Een tijdje geleden was ik bij Met het oog op morgen om over Wonder Woman te praten. De superheldin zou namelijk bij de VN ere-ambassadeur voor vrouwenemancipatie worden. Dat is ze twee maanden geweest, maar nu 45.000 een zuurpruimen een handtekening tegen deze actie hebben gezet, is Wonder Woman weer ambassadeur af.
Wonder Woman was created 75 years ago. Although the original creators may have intended Wonder Woman to represent a strong and independent “warrior” woman with a feminist message, the reality is that the character’s current iteration is that of a large breasted, white woman of impossible proportions, scantily clad in a shimmery, thigh-baring body suit with an American flag motif and knee high boots –the epitome of a “pin-up” girl, aldus de petitie.
Opvallend vind ik het woordje ‘white’ ook in deze. Hoezo maakt het uit dat Wonder Woman blank is? Mogen we in dit tijdperk van diversiteit waarbij politieke correctheid belachelijke vormen begint aan te nemen, geen blanke heldin meer als voorbeeld nemen?
En als je ergens tegen bent, waarom meteen verbieden? Je kunt ook proberen de positieve kant van een verhaal te zien, ook al ben je het er niet helemaal mee eens. Maar nee, als mensen iets niet bevalt, moet er meteen maar een punt achter gezet worden. Dus in plaats dat we het nu gaan hebben over hoe we ervoor kunnen zorgen dat mannen en vrouwen door iedereen, maar dan ook echt iedereen als gelijkwaardig worden beschouwd, gaan we weer eens lopen zeuren over het symbool dat we daarvoor gebruiken.
Daarnaast vind ik het jammer dat mensen zo op het seksisme hameren. Wonder Woman is veel meer dan een sexy vrouw immers. Ik vond haar wel een goed rolmodel voor deze functie, zoals ik eerder hier al toelichtte.
Is seksisme een onderdeel van het superheldengenre? Ja, het komt veel voor. En je mag er natuurlijk commentaar op hebben, maar wie Wonder Woman alleen maar beoordeelt op haar uiterlijk kent de strips en het personage echt niet goed. Sterker nog: als we iemand alleen maar beoordelen op hoe ze eruit ziet en wat ze draagt, wat de mensen achter de petitie dus doen, zijn we dan niet seksistisch bezig?
Wonder Woman vind ik op zich een prima keuze voor deze functie:
1. Ze is een van de bekendste vrouwelijke superhelden. Samen met Superman en Batman vormt ze het fundament van DC Comics. Deze drie superhelden zijn culture iconen die over de hele wereld bekend zijn.
2. In de verhalen is ze ook een symbool voor vrouwenemancipatie en gender gelijkheid.
3. Superhelden zijn op dit moment onwijs populair. Dus als een organisatie als de VN, die toch een beetje een stoffig imago heeft, aansluiting zoekt bij jongeren bijvoorbeeld, dan is een superheld een prima keuze hiervoor.
4. Recent gaf schrijver Greg Rucka toe dat Wonder Woman ‘queer’ is in de zin dat ze romantische en seksuele relaties heeft met zowel mannen als vrouwen. Dat laatste is ook niet zo gek, want ze woont op een paradijselijk eiland met alleen maar vrouwen, ook wel Amazones genoemd. Ze is dus niet alleen een symbool voor vrouwenemanicaptie, ze is ook een van de weinige biseksuele superhelden.
Biseksueel
Rucka legt in een recent interview uit dat de Amazones eigenlijk de term hetero- en homoseksueel niet kennen in hun maatschappij:
‘It’s supposed to be paradise. You’re supposed to be able to live happily. You’re supposed to be able — in a context where one can live happily, and part of what an individual needs for that happiness is to have a partner — to have a fulfilling, romantic and sexual relationship. And the only options are women.
But an Amazon doesn’t look at another Amazon and say, “You’re gay.” They don’t. The concept doesn’t exist.
Now, are we saying Diana has been in love and had relationships with other women? As Nicola and I approach it, the answer is obviously yes.’
Op dit interview kwam wel wat commentaar, want hoewel men blij is dat Wonder Womans queerness eens genoemd wordt, vindt bijvoorbeeld Elle Collins van ComicbookAlliance.com dat dit explicieter in de verhalen getoond mag worden:
‘But what’s odd in that interview is how dedicated Rucka is to the idea that Wonder Woman’s queerness, which he acknowledges as inherent and obvious, need never be directly stated in a comic book.’
Dat hoeft niet per se een coming out scène te zijn, maar in plaats van dat Wonder Woman een kus op de wang krijgt kan zoiets ook explicieter.
‘Or what about a story where Wonder Woman protects a queer couple from anti-queer violence? It must have been weird for Diana to come from where she did and realize how differently same-sex relationships are viewed in “Man’s World.” If you’re going to have a queer Wonder Woman, why wouldn’t you want to tell a story as moving as that? A story where it makes sense for Wonder Woman to say to another queer character, and by extension every queer reader, “I am no different from you. I have loved women as well as men. No one should hold that against either of us.”
Daar snijdt Collins een interessant punt aan. In het huidige klimaat van homohaat kan het geen kwaad als dit soort scènes meer in comics voorkomen. Als je als uitgeverij iets zegt over de seksuele geaardheid van een personage, moet dat niet alleen in interviews gebeuren, maar ook in de strips zelf, want die zijn canoniek.
Fictieve helden
Wonder Woman is niet het eerste fictieve personage dat deze eretitel krijgt. In 2009 was Tinkerbell de ambassadeur van het Groen en Winny the Pooh was de ambassadeur van de vriendschap in 1998. TinkerBells benoeming kwam tot stand in samenwerking met de Verenigde Naties om, in aanloop naar de klimaatconferentie in Kopenhagen, op speelse wijze het milieu bij jong en oud onder de aandacht te brengen.
Fictieve personages gebruiken heeft zo zijn voordelen: iedereen kent deze culturele iconen en in tegenstelling tot echte mensen kunnen ze niet zo maar iets verkeerds zeggen of doen. Een Angelina Jolie kan opeens scheiden van haar man bijvoorbeeld en dat vinden sommige mensen niet zo netjes staan.
Het nadeel is wel: je kunt ze moeilijk ergens een speech laten houden en zijn dus vooral inzetbaar op sociale media.
‘So why not pick a representative who might have some personal thoughts and feelings about the treatment of women in the world, rather than a 75-year-old scribble? Surely the 20 million victims of female genital mutilation in Nigeria, for example, deserve a spokesperson who can actually, y’know, speak.’
Lytton wijst terecht op het feit dat de Verenigde Naties een organisatie is die gerund wordt door mannen en dat in de hogere functies die aangenomen werden in 2015 negen van de tien mensen mannen waren. Oeps. Daarna vervolgt ze nog een lijstje van vrouwen die beter zouden zijn als ere-ambassadeur dan een fictief personage.
75 jaar Wonder Woman
Vrijdag 21 oktober is trouwens tevens de 75ste verjaardag van Wonder Woman. In 1941 werd ze bedacht door psycholoog William Moulton Marston (1893 –1947), ook wel bekend als Charles Moulton. Hij baseerde het personage op zijn vrouw Elizabeth Holloway Marston en zijn geliefde Olive Byrne.
Wonder Woman is Diana, in de oorspronkelijke versie is ze prinses van de Amazonen uit de Griekse mythologie. Haar moeder is de Amazonekoningin Hippolyta. Ze kreeg van de Olympische Goden verschillende bovenmenselijke krachten en wapens. Ze is supersterk en kan zich staande houden tegen Superman.
Haar lasso is een van de belangrijkste wapens: wie daarmee wordt vastgehouden kan alleen nog maar de waarheid spreken. Ook kan de lasso iemands geheugen herstellen en illusies doorbreken en heeft de ‘lasso van de waarheid’ een beschermende functie. Met haar onverwoestbare armbanden kan Wonder Woman kogels en andere projectielen afweren.
Wonder Woman debuteerde in All Star Comics #8 (coverdatum Dec 1941). De verhalen die Moulton schreef bevatten opvallend veel bondage-elementen: Wonder Woman en de vijanden die ze bestrijdt worden vaak vastgebonden. Fysieke en mentale overgave is een terugkerend thema in die verhalen. Deze thema’s kwamen voort uit zijn eigen filosofieën. In de loop der jaren is er aardig wat aan Wonder Woman gesleuteld. Iets wat goed naar voren komt in deze video:
Opvallend vind ik het woordje ‘white’ ook in deze. Hoezo maakt het uit dat Wonder Woman blank is? Mogen we in dit tijdperk van diversiteit waarbij politieke correctheid belachelijke vormen begint aan te nemen, geen blanke heldin meer als voorbeeld nemen?
Is seksisme een onderdeel van het superheldengenre? Ja, het komt veel voor. En je mag er natuurlijk commentaar op hebben, maar wie Wonder Woman alleen maar beoordeelt op haar uiterlijk kent de strips en het personage echt niet goed. Sterker nog: als we iemand alleen maar beoordelen op hoe ze eruit ziet en wat ze draagt, wat de mensen achter de petitie dus doen, zijn we dan niet seksistisch bezig?
