En films die ik nu ook met veel plezier zal kijken.
Als je begrijpt wat ik bedoel (Harrie Geelen, Bjørn Frank Jensen, Bert Kroon, 1983)
Amsterdamned (Dick Maas, 1988)
Back to the Future (Robert Zemeckis, 1985)
Batman (Tim Burton, 1989)
Beetjejuice (Tim Burton, 1988)
Beverly Hills Cop (Martin Brest, 1984)
Beverly Hills Cop II (Tony Scott, 1987)
Blade Runner (Ridley Scott, 1982)
The Blues Brothers (John Landis, 1980)
Die Hard (John McTiernan, 1988)
E.T. the Extra-Terrestrial (Steven Spielberg, 1982)
Fame (Alan Parker, 1980)
Ghostbusters (Ivan Reitman, 1984)
Highlander (Russell Mulcahy, 1986)
Lethal Weapon (Richard Donner, 1987)
Licence to Kill (John Glen, 1989)
A Nightmare on Elm Street (Wes Craven, 1984)
Planes, Trains & Automobiles (John Hughes, 1987)
Purple Rain (Albert Magnoli, 1984)
Raiders of the Last Ark (Steven Spielberg, 1981)
Robocop (Paul Verhoeven, 1987)
Rocky I t/m IV (Goed, de eerste Rocky stamt uit de jaren zeventig, maar je moet die films toch als een verhaal zien. En het IV is puur, heerlijke koude oorlog paranoia.)
Scrooged (Richard Donner, 1988)
Star Trek II t/m IV
Star Wars Episode V + VI
The Secret of My Succe$s (Herbert Ross, 1987)
The Transformers: The Movie (Nelson Shin, 1986)
Who Framed Roger Rabbit (Robert Zemeckis, 1988)
Wat, denk je wellicht, waar is The Shining?! Of waar is X of Y? The Shining is geen favoriet van me, geen enkele film van Stanley Kubrick eigenlijk. En waar is The Terminator??? Wel, ik vind de Terminator tof, maar niet zo tof als het tweede deel die in de jaren negentig uitkwam.
En daarbij: dit lijstje is een work in progress. Er komen vast nog meer films op te staan, als ik er wat meer over heb nagedacht.
Anyway, jouw lijstje ziet er vast heel anders uit. Laat maar horen in het commentformulier hieronder.
In 1989 kwam op 13 oktober Batman van Tim Burton uit in de Nederlandse bioscopen.
In de Verenigde Staten draaide de film al vanaf de zomer. In de overbruggende maanden werd er in Nederland echter al een indrukwekkende reclamecampagne gevoerd om de film te promoten. T-Shirts, petjes, comics, Batmanmokken – je kon van alles kopen om je batliefde te belijden.
Toen de film eenmaal ging draaien, werd er in Hoorn ook op een leuke manier reclame voor gemaakt. Een heus promotieteam reed door de binnenstad. Dat ben ik toen als twaalfjarige helaas niet tegengekomen, maar ik las er later wel over in de krant.
Batman van Burton vond ik zo tof, dat ik er toentertijd een dossier over heb bijgehouden. Daarin zitten ook deze twee artikelen over de batpromotie in Hoorn. Het eerste is denk ik afkomstig uit de Zondagskrant, de tweede uit het Noord-Hollands Dagblad.
Het Imagine film festival heeft dit jaar bijzondere aandacht voor de rol van kostuums en stilering in de fantastische film. Bij superheldenfilms stuit de vertaling van de kostuums van strip naar live-action vaak op praktische bezwaren.
Een van de belangrijkste kenmerken van superheldenverhalen zijn de kleurrijke kostuums die de personages dragen. Met dit uniform onderscheiden de helden en schurken zich van normale stervelingen en verhullen ze hun burgeridentiteit. In het geval van Tony Stark maken kleren zelfs de (Iron) Man, want zijn superkracht zit in het hightech harnas dat hij draagt. Zonder het harnas is hij een gewone sterveling terwijl Superman nog steeds super is als hij in zijn boxershort rond zou vliegen.
Het superheldenkostuum is medebepalend voor het succes van de held. De outfits van Batman, Superman, Spider-Man en Wonder Woman zijn iconografisch en universeel herkenbaar. Het is daarom beter dat kostuumontwerpers de filmversies zo dicht mogelijk bij het oorspronkelijke ontwerp uit de strips houden. Echter, die ontwerpen tekenen is één ding, maar het wordt een ander verhaal wanneer acteurs zich in dat soort outfits moeten hijsen. Tekenaars kunnen waar nodig sjoemelen om het pak er goed uit te laten zien, acteurs niet. Het helpt natuurlijk dat hun lichamen dankzij een streng trainingsregime de gespierde en geïdealiseerde vormen kunnen evenaren van getekende helden. Het filmkostuum zit acteurs tegenwoordig net zo strak om het lijf als in de comics.
Absurd
Toch stuiten kostuumontwerpers op enkele praktische bezwaren bij de vertaling van strip naar film. Een belangrijk bezwaar is dat de live-action versies kunnen benadrukken hoe absurd de meeste outfits eigenlijk zijn. Om die reden kreeg de schurk Green Goblin in de eerste Spider-Man-film (2002) van Sam Raimi een make-over en werd zijn trolachtige halloweenkostuum een geavanceerd harnas ontworpen voor militaire doeleinden, waarbij zijn masker een beschermende helm is geworden. Filmmakers benadrukken graag dat het dragen van het kostuum een praktische reden heeft, daarom zien Batmans kostuums er de laatste films ook uit als een soort beschermend harnas.
Overigens zijn superheldenkostuums in werkelijkheid zelden praktisch. Het Batman-kostuum dat Michael Keaton draagt in Tim Burtons films (1989 en 1992), ziet er weliswaar fantastisch uit, maar omdat het masker aan zijn schouders vastzit is hij niet in staat zijn hoofd naar links of rechts te draaien zonder zijn hele bovenlichaam mee te bewegen. Niet handig in gevechtssituaties. Nicholas Hammond, eind jaren zeventig Spider-Man op televisie, klaagde in een interview dat het kostuum ongelooflijke warm was en dat de speciale lenzen in het masker vaak besloegen waardoor hij niets meer kon zien. Een ander praktisch bezwaar is dat een masker de gezichtsexpressies van de acteur onzichtbaar maakt. Daarom gaat in de films Spider-Mans masker zo vaak stuk en loopt Captain America ook dikwijls zonder hoofdbedekking rond.
Uniformen
Voorheen omzeilden ontwerpers het probleem van de superheldenoutfits weleens door deze radicaal aan te passen. In X-Men (2000) van Bryan Singer dragen de mutanten zwarte leren uniformen en niet hun kleurrijke evenknieën uit de strips. Regisseur Zack Snyder, verantwoordelijk voor Watchmen en de recente Superman-films, maakt grauwe, sombere en quasi-serieuze kostuumdrama’s van de stripverfilmingen. Zo wil hij de heldenverhalen gewicht geven. Hij kiest daarom voor donkergekleurde of bijna kleurloze versies van de kostuums. In de recente films met Marvel-helden is gelukkig de toon vaak luchtiger en ironischer. Ze schamen zich niet voor de kleurrijke outfits van hun helden als Iron Man en Captain America. De kostuums in deze films lijken dan ook goed op de oorspronkelijke stripversies.
© 2017 Warner Bros. Ent. All Rights Reserved.
Seksisme
Een laatste probleem waar ontwerpers mee te maken hebben, is dat superheldenkostuums seksistisch en erotisch geladen kunnen zijn. Iets waar vooral vanuit feministische hoek vaak over geklaagd wordt. Vorig jaar werd Wonder Woman bijvoorbeeld door de Verenigde Naties benoemd tot ere-ambassadeur voor vrouwenemancipatie. Een goede keuze, want Wonder Woman is als geëmancipeerde, sterke, biseksuele Amazone een positief rolmodel. Een petitie maakte echter na een paar weken een einde aan haar VN-benoeming. De ruim 45.000 ondertekenaars vonden Wonder Woman ongeschikt voor de functie omdat ze als rondborstige stripfiguur in haar weinig verhullende outfit te seksistisch zou zijn.
De klagers hebben een punt. Superheldenstrips kunnen seksistisch zijn in hoe ze vrouwen, maar ook mannen, afbeelden. Beide seksen worden in geïdealiseerde vorm weergegeven, waarbij de heldinnen vaak poses aannemen die vooral de male gaze bedienen. Uitgevers zijn zich bewust van deze kritiek en de laatste jaren zien we steeds meer vrouwelijke superheldenkostuums die een minder verhullend en praktischer ontwerp hebben.
© 2017 Warner Bros. Ent. All Rights Reserved.
Ongetwijfeld komt dit thema op Imagine ter sprake in de lezing van de Canadese historicus Tim Hanley over de veelbewogen geschiedenis van Wonder Woman. Eregast is Lindy Hemming, kostuumontwerper van onder andere James Bond, de Batman-trilogie van Christopher Nolan en de Wonder Woman-film die 1 juni uitkomt. Hemmings ontwerp van het gepantserde kostuum van Wonder Woman en de Amazones, is deels praktisch maar houdt de strip in gedachte en toont duidelijk de blote, gespierde schouders en benen van de acteurs.
De hoge hakken stuitten bij voorbaat op commentaar, dat regisseur Patty Jenkins in een interview met Entertainment Weekly pareerde door te zeggen dat ze tijdens heftige gevechten platte sandalen dragen. Jenkins maakte duidelijk dat Wonder Woman een wensvervulling is: ‘Ik, als vrouw, wil dat Wonder Woman ongelooflijk aantrekkelijk is, dat ze op een badass manier vecht en er tegelijkertijd fantastisch uitziet.’
Uiteindelijk geldt dat voor alle verfilmde superhelden en hun outfits.
Imagine Film Festival
12 – 22 april 2017
www.imaginefilmfestival.nl
Dit artikel is geschreven voor en gepubliceerd in VPRO Gids #14 (2017).
Categorieën
Duitse schrijvers
Maandagmiddag waren Linda en ik even bij boekhandel De Dolfijn op de Haarlemmerdijk. We namen drie nieuwe boeken mee naar huis.
Boud, Een huis vol van Bill Bryson en een boek dat ik vanwege de aanstekelijke titel niet kon laten liggen: Mijn ex, de dood en ik. Deze roman is geschreven door de Duitse muzikant Thees Uhlmann (1974). Het is zijn debuut als romanschrijver. Het omslagontwerp is van Studio Jan de Boer en het omslagbeeld is van Lennard Kok.
De flaptekst belooft veel goeds:
Drie minuten krijgt de verteller om afscheid te nemen van het leven. Maar hij raakt met de Dood verwikkeld in een woordenstrijd over liefde, vriendschap en geloof. Samen gaan ze op weg naar zijn moeder en zoontje en ook zijn ex sluit zich aan. Onderweg wordt de Dood steeds geestdriftiger over het leven.
Mijn ex, de Dood en ik is een scherpe, humoristische en aandoenlijke roman over alles wat in het leven werkelijk telt. Een roadtrip recht naar diegenen die er écht toe doen. Je leest, lacht, smelt en bent immens tevreden dat je erbij kan zijn, bij deze belangwekkende zaak genaamd het leven.
Verhalen waarin de Dood als persoon wordt opgevoerd, boeien mij. Welk karakter geven de schrijvers, filmmakers en stripmakers de Dood mee? Hoe ziet de Dood er eigenlijk uit? Als Neil Gaiman over haar schrijft in de serie Sandman, is de Dood een aantrekkelijke gothic chick. Je zou haar bijna bij je thuis uitnodigen, ware het niet dat dit waarschijnlijk het einde van je leven betekent. In Het zevende Zegel (1957) van Ingmar Bergman is de Dood al een stuk minder aantrekkelijk.
Wellicht dat ik met dit boek de Dood weer op een andere manier kan aanschouwen. Misschien kom ik zelfs zo van mijn doodsangst af, al is dat waarschijnlijk te hoog gegrepen.
Overigens realiseerde ik mij door de aanschaf van dit boek dat ik eigenlijk nooit Duitse schrijvers lees. Nou ja, bijna nooit. Ik heb een vertaald boek over Tim Burton in de kast staan dat door een Duitser is geschreven en een boek over bomen dat door een Germaanse boswachter op papier is gesteld.
Waarschijnlijk lees ik zo weinig Duitsers omdat ik niet veel Duitse literatuur tegenkom in de boekwinkel. En omdat ik er simpelweg geen Duitse schrijvers ken.
Categorieën
Op de set van Sleepy Hollow
Toen ik nog filmwetenschap studeerde zag ik in een documentaire een opname langskomen van de filmset van Batman. Fascinerend vond ik het om Tim Burton aan het werk te zien.
Ik nam mezelf voor om al dat soort boeiende fragmenten te verzamelen op een videoband – ja zolang is dit al geleden, het was het einde van het VHS-tijdperk. Dat project is er nooit gekomen, deels omdat er vaak mooi making of -materiaal te zien was op de extra’s van Dvd’s.
Foto’s van filmsets blijven mij echter boeien, zeker als het om Burton-films gaat. Hieronder daarom een setje foto’s van de filmset van Sleepy Hollow, een van mijn favoriete horror/halloween-films.
Bron afbeeldingen: pickledelephant.tumblr.com