Als geheugensteun maak ik vaak een foto. Dus ook van boeken die ik in de boekwinkel tegenkom maar besluit niet meteen te kopen. Deze boeken waren in de winkel nogal prijzig, dus wellicht zijn ze online goedkoper. Daarbij: mijn leesuren zitten tot in ieder geval het eind van het jaar volgeboekt.
Dit bericht kwam van de week bij me binnen. Het klinkt als een interessant project, dus ik ben benieuwd naar het album.
Op zaterdag 23 maart wordt het stripboek De dans van de gezanten in de Utrechtse Nicolaïkerk gepresenteerd. Het boek is een uitgave van stripgenootschap De Inktpot in samenwerking met Het Utrechts Archief, en verhaalt van de gebeurtenissen in Utrecht tussen 1712 en 1715: de onderhandelingen die tot de historische Vrede van Utrecht leidden.
Voor het boek namen 14 Utrechtse tekenaars ieder een maand uit die periode onder handen, en zetten die om naar strippagina’s in even zoveel kleurrijke stijlen. We maken zo kennis met een cast internationale onderhandelaars en Nederlandse notabelen, maar ook de gewone bewoners van het oude, nog ommuurde Utrecht. Middels deze personage krijgt de lezer smeuïge, grappige, maar ook voorheen onbekende feiten uit de geschiedenis te weten.
Het boek werd in afleveringen voorgepubliceerd op de website van de Vrede van Utrecht 2013, met extra toelichtingen op ISgeschiedenis.nl.
Het beslaat 36 pagina’s, met een voorwoord van burgemeester Aleid Wolfson, en extra illustratiewerk van verschillende deelnemers. De verkoopprijs is € 3,95
De presentatie van De dans van de gezanten vindt plaats om 14 uur tijdens de Kunststripbeurs. Op die beurs zullen zo’n 70 stripmakers en illustratoren hun werk presenteren en verkopen. Ik ga zeker even een kijkje nemen, jij ook?
Over Vrede van Utrecht
In 1713 maakte de Vrede van Utrecht een eind aan een lange oorlog waarin vrijwel alle West-Europese landen betrokken waren. Het vredesverdrag kwam tot stand na ruim een jaar van diplomatieke onderhandelingen, waarvoor de stad Utrecht als locatie was gekozen. Dat een grote oorlog werd beslecht door onderhandelingen tussen alle betrokkenen was bijzonder, en wordt wel gezien als het begin van moderne internationale conflictbeheersing. Bron.
In de zestiende editie van het Holland Animation Film Festival staat storytelling centraal. Het festival biedt een eigenzinnige kijk op animatie en slaat een brug tussen animatie, strips en games. Ook wordt er afscheid genomen van animator Gerrit van Dijk. Festivaldirecteur Gerben Schermer licht het programma toe.
‘Soms word ik blij verrast door een film, zoals Recycled van Lei Lei en Thomas Sauvin. Lei Lei heeft op de vuilnisbelt van Beijing allerlei familiefoto’s en vakantiekiekjes bij elkaar gezocht. Daar heeft hij een prachtige film mee gemaakt. Ik waardeer Lei Lei als filmmaker dus het is altijd fijn om iets van hem te zien. Vooral als zijn nieuwe film weer anders is dan zijn voorgaande animaties,’ vertelt Gerben Schermer in het HAFF-kantoor in hartje Utrecht, waar de staf druk bezig is met de voorbereiding van de zestiende editie van het jaarlijkse animatiefestival.
Recycled is een mooi voorbeeld van de independent poëtische films die er op het HAFF te zien zijn, naast andere innovatieve shorts, experimentele films, opdrachtfilms en lange publieksfilms. Vijf dagen lang kunnen liefhebbers en professionals terecht voor een zeer uitgebreid filmprogramma, talkshows, presentaties, lezingen en masterclasses.
‘De belangrijkste accentwijziging ten opzichte van vorige edities is dat het programma dat we bieden voor een breed publiek interessant is. De featurefilms en competities, maar ook de programmering rond de thema’s storytelling en 3D laten mensen op een andere manier naar film kijken. Wie echter niet geïnteresseerd is in de achterliggende thema’s krijgt evengoed een mooi programma te zien. Je mag immers ook gewoon genieten van animatiefilms zonder verder na te denken over het medium,’ legt Schermer uit.
Storytelling
Toch, de vragen die het festival stelt over animatie en de verbanden die gelegd worden tussen verschillende media, maken het HAFF juist extra interessant voor de fijnproever. Dit jaar functioneert het begrip storytelling als rode draad door de verschillende programmaonderdelen. Schermer: ‘We willen de nadruk leggen op hoe je dingen kunt vertellen. Een boodschap hebben is één ding, maar hoe breng je die in een goedlopend verhaal? Dat laten we zien door films te vertonen maar ook door een levendige discussie te voeren. Door nieuwe technieken heb je tegenwoordig heel veel mogelijkheden om een verhaal te vertellen. De nadruk ligt echter vaak op spektakel. Toegepaste technieken moeten niet alleen een druk op de knop zijn, maar ook iets toevoegen. Er zijn bijvoorbeeld genoeg 3D films waarbij het driedimensionale aspect helemaal niets toevoegt.’
Adriaan Lokman is een filmmaker die experimenteert met 3D. Vorig jaar vertoonde het HAFF de 3D-versie van zijn abstracte achtervolgingsfilm Chase en dit jaar gaat de 3D-versie van Barcode in première op het festival. ‘Die versie wordt significant anders dan de oorspronkelijke film,’ aldus Schermer.
Marc Bertrand, producent bij de National Film Board in Canada, heeft zich verdiept in de voor- en tegens van de 3D-techniek en laat in zijn lezing zien wat deze techniek op verhalend vlak voor toegevoegde waarde kan hebben.
Strijdbare film
De vorig jaar overleden kunstenaar en animator Gerrit van Dijk stond in 1985 aan de wieg van het festival. Tot aan zijn dood maakte hij nog iedere dag een tekening voor zijn laatste film The Last Picture Show. In een programma rond de hoogtepunten uit zijn oeuvre en een minitentoonstelling, wordt de meesteranimator op het HAFF herdacht. Schermer: ‘De vroege films van Gerrit gaven commentaar op de maatschappij. Ze waren zeer politiek en geëngageerd, zoals Butterfly R.I.P. 1975 (1975) en de Jute-films (1979). Later werd zijn oeuvre wat meer naar binnen gekeerd en maakte hij films over thema’s als familie bijvoorbeeld. In de animaties van de laatste tijd mis ik het engagement een beetje. Ik mis in die zin een Gerrit van Dijk in de wereld. Toen Gerrits einde eraan zat te komen hebben we besloten om ieder jaar in zijn nagedachtenis een themaprogramma rondom strijdbare films te presenteren. Daaromheen gaan we ook lezingen organiseren.’
De strijdbare film kent een breed palet aan thematiek en uitingsvormen, van poëtische kunstwerken tot agressieve pamfletten. In het themaprogramma zijn films van nu en eerder te zien. In competitie zitten een aantal korte films uit Canada die aandacht vragen voor de Iraanse filmregisseur Jafar Panahi die door het regime gevangen wordt gehouden.
Strip en games
‘Games, strips en animatie zijn heel verschillende werelden. Toch proberen we die bij elkaar te brengen,’ vertelt Schermer. ‘Dit jaar wordt voor de vierde keer de KunstStripbeurs in samenwerking met het animatiefestival gehouden. Op zaterdag 23 maart bieden zo’n zeventig stripmakers en illustratoren hun prints, originelen, boeken, T-shirts en buttons aan in de gratis toegankelijke Nicolaïkerk. Die dag wordt ook de StripGrafiekPrijs uitgereikt.’
Gastprogrammeur René Windig, een van de stripmakers van de populaire strip Heinz, waarover een lange animatiefilm nu in ontwikkeling is, presenteert een speciaal programma van met name Felix the Cat-animaties uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Tijdens de voorstelling vertelt hij over zijn fascinaties voor deze filmpjes.
Verder draaien er films die gebaseerd of geïnspireerd zijn op strips, zoals Pinocchio van Enzo dÁlò, waar het tekenwerk van stripmaker Lorenzo Mattotti in gebruikt is. Tito on Ice gaat over de promotietour door voormalig Joegoslavië van de Zweedse striptekenaars Max Andersson en Lars Sjunnesson. Ze reizen in gezelschap van een pop die de mummie van Tito moet voorstellen.
Behalve strip komen ook games ruim aan bod. Er is onder meer aandacht voor gametrailers en cut scenes, de geanimeerde intermezzo’s in een game die te zien zijn als een bepaald doel bereikt is of het verhaal verder verteld wordt.
Grote Prijs
Het festival zet zich sinds jaar en dag in om animatiefilm onder de aandacht te brengen. Daarom zijn er verschillende competities en lanceert het HAFF dit jaar de Grote Prijs voor Nederlandse animatie. Een driekoppige vakjury zal deze uitreiken aan de beste Nederlandse animatiefilm. ‘Op dit moment gebeurt er steeds meer op het gebied van animatie. Lang speelde alleen de korte animatiefilm echt een rol in Nederland maar nu gebeurt er veel op het gebied van opdrachtfilms, commercials en televisieseries. Er is een nieuwe generatie filmmakers opgestaan. Het is goed om dat te benoemen en te laten zien door een prijs uit te reiken voor de beste Nederlandse animatiefilm.’
Meer info: www.haff.nl
Dit interview is gepubliceerd in de speciale HAFF bijlage van VPRO Gids #11 (2013).
Al jaren maak ik foto’s met mijn mobieltje om momenten vast te leggen zodat ik die me later nog kan herinneren. Deze foto nam ik op weg naar Utrecht Centraal nadat ik samen met Marco, Karin en Josephine een gezellige avond had doorgebracht in het Pothyus te Utrecht. Uiteraard praten bloggers onder elkaar ook over bloggen, maar aangezien we niet wereldvreemd zijn, passeerden er nog genoeg andere onderwerpen de revue.
Werk van cartoonist/illustrator Argibald hangt de komende twee maanden in café Averechts te Utrecht: met Oost-Indische inkt en ecoline vervaardigde tekeningen, cartoons en korte teksten en verhaaltjes worden tentoongesteld.
Twee jaar geleden sprak ik Argibald (ook wel bekend als Willem Bentvelzen, maar alleen zijn moeder schijnt hem zo te noemen) uitgebreid voor Het Parool toen zijn bundel Ik vond de site beter uitkwam bij uitgeverij Xtra. Momenteel verschijnen zijn cartoons met enige regelmaat in o.a. Propria Cures, Van Speijk en Bionieuws. Online is hij aanwezig op o.a. De Speld, FOK! en Studio Noord.
Naar aanleiding van de expositie publiceert de cartoonist in eigen beheer een boekje met teksten: De theezakjes van de ziel. Meer nieuws hierover op zijn facebookpagina.
Argibalds werk is te bewonderen tot 17 Maart aan Lijsterstraat 49 te Utrecht. Het perfecte excuus om wat beeldende kunst te aanschouwen terwijl je een biertje drinkt.
Laatst zat ik samen met vriendinnetje de foto’s van Daily Webhead van het afgelopen jaar door te bladeren. Dat bewijst voor mij meteen het bestaansrecht van mijn fotoblog, want veel leuke voorvallen was ik alweer vergeten.
2012 zal niet de boeken ingaan als het gelukkigste jaar van mijn leven. Genoeg zwarte bladzijden waar ik niet meer aan herinnerd wil worden, maar daar ga ik de lezer van dit blog niet mee lastigvallen. Daarom een korte terugblik van de toffe momenten uit 2012.
Spider-Man lezing
In april stond ik tijdens het Imagine Filmfestival voor een aardig gevulde zaal over mijn favoriete stripheld Spider-Man te praten. Erg leuk om te doen; een nerdgasm van 90 minuten. Een paar maanden later schreef ik dit artikel over 50 jaar Spider-Man voor Stripgids.
Edinburgh once more
In februari dit jaar was ik samen met Paul in Edinburgh omonze held Kevin Smith te bezoeken in het theater aldaar. Geen persoonlijk bezoek hoor, gewoon met andere fans van het ViewAskewniverse. In de paar dagen dat we er waren, ontmoetten we een lieftallige dame in een stripwinkel. Kortom, deze nerds hebben zich prima vermaakt.
Tijdens het bezoek heb ik een berg opnames gemaakt waar ik verschillende Daily Webhead-afleveringen van heb gemaakt, waaronder deze impressie van de kerkhoven van Edinburgh en deze vreemde snuiter.
Utrecht!
Omdat Hester en Wouter een maand Cuba onveilig gingen maken, vroegen ze me op hun huis en kat te passen. Ik heb altijd al in Utrecht willen wonen, dus dit was een uitgelezen kans om de stad uit te proberen. Een zeer fijne maand was het, ondanks het gejammer van de kat in kwestie.
Parijs
De exposities over het werk van Tim Burton en Robert Crumb waren een bezoek aan Parijs zeker waard. Ik zal me niet snel vrijwillig aanmelden voor een vakantie aan de hoofdstad van Frankrijk, want vind het maar niks, maar voor het werk van beide heren mag je me altijd wakker maken. De shots van Parijs moet ik nog steeds een keer monteren tot een aflevering van Daily Webhead, maar de expo van Crumb is reeds gepubliceerd.
Verhuizing
Vanwege geluidsoverlast moesten Linda en ik een andere woning zoeken. Uiteindelijk hebben we die gevonden elders in Amsterdam. Nog steeds een gehorig huis, kennelijk heeft de stad weinig anders te bieden, maar geen vierjarig k*tkind meer dat de hele tijd boven je hoofd heen en weer loopt te rennen. Dat noem ik vooruitgang. O, en aardige buren trouwens.
In de twee maanden vakantie heb ik het Nederlandse landschap weer opnieuw leren waarderen. Da’s ook wat waard vind ik.
Interviews
Voor mijn werk als freelance journalist heb ik weer een paar mooie interviews mogen maken voor onder andere de VPRO Gids. Met plezier sprak ik met stripmakers, animatoren en andere creatieven over hun werk. Onder andere Barbara Stok, Charles Burns, Erik Kriek en Floor de Goede. Een leuke bonus was het geïmproviseerde interview met striplegende Martin Lodewijk die ik bij toeval aantrof bij uitgeverij L.
In de categorie persoonlijke interviews vond ik het erg leuk om mijn vader eens voor de camera te hebben. De warme reacties die ik via Twitter en Facebook kreeg op de video deden mijn hartje goed.
Columnist
Ook werd ik dit jaar vaste columnist van filmblad Schokkend Nieuws! Inmiddels zijn er twee verschenen en ben ik druk aan het nadenken over de volgende column. Een erg leuke klus voor een erg tof magazine. Ook gaf ik dit jaar weer een paar blogcolleges, en was ik gespreksleider voor onder andere het Van Gogh Museum.
Vriendschap
Verder koester ik de vriendschap die ik dit jaar heb ervaren met vrienden en blogvrienden door Nederland. Ik heb ontdekt dat sommige mensen altijd voor je klaarstaan wanneer de nood hoog is. Mijn dank daarvoor is groot.
Allen een magisch 2013 gewenst!
Dan wil ik deze terugblik graag afsluiten met woorden van een van de wijste mensen die mijn inziens ooit over de aarde heeft gewandeld:
(Bron plaatje.)
Donderdag was ik voor de tweede keer in Utrecht deze week om gastcollege te geven aan de Hogeschool Utrecht. Daarna even kort Blunder bezocht en wat stripnotities uitgewisseld met de verkoper daar, om vervolgens een paar uur gezellig bij te bomen in Le Journal met blogvriend Peter de Kock.
We hadden het onder andere over je eigen bubbel creëren: alle bs des levens die je niet nodig hebt en waar je geen invloed op hebt, buitensluiten, zodat je hoofd ruimte heeft voor zaken die je wel belangrijk vindt. Daar komt vast nog wel een blogpost over. Peter gaat in ieder geval binnenkort een weekje Daily Webhead overnemen, zoals Linda dat laatst deed.
Een tijdje geleden publiceerde ik een video-impressie van Utrecht. De opnames heb ik gemaakt tijdens de maand dat ik in de Domstad op een huis paste. Een fijne tijd waar ik graag een herinnering in videovorm van wilde monteren. De opnames op zich bevatten echter geen doorlopend verhaal, daarom besloot ik als rode draad de vissen waarop ik paste een paar keer in de video terug te laten komen.
Bij wijze van experiment vroeg ik aan de bezoekers van mijn blog wat het verband zou kunnen zijn van de vissen met de rest van de beelden. Er kwam niet veel respons op, maar Marco Raaphorst reageerde wel en kwam met een boeiend antwoord:
De vissen als snijshots komt misschien voort uit de gedachte dat niet alles betekenis hoeft te hebben. De kijker legt er namelijk altijd zijn of haar eigen betekenis in, ook al doe jij nog zo je best om het overduidelijk in beeld te brengen. Mensen kijken en horen anders. Zien er totaal andere dingen in. Dus even tussendoor was vissen laten zwemmen in een vissenkom is een prima idee wat mij betreft. 🙂
Marco wint met zijn antwoord de no-prize: niet alleen omdat hij de enige was die reageerde, maar ook omdat hij met zijn antwoord de spijker op zijn kop slaat: onze geest heeft de neiging om logica achter alles te zoeken en dingen met elkaar in een logisch verband te brengen. De betekenis van de vissenkom hangt af de context waarin deze te zien is.
Het Kuleshov-effect
Laat ik dit illustreren met een bekend voorbeeld uit de filmtheorie. Door montage is een editor in staat om zaken aan elkaar te relateren, simpel door twee beelden na elkaar te plaatsen. De Russische filmmaker Lev Kuleshov experimenteerde met dit idee in de jaren twintig van de vorige eeuw. Hij wisselde een shot van het gezicht van een acteur die neutraal keek af met beelden van andere zaken zoals een bord soep, shots van de natuur, een dode vrouw en een baby. Niet alleen dacht het publiek dat de expressie van de acteur telkens veranderde, maar ook dat de acteur reageerde op zaken die zich bevonden in dezelfde ruimte als hij. Als het shot van de acteur volgde na het bord soep dacht men dat hij honger had; na het shot van de baby keek hij vertederd. Maar deze interpretatie kwam puur door associatie, want het ging immers om hetzelfde expressieloze gezicht. Dit wordt het Kuleshov-effect genoemd.
Nu moet ik er bij zeggen dat in het geval van het experiment van Kuleshov een establishing shot ontbrak: dat is een beeld dat duidelijk laat zien waar de scène zich afspeelt. Doordat het ging om een shot van de acteur en een close-up van het bord soep wordt er gesuggereerd dat acteur en soep zich in dezelfde ruimte bevinden. Dit gegeven is niet van toepassing in mijn video, maar dat neemt niet weg dat je als toeschouwer toch een poging gaat doen om een relatie tussen vissen en de rest van Utrecht te leggen.
Water
En niet geheel onterecht, want er zijn wel degelijk verbanden te bedenken. Als we bijvoorbeeld goed kijken naar de opnames, dan valt op dat veel scènes zich rond of op het water afspelen. We zijn Utrechtenaren in bootjes en kano’s, we zien een sluiswachter aan het werk. Ook de vissen bevinden zich in het water, daardoor wordt er een thematisch verband gelegd tussen de shots in Utrecht en de vissenkom. Maar wat is de betekenis van die relatie? Tijdens de vissen is duidelijk het tikken van de klok te horen. De rest van de video hoor je muziek, behalve aan het einde, wanneer we snijden van een shot van de vissen naar mensen op een bootje, dan is nog steeds het tikken van de klok te horen. Zo leg ik een auditief verband tussen de vissen en de mensen in het bootje. De mensen in het bootje zijn als het ware het ware als vissen in het water en voelen zich volledig thuis in die omgeving.
Dat is een uitleg. Het verband tussen de vissenkom en de rest van de video is wat mij betreft multi-interpretabel. De vissen zitten in hun eigen leefomgeving, hun eigen wereldje. Eigenlijk geldt dat voor iedereen. Als je in een klein bootje zit, heb je net als de vissen relatief weinig bewegingsruimte. De mensen in de rondvaart boot kijken vanachter glas naar buiten en bezien de wereld. Net als de vissen vanuit hun kommetje.
Maar ook figuurlijk leven we allemaal is onze eigen bubbel, net als de vissen. We zien alleen wat er in onze direct omgeving gebeurt, zijn bezig met onze eigen dingen. En we zijn bezig met elkaar, met de mensen in onze directe omgeving. (Zelfs op Twitter zitten of actief zijn op Facebook is als het ware met je hoofd in een bepaalde vissenkom zitten, al wordt dat verband niet in de video gelegd.)
Utrecht was voor mij even leven in een andere vissenkom dan Amsterdam. Een nieuwe omgeving, maar wel een begrensde omgeving. (Goed, in tegenstelling tot de vissen kunnen wij ons van de ene stad naar de andere begeven, en zij zitten vast in de kom, totdat iemand ze optilt en verplaatst. De situatie hoeft natuurlijk niet volledig overeen te komen om verbanden te leggen.)
